8 Nisan 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 13

8 Nisan 1938 AKŞAM - Balkan matbuat konferansı (Baş tarafı 1 inci sahifede) #ki denilecek kadar yeni olmakla be- Taber daha bugünden kalblerimizde | yaktığı çok ısıtıcı ateşle az zamanda | tahakkuk edeceği muhakkak pek par- lak bir istikbal vadediyor. Birliği zin hepimizi muhabbetli bir kütle ya- pan hararetli kuvveti halin güzelliği yanında istikbalin bu emniyetini bize katiyetle veriyor, Şu basit sebepten do- layıdır ki maksadımız esasen dünya- nın Şu köşesinde insanlığın şeref ve haysiyetine pek muvafık bir iş olarak #amimi kardeşlik ve ciddi sulh gâyele-| rine hizmetten ibarettir. Avrupa mem- leketleri arasında şimali Amerika Birle- şik devletleri gibi bir ittihadın niçin anlaşılıp tatbik olunmadığına şaşılır. Şimdiki zamanlarda dahi müşküldu nakabili iktiham görünen bu büyük idealin kültür birliğine sahip Avrupa milletleri arasında peyderpey takdir olunacağı ve nihayet tahakkuk yoluna dökülebileceği kutlu günlerin hululü- me intizaren işte Balkanlarda oluran milletler kendi aralarında ahenkli bir kardeşlik hayatı kurmağa muvaffak olmuşlardır, Balkan antantının diğer Avrupa milletleri için gıpta olunmağa Jâyık açık manası budur. Balkan antantının ehemmiyeti Balkan antantı, bir siyasi kombine- zon mudur? Bunu inkâr etmeğe sebep yoktur, Bu antant elbette ona iştirak edenlerin maksatlarma hizmeti kadar siyasi bir mahiyeti haizdir, Fakat bu antantta tebarüz ettirilecek ehemmi- yetli nokta şurasıdır ki, o yalnız siya- $i bir kombinezondan ibaret değildir. Onda milletlerin ve insanlığın sulh için- de pekâlâ bir kardeş hayatı geçirebile- eeklerine aid yüksek idealler de vardır. Ve bu idealler, müttefik milletler ara- sında ileri ehliyetle gözönüne alınmış bulunuyorlar, i Misal olarak Balkan antantının Bal- sadını Balkan milletlerinin iktisadi ve kültürel yaklaşmalarile de teyide ka- | rat vermiş olmasmı sikredebiliriz. Ne hacet işte biz gazeteciler müttefik “memleketler arasında bir mafbuat bir- “Mİİ tesis etmekle bu davanın en canlı misalini kendi varlığımızda gösteriyo- Yuz. Tlür ve müstakil Balkan memle- ketlerinin hür ve müstakil matbuatı müttefik memleketlerin müşterek men- İaatlerine olduğu kadar müttefik mil- Tetlerin daha ziyade anlaşmalarına ve | bu itibarla insanlık aleminin bu köşe- sinde daha ileri bir sulh ve kardeşlik | hayatının inkişafınn hizmet ederken | elbette siyasetin mahdud zaruretlerini geçen ileri bir medeniyet davası güt- mekte olduklarını isbat etmiş bulunu- yorlar. Aziz misafirlerimiz, sayın meslektaş- larımız, işte bugün sizlerin şahısları- mızda böyle yüksek ideallere hizmet €den hakikaten güzide bir heyeti se- Yamlamakla şeref kazanıyorum, Hâdi- Senin İzhar etmekte olduğu hakikat Gümlemizin göğüslerini iftiharla ka- bartnak lâzım gelen bir keyfiyettir. Milletlerin hayatında dör- düncü kuvvet: Matbuat Mensup oldukları devletlerin kur- antanla tebaan kendi arala- Yında birlik teşkil eden Romanya, Tür- Kiye, Yugoslavya ve Yunanistan mat- lı, hangi vazifeleri görmek üzere bu iş birliğini tesis etmişlerdir? Millet- hayatlarında kendisine dördüncü t mevkii verilen matbuatın kıy- met ve ehemmiyeti üzerinde tafsilâta e Zaid addederek Balkan mat- liğinin her şeyden önce Ralkan ! antantını teyid ve takviyeye karar ver. | Miş olduğunu ve bunun başlı başına bir | et ve ehemmiyeti olduğunu söy- lemekle iktifa edeceğim, Biz, Balkan memleketleri matbuat azası memle- ketlerimiz arasında teyemmünen tees- süs eden antantin yüksek mana ve kıy- şam biliyoruz ve bütün kuvvetimiz- *8 onun devam ve inki üzerimize alıyoruz. makama Bilerek ve severek deruhde ettiğimiz Yazifenin tevakkuf ettiği umumi ve hu- Sus şartları üzerinde hepimizin açık bilgilerimiz vardır. Mütekabilen mem- leketlerimizi ve milletlerimizi yekdiğer- vi daha iyi tamtacak tedbirler üze- 'nde çalışmaklığımız ve bu Id mesitmizin müsmir ikimiz Icabında hükümetler nezdinde teşeb- büslerde bulunmaklığımız. Jâzımdır. Peyderpey tahakkuk ettirmeğe çalışa- bu kültürel ve teknik kültürel mesaisinin hangi noktalar Üzerinde | Atinadaki ikinci ! toplanabileceği esas nizamnamemizin esaslı maddelerinde ve Atina konfe- ransının müzakere ve kararlarında yet almıştır. Konferansımızın bu mesaiyi ele ala- rak onlara yenilerinin de ilâvesi sure- tlle başladığı hayırlı işte devam etme- si bir emri tabiidir, Binaenaleyh siya- si, kültürel ve teknik bürolarımızı inti- hap edelim ve onların bize getirecekle- ri güzel teklifleri kararlara bağlamak Üzere şimdilik onların verimli çalış- maları neticelerine intizar edelim. Aziz ve muhterem meslektaşlarım, müşterek bir vazifenin ifası maksadi- le geldiğiniz bu memlekette sizi bü- tün Türk matbuatına sadık tercüman olarak bir.daha selâmlar ve cümlemiz için pek kıymetli olan konferans me- saisinin açıldığını beyan ederim. Elen milli komitesi ikinci reisinin sözleri Müteakiben söz alan Elen Mili komitesi ikinci reisi B. Seferiyadis kürsiye çıkarak şu sözleri söylemiştir: « Her şeyden evvel bu dost, cemile- kâr ve müttefik memlekete girdiği- mizden beri benim ve arkadaşlarımın kalblerimize nüfuz etmiş olan hissi- yatı ifade etmeme müsaade buyrul- sun, ben derin şükran hisslerimizi yal- nız yakin bir ailenin samimi muhiti içinde bulunmaklan mütevellid he- yecandan dolayı değl!, belki çok sö mimi ve çok sağlanı bir tarzda teza- hür eden bir dostluk idame etmek- ten mütevellid gurur hissimden dola- yı izhar etmek arzu ediyorum. Diğer taraftan ben bu toplantıya vücuda getirmeği tasavvur ettiğimiz esere karşı Elen matbuatının hisset- mekte olduğu derin itimadı ve mesa imizin ilerlemesi için bu matbuatın serdetmekte olduğu hararetli temen- nileri getirdim. Bizim idealimiz, bir çok noktalardan, büyüktür. Ben yal- nız şu nokta üzerinde israr edeceğim. konferansımızda Türkiye birinci murahhası, bizi ha- raretle kabul etmiş olan memleket Şefinin son ekselânş Kemal Atatür- kün bir sözünü zikretmiş idi, Balkan antantının düşman- ları yoktur, şayed varsa on- lar bizim düşmanlarımız de- ğil, insaniyetin düşmanları- dır. Mesalmize başlamakta olduğumuz şu saatte bu sözleri nası! hatırlama- azlı. Pek doğru olan bu hükümden yalnız insaniyet fikri üzerinde tevak- kuf edeceğim. * Vazifemizin büyük olduğuna kai liz, çünkü kendi tekâmülümüz için çalışırken kendisine karşı hiç bir ma- nlamn kıymeti olmıyan beşerin Le- rakkisine de yardır etmekte olduğu- muzu hissediyoruz. Demek büyük bir vazife ifa etmekte olduğumuzu his- sederek çalışıyoruz, Rumen heyeti namına B. Dragu'nun nutku Bundan sonra Rumen heyeti na- | mına bay Dragu, ezcümle demiştir ki — Bize hitaben söylemiş olduğunuz çok muhlisane hoşamedi sözlerine te- şekkür ederken bize yapmış olduğu- nuz çok dostane kabulden dolayı de- Tin teşekkürümüzü arzetmeği bir va- zife bilirim. Birliği vücuda getirmiş olan ilk Bükreş konferansından beri ilk de- fa oarak Türkiye misafirleri olmak gibi büyük bir şerefe ve çok lâtif bir | zevke nail olmuş ve Cümhuriyet top- rTaklarında müşterek “menfaatler ve ümidler hakkında beraberce konuş- mağı ve takımın arkadaşlığı yarat- mış olan bu tesanüd arzusuna teka- bül eden sıkı ve muhlisâne teşriki me- sainin istikbalini zıman altına almak istiyen eski ahbablar gibi toplanmış bulum Müşterek eserimizin gaye ve vasıta larında mutabık kalmamız kolay Ol- muştur, müstakbel mesalmizin disip- dini hususunda mutabık kalmamız da her zaman kolay olacaktır. Bizi birleştirmekte olan bağları dal- ma büyüyen her türlü ayrılığın düş- manı olan bir tesanüd zihniyeti için- de kemal derecesine isal etmeğe çalı- şıyoruz. Kalblerimizi ısıtan ve arka daşlığımızın manâ ve kıymetini veren bu tesanüd hissini ve hattâ aşkını ilân ediyoruz. Türk gençliği Bizler, Türkiyenin sinesinde gizle- İ kanlıların da sulhünü temin ettik. mekte olduğu gençliğin de heyecanlı kuvvetlerini, onun istikabalo aid va- İdlerini, fakat bilhassa reslizmi, ali. cenabane ihtirası, salim kuvveti, çetin iradesi, râüm olmaz metaneti, tüken- mek bilmez kuvvei maneviyesi, vakfı- nefs etmiş olduğu davaya karşı olan Ahlâsını, icraatına olan vakurane iti- madı, milletine karşı beslediği mu habbet ve şefkati yegâne bir hilkat eseri vücuda getirmiş olan harıka adamı terkim ediyoruz. İşte bu düşünce ve bu ümid ile, Ro- manya delegasyonu namına, üçüncü kanferansımızın açılmasını selâmlı- yorum ve bugün açılan müzakerelerin gazetecilerin teşriki mesaisi - kl bu saatte hepimizin vazifesidir - ile, sa- dıkane bir surette devletlerimizin it- tifakına ve milletlerimizin kardeşliği- ne hadim olmak için muvaffakiyete neticelenmesi şuretindeki temennile- re iştirak ediyorum. “Temenni edelim ki mesaimizin hi- tama erdiği gün son sözümüz, karar suretlerinden çok başka bir şey olsun, bir şetaret ve zafer nldası olsun. Yugoslav heyeti reisinin nutku Bunu müteakib reis, Sözü Yugos- lav heyeti rlesi B. Yovanoviçe ver- miştir: Ekselânslar, bayanlar, baylar.. Burada Yugoslavya heyeti namına bügünkü kuvvet ve kıymetini med- yun bulunduğu büyük milliyetçi fi- kir önünde eğilmek ve yaratıcı, yapı- cı ve yeni bir'âlem kurucu gibi her türlü takdirin fevkinde'olan meziyet- leri, memleketimizin dostu olan ve müttefik ve yakın körışuları Elenler ye Romanyalılarla birlikte Kemalist "Türkiye ile muhlisane ve sıkı bir itti- fakı olduğumuzdan dolayı müftehir bulunan Yugoslavyada dalma sempati âkisleri uyandırmış olan kahreman adarı, dahi Şef Türkiye Cümhur reisi | son ekselâns Kemal Alatürk hakkın- daki hayranlığınlızı resmen ve âlenen izhar etmek suretile bütün Türkiyeyi selâmlamakla mübahi ve mahzuzum. Bu gibi samimif hissiyat ile meşbil olduğumuz halde çok iyi başlamış 0- lan, milletlerimizin en iyi menfaaf- lerine hadim olmâkla beraber, Balkan Antantımıza da hadim bulunan me- saimize devamı etmeğe geldik, 'Tefahür etmeksizin, çalım satmak- sızın yalnız 60 milyon Türk, Elen, Rumen ve Yugoslavın sulhünü değil, ayni zmanda henüz vesmen bizim an- tantımıza mensup olmıyan ve bizim gibi düşünmekte olduklarından dolayı bize iltihak edecek olan diğer Bal- | Büyük devlet relsinizin, milletin bü-! yük şefinin mukadderatınızın' büyük idarecisinin, vatanınızın ve milletinin babası olar son ekselâns Kemal Ata- türkün idaresi altında memleketiniz- de tahakkuk ettirilmiş olan bütün te- rakkiler hakkındaki derin takdir- lerinde ve tam anlayışlarında Yügos- lav arkadaşlarımla birlikte Elen ve | Rumen arkadaşlarıma iştirik ediyo- rum. B. Spiridon Nikolopulos'un hatırasına hürmet Bundan sonra Türk delegasyonun- dan B. Ercümend Ekrem Talu, Ati- nada toplanan Balkan matbuat bir- liğinin ikinci konferansına riyaset | etmiş olan Etnos gazetesi oOmüdiri | Spiridon Nikolopulosun hatırasını yar | detmiş ve ezxcümle demiştir ki: — Müteveffa arkadaşımız bizi Yu- nanistanda büyük -bir Balkanlı gibi kabul etmişti. Hepiniz onu tekrar bü- rada göremği ümid ediyorduk. Fakat; mnâalesef onu kaybetiik. Bu büyük emekli meslektaşımızın hatirasına hürmeten bir dadika süküt edilmesi- ni teklif ediyorum, Bu teklif üzerine hazirun bir daki- ka süküt etmiştir. Dört devlet reisine tazim telgrafları Mili Yunan komitesinin ikinci re- isi B. Seferiyadis, konferansa iştirâk eden memleketlerin dört devlet rel- sine tazim telgrafları gönderilmesini teklif etmiştir. Bu teklif alkışlarla kabul edilmiştir. Bu arada riyasete verilen takrirler okunmuştur. Bunlardan birinde, dört Balkanlı murahhas heyetleri reisleri- nin konferans fabri riyasetine tayi- ni teklif ediliyordu. Bu teki de ai Sahife 13 /* Dört Balkan devleti arasındaki iktisadi faaliyetler genişliyecek (Baş tarafı 1 inci sahlfede) ekonomik konseyinin altıncı içtima devresini açıyorum. Toplantınız, Ankarada yapılan ve dört müttefik devlet arasında mevcud | tam noktai nazar mutabakealını ve | onları birbirine bağlıyan sıkı tesanü- dü bir kere daha gösteren daimi kon- sey Içtimamın hemen akabinde Yu- kua gelmektedir. Endişe ve ihtilâçlar içinde bulunan bir dünyada, Balkanlı müttefiklerin sulh idealine hizmet için sıkı işbirliği hususunda besledikleri mütezayit ar- zuyu müşahede etmek hepimiz için ne büyük bir itminandır. Bu tam menfaat ve görüş mutabakatı yalnız siyaşi sahada mevcud olmayıp ekono- mik gayretlerimizle tamamlanmakta ve hattâ kuvvetlenmektedir, diyebi- Mirim, Sulhu seviyoruz, çünkü bu, insani bir idealdir. Fakat onu her şeyden evvel, refahımızın, iyiliğimizin mü- vellidi olduğu için seviyoruz. Bundari başka, Balkan Antantıns menfaat birliğini yaratan bir ekono- mik teşkilâtın temin edebileceği sağ- lam esası vermek için mezkür refahın teşkilâta tabi tutulması ve Balkan Antantı âzası arasında müsbet gay- retler yapılması da lâzımdır. Bu korumak ve tarsin etmek vazi- fesi işte baylar size tevdi edilmiş bu- Iunuyor ve müzakerelerinizde, Bal- | kan Antantı âzasının ekonomik mü- | nasebet ve menfaatleri bakımından | Antantı tam olarak teşkilâtlandırmak hususunda içinde bulunduğumuz Za“ rureti göz önünde tutacağınızdan şüphe etmiyorum, Baylar, Kanseyiniz teşkil edileli çok olma- | dı ve ikinci defadır ki, memleketimiz- de toplanıyor. Bununla beraber mu- ayyen zamanlarda yenilenen toplan- talarınız her zaman daha ziyade ar- tan müsbet neticelerle dolouyor, ruz- nameniz daima daha mühim mesele- leri ihtiva ediyor ve daimi konseyin tasvip eylediği kararlarınızda milli faaliyetlerinizin her sahasında tesiri- ni heran gösteriyor. Binaenaleyh, bu toplantılara verdiğimiz ehemmiyetin bilhassa bütün dünya yüzünde eko- nomik meselelerin halli her an daha müşkül bir şekil aldığı, yorulmak bil- mez bir gayret ve devamlı bir çalış- mayızaruri kıldığı böyle bir anda, ne kadar yerinde olduğu anlaşılıyor. Fas kat bizim milletlerimiz bütün zorluk- Tarı yenmeğe alışıklardır. Her yeni mani vazife yolundaki âzmimizi bir kat daha kuvvetlendirecektir. Ve bu vazife ne kadar güç olursa onü ba- şarmek azmimiz de o kadar artmış olacaktır. Sizler, yüksek ihtisasına arzolunan meseleleri hal için metodla çalışan spesyalistlersiniz. “Toplantılarınızdan her birini, şimendifer, yol, deniz mü- nakalâtı sahalarında olduğu gibi pos- ta ve turizm sahalarında da ameli başarılar ile tetviç etmek kiyasetini gösterdiniz. Türkiye hükümeti bu su- retle gösterdiğiniz ameli başarı zih- niyetini dalma takdir etmiştir ve va- gifenizin ifasındi Türk hükümeti nezdinde dalma bütün kolaylıkları bulacağınızı size tömin edebilirim. Memleketimizdeki ikametinizin dört müttefik milletimizi birbirine bağlı. yan tesanüt ve muhabbet hisleri sa- yesinde sizler için iyi geçeceğini ümit eylerim. Münasebetlerimizin bariz vasfı olan ve bu suretle meselelerin kışlarla kabul edilmiştir. Üç komisyon Bunu takiben komisyonların tarzı teşekkülüne detr, Türk heyetinden B. Neşet Halilin teklifi kabul edilmiş ve üç muhtelif komisyon aşağıdaki şekli- | de seçilmiştir; Siyasi komisyon: Yugoslav heyeti rel. si B. Yuvanoviçinin reisliğinde B. Ku- | har, B. Seferyadi, B, Abidin Daver, B. Nadir Nadi, B, Ercümend Ekrem, B, Naşid Hakkı, B, Selim Ragib, B. Ah- med Emin Yalman. Teknik komisyon: Yunan heyeti Te- Isi B. Zarifisin relsliğinde B. Kâzım Şinasi, B. Muvaffak Menemencioğlu, B, Hakkı Tarık, B, Sedad Semavi, B. ruhuna nüfuz edilmesini temin edem kati samimiyet havasını sizi dostça kabul eden bu memlekette bulacağı» , nıza eminim; 4 Baylar, Sizi meşgulpden bütün mesleler iyiliğimizii ağtmasını islihdaf edi- yor. Bu ise sulhün tarsinine hadim olmaktan hali! kalamaz. Bir çok mü- cadele ve imithandan gonra milletle» rimiz bu sulhtan ve sulhün bütün 86- merelerinden istifadeye hak kazan- mışlardır z Bu duygularla mütehassis olarak, mesainizde sizlere tam bir muvaffa- kiyet diler ve bu içtima devrenizde gerek meimleketlerimizin, gerek da- ima daha kuvvetli, daha tam ve da- ha müreffah görmek istediğimiz an- tantımızın menfaatlerine en mües- sir bir tafzda hizmet etmesi için en * samimi temenmilerde bulunurum.» | Yunan heyeti reisinin nutku Şiddetle alk B. Şükrü Sar raçoğlunun nutkundan sonra Yunan murahhas heyeti relsi B. Argiropulos bir nutuk irad etmiş ve B, Şükrü Sa- raçoğlunun sözlerine teşekkür ederek demiştir ki? - — Mütekabil emniyet hislerile tek- rar toplanmış bulunuyoruz. Toplanti larımız aramızdaki tesanüdü bir kat daha kuvvetlendirecektir. Binnetice dört Balkan devleti arasındaki ekono- mik faaliyetler inkişaf edecektir. Ara- mızdaki hüsnü niyet sayesinde bütün güçlükleri halledeceğiz. ş Rumen heyeti reisinin sözleri Bunu takiben de Rumen murahhas heyeti reisi B. 'Tabakoviç bir nutuk | irad etmiş ve ezcümle şunları söyle- miştir; Mi 5 — Rumüön Heyeti antantın mukadde- ratı hakkında beslediği sarsılmaz emni- yelle ve İlk gündenberi beslediği heye- canla İstanbula gelmiştir. Biz bura- ya aramızdaki ekonomik bağları kuv- vetlendirmeğe geldik. 1935 de yaptığımız ilk toplantı- danberi arimizdaki ticari münasebağ inkişaf etmiş, türizm faaliyeti artmış tır. Dört devlet arasında husule gelen anlaşma sayesinde bloke paralar me- selesi de -halledildiğinden aramızda- ki iktisadi münasebat bundan sonra daha kolaylıkla inkişaf edecektir» © Balkan denizyolu anlaşmasi Yugoslav murahhas heyeti reisi B. Yuvanoviç de B. Şükrü Saraçoğ- luna, teşekkürlerini bildirdikten son- ra, bilhassa mayıs Ibtidasında tesis edilecek olan Balkan denizyolu saye- sinde dört Balkan devleti arasında ekonomik münasebatın âzami dere cede inkişaf edeceğini söylemiştir. Balkâsi denizyolu anlaşması yapı» lip tatbikatâ geçildikten sonra tica- ret eşyalârının nakil ve binnetice dör Balkan devletinin ticari münasebat- larında bariz bir inkişaf belireceği gk bi türizm faaliyetinin de artacağı ân- laşılmaktadır. Yugoslav murahhası heyeti relsi- nin temas ettiği bu nokta bu bakım- lardan da hususi ehemmiyeti hâlz bus Tunmaktadır. ; 'B. Yuvanoviçin nutkundan sonra konsey dünkü mesaisine nihayet ver« miştir. Bugünden itibaren komiteler çalışmıya başlıyacaktır. B. Stoyadinoviç Belgrada döndü Belgrad 'i (A.A) — Başvekil Sto- yadinoviç Dalmaçya ve Bosnaya yap- tığı tedkik seyahatinden Belgrada dönmüştür. W Kültürel komisyon: Rumen murah- has heyetinden B. Bazaria'nın reislis ğinde B.-Stotovski, B. Katiç, B. Veki- Arellis, B, Asım Us, B, Neşet Halil, B, Nevzad, B. Vâlâ Nureddin, B, Reşad Nuri, B. İsmsil Müştak Mayakon. ./ Komisyonların seçilmesinden sonra reis B, Yunus Nadi celseyi on dakika tadil etmiştir. Misafirler bu müddet zarfında izâz ve ikram edilmişlerdir. On dakika sonra açılan ikinci celsede reis vaktin geç olduğunu dikkate ala-