25 Şubat 1938 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 11

Samsun mektupları Tütün müstahsillerinin zararını mucib olan bir hal Köylülerin tütünlerini, büyük zürra anbarına indirmeleri mecburiyeti konulmalıdır Samsun (Akşam) — Türkiyenin en nefis tütünlerini yetiştiren mın- fakamız çifçilerinin son senelerde mallarını normal şartlar altında Sa #amadıkları göze çarpmaktadır. Bu «normal vaziyeti husule getiren 8€ bepler muhteliftir. Bunlardan biri ve belki de en mühimmi şudur; 831 yılında tütüncülüğümüzün en buhranlı zamanlarında inhissr an- barlarında stok fazlalığı dolayısile Yer kalmıyor ve mevcud anbarlar mikdarı çoğaltılıyordu. İşte bu Sira- larda Samsundaki iki ecnebi tütün Kumpanyası - sözde zürran kolaylık olsun diye - kendi depolarında inhi- Bar idaresinin bu depolara tahsis ede- eği memur masraflarını da kendile- Tİ vermek şartile bir yer ayırmağa ve köylünün tütünlerini bu depolarda Müsyene edip almağa başlamışlardı. O tarihte inhisar anbarlarının ki- fayetsizliği yüzünden ihdas edilen bu ahval köylünün tütünlerinin satışın- da inhisara aid anbarlardan kum- Panya depolarma taşınması için ver- “liği beher balyede 5 kuruş nakliye inden İstifadesini mucib olmuş Ye köylüler ilk zamanlarda bunu bü» Yük bir kâr telâkki etmişlerdi, Fakat Beneler geçtikçe bu usulün büyük ri görülmeğe başlamıştır. Şöy- ki: Köylü, bir kumpanya anbarına ği bir malı o kumpanyanın Arsu ettiği finte vermeğe mecbur ka- iyor. Zira tütün bakıldıktan sonra uyuşulamazsa diğer hiç bir tüc- £&r - kumpanyanın hatırı kalır diye » Kumpanya anbarına indirilmiş olan her hangi bir mahsulü gelip muaye pe etmiyor. Bu defa köylüler malını #atabilmek için tütünlerini inhisar anbarlarına nakletmek mecburiyeti Pe karşılaşıyor. Evvelce tasarruf edil- istenen nakliye masrafının bir Misli fazlasını tediye ediyorlar. Tütü- Me flatte uyuşulamamış değil <beğe- tütünler» nazarile bakılı- Yor ve bu yüzden de çok noksan flat- lerle satılıyor, Kumpanya eksperleri hiç bir zaman Köyden doğrudan doğruya inhisar anbarlarına indirilen tütünlere bak- Mazlar ve tütünlerine bakılması için Müracaat edenlere: i i *— Bizim anbara getir de bakalım. , Cevabını verirler, Köylü bu şekilde e bir sürü götür, getir nakliye mas- verir ve böyle bir mahsul muhak- 7 e inegöl Halkevinde resim kursu Bu vaziyet son günlerde o kadar fena bir şekil almıştır ki bir ecnebi kumpanyasının diğer ecnebi şirketi anbarında tütün muayene ettiği hiç görülmemiştir. Hattâ bir kumpanya anbarına inip de ördda uyuşulamıya- rak inhisar anbarıma nakledilmiş olan | bir tütünü diğeri katiyen almamak- | tadır, Sonra bu kumpanyaların yaptık. ları anbar yalnız mübayaa müddet- erince açık bulundurulmakta ve bu da 3 - 4 aya münhasır kalmaktadır. Anbarlarda #atinde uyuşulamıyarak kalmış mahsuller ecnebi kumpanya- ların mübayaa müddetleri hitamn- da tekrar inhisar anbarma nakledil- mek mecburiyetindedir. e Köylüler vaktile bir balyede 5 kuruş nakil mas- | rafını kazanmak için kurulan bu usul yüzünden bugün en âz kiloda 25 - 30 kuruş zarar ediyorlar. Yazın yakıcı güneşin altında kışın soğukta çalışarak elde ettikleri bir yıllık saiylerinin mükâfatı bir hiç olu- yor. Bugün mıntakamız dahilinde çoluk çocuğile bütün sene çalışarak meydana getirdiği mahsulünden ver- gi, masraf, avans olarak aldığı para- ları ödedikten sonra eline iki lira geç- | miyen yüzlerce zürra vardır. Her yıl köylünün en az 300 bin lira zarar görmesine bir sebeb teşkil eden bu ahvalin artık kaldırılması zamanı gelmiş ve hattâ geçmiştir bile, İki sene evvel İnhisarlar Vekâleti- nin 165 bin lira sarfile tütün merke- zinde yaptırdığı büyük ve modem zürre anbarı varken merkez haricin- de bulunan depolara köylünün tütün indirmesi menedilmelidir. Merkez da- hilinde yapılan büyük zürra anbarı- nın bugün yarısından fazlasını İnhi- sarlar idaresi işgal etmektedir, Hal buki bu doğru bir hareket değildir. Bu anbar yalnız zürra tütünlerine tahsis edilmeli ve İnhisarlar idaresi kendi stok tütünlerini merkez hari- cindeki depolarında saklamalıdır, Köylü tütünleri yalnız bu anbars inerse ecnebi şirketler de dahil oldu- ğu halde bütün alıcılar muayene ve mübayaalarını burada yapacaklar ve bu suretle tütünlerin oradan oraya nakli masraflarının önüne geçileceği gibi satışların da köylünün lehine olarak intizama gireceği şüphesizdir. Köyden indirilecek bütün tütünle- rin tütün merkezindeki büyük ambâr ra indirilmesi ve bariçteki kumpan. yalara ald depolara mahsul indirilme» sinin menedilmesi için alâkadar ma- kamların nazarı dikkatini çekeriz. Halkevinde resim dersi alan heveskârlar İnegöl (Akşam) — Halkımızın güzel sanatlere karşı olan zevk ve bilgile- tar, g türmak İçin Halkevimizin güzel sanatler gübesi bir resim kursu açmış- le, zaya bir çok heveskâr genç devam etmektedir. Bu kursta karakalem- ah boyaya kadar muhtelif resim şekilleri gösterilecektir. Haftada 3 saat ekte olan bu resim dersi kursundan gençlerimiz çok istifade ediyorlar İni AKŞAM Et, 20, tereyağ 50 nohut ve fasulye 6-7 kuruştur Erzincan (Akşam) — Mevsimin Kış olmasına rağmen her türlü alış- verişte ucuzluk göze çarpmaktadır. İstanbuldan getirilen mallardan baş- ka Erzincanda tedarik edilen yiyecek ve giyeceklerin her keseye elverişli olduğu görülmektedir. Buna bir mi sal olarak Erzincân pazarında süt lanlardan bir kaçını yazıyorum ve belediyenin bu haftaki rayici de şu- dur: Birinci ekmek on üç, ikinci on bir, üçüncü dokuz kuruşa ve yine İ etin kilosu koyun 20-25, keçi 15, sığır İ 15-17-20 kuruştur. Fasulye kilosu 5-6, nohut 7-8. patates 2, kuru soğan 2, te- reyağı 50-80, yoğurt 7, yumurtanmn tanesi 1, odunun kilosu 1 kuruştur. Şimdiki halde Erzincan pazarı çok ucuzdur, bu böyle olmakla beraber Erzincan ovasına henüz kar düşme- miştir. Bu kış geçen kışa nisbeten çok güzel ve güneşli geçmektedir. Bu va- giyetin de odun ve kömür satışların- daki düşkünlüğe büyük bir tesiri ok muştur, Köylerde mekteb inşası Kültür Bakanlığından gelen bir emre nazaran eğitmen bulunan her köyde birer ilk okul yaptırılması ve yapılacak bu mekteplerin inşa mas- raflarını kismen köylere ve kısmen de Bakanlık bütçesinden temin edi- leceği bildirilmiştir. Bu okulların yer- lerinin seçilmesi için Kültür direk- törü şimdiden faaliyete geçmiştir. Bu emre göre Erzincanda 29 köyde yeni- den birer ilk mektep daha yanilacak- tır. Ziraat Vekâleti tarafından Hah İ köyünde istimlâk edilen ve nümune fidanlığı yapılan saha 222000 metre murabbaıdır, Bu fidanlıktan senede 250 bin aşılı fidan meccanen halka dağılacaktır. Fidanlıktan Şibinkara- hisar, Gümüşhane, Elazığ, Egin, Er- surum vilâyetlerine de fidan verile- cektir, iki intiba Yukarıda geçid resmi, aşağıda yi Kuşadasında bir kaplan vuruldu Kaplanla boğuşan bir genç ağır yaralandı İzmir (Akşam) — Kuşadası kaza- sının Selçuk nahiyesi dahilinde Çal dağında 40 avcı, sürek ayi yaparken bir kaplan öldürmüşlerdir. Acarlar köyü halkından Musa Tutkun adında yirmi yaşında bir av- cı pusuda domuz beklerken müthiş bir sayha işitmiş ve az sonra bir kap- lanın meydana çıktığını görmüştür. Musa, çiftesini ateş ederek kaplanı yaralamışsa da, birdenbire öldüre- mediği için yaralı hayvanın hücu- muna uğramış, müthiş bir bağuşma başlamıştır. Arkadaşları yetişerek kaplanı öldürmüşler ve Musayı kur- tarmışlardır. Fakat Musa, kaplanla boğuşurken ağır suretle yaralanmış, bastaneve kaldınımıştır. Izmir mektupları Tütün istihsalinin tahdidi şimdilik düşünülmüyor İlerisi için düşününlen şekil tütün müstahsillerinin istihsal edecekleri tütün miktarını tahdid etmektir . S5 iÇ iz Bir tütün tarlası İzmir (Akşam) — Ankaradan bu- raya akseden haberlere göre İkti- sad Vekâleti, tütün zeriyatınm tah- didi meselesi üzerinde mühim ted- kikler yaptırmaktadır. Şark tütünleri namı altında Jstih- #al edilen Türkiye, Yunanistan ve Bulgaristan tütünlerinin yıllık rekol- tesi 160 - 180 milyon Kilo tutarın- dadır. Bunun 90 - 110 milyon kilo- su muhtelif ecnebi, bilhassa Ameri- ka piyasasında satılmakta, mütebaki- el dahilde istihlâk edilmektedir, Yapılan tedkikler göstermiştir ki, bu üç tütün memleketinde, tütün 1s- | tihsalâtı her yıl artmaktadır. Bu yüzden mühim mikdarda tütünün sa- tılamıyarak memlekette kalması teh- Mkesi başgösteriyor. murahhasları müzakere edilen bütün meseleler hakkında ihtirazi kayıtlar dermeyanı ile kongre zabıtlarını bi- le imzadan istinkâf eylemişlerdir. Şimdi gerek Türkiye, gerek Yuna- nistan hükümetleri; Bulgar hükü- meti nezdinde teşebbüste bulunarak kongrede alınan kararların bu hü- kümetçe de kabul veya tasâikini is- tiyeceklerdir. Ve tahmin edildiğine göre Bulgar hükümeti, kongre mu karreratını tasvip eyiiyecektir. Fakat tütün zeriyatının tahdidi hakkında kongrede kati bir karar alınmamıştır. İleride buna lüzum hasıl olursa tahdid usulünün tatbi- katından alâkadar hükümetler bir- birini haberdar edeceklerdir, İktisad Vekilimiz B. Şakir Kesebir, İzmir ticaret ve sanayi odasında muhtelif tüccarlar meyanında tü- tün ihracatçılarile görüşürken tah- didin ne zaman tatbikine başlanaca- ğı hakkında bir suale verdiği ce- yapta şimdilik buna lüzuni görülme- diğini söylemişti. Fakat Vekâlet bu mesele üzerin- de ehemmiyetle durmaktadır. Çün- kü fazla tütün istihsal edildiği yı larda tütün satışları müstahsili çok muztarip etmektedir. Hükümet, ara- tıra bile olsa bu ıztıraba meydan vermemek kararındadır. Şimdiye kadar yapılan tedkiklerde tahdidin iki şekilde yapılabileceği ne- ticesine varılmıştır: 1 — Tütün müstahsillerinin istih- sal edecekleri tütün mikdarım tahdit. 2 — 'Tütün istihsal edilecek mın- takaları tahdit. İlk yapılacak iş, tütün müstahsil Terinin yıllık istihsal edecekleri tü- tün mikdarını tahdittir. Bunun için henüz bir karar yoksa da lüzumun- da hükümet bu usulü tatbik ede- cektir. Hükümetimizin noktai nazan çü- dur: Kendi tarlasında, yahut kiraladı- dn küçük bir tarlada ailesi halkı ile çalışarak tütün istihsal eden çifçiye hükümet her türlü kolaylığı gös- termek arzüsundadır. Bu gibi müs- tahsillerin istihsalâtını tahdit asla mevzuu bahis değildir. Yalnız amele ve ziraat vasıtaları tedarik ederek geniş mikyasta tütün ziraati yapan v8 bir kısmı büyük kumpanyalar veya tüccarlar namina hareket eden gürra vardır ki, Vekâlet ileride bu gibilerin istihsalât mikdarını tahdit ettirmeği tedkik eylemektedir 'Tütün istihsal edilecek mıntakala- rın tahdidi meselesine gelince bu da uzun bir zaman meselesidir. Çün- kü Mer mıntakadaki toprakların tü- tün zeriyatına ne derece elverişli 0l- duğu noktasını evvelâ tedkik ettir mek, tesbit etmek ve ondan sonra da karar vermek lâzımdır oAlâkadarla- rın tahminlerine göre geniş mikyasta tütün - zeriyatı yapanların istihsal edecekleri. tütün mikdannı tahdit etmekle memlekette tütün istihsali- tını dalma normal bir hadde tut- mak ve fazlalaştırmamak mümkün- dür. Lâkin şunu da ilâve etmek lâzum- dır ki, bugünlerde, hattâ yakın bü gelecekte tütün zeriyatınm tahdidi mevzuu bahsolamaz. Gemlikte bir müsamere Gemlik (Akşam) — Dürt gün evvel Bursa; Müradiye Akınspor kulübü gençleri tarafından Gemlik Parti bi- nası salonunda iki gece müsamere- verilerek «Akını adında bir piyes tem- sil edilmiştir. Gerek piyes ve gerekse müzik ve milli-oyunları dinleyicileri tarafından dakikalarca alkışlanmış- tır. i Himayeletfal: Gemlik şubesi bu se- ne 150 fakir ve öksüz çocuğa elbise, ayakkabı, şapka ve defter kalem te- min etmek üzere teşebbüsata girişmiş ve bu hususta lâzım gelen hazırlığa başlamıştır. toplantılarına başladı Samsun (Akşam) — Samsun vilâ- yeti umumi meclisi vali FuatTuksa- ın başkanlığı altında fik toplantısını yapmıştır. Bu toplantıda İlbayın meclisin açıldığını bildiren kısa bir nutkundan sonra ikinci rels intihabı yapılmış ve bu intihab neticesinde Hüseyin Fehmi Kolçak ekseriyetle seçilmiştir. Bundan sonra yapılan iki kâtib intihabında Mustafa Cabi ve Salih Genç intihab olunmuşlardır. Daha sonra çalışma encümenlerinin intiha» habına başlanmıştır. Bunlardan büt- çe encümenine 5, nafia4, kültür 4, sağlık, ziraat ve veteriner encümeni- ne 4, müteferrikaya da 3 zat seçilmiş» lerdir,