16 Kasım 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 12
Akdenizin incisi: Portakal! memleketi Dörtyol Senede altmış milyon portakal yetiştiren kazanın en mühim derdi gümrüksüzlüktür Dörtyolda İstasyon caddesi Dörtyol (Akşam) — Dörtyol, Ak- denizin incisi sayılsa (yeri vardır. Amanos dağlarının dalgalı eteklerin- den sahile doğru uzanan pörtakal ve mandalina bahçelerinin güzel koku- ları âdeta cenneti andırır. Dört bin nüfusu olan Döryol kaza | merkezinin Erdin ve Payas adlı iki nahiyesile yirmi beş parça köyü var- dır. Nüfusu bunlarla birlikte yirmi beş bini geçer. Hepsi de muhtarlı olan köylerinden yirmi birinde köy kanu- | nu tatbik edilmekte ve telefon şebe- | kesi mevcud bulunmaktadır. Doku- zunda mektep vardır. Mıntaka itibar edilen köyler karakolludır. Başlıca mahsulü portakaldır. Bu- günkü istihsalâtı altmış milyon olup yarıdan fazlası ihraç edilmektedir. Doğrudan doğruya Almanya ve Rus- yaya da ihraç edilen portakal cinsi- ni ıslah için mücadele teşkilâtı çalış- maktadır. Bini beş liradan on liraya kadar satılan mahsul memlekete iyi denecek nisbette para getirmektedir. Portakallar kasaba ve kasabaya bağlı köylerle Payas nahiyesinde yetişir. Dörtyolun iki #hühim derdi vardı; Vapur ve gümrük teşkilâtı. Vapur, İktisad Vekkâletinin gösterdiği alâka üzerine her hafta uğramağa başla mıştır. Şimdi yegâne mühim ihtiyacı gümrük teşkilâtıdır. Gümrük teşkilâtı 933 de Dörtyol- da iken kaçakçılık vakalarının önü ne geçilmek maksadile Payasa kal- dırılmış, bir daha dâ Dörtyola nak- ledilmemiştir. o Halbuki, ne Dörtyol, ne de Payasta kaçakçılık kalmamış- fır. Dörtyollular gümrük teşkilâtının kaza merkezine nakli ve bu takdirde İdare için lüzumlu olan binayı ken- di keselerinden inşayı teahhüd ede- rek birçok müracaatlarda bulunduk- ları halde bugüne kadar Vekâleten müsbet bir cevab alamamışlardır. Bu yüzden de her vapur - seferinde, en ufak bir muamele için Payastan me- mur celbelmek mecburiyetine düşe- rek ikinci bir masraf ihtiyarina muz- tar mevkide kalmaktadırlar, Fikrimizce; o Dörtyolun - günirüğe olan ihtiyacı çok büyüktür, Çürkü; kaza merkezi olduktan başka Payas- tan çok daha mühim bir ticari mev- kie sahiptir. Şarkın Akdenize en ya- kın hir iskelesidir. Nakliyatın Mer- sinden yapılmasile Dörtyoldan yapıl- ması arasında eğer hububatsa vagon başına yirmi yedi, ipekli ve manifa- tura ise vagon bağına doksan liraya kadar yükselen bir fark vardır. Tica- rette her kuruşun bir kıymet ifade ettiğine göre aradaki fark mühimdir. Dörtyolun terakki ve inkişaftında mühim bir âmil ve müessir olacağın- da şüphe bulunmıyan gümrük teşki- lâtının biran evvel ihdası lüzumunu Gümrük ve İnhisarlar Vekilinin dik- katine arzediyoruz. İmar hareketleri 927 de belediye reisliğine seçilen B. Tahsin Ünel, bu mevkii üç intihab devresinde de muhafaza eylemiştir. 927 de dört bin lira olan büçesini yirmi dört bin liraya iblâğ eden Dört- yol belediyesi, kasaba ve kasabalının ihtiyacını hissederek işe başlamış ve muvaffakıyetini böylelikle temin et- miştir. Belediyenin on yıl içinde gör- düğü işler tebrik ve takdire lâyıktır. Bunlardan belli başlılarını verelim: Belediye, şehrin su ve elektrik ih- tiyaçlarını temin etmiştir. On kilo- metredeki dağdan çıkan su üç kilo- metre mesafeden borularla gelmek- tedir. Diğer kısmın üzeri de örtül- müştür. Şehirde inşa olunan on İki çeşmede tevziat yapıldığı gibi sula- ma kanalları da ikmal edilmiştir. Elektrik bu suyun hasıl ettiği şelâ- leden elde edilecektir. & Proje Vekâletce tasdik edilmiş ve tesisata bu yıl başlanmak üzere lüzumlu pa- ra ayrılmıştır. On dokuzu sebzeci ve kasaplara ay- rilan yirmi beş dükkân yapılmıştır. Bunlârdan senede bin beşyüz lira va- ridat temin edilmektedir, Her türlü konforu haiz bir otel beş bin liraya inşa edilmiş olup dokuz yüz liraya icare verilmektedir. İki bin lira sar- file çok güzel bir park vüdude getiril- miştir. Yazlık bir sahneyi de muh- tevi olan bu âile parkı muz ve akas- yalarla süslenmiştir. Müteaddid ha- vuz ve kameriyeleri vardır. On bin- lerce teneke alacak genişlikte bir gazhane, umumi'bir helâ, belediye binâsi irişa, edilmiş, “İstasyon - şehir caddesi, kasaba yol, cadde ve kaldı- rımları - döşenmiş, yangın teşkilâtı kuvvetlendirilmiş, temizleme işleri için makineler alınmış, yol ve cad- deler ağaçlanmıştır. Kültür faaliyeti Burada yaşıyan vatandaşların yük- sek kültürleri ve iyiye, ilme sevgileri vardır. Yeni Türk harflerini *bilmi- yene nadir raslanır. Güzeli anlamı- yan yok gibidir. Herkes Cumhuriyet- ten aldığı feyiz İle terakki yoluna gir- miş ve bu yolda yürümektedir. Bu yıl tamir olunan ilk okulun mevcudü üçyüz ellidir. Nahiye mer- kezlerinde birer ilk ve on köyde köy okulu. vardır. Payasta yeni bir ilk mekteb binası inşa edilmiştir. İlk okul dahilinde bir de okuma odası açılmıştır. Dörtyol mühim bir iskân mıntaka- sıdır, Yalnız merkeze bin beş yüz kü- sür göçmen yerleştirilmiştir. Köyler- de ve mülhakatında bu mikdardan fazla muhacir vardır. Kaza merkezinde bir eczâhane, bir hükümet doktoru, belediye ebesi, muhtelif ve müteaddid ticarethaler, lokantalar, oteller ve kıraathaneler vardır, Halk yeni ve modern inşaata Üzüm fiatleri neden düşüyor? Manisa Halkevinde valinin reisliğinde bir toplantı yapıldı Manisa (Akşam) — Son günlerde Manisada üzüm satışlarında durgun- uk vardır. Bu hal yüzde 80 i bağcı olan Manisalıları endişeye düşürmüş- tür. Bağcılar bugün Halkevi salonun- da İlbay ve Parti başkanı B. Lütfi Kir- darın başkanlığı altında bir toplantı yapmışlardır. 936 senesi rekoltesi 26 bin ton rad- desinde iken üzüm vasati olarak 15-16 kuruşa satılırken bu sene rekolte 9 bin ton olduğu halde üzüm fiati günden güne düşmektedir. Bunun için İnhisarlar idaresinin mü- baynatta bulunması temenni edilmiş ve hükümetçe bir tedbir alınması için İl eğmesi tavassutu istenmiştir. Trabzonda palamut bolluğu Torik kadar büyükleri 6 kuruşa satılıyor Trabzon (Akşam) — İki aydanberi havaların elverişli gitmesi üzerine e- sasen deniz hayvanatı fevkalâde bol ve zengin olan Trabzon sahillerinde fazla mikdarda palamut ve diğer ba- lıklar avlanmaktadır. - Balıkçılar yar kın senelere kadar sahillerimizde bu kadar bareketli bir balık akınının hiç görülmediğini söylemektedirler. Memleketimizin tabii ve milli ser- vetlerinden biri olan balığın böyle bol ve bereketli bir surette çıkması hal- kın ve bütün balıkçıların yüzünü gül- dürmektedir. Balıkçılar bol balık av- ladıklarından, halka hem taze, hem | de kış için fazla salamura balık yap- | tıklarından son derece memnundur- lar. Avlanan balıklar başta palamut olduğu haldö her gün için istihlâk edilmektedir. Bir ay zarfından avla- nan ve torik cesametinde bulunan alt- miş yedi bin palamutun, her biri va- sati olarak altı kuruştan satılmakta- dır. Bu meyanda avlanan sargan ve diğer cins balıkların da kilosu dokuz on kuruş arasında seal arasında satılmaktadır. Kültür p: tür parkı Şark kısmındaki stâdın bu yıl inşasına başlanacak İzmir 13 (Akşam) — Kültür Par- kın bu yıl ikmali için mühim teşeb- büsler vardır. Şark kısmında yapıl- ması kararlaştırılan (Şehir stadı) na bu yıl başlanacaktır. Bu stad, Anka- ra büyük stadının küçük bir şeklini alacaktır. Spor genel merkezi tara- fından gerek bü stadın, gerek şehrin diğer semtlerinde inşa edilecek dört stadın inşası için bütçeye mühim mikdarda tahsisat konacağı haber alınmıştır. Vilâyet ve belediye bütçelerinden de bu işler için 25,000 lira tahsisat ayrılmıştır. Yeni stadlar, Avrupa stad- ları gibi çimenli olacaktır. Yeni stad- ların inşasından sonra stadların yar ni başlarında spor klüplerinin de inşasına başlanacaktır. esans alâka göstermekte ve yapılanlar bu alâkanın mahsulü bulunmaktadır. Adana - Payas şosesi ikmal edil diği cihetle kasabayı bağlılarına rap- teden yollar iyidir. Belediye sahilde ihtiyacı defeden bir iskele de vücude getirmiştir. Gâvurdağlarında mevcu- diyeti anlaşılan madenlerin imtiyazı da şirketlere verilmiştir. Pamuk eki- (Gaziantepte 30 ve 22 met- relik caddeler açılacak iyi su tesisatı, ilk bahara kadar bitiyor Antep faze üzümleri ingiltereye gönderilecek Çocuk Esirgeme kurumu Gaziantep merkez heyeti Gaziantep (Akşam) — Bu yıl cumhuriyetin on dördüncü yıldönü- mü, parlak bir surette kutlanmıştır. Bu münasebetle yapılan büyük ge- | çid resmine iştirik eden köylülere | Parti bahçesinde bir öğle ziyafeti | verilmiştir. Şehir klübünde tertip edilen cum- huriyet balosu da güzel olmuştur. Halkevinde geçen hafta bir zehirli gaz kursu açılmıştır. Dersler doktor Ziya Maktas taratından verilmekte, bütün memurlar ve halk kursa de vam etmektedir. Şehir haritası bitmiş olduğundan kati kabul muamelesini yapmak üzere Ankaradan şehrimize bir he- yet gelmiş ve haritaları mahallinde tedkik ederek avdet etmiştir. Heyet harita hesaplarını Ankarada kârşı- laştırdıktan sonra kati kabul mua melesi yapılacaktır. İmar plânı Mimar Yansen tarafından yapıl makta olan şehrin müstakbel plânı- nın avan projesi gelmiş, vilâyet imar komisyonunca tedkik ve kabul edil dikten sonra tasdik için vekâlete gön- derilmiştir. Porjenin vekâletçe tas- dikinden sonra kati plân yapılacak- tır. Avan projeye göre şehrimizin müstakbel vaziyeti çok güzel ola- caktır. Şehirde biri otuz, ikisi 22 metre genişliğinde olmak üzere üç ana cad- de açılacak, ayrıca 12, 14, 17 metre- ik caddedlerle birbirine Obağlana- caktır. Şehir garbe, şimale ve cenu- ba doğru genişliyecek ve cenuptaki tepeler ağaçlandırılacaktır. Şehir yakında temiz suya kavuşuyor Geçen teşrinisanide 249 bin lira bedelle bir müteahhide ihale edilen şehir su tesisatı hayli ilerlemiştir. İsale hendekleri ve su deposu bitmek üzeredir. Borular yolda bulunuyor. Tesisatın ilkbahar sonlarında bitiri- leceği umulmaktadır. (75) bin nü- fusa göre yapılacak olan su tesisatı çok esaslı olacaktır. Su (15) kilomet- re mesafeden getirtilmektedir. Çocuk esirgeme kurumunun hayırlı çalışmaları Şehrimiz Çocuk Esirgeme Kurumu hayırlı mesaisini her gün biraz da- ha arttırmaktadır. Kurum, cumhu- riyet bayramında 150 fakir çocuğu baştan ayağa kadar giydirmiştir. Fakir çocuklara sıcak öğle yemeği yedirmek için tedbirler almış ve bu işi ilkokulların çoğunda o başarmış- tır. Kurum gelirini arttırmak mak- sadile zengin bir eşya piyangosu da tertip eylemiştir. Yaş üzümlerimiz İngiltereye ihrac edilecek Şehrimizde yetişen ve Humusu de- nilen çok dayanıklı ve nefis bir üzüm cinsi vardır. Bu üzümler teşri- nisani ve ilkkânun ortalarına ka- dar asmalarında kalmaktadır. Son senelerde Ankara ve İstanbula da ih- raç edilmekte olan bü üzümlerin dış piyasaya arzı için ticaret odasınca İktisad Vekâleti nezdinde teşebbüs- ler yapılmıştı. Üzümlerimizi mahallinde tedkik için İktisad Vekâletince şehrimize gönderilen Vekâlet yaş meyva ihra- catı mütehassıslarından doktor Fritz Baade bu hafta şehrimize gelmiş ve üzümler üzerinde yaptığı tödkikatta humusularımızın son turfanda ola- rak yabancı piyasalarda çok rağbet kâzanacağı neticesine varmıştır, İktisad Vekâleti üzüm kurumu va- sıtaslle önümüzdeki üzüm mevsi- minde humusu üzümlerin İngilte- re ve Misir piyasalarına ihracı tekar- rür etmiştir. Sinopta spor klübü Sinop (Akşam) — Yeni teşekkül eden Sinop spor klübünün açılış tö- reni, cumhuriyet bayramının ikinci günü parlak bir surette icra edil miştir. Klüp, büyük bir boşluğu doldur. duğu için gençlik mühitinde büyük bir sevinç uyandırmıştır.
