18 Eylül 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

18 Eylül 1937 AKŞAMDAN AKŞAMA: Edison Gorki ve Masaryk! ydi, dedem böyleydi!» amlar eğer şahıslarile hir şey Made etmezlerse beşeriyetin in- Mişafına geri bir adım attırmış gibi görünerek sinirime dokunurlar, Bilâ- kis, dedeleri babaları birer kıymet de- ğilken, meçhulün gayyasından çıkıp #a kütleleri birer piedöstal yaparak heykel ihtişamile insanlığın üstüne Yükselenler pek daha ulvi manzara- dir diye bakarım. Böylelerden biri ve sanırmı ki en büyüğü Edison'dur. Çocukluğunda kendisine kapalı kalan bütün tahsil teşkilâtı üzerinden ileriye doğru sıç- Tayıvermiş; tablatin bin bir esrarını zengin lâboratuvarların, atlı o kürsülerin (o dürtüklemesine rağmen kendisine bir türlü yetişemi- yen doktoralı âlimler ve rütbeli profe- Sörler o muvacehesinde > beşeriyete: «Alın, kullanın?» diye ampulü, mikro- fonu ve saireyi uzatmış. Diğer biri: Maksim Gorki... Sokağa terkedilmiş bir baldırı çıplak oğlan... Okumak yazmak bile bilmiyor... Fa- kat devrin en mühim edibi haline ge- liyor.... İnsanlık bu son günlerde ayni cev- herde hir evlâdını daha kaybetti, Çe- koslovak cumhur reisi Masaryk'in öl. düğünü duyunca, belki de onu lâalet- tayin bir siyasi saymış, tercümei hali- ni bile okumamışsınızdır. Halbuki, ne şayanı hayret, ne heye- cana düşürücü bir hayat: On iki ya. | Şına kadar, sefalette bulunan bir köy. | lü ailenin evlâdı. Çilingir çırağı yapı- yorlar, «Okumak istiyorum!» diyor, Milesi fakir olduğunu söylüyor. Masa- Iyk: «Ben bulurum!» diyerek bulu- yor. Her nereden buldise ve okuyarsa.... Ayni zamanda da, öğrendiklerini zen- gin çocuklarına parayla öğretiyor... Üniversite tahsilini yaptığı sırada 32 Yaşlarına gelmiştir, arkadaşları onda- ki bünye ve maneviyat salabetine hay- ran oluyorlar, Fakat devlet asılzade smıfınm elindedir. Siyasete meyli olan Masaryk'e inkişaf imkânını vermiyorlar. O da felsefe profesörü Yetişiyor. Derken mebus oluyor, Çek- lerin istiklâli için çalışıyor, etrafında kin yaratıyor. Harp ilân edildiği za- man 64 yaşındaydı, düşünün... Fakat ihtiyarlamamıştır: Upuzun bir terak» ki merhalesi, önünde apaçık: İdeali olan devleti kurarak seksen küsur ya- Şinda, mütevazı bir demir karyolada $an ve şeref içinde ölüyor. «Milletinin büyük reisi», «felsefe kürsüsünün âlimi» diye tavsif etmek, böyle bir insanın tam tablosunu çiz- mek midir?, Masaryk, milli olmaktan, yalnız Çekoslovakya'ya ait kalmaktan çık- mış, Edison gibi, Gorki gibi arsıulusal kademelere yükselmiştir: Buçün hâlâ beşeriyetin evlâdların- dan onda dokuzu tahsil etmek imki- nından mahrumdurlar. Fakat, hepsi de, bu gibi fevkalbeşerlerin misaline bakarak ümid, kuvwet bulabilirler, Dehalar, kendi ferdlerinden aldıkları kuvvetle bütün içtimai mântleri yıka. biliyorlar. Cemiyetteki | haksızlıkların intika- munı pek ulvi surette alan bu insan- lar, asıl bu hususiyetlerile gözümüze — mmm naam Tiran elçimiz gitti Mezunen şehrimizde bulunan Tiran elçisi B. Emin Âli dün vazifesi başına gitmek üzere Arnavutluğa hareket et- miştir, — Güzel sanatın da aristokrati olur mu bay Amca? Sanat, sanattır idaresi | Asfalt yollar . : Yenicami yolunda .j;z: 7 yeni bir usu : .7: tatbik ediliyor Yenicami merdivenleri önünden İş Bankasının yanındaki Sebile kadar uzanan sahanm asfalt olarak inşası- na devam edilmektedir. Belediye fen heyetinin bu sahaya tatbik ettiği as- falt usulü, şehrimizde ilk defa yapı- makla beraber, parke zemin üzerine mucir denilen taşların konulsrak üzerlerine asfalt dökülmesi Avrups- da da iyi neticeler vermiştir. Bu usul- de yapılan asfaltın uzun müddet da- yanacağı temin ediliyor. Buranın asfaltı bittikten sonra be- lediye dairesinin önü, bilâharada Tünelden Taksime kadar İstiklâl caddesi ve Divanyolu asfalta tahvil edilecektir. “Belediye, iki sene içinde şehrin belli başlı ve işlek caddelerini asfalta çevirmeğe muvaffak olacaktır. Mumhane antrepoları ihale edildi Galatada Mumhanede yapılacak antrepolar dün 190 bin liraya bir mü- teahhide ihale edilmiştir. İnşa edile- cek antrepolar içinde son sistem asri vinçler yapılacak, rıhtıma yanaşan vapurlardan vinç vasıtasile doğrudan doğruya mallar almarak antrepoya' nakledilebileceklerdir. Ocak patladı Ohannes de alevler içinde! kalarak muhtelif yerlerinden ı yandı Galatada Ömer ağa sokağında bir İ dökmeci dükkânında çalışan Ohannes adında on beş yaşlarında bir çocuk dün demir eritmek üzere dökmeci oca” ğını yakarken birdenbire ocak patla- mış ve alevler saçılmıştır. Ohannes alevler arasında kalarak vü- cudünün mubtelif yerleri yanmak su- retile tehlikeli surette yaralanmıştır. Yaralı çocuk ifade veremiyecek bir halde etfal hastanesine kaldırılmış, müddetumumilik bu ocak kazası et- rafında tahkikata ır, Tüfek iz oynarken Yeşilköyde oturan Vârtan ismin- de biri, kardeşine ald bir tüfekle oy- namakta iken tüfek ateş almış ve bacağından yaralanmıştır. Vartan Ermeni hastanesine kaldırılmıştır. Bir kızı kirleten Ali tevkif edildi Dün müddelumumiliğe “Ali adında biri teslim edilmiştir. Alman malüma- ta nazaran Galala civarında dükkân- ılık yapan Ali o civarda oturan on dört yaşlarında Nebahat adında bir kızcağıza göz koymuş ve bunu elde etmek için de Marika adında bir ka- dını araya koymuştur. Ali, nihayet Marika vasıtasile Nebahatı kandıra- rak dükkünina almış ve kızın iffetine | tasanat etmşitir. Bu çirkin vakayı müddelumumilik haber alarak dün Aliyi yakalatmıştır. Suçlu Ali sorguya çekilerek tevkif edil- miştir. Marika hakkında da tahkikat devam ediyor. | dedilmiştir. Ünitürk dün 13,35—13,40 Haklı şikâyetler Çamlıklara levhalar Geçenlerde Adada yangın çıkıp beş altı çam yanmıştır. Daha da büyük zaylat olabilir, bu şirin memleket parçası en güzel ziyne- dinden mahrum. kalabilirdi. Çamların altları kuru yaprak- larla dolu olur ve bunlar kolay- c& tuluşmağa müsteittirler. Dal- gin vatandaşların dikkatini cel- betmek üzere bazı yerlere siga- ranır ihtiyatlı içilip söndürülmesi için ihtar levhaları asılmalıdır. Frank fiati Fransız parası düştüğü son fiatinde durdu Günlerdenberi durmadan sukut eden Fransız frangı dün daha fazla düşmiyerek aşağı, yukarı en son su- kut ettiği rakkamlar üzerinde oyna mıştır. Gelen telgraflara Fransız pa- ras dün Londra borsasında bir İngi- liz lirası karşılığı 146,58 — 146,87 frank arasında muamele görmüştür. Bir gün evvelki rakkamlar da hemen hemen ayni şekilde olduğuddan frank son kay- betitği rakkamlarda durmuştur. Prakla beraber sukut eden Türk borcu tahvillerinde dün yükselme kay- lira arasında oynamıştır ki, bir gün evvele nazaran yirmi kuruş kadar yük- selmiştir. Vapura girerken üzerine fenalık geldi Kuleli lisesinde Fransızca mualli- mi B, Tevfik, dün vapura binmek üze- Te Çengelköy iskelesine geldiği bir s- | rada birdenbire üzerine fenalık gele- rek yere düşmüş ve muhtelif yerie- rinden yaralanmıştır. B, Tevfik, has- taneye kaldırılmıştır. Damdan düştü | Hacı Mehmed Cerrahpaşa! hastanesinde öldü | Küçük Ayasofyada oturan Hacı Meh- med adında ihtiyar bir adam dün evi- nin kiremidlerini düzeltmek üzere da- ma çıkmış, damın kenarına yaklaş- tığı. sırada muvazenesini kaybederek düşmüştür. Bu düşme netice- sinde muhtelif yerlerinden tehlikeli su- rette yâralanan Hacı Mehmed derhal Cerrahpaşa hastanesine kaldırılmışsa da birkaç saat sonra hastanede ölmüş- tür, Adliye doktoru B, Enver Karan €6- sedi muayene etmiş ve görülen lüzum Üzerine morga kaldırılmıştır. Kaza et- rafında müddelumumilik tahkikata devam ediyor. Belediye memurları arasında yeni tayinler Eminönü belediyesi başkâtibi B. Sa, İp tekaüde sevkedilmiştir. Eminönü başkâtipliğine belediye relsliği yazı iş- leri müdürlüğü mümeyyizi Hüsnü, ya- mı işleri mümeyyizliğine de Beşiktaş belediye şubesi başkütibi Esad Cevad, Beşiktaş başkâtipliğine de. yazı işleri müdürlüğünden Süreyya tayin edil- mişlerdir. | günlerde alâkadarlara bildirilecek ve istimlâk işleri Mühim ve müsta- cel işlerin intacına başlandı Belediyenin bu seneki istimlâk prog- ramına dahil olan mühim ve müsta- cel işlerin biran evvel neticelendiril- mesine başlanmıştır. Ezcümle Şehza- debaşında yeni konservatuar binası- nın inşası için tesbit edilen sahada mevcud olan 27 parça binadan 23 nün. istimlâki bitmiştir. Diğer dört binanın sahipleri beledi- yenin verdiği fiati kabul etmediklerin- den mahkemeye müracaat edilmiştir. Mahkemenin takdir edeceği bedel ban- kaya yatırıldıktan sonra bu dört bi- nanın da istimlâk muamelesi ikmal edilecektir. Eminönü Halkevinin yeni binasının inşa edileceği sahadaki 11 binadan be- şinin istimlâki neticelenmiştir. Diğer altı binanın istimlâki de bugünlerde intaç edilecektir. Bundan başka belediye, Çemberlita- $in tarihi kıymetini tebarüz ettirmek Üzere taşın civarım açmağa karar ver- miştir. Bu maksadla taşın etrafı istim- lâk edilerek burada bir meydan tesis edilecek ve meydan güzel bir bahçe ile tarhedilecektir. Bu maksadia bu sahadaki arsa ve diğer ufak tefek bi- E| arabaları Belediyeye verilen nümu- nelerin tedkikine başlandı Teşrinleyvelden itibaren sırtta, omuzda, başta yük taşımak menedildi- ği için seyyar esnafa kullanabilecek- leri el arabalarından belediyeye teklif edilen nümüneler belediye fen heyeti tarafından tedkik edilmeğe başlan- mıştır. İnlihap edilen nümüne bu- arabaların hemen imaline başlanacak» tır. Esnafın vesaitsiz kalmamaları için bu arabalar süratle hazırlanacaktır. Maamafih seyyar esnaftan çoğu bey» gir ve at arabası tedarik ettiklerinden el arabalarına rağbet edeceklerin nis- beten az olacağı tahmin ediliyor. Karısını döven Fahrinin mahkümiyeti Kumkapı civarında oturan Fabri ile karısı Münibe dün sabah kavga et- mişler, Fahri, kadını saçlarından ç6- kip yere yatırdıktan sonra tokatla döğ- müştür. Münibe de kocası aleyhine da- va açmıştır. Dün Sultanahmde üçün- cü sulh ceza mahkemesinde Fahrinin muhakemesi yapılmış ve karısını döğ- düğü sabit olduğundan yirmi dokuz lira on kuruş para cezası ve iki ila da muhakeme masrafi ödemesine karar verilmiştir. 10 yankesici yakalandı araşlırma İle on beş yankesiciyi ya- kalamışlar, haklarında tahkikata baş- lamışlardır. — mag . O senin in ayrılık, sanat- Bay Amcaya göre. AKŞAN E e. Sahife 3 ç v SOHBET: 7 ŞEHİR HABERLERİ Derkenar ı Kitaplarda saadetin yolunu değil, hayatın, insan oğlunun sırrım arıyo- Tuz. Daha doğrusu ne aradığımızı açık ga tayin etmek kabil değil, ancak bili- yoruz ki, o aradığımız şey gönlümüz remyiecekleri bir şeyi vadettikleri için düşman oluyoruz. Hepsi için de: «Bara» kın şunları! dağları devirmek istiyen, acizlerini bir türlü anlıyamıyan birer cüce!..» diyoruz. O zaman anlıyoruz ki hayatın, insan oğlunun sırrını anla mağa imkân yoktur, ne söylense boş- tur, yegâne yapılacak şey susmak, hem de düşünmeden, mürakabaya dal maksızın susmaktır, Yazı, söz, düşün- ce bizi hakikate götürmek şöyle dur- sun, mütemadiyen ondan uzaklaştıran şeylerdir. Stephane Mallarmö'nin: «La chair est'triste, helas! et fal lu tous les liv- res» mısraı ile tasvir etmek istediği acaba bu his değil mi?. 7. Julien Benda hatıratının, ia Nouvelle Revue Française'de neşredilmekte olan ikinci cildinde ikide bir sağdan sola, soldan sağa geçen kararsız muharrir. ler için istihfafkâirane sözler söylüyor. İlk bakışta hak vermemek kabil değil... Fakat biraz düşününce işi büsbütün başka türlü görüyoruz. Bugünün en samimi, en hür muharrirleri orlar, Çünkü sağ'ı da, sol'u da toptan kabu- le veya toptan redde imkân yok. Her iki tarafın da çok haklı ve çok yanlış iddiaları var. Bir tarafa bağlanıp ka- rar kılan, sadık kalan muharrirlerde ister istemez bir eksiklik, bir yalan ha- vası var. Çünkü hakikatin yalnız bir kimını söylemek, bir kısmını tehlike- li olabilir diye gizlemek de yalan söy- lemektir. Sağ taraf muharrirlerinin, meselâ bir Maurras'ın, bir Thlerry Maulnler?- nin yazılarına bakım: çok doğru söz leri var; fakat bir müddet okudunuz mu o kitablarda teneffüs edilmez bir hava buluyorsunuz; insan boğulacak gibi oluyor. Çünkü onlarda, yaşama. mız için değilse de fikrimizin çe işlemesi için zaruri olan bazı un- surlar, hakikat'ler eksik, Fakat sol ce nah muharrirlerinin en iyilerinde de bu kusur var, Öyle zannediyorum ki Julien Ben- da'nın istihfafla bahsettiği muharrir. lerin hiç olmazsa bir kısmı, bulunduk. ları tarafım eksiklerini gördükleri, ha- (Devami 4 üncü sahifede) Nurullah Ataş .. Bazı sanatkâr vardır ki hayata #8lon penceresinden bakari:.., .. Bazıları da vardır ki vg senin, benim gibidirl.. Halbuki sen aristokrat sanattan bahsediyorsun, bu ne demek?... B. 4. — Yani bir türlü, halka ime» miyen sanattan bahsetmek istiyo»