17 Ağustos 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 12

büyüyor ve - Şehirde birçok yapılar yapılıyor. nüfus iki sayım arasında “yüzde 36 nisbetinde arttı Ceyhan günden güne güzelleşiyor Ceyhanda hükümet caddesi Ceyhan (Akşam) —5Göyhan, bun- dan seksen sene evyel tal bir köy ha- liride iken, halkının fevkalâde çalış- kanlığı, mevkiinin mümtaz hususi- yetleri dolayısile çok çabuk bir inkişa- fa mazhar olmuş ve iz zamanda bi- rinci sınıf kazalar sırasına geçmiştir. Nüfusu günden güne artmakta ve ş6- hir gittikçe büyümektedir. Bugün yal- niz kasabanın on bin ve bütün kazar run elli altı bin nüfusu vardır. İki sar yım arasındaki artış farki yüzde otuz altıdır. Göze çarpan iktisadi faaliyet pek geniştir. Kasabadaki bu canlılık hak- h olarak bir çok tüccarların, banka- ların ve ticari müesseselerin burada, yerleşmesini neticelendirmiştir. Yüz- den fazla tüccar, 800 dükkân ve ma- ğaza, dokuz fabrika, üç banka, on bir fırın ve on iki otel mevcuddur. 150 bin ton zahire, 8-10 milyon kilo pirinç, 30-35 bin balye pamuk istihsal edilir. Senelik ihracat yedi bin Vagondan ve clio on'bir milyon liradan üşağı düş- mez. Suriye, Filistin ve Anadoluya gönderilmek üzere yılda iki yüz bin baş koyun alışverişi vardır. Çok yazık ve gariptir ki,âktisadi ha- reketlerin bu derece vasi ve şümullü olduğu Ceylfanda ne bir borsa, ne de telefon şebekesi vardır, Her iki mahrumiyetin ekonomik bünye Üze- rinde oynadığı rol ve * yâptığı tesir ehemmiyetle nazarı itibare alınacak derecededir, Bu iki ihtiyaç ta temin edildiği takdirde hiç şüphe yok ki, Ceyhan, büyük bir iktisadi istikbale namzeddir. Ceyhanın son üç yıl evveline kadar şehri ümrana kavuşturmağı iş edine- cek bir belediyesi yoktu. Bütçesini 20 bin liradan fazlaya bir türlü çıkara- mıyan eski belediye ismi var, cismi yok kabilinden bir şeydi. Sön üç yılın belediyesi ise, halkın kendisinden beklediği Şeyleri verme- ğe başladı ve kasaba kısa zamanda yeni bir çehre iktisab eyledi. Bütçe iki yılda 23 binden 70 bin liraya fır. ladı. Buğ yhanda en çok göze çar- pan belediye faaliyetidir. Sanki Cey- han yeni baştan yapılmaktadır. Mü- temadiyen yol yapılıyor, caddeler açı- Uyor, çarşılar tanzim ediliyor, her kö- şede güzel bir bina yükseliyor. Mesa İsine modern şehircilik” zihniyetile sistemli ve programlı şekilde devam etmesi. yüzünden, birçok. muvaffakı- yetler elde eden Belediye iki senede 1150 metrelik İstasyon caddesile 900 metrelik Adana, 500 metrelik Osma- niye ve 400 metrelik Gazhane cadde- lerini ve üç kilometreye yakın ara 80- kakları yeni baştan yapmış, Çarşı caddesini parke döşemiş, caddeleri ağaçlarla süslemiş, yılda on üç bin lira hasılat temin eden bir mezbaha ile geniş bir fidanlık, bir bahçe, Şe hir tiyatrosu, umumi helâ, ve beş su yapmıştır. 70 ma- yi muhteri pa muk ve hububat hâlinin inşası da derdesttir. Ev inşasına geçen senelere kadar fazla rağbet yokken bu seneler- de birçok hususi inşaat - başlamıştır. Ev sayısı 1700 ü geçmez. Bu sebepten yabancılar beş on gün otelde kalma” dan ev bulamazlar. Merkezde 14 metre murabbalık bir dükkân yeri 3200 liraya satılmakta- dır. Merkeze civar arsaların metresini on liradan aşağı almak imkân hari- cindedir. Su işine devlet el koymuştur. Artezi- yenle 134 metreye kadar inldiği hal- de iyi su bulunamamıştır, Ceyhanın pek mühim olan bu ihtiyacını birinci plâna almak lâzımdır, Elektrik işi Belediyece ele alınmıştır. Ceyhanı ikti- sad ve ümran sahasında büyük bir inkişafa kavuşturacağında şüphe ol- mıyan köprünün ayakları, Ali Çetin- kayanın himmetile müteahhide ve- rilmiştir, Ceyhan, bu çalışmalara merkez ol- dukça yakın bir müddet sonra büsbü- tün yeni, modern ve her sahada ileri bir şehir olacaktır. Bandırma biçki yurdu bir sergi açtı Bandırma (Akşam) — Bandırma- da beş ay evvel faaliyete başlıyan biç- Ki ve dikiş yurdu birinci devre fanli- yetini sona erdirmiş ve bu münasebet- le beş aylık çalışma devresinin randı- manlı neticesini gösterir bir sergiyide Halkevinde açmıştır. T Bandırmada ilk defa teşekkül eden bu yürd için Halkevinde açılan sergi Kaza kaymakamı tarafından küşab edilmiş ve genç istidatların kısa bir zamanda elde etmiş oldukları verimli neticeler Halk tarafından takdirle karşılanmıştır. Boluda hasad Bolu (Akşam) — Hasat mevsimi nin en işi çok zamanında bulunuyo- ruz. Tarlalar hemen hemen tamamen biçilmiş, harmanlara nakledilmiştir. Çifçi kızgın güneş altında sâyinin se- meresini almaya uğraşmaktadır, Mah- sulün bu sene iyi olduğunu İlk tec- rübeler göstermiştir. Sinopta kuraklık Sinop (Akşam) — Bir çok yerle. re yağan yağmurlardan Sinop o mah- rumdur, Kuraklık devam ediyor. Bu sene tütün rekoltesi geçen seneye nis- betle üçte iki tahmin ediliyor, Mısır azdır. Buğday çok bereketli ve iyi olmuştur. Meyva boldur. Yeni orman kanunu dolayısile mahi- rukat flatleri bir misli artmış olmak- la beraber azdır. Eskişehirde AKŞAM neşriyatı «Ses - Işık» müessesesinda safi hır. «Akşam» gazetesine abone olanlara husus! tenzilât yapılır. | Şarkışla belediyesi çalışıyo Bir hâl ve ilk fırsatta bir elektrik santralı yapılacak Sıvas 15 (Ak- şam) — Şarkış- la belediyesi ka- sabaya (faideli olmak için bü- yük bir faaliyet- le çalışmaktadır. Gelir miktarı 8 bin liraya çi kan Şarkışla bö- lediyesi 14 kişi- lik kadrosile ka- İ sabanın hergün t artan ihtiyaçla- rını karşılamak- tadır. Belediye reisi B. Mustafa Alp canla başla çalışan muktedir bir zattır. Son günlerde ka- sabada bir gazino, bir otel ve lokan- ta tesisine çalışıyor. Belediye gâzino- sunda bir de tiyatro salonu buluna- caktır. İnşasına şimdiden başlanmış olan bu gazino yakında ikmal edile- cektir. Diğer taraftan kaldırım döşeme iş- lerine de ehemmiyet veriliyor. İstas- yon yolu İle kasaba arasında büyük bir köprü yapılmıştır. Belediye reisi yeni yapılacak işler hakkında bana Şu izahatı verdi: — Kasabanın ihtiyacını karşıla mak üzere bir hâl yapmıya çalışaca- gız. Gelirimizi arttırmıya çalışıyoruz. Bunu da yapabilirsek ilk işimiz kasa- bada bir elektrik santralı kurmak ola- caktır.» Şarkışlanın bir de itfaiyeye ihtiyacı vardır. Bu sayede yollarda munta- zaman sulanırsa kasabada tozun önü alınacaktır. Kastamonu belediyesi odun buhranını izale etti Kastamonu (Akşam) — Yeni or- man kanununun çıkmasiyle her yerde olduğu gibi burada da muvakkat bir odun buhranı baş göstermişti. Halkın bu ihtiyacını göz önüne alan beledi- yemiz orman idaresince müzayedeye konulan kesim yerlerinden üç kesim yeri almış ve vekâletçe de tasdik edi- İen bu kesim yerlerinden şehre odun Şarkışla belediye reisi B. Mustafa Alp halde depo edilen Bu odunlar kilosu 25 paraya satılmıya başlanmıştır. Ay» rıca maktadan bizzat kendi vesalti ile odun almak istiyen köylülerden de merkep yükü için 5, at yükü için 10, araba için 50 kuruş alınmaktadır ki, halk bundan çok memnundur, Tarihi bir telgraf makinesi Sivas (Akşam) — 4 eylül 1919 se- nesinde Sivasta toplanari kongre e8- nasında Atatürkün muhtelif vilâyet- lerle muhaberesini temin için kulla- nılmış olan tarihi telgraf makinesi yapılan teşebbüs üzerine posta ve telgraf müdürlüğünden alınarak Si- vas lisesindeki İnkilâb müzesine ko- nulmuştur. Bedava sinema temsilleri Karamürsel (Akşam) — Kültür di- rektörlüğünün teşebbüsü ile Kocaeli vilâyeti seyyar sesli bir sinema maki nesi olmuş ve kazalar fle köylere gön- dererek halka bedava filim seyrettir- meğe başlamıştır. Vilâyetin bu seyyar sesli sinema makinesi kasabamıza ge- lerek halka bedava temsiller vermiş- tir, Bu teşebbüs takdire değer. Yalvaçtan 2500 kilo afyon alındı Yalpaç (Akşam) — Afyon inhisar idaresi buraya gönderdiği eksper B. İbrahim marifetile köylülerden 2500 kilo afyon mübayaa etmiştir. Köylü- lere, şimdilik kilo başına üçer lira avans verilmiştir. Köylüler, şimdiye kadar tüccara ucuz fiatle verdikleri afyonları değer fiatle sattıklarından dolayı sevinç içindedirler, mim sada işçi meselesi normal bir vaziyete girdi 1T Ağustos 1937 Iş kanununun tatbiki, kadın işçilerin tekrar fabrika hayatına dönmelerine âmil oldu Bursa (Akşam) — İpekli kum kuyan tezgâhların üçte ikisi Burs: üçte biri İstanbuldadır. Bursa tezgâh- larının sayısı 598 i bulur. Altmış ta- nesinden başkası faal bir haldedir. İpek işlerinde büküm, dokuma ve | boya kısımlarında çalışan amelenin sayısı da 3500 le 4000 arasındadır. Zaten kuvvetli bir amele şehri olan Bursü, yakında faaliyete geçecek olan | Merinos yün ipliği fabrikasının 1355 amelesile daha ziyade kesafet peyda edecektir. Memleketin muhtelif yerlerinde te- meleri atılan fabrikalar, bir aralık Bursada hafif bir amele hareketi vü- cude getirdi. Bu hareket, yeni fabri- ka mıntakalarına doğru bir akına benziyordu. Bursa fabrikalarında ye- tişen usta işçiler, yeni kısmetler pe- şinde, Bursadan ayrılıyorlardı. Bur- sa, fabrikalaşan Türkiye için bir nevi amele ihraç merkezi olmağa başlıyor- du. Yeni fabrikalar, işçi için yeni ça- lışma ve kazanç sahaları idi. Fazla olarak buralarda amele yevmiyesi de yüksekti, Şehrimizde bir buhran endişesi u- yandıran bu vaziyetin cazibesine ka- pılanlardan bir kısmı, gittikleri yer- lerde kaldılar. Mühim bir kısmı ise tekrar geri döndüler. Çünkü bir taraf- tan amele hukukunu koruyan İş ka- nununun tatbikine başlanması, diğeri taraftan oralara ailelerini de birlikte götürmenin müşkilât ve masrafı, işçi akınını durdurmuştu. Bu suretle, bir amele ve istihsal buhranının başlangıcına benziyen va- ziyet, kısa bir zamanda düzeldi. Ayni zamanda Bursa fabrikaları da günde- likleri arttırdılar ve çalışma saatlerini azalttılar. Bu vaziyet, kadın işçi sayı- sının artmasına sebep oldu. O zamana kadar, iş saatinin tahammül edilmez derecede fazlalığından dolayı evini tamamile ihmal mevkiine düşen ka- dın işçi, bu ağır fahliyet karşısında, fabrikadan çekilmeğe mecbur olmuş- tu. Çalışma saatinin hafiflemesi üze- rine kadın tekrar eski işine döndü ve bu suretle kadın ameleye çalışma im- kânı verildiği kadar, bir istihsal buh- ranının da önüne geçildi. Şimdi, va- ziyet tamamile normaldir. Kadın işçilerin tekrar fabrika ve iş hayatına dönmelerinde en kuvvetli âmillerden birisi, çalışma saatinin indirilmesi oldu. Bu neticeyi almak için çalışanların başında İse Bursa Sanayi birliği gelir. Sanayi birliği, dört yıl evvel kurulmuştu. İş kanunu çıkınca, fabrikaların sekiz saat çalış- ma esasının kabulü hakkında bir /e- şebbüse girişti. Verilen karar, Ticaret, odası vasıtasile Ankaraya bildirildi. Geçenlerde şehrimize gelen iş bölgesi müfettişi de vaziyeti bu bakımdan tedkik ederek kararı doğru buldu. Ayni zamanda bir fabrika işleten ve İstiklâl harbinde iki kolunu birden kaybetmiş olan Sanayi birliği başkanı B. Faika İş kanunu hakkındaki fik- rini sordum: «— Kanun fabrikatörler için rah- met oldu, dedi, çok memnunüz; an- cak, kanunun tatbiki sırasında henüz halledilemiyen bazi (patron - işçi) ih- tilâfları vardır ki bunlar ancak İş âmirliklerinin teessüsü ile düzelebilir. Bunu dört gözle bekliyoruz.» Uşak Halkevinin faaliyetleri Uşak (Akşam) — Halkevimizin bütün kolları çalışmalarına hızla de- vam etmektedir. Spor şubemiz yeni bir programla çalışmasırı daha verim- Mi bir hale koymakta ve yurddaşlara, faydalı olabilmek çaelerini aramak- tadır. Köycülük şubemiz doktor ve öğret- menlerle beraber her hafta köylere gi- derek konferanslar vermekte, faydalı bilgiler aşılamakta ve köylü yurddaş- larımızın kalkınması yolunda icap eden tedbirleri almaktadır. Bilhassa hasta köylülerimizin muayenelerinin yapılması ve ilâçlarının Halkevimizce temin olunması şayanı memnuniyet hallerdendir, Ankara « Ereğli demiryolu hattının Çatalağın « Zonguldak kısmı bitmiş ve 12 ağustosta trenler işlemeğe başlamıştı. Buna ait iki resim dercediyoruz. Yu» karıda halk trenin tünelden çıkmasını beklerken, aşağıda Zonguldağa hareket eden tren görünüyor.