17 Ağustos 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Günün mÜhim Hâdisat resimlerini Foto Süreyyada Bulursunuz. Ondördüncü yıl sayı: 4763 umhuriye İSTANBUL C A G A L O G L U Telgraf ve mektub adresl: Cumnurlyet. Istanbul Posta Inatusu: îstanbul, No 246 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366 Tahrlr neyetl: 24298 tdare ve matbaa fcısmı 24299 24290 AyUSIOS .«a lyısını okuyor. Renkli nefis tabldfctffa süslu bu fevkalâde sayıyı bütün bayilerden isteyiniz. J Hatay Türklüğü üzerinde hakikat eyhaniyeden bize mektub yollım kardeşlerin pek samimî bir dil• tekrar ettikleri veçhile Türklüin asil bir kabilesinden başka bir ly olmıyan Çerkezler, vatan datsında öz kardeşleri Anadolu ürklerile daima omuz omuza beraber yürümüşlerdir. atay ülkesinde Reyhaniye Halk Partisi erkânmdan bize müşterek mektub gönderen kareşlerimizin çok canlı ve çok yürekten izleri bizi fevkalâde mesrur ve müteeyyic kıldı. Halbuki bu mektub esas ıbarile «Cumhuriyet» ten, ve «Cumhuyet» muhabirinin bir mektubundan şiâyet maksadıle yazılmıştır. Bizim muabirin bir mektubuna nasılsa Hatay erkezlerini velevki dolayısıle müteessir debüecek birkaç kelime karışmış. Altınaki kıymetli imzaların başmda Hasan ..anbulat ismini gördüğümüz mektub, latay Çerkezlerinin Türklüğünden en fak şüpheye tahammül etmiyen bir feveınla köpürüyor, ve vatanseverliğin, ürklüğe ezelî ve ebedî bağlılığın en yüe ifadelerini en belâgatli şekillerle tıpkı ir şelâlenin gür akışı halinde anlatıyor e anlatıyor. Bu yüksek hamiyet vesikanı tahrik etmiş olduğu için muhabirimiin mektubundaki sürcü lisana adeta te:kkür edeceğimiz geldi. Bize mektub yazan elmas yürekli kareşlere hakikî ve ulvî hislerinin her suret: temizliğinden ve güzelliğinden nekadar ıinnettar olduğumuzu tam olar,ak ifade decek kelime ve cümle bulmaktan âciiz. Osmanh İmparatorluğu milliyet uygularınm mezarı olan bir idare idi, ve aten başka söze ne hacet vardır ki o adı stünde bir İmparatorluktu: Yani muh'.lıf din ve ırklan umumî Osmanlı ad ltında halita yapan bir idare. Abdülhalidjn hassa ordusunun daha çok Arna udluk dağlanndan ve Suriye çöllerinder >planma bir ezdad mecmuası olduğunu ılmez miyiz? Amma bu imparatorluğu erek istılâ ve itilâ devirlerinde dünyanın ört bucağına götürürken, gerek inhitaf evirlerinde onun geniş hinterlandım aım adım müdafaa ederek çekilirken en ğır yükün kimler tarafından yüklenildiıni dahi pek iyi bilıriz. Bunlar Anadolu ^ürkleriydi, ve bize mektub gönderen ardeşlerin pek samimî bir dille tekrar ttıkleri veçhile Türklüğün asil bir kabileinden başka birşey olmıyan Çerkezler atan davasında öz kardeşleri Anadolu fürklerile daima omuzomuza beraber ürümüşlerdir. Vatanı müdafaaya sahne Imuş toprakların hepsini eşeliyelim: Oada Türkleri ve Çerkezleri, ayni büyük •kın bu ıki asil soyunu hep kucakkucağa ulacağız. Hâlâ vatanda milleti terkıb den ve adına nüfus ıtlak olunan canlı ütleye bakınız: Orada Türkle Çerkez kadar biribirine girmiş, karışmış ve giift olmuştur ki muhali farzederek sun'î ıir ayrıhk yapmak istesek buna maddeten mkân bulamayız. Hakikat bundan ibaret olduğu halde «nüz yüksek milliyet müessesesini çok yi kavramamış bazı kimselerimizin zanan zaman istiyerek veya istemiyerek 'anlışlıklar yaptıkları görülebıliyor. Buıun sebebi bu yüksek milliyet müessesesi nuvacehesinde hepimizi cahil bırakmış ılan sabık İmparatorluk idaresinin arda almı^ sakametlerinden başka birşey de;i!dir. Karşımıza her çıkışlarında bu 'anlışlıklan düzeltmek aklı eren ve doğuyu görenlerımizın en başlı vazifeleri Jmak gerektir. Nıtekim işte uğrunda can 'erilen milliyetin ne kutsî birşey olduğutu bilhassa yabancı boyunduruklar altınla yüreklerinden kanlar giderek pek iyi ınlamış olan kıymetli Reyhaniyeli karleslerimiz bu vazifelerini bize gönderdıkeri o âteşin mektubla pek güzel ifa etoişlerdir. Kendılerini candan tebrik eder r e onlarla beraber Hataydaki Çerkez fürkler dahil bütün Türklerin ayn ayn rt birer birer gözlerinden öperiz. Atatürk dün gece hususî trenle Trakyaya hareket etti Başveküimiz Büyük Şefe refakat ediyov Büyük ordu manevraları bugün başlıyor Bozcaada açıklarında bir Ispanyol gemisi torpillenerek batırıldı Vapuru batıranın General Franco'ya aid bir tahtelbahir olduğu iddia ediliyor. Kazazedeler şehrimize getirildi Ortada kazazedeleri kurtaran Rus vapuru, solda Rus, sağda Ispanyol gemisi kaptanlan Ev\elki gece Bozcaada açıklarında, hükumet taraftarı bir Ispanyol gemısinin, ağlebi ıhtimal General Franco'ya mensub bir tahtelbahir tarafından batırılmasile neticelenen bir hâdise olmuştur. Odesadan erzak, otomobil ve makine yüklıyen Gındad de Cadiz vapuru, Va lansiyaya gitmek üzere evvelki akşam Çanakkaleden çıkmıştır. Ispanyol vapuru sabah 10 buçuğa doğru Bozcaada açıklarına gelmiş, bu sırada birdenbire önüne bir denizaltı gemisi çıkmıştır. Denizaltı gmisi, denizin yüzüne çıkar çıkmaz bir top atarak dur işareti vermiştir. Ispanyol vapuru daha sürat kesmeğe vakit bulmadan geminin baş ve kıçına iki torpil vurmuş ve gecenin sükunetini parçalıyan bu korkunc infilâklan arkaarkaya altı top ateşi takib etmiştir. [Arkası Sa. 2 sütun 1 de] Şanghay muharebesi karışık bir safhada Imtiyazlı mıntakadan geçen tayyarelere Fransiz bataryaları da ateşe başladılar. Şehre yeni Ingiliz kıtaatı getiriliyor Birinci ordunun Trakyadaki büyük manevralan bugün başlıyor. Bir kılıcı bilemek neyse bir orduya manevra yaptırmak da odur. Kılıc iyi kessin diye bilenir. Orduya. da, iyi harbetmenin ve muzaffer olmanm sırrını öğrensin, diye manevra yapbnnz. Zamanımız harblerinde, yalnız kahramanlık hiçbir şeye yaramaz. Nitekim, Italya » Habeş harbinde, tanklara hücum eden Habeş cengâverlerinin yüksek cesareti, hiçbir fayda vermedi. Makinelitüfeklerin ateşine karşı göğsünüzü gere gere, resmigeçid yapar gibi, yüriir seniz, sadece biçilirsiniz. Eski muharebelerde saklanmak korkaklık ve ayıbdı; şimdiki muharebelerde saklanmak, bir marifettir ve en takdir edılen bir şeydir. Kahramanlık, yalnız yaşıyan insanlarda iş^ gören bir meziyet olduğuna göre, mu[Arkası Sa. 3 sütun 6 da] Mareşal Fevzi Çakmak manevra sahasını gezdi Atatürk, Başvekil ve Fevzi Çakmak dün geceyi Çerkezköyünde geçirdiler Cumhurreisimiz Atatürk beraberle rinde Başvekil İsmet İnönü, Dahiliye Vekıli Şukrü Kaya olduğu halde dur. akşam Floryadan hususî trenlerine bi nerek manevra sahasma hareket etmıştir. Atatürk saat yedi buçukta köşkünden çıkmış, yanlarında Başvekil İsmet İnönü, Dahiliye Vekıli Şukrü Kaya, Sabıha Gökçen olduğu halde plaj mahalline kadar gelmiş, orada toplanan halk tarafından alkışlarla karşılanmıştır. Atatürk kilot bir pantolon, mavi bir ceket, kasket ve çizme gıymişlerdi. Başvekil İsmet İnönü de ayni suretle kilot pantolon, çizme giymiş buluruyordu. Atatürk, refakatindekilerle otomobillerle Kuçükçekmece istasyonuna gel miş ve istasyonda hazır bulunan hususî trene binmiştir. Tren bir müddet Kuçükçekmece istasyonunda tevakkuf etmiştır. Bu sırada Florj'adan İstanbula dönen trendeki halk: < Yaşa, uğurlu seyahatler» diye bağararak Büyük Şefi alkışlamışlardır. Tren saat sekizde Kuçükçekmece is tasyonundan hareket etmiş, Atatürk vagonunun penceresinden halka iltifatta bulunmuş,tur. [Arkast Sa. 5 sütun 4 te] Cezire isyanı gîttikçe büjrüyor Suriye Meclisi sabaha kadar süren bir içtima yaptı Adana 16 (Hususî) Cezire is yanı gün geçtikçe alevlenmektedır. Son çarpışmalar neticesinde Süryanilerden de yüzlerce yaralı ve maktül vardır. Memleketi terkedenlerin sayısı artmaktadır. Suriye meclisi dün gece sabaha kadar devam eden toplantısmda bu işleri ve Hatay meselesini görüşmüştür. Cezireye, demirgömlekliIerdeH bü>ük bir grupun gönderilmesi düşünülmektedir. Antakyada vaziyet gerginliğini mu hafaza etmektedir. Türk ileri gelenlerine [Arkası Sa. 7 sütun 6 da] Şanghay cephesinde Japon ileri hatlan Şanghay 16 (A.A.) Bu sabah Şanghay üzerinde tayyare muharebeleri yenıden başlamıştır. Vangpu üzerinde demirlemiş bulunan Japon harb gemileri Çin tayyarelerine ateşlerini tevcih etmiş bulunuyorlar. Konsesyonlar da dahil olmak üzere bütün şehirde hayat ve ticaret durmuş tur. Bugünden itıbaren yabancı banka lar da kapılannı kapamışlardır. Ticaret evleri mağazalarını ve bürolarını tahliye etmişlerdır. Tokyo 16 (A.A.) Amirallık dairesinin tebliğine göre, Çin hava üslerine dün yapılan Japon hücumları esnasmda 17 hangar ve 52 Çin tayyaresi tahrib edılmiş ve 20 tayyare de düşürülmüştür. Japon hava kuvvetlerinin kayıbı 8 tay yaredir. Şanghay 16 (A.A.) Royter a jansının muhabiri yazıyor: Japon deniz ve hava toplan civarda tehlıkeli bir surette gürlerken tahliye e dilecek olan Ingiliz kadın ve çocukları nm kaydedilmesine başlanmışhr. îlk mülteci kafilesi yarın sabah HongKong'a hareket edecektir. Çin pilotları, denîz, hava ve kara kuvvetlerinin iştirakile bir taarmza geçmek için takviye kıt'alan ihrac etmek istiyen Japonların bu hareketine rnâni olmağa çahşmaktadırlar. Bu sabah saat 11,30 da 5 Çin bombardıman tayyaresi Japon amiral gemisi İzumo'nun üzerinden uçarak be§ bom • ba atmışlardır. Bunlardan biri gemiye yakın bir tombazın üstünde, diğeri karada bir üçüncüsü de suda geminin yanında patlamıştır. Japon hava müdafaa toplan 5 dakika kadar ateş etmişler ve Çin tayyareleri bu müddetin sonunda Fransiz imtiyaz mıntakası istikametinde gözden kaybol » muşlardır. Biraz sonra Japon tayyareleri şehrin garbmdaki Çin mevzilerıni bombardıman etmişlerdir. lArkast Sa. 7 sütun 5 tei lllılllllMlııllıllllllllllllıiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııılllıııllllllllllllıııııııııııııınıııııııııııılıınıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı 1 OSMANLI RASPUTINI o o YUNUS NADÎ r lArkası Sa. 3 sütun 3 . "> Manevra nedir ve nasıl yapılır? Arkadaşımız Abidin Daverin vukuflu bir kalemle yazdığı bu çok dikkajte şayan makale bugün 7 nci sahifemizdedir Yukanda solda: Dün manevra sahasına hareket eden Mareşal Fevzi Çakmak vagonda kunıandanlarla beraber, aşağıda ve sağda solda; manevralarda hazır bulunacak mütekaid generallerimiz ib tarihçimiz M. Turhan Tanınbu, çok meraklı eserine pazar günü başlıyoruz.