22 Temmuz 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 10
Sahife 10 Haftalık piyasa Genel ithalât rejiminin tesiri Yeni rekolte ve ihracat vaziyeti Genel ithalât rejiminin piyasadaki akisleri devam etmektedir. Yeni reji- mi haytı ucuzlatmak bakımından ted- kik etmek lâzım gelirse bazı misaller bulabiliriz. Meselâ zeytinyağ, vejeta- lin yağ, yeni rejime göre ucuzlıyacak- tır. WVejetalin fabrikairı dışarıdan hindistan cevizi getirmekte çok güç- lük çekiyorlardı. Daha doğrusu kon- tenjan vaziyeti bu maddenin ithalini tahdid etmişti. Bu işle uğraşan bir fabrikatörün söylediğine göre iki ay sonra vejetalin yağı 35 - 40 kuruşa satılacaktır. Halbuki bir iki ay evvel fiat: 60 kuruştu. Diğer tarafdan dışarıdan bol mik- darda araşit yağıda gelmektedir. düşüreceğine şüphe yoktur. Hasıli! yeni tatbik edilen genel it- halğt rejiminin dışarıdan ham mad- de getirmek istiyen fabrikatörlere yeni imkânlar vermesi itibarile ha- yatı ucuzlatacağı tabii görülmekte- dir, Bu senenin rekoltesi Bu senenin pirinç mahsulü, geçen Seneye nisbetle yüzde 45 fazladır. Ye ni muhsul yavaş yavaş piyasaya geli- yor. Mahsulün bolluğu fiatler üzerin- deki tesirini henüz göstermemiştir. Alâkadar tacirlerin söylediğine göre, bir iki hafta daha sabretmek lâzım- pirinci daha ucuz yiyeceğiz. Bundan başka zeytin mahsulÖnün de geçen seneye nisbetle yüzde 40-50 fazla olduğu tahakkuk etmektedir. Geçen sene zeytinyağ pahalılığındn. pek şikâyet etmiştik; bu sene böyle bir pahalılık olmıyacğını iddia ede- biliriz. Nitekim bir haftadanberi zey- tinyağ fiatlerinde düşkünlük baş göstermiştir. Pamuk mahsulü de tahmin edil diği gibi iyidir. Yalnız Çukurovada 41 bin ton pamuk istihsal edilecektir. Diğer mıntaklar hakkında, şimdiden kati rakamlar söylemek mevsimsiz» dir. Maamafih pamuk rekoltesinin, umumiyet itibarile geçen seneye na» yaran daha iyi olacağına şüphe edi- lemez. Bunun tabil neticesi olarak, pamuk yağları da ucuzliyacaktır. İhracat maddelerimizin Fındık — Kardenizdeni böl mikdar- Gir. Vaziyet böyle giderse fındık &e careti bu sene en iyi bir devre geçi recektir, Fındık ihracatı için yeni bir teşki- Iât yapılacağı hakkındaki haberlerle piyası pek alâkadar değildir. Bu teş- kilât henüz tedkikat devresindedir. Daha ne vaziyet alacağı belli değil- dir. Buğday — Yeni sene mahsulü pi- yasada pek boldur. Polatli malları pek rağbet gürmektedir. Buğday zür- ral her sene daha iyi cins buğday | yetiştirmektedir, Bu suretle malın Kalitesi de yükseliyor. Böyle giderse Türkiye buğdayları evsat ve cins iti- barile dünyanın en iyi buğdayları şeklinde tanınacaklır. Her sene buğ- daylarımıza kışı olan isteklerin art- den başka İtalya dn aaindr: Cenubi İtalyada rekolte vaziyeti fena olduğu için İtalyanın dışarıdan mühim miks darda buğday almak ihtimali çoktur. münasebetlerin genişlemesine imkân görülemiyor, Tiftik ve yapağı — Piyasada can- hlk devam “ediyor. Henüz ihracat başlamamıştır. Alıcılar, piyasada ted- kikat yapmakla meşguldürler, Taze meyva satışları Yeni mahsul elma ihracatı büyük bir bararetle devam ediyor. Geçen sene İstanbul ticaret odası tarafın- dan yapılan elma ihracatı kontrolü nizamnamesi mucibince elmalar kon- trol edilmektedir. En ziyade ihracat Mısıra yapılıyor. Bundan başka Suriye ve Pilistine de erik ve şeftali gönderilmektedir. Sardalye konservesi Bu sene sardalye balığı pek boldur. Geliboluda. sardalyenin kilosu 5 ku- ruşa kadar satılmaktadır. İstanbul da ise toptan kilosu 7 kuruştur. Fa- kat perakende olarak 20 kuruşa sa- tılmakladır. Havalar pek sıcak oldu- ğu için bu mevsim balığı emniyetle yaz mevsiminde ucuz ve bayat olmı- yan balık yedirmek için bir satış teş- kilâtı lâzımdır. Konserve fabrikaları bu sene, bol m enik tadırlar. Tuzlanmış kutuların kilosu 40 kuruştur. İhracat için bile teşeb- büsler vardır. E.A Anteb kalesi tamir edildi Gariantep kalesi Gaziantep 12 (Akşam) — Kuruluş tarihi çok eski olan Antep kalesinin etra- fı ve methalleri harpten sonra pek berbad bir hale gelmişti. Belediye kaleyi Demi air vermiş, ankazı kaldırarak etrafı açmış ve güzel bir şekle sok- ntep imla ın dn tamirine başlanmıştır. Bu kuyuların garip bir husu- iribibirlerine yol olmasıdır. AEŞAM Teri demiryollarında Dahili ticaret eşyası nakliyatı nasıl olacak? Ankara 21 (Akşam) — İstasyonla- rmızdan Suriye erazisindeki istas- yonlara sevk edilecek ihracat eşyası ilg gene istasyonlarımızdan cenup hududundaki şehirlerimize müteka- bilen gönderilecek dahili ticaret eş- yası hakkında Devlet demiryolları idaresince slınan yeni bir karardan bahsetmiştik. Bu karar mucibince ce- nüp' demiryolları vasıtası ile yapıla” cak dahili ticaret eşyası nakliyatı aşağıdaki şekillerde olacaktır: A) Islahiyeden ilerideki istasyon- lara gönderilecek dahili ticaret eşya» si, gümrük resmi verilmemiş ecnebi eşyası İle ihtilât etmiyecek surette ayrı vagonlarda ve bölmelerde sevk edilecektir. Bu vagonlar ve bölmeler gümrükçe mühürlenecektir. B) Nuseybin ve daha berideki is- tasyonlar istikametinde (yapılacak nakliyatta da mevrud ve mahreç İs- tasyon gümrüklerinde ayni şekilde hareket edilecektir. C) İç şehir ve kasabalardan istas- yonlara veya istasyonlardan iç şehir ve kasabalara gönderilecek dahili ti- caret eşyası Kakkında başka hiç bir muamele tatbik edilmiyecektir. Yolcu beraberinde el biletile nakle- dilecek ticaret eşyası ile bağaj ve me- sajeri. eşyası- mümkün olursa ayrı vagon ve bölmelerde ve mümkün ol- madığı takdirde kapların her biri mü- hürlenerek sevk olunacaktır. rük teşkilâtı olmıyan yerlerde ise bu muamele hudut gümrüğünde yapılır. Ecnebi memleketlerden gelen eş- yanın gümrük muamelesi de hudut gümrüğünde yapılacaktır. Ancak, gümrük teşkilâtı bulunursa yolcunun bu İsteği yerine getirilebilecektir. Trabzon muallimleri Erzurumda Erzurum 20 (A.A.) — Dün Trabzon muallimleri şerefine umumi müfettiş tarafından verilen bir ziyafette umumi | müfettişimiz B. Tahsin Özer, vali, Ma- arif müşaviri ve heyetin reisi, Trab- zon kültür direktörü hararetli nutuk- lar söylemişlerdir. Doğunun merkezi olan Erzurumda az zamanda görülen İzmir (Ak şam) — Evvel ce İzmir ceza evinde bulunan mahküm ve mevkufların sa azala a73- la (880) e düş müştür. Bunun en mü- mih sebebi, İz- mirde suç fali- lerinin azalmış olmasıdır. Fakat İz- mir cezmevi müdürü B. Hidayetin, cezaevinde tatbik ettiği iyi idarenin de bunda büyük alâkası vardır. B. Hi- dayet, cezaevinden çıkacak her han- gi bir mahküm ve mevkufu yanına alarak fena hayattan vazgeçmesi ve cezaevine tekrar dönmemesi hakkın- da uzun uzadıya nasihat etmekte, ge- Tek hemcinsine, gerek vatanına fay- dalı olmak için çalışacağına dair on- dan namusu üzerine söz almaktadır. Eskişehirde AKŞAM neşriyatı «Ses - Işık» müessesesinde satt- Ur, eAkşam; gazetesine abone olanlara husust tenzilât yapılır. İ yetin ca SARAY ve BABIÂLİNİN İÇ YÜZÜ Yazan: SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM — Tercüme iktibas hakkımahfız Jr. Tefrika No. 920 22 Temmuz 1937 Damad Mahmud paşanın Brükselde ölümü - Yeni teşebbüsler İle hünkârı pek ziyade mün- basıt ve memnun eder; bu memnuni- ğindenberi k metinde bulunduğu pa- dişahın artık kendisinden tamamile soğuyup yüz çevirdiğini, başında bir belâ dolaşmakta olduğunu hissedi- yordu. Kâtibi Kadri beyin maruzatı da düşmanlarının ilkaatına inzimam edince hünkârmn Ahmed Celâleddin paşa hakkındaki emniyetsizliği büs- bütün Kuvvet bulmuştu. Ahmed Celâleddin paşa bundan son. ra İstanbulda kalmak tehlikeli ola- cağını anladı. Avrupaya kapağı attı; Sonra Misıra gitti. hafiyelik Kadri beye tercih ve Ahmed Celâleddin paşanın saraydaki dairesi ona tahsis olundü. Mısırda olsun, Avrupada olsun ha- fiyeler Ahmed Celâleddin paşanın pe- şini bırakmamışlardır. Meşrutiyetten sonra Tanin gazete- sinin 211 numaralı nüshasında neş- rolunan uzun bir jurnal bunu göste- riyor. İskenderiyeden gönderilen bu jurnalda Ahmed Celâleddin paşanın Kelekyan ismindeki «sandıkkârı. ile Misırdan Fransaya giderek Ahmed Raza ile teşriki mesai eylediği bildiril- mişti, Ahmed Celâleddin paşanın Mısır Hidivi Abbas Hilmi paşa ile dr arası iyi değildi. Mabeyin başkâtibi Tahsin paşanın hatıratında verdiği malümata göre: Hidiv paşa Ahmed Celâleddin paşanın haremi prenses İsmetin mirasına kon- mak için yaptırdığı bir ameliyat ile ölümüne sebebiyet verdiğini, Jön Türk- lere para dağıttığını, bir kadın vası- tasile İstanbul ile muhabere ederek padişah aleyhinde çalıştığını Abdül hamide bildirmiş, o da meselenin tah- kikini adliyedeki tahkikat komisyonu- 'sle eylemiş İse de tahkikat ne- de Ahmed Celâleddin paşa aley- hinde bir şey elde edilememişti. Prenses İsmet öleli beş sene olmuş bulunduğu için fethimeyyit yapıla mamış, prensesi tedavi eden doktor- Jar da ameliyat yapılmamış olduğunu beyan eylemiş olmalarile Ahmed Ce- lâleddin paşa affa mazhar oldu; fa- kaf prensesinden kendisine intikal Çektiği üzüntüler, zahmetlerle da- mad Mahmud paşanın sıhhati büsbü- tün muhtel olmuştu. Nihayet Brük- selde ölümünü intac eden hastalık'a yatağa serildi. Bu hastalığı esnasında Paris büyük elçisi Münir bey Mah- mud paşayı ne bahasına olursa olsun İstanbula avdete kandırmak için al- dığı bir irade üzerine Brüksele gel- üzere telâkki ettiği iradeyi bildirdi. Hayat ile ölüm arasında olan Mah- mud paşa bu defa reddetmedi. Münir bey Mahmud paşanın padişaha itaati kabul ettiğini, gazetelerle ilân etti. Bu sırada memleket dahilinde bir ihtilâl tertibile uğraşan (2) Sabahad- din bey bu. haberden çok müteessir olarak Paristen hemen Brüksele ha- reket etti. zetelere beyanatını tekzib ile tmğiini dıkça ve müdafaa ettiği davanın mu- vaffakıyetine kadar Abdülhamtide de- ğer ig. bir kere daha ilân Zameen 0 na torlardan birinin raporunda paşanın İstanbula dönmemek yolunda bir ka- yarı bahsedilmişti, Mahmud paşa bunu da cevapsız bırak- madı: (Cins ve mezheb farkı olmıya- rak bütün Osmanlılar tarafından iste nilen terakkiyatın tekâmülünü takib lüzumu hükümetçe idrak edildiği gün büyük bir sevinçle menileketime av- det edeceğim. İNE, ferâ) (3) Mahnmud paşa bu «lüzumun hükümetçe idrak» Abdülhamidin Kanedanına münte- sip bir zatın devlet idaresindeki yol- suzluklardan ediler şiküyel ve tazal- Yümleri şahsında temessül ettirir gibi Avrupada durması yüzünden tutuldu- Zu kâbustan kurtulması uzun sürmi- yecekti! Damad paşa Brükselde 1903 kânu- nusanisinin on sekizinde - 19 şevval 1320 - kırk sekiz yaşında, kaymakam İsmail Hakkı beyin kolları arasında, vefat etti, Mahmud paşanın cenazesi için dini merasimin ifasma Londra sefareti imamı Recai efendi irade ilâ memur edildi. Abdülhamid cenazenin İstanbula nakli için resmi teşebbüslerde bulun- muş İse de muvaffak olamamış, cena» ze Parise götürülmüştür. Benim aldığım hususi malümata lerin nümayiş yapmamaları için Pa- ris Osmanlı sefareti Fransa zabıtası nezdinde teşebbüste bulundu; bu te- şebbüs Fransa hükümetince tervie edildi. Mahmud paşanın nâşı bir nü- mayişe meydan verilmeden Perlâşez kabristanında müslümanlara ayrıl mış kısımda defnedildi. Bir çok Jön Türkler o gün defin me- rasiminde başlarmda feslerle hazır bulundular. Fransa hükümeti türkçe nutuk İradını menettiği için Sami pa- şazade Sezai bey söz söylemek- ten vazgeçti. Ahmed Rıza bey İransız- Diye takdirlere nail olur, (2) Bu ihtilâl teşebbüsü aşağıda izah olun: : (3) Paul Feseh: Constantinople ax dernlers fours d* Abdul Hamid.
