17 Temmuz 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 7

asa iraserü SÜREDLMİ T7'Temmuz 1937 AKŞAM Güzel Trakyada bir dolaşma Trakyada göçmen devletin şefkatli elile okşanmış babtiyar insandır Devlet hepsini tepeden tırnağa kadar giydirmiş, ev ve toprak sahibi etmiş, Trakyanın en büyük famiyetlerin: den biri de hariçten memlekete xmue- haciret suretile gelen Türk kardeşle - rimizi yurtlandırıp kısa bir zamanda müstahsil vaziyete geçirmek işidir. Trakyanın zmuhteli? mıntakalarmıa şimdiye kadar 90 bin muhacir yerleş- tirilmiş, bunlar için on bin ev inşa edilmiş, bu inşaatla, Trakyada öbek, öbek güzel köyler, şirin nahiyeler vü- cud bulmuştur. İlâve edilen köçmen evlerile bir çok Trakya Kasabalarınm * manzarasi tamamen değişmiş bir va- * ziyettedir. Lüleburgazdan sonra uğradığımız ' iki büyük çifliklen ayrılınca göçmenle- rin en mütekâsif. bir ilde toplan» dıkları Muradlı nehiy: tik İstanbul - Edirne asfalt yolu bura» “ lara kadar gelmiş, fakat henüz seyrü- sefere açılmamış olduğu için otomobir limiz tarlalar arasındaki küçük yol- lardan ilerliyordu. Umum müfettişliğin bütün Traks yayı adım adım bilen, sahatinde cid« den mehir ve yazifeşinas şoförü B. Nami. takib ettiğimiz yolların bozuk» luğuna rağmen kısa bir zamanda bizi Muradiıya ulaştırdı. Muradlida göçmenler Muradlı yeniden inşa edilen 673 göçmen evile büsbütün büyümüş, nü fusu arimış ve güzelleşmiş, Trakyâ nın en şirin nahiyelerinden biri ol- muştur. Yalnız Muradlı nahiye mer- Kezine yerleşmiş göçmenlerin adedi 2444 dür. Bundan başka Muradlıya tabi Sarılar köyüne 304 ev, 766 nüfus, Aşağısevindikliye 66 ev, 194 nüfus, Yükarısevindikliye 38 ey, 118 nüfus, Kirkkepenekliye 76 ev, 366 nüfus, Bal- hocaya 114 ev, 525 nüfus, Çevrimka- yaya 7 ev, 35 nüfüs, Aşağısırta 53 ev, 200 nüfus, Balabanlı köyüne 114 ev, 543 nüfus yerleştirilmiş, 1936 sene- sinde Romanya ve Bulgaristandan gelen bu göçmenler bu sene tamamen müstahsil vaziyete geçmişlerdir. Ho- caaydın çifliğinde de 33 ev ve 164 nü- fus göçmen vardır. Bu suretle yalnız Muradlı nahiye- sinde yeniden 1468 ev inşa edilmiş, nüfusu da 5354 kişi artmış oluyor. Muradli nahiyesinde gördüğümüz ha» reket ve canlılık yerli halka katılan, bu beş bin küsur insanın yarattığı yeni hayattır. Trakyada göçmen Yakından gördüm: Trakyada göğe tarlasına ekmek için tohum, toprağını sürmek için makine, hayvan vermiştir ine hareket ete © mekle meşgul olan göçmenlerin he men ekserisi, dün hududiarımızdan içeriye on parasız, don gömlekle girmişler; fakat: yalnız ana vatanda yaşamak ve orada ölmek azmile mali ni mülkünü velhasıl herşeyini feda eden bu vatandaşlar, derhal içecek si cak bir çorba, başlarmı sokacak kü- çük bir ey bulmuşlardır. Devletin müşfik eli onları tepeden tırnağa kadar giydirmiş, ev vermiş, toprak vermiş, hâttâ tarlasına ekecek buğday, topraklarını sürecek ziraat, makinelerini, hayvanlarını, ticaretini yapacağı dükkâni. temin. etmiştir. Hepsi de çalışkan adamlar olan göç” menler kısa bir zaman içinde kendile- rini toplayıp müstahsil vaziyete: gir- mekte, vatan dışında çektikleri acıları unutmaktadırlar. Göçmen evleri "Trakyada göçmenler için. yapılan evlerin hemen hepsi birbirine ben- zer, muntazm bir plân dahilinde Devs let tarafından Inşa edilmektedir. Hep- si birer katlıdır, kırmızı kiremitli. ça» tıları, beyaz duvarları ve bahçelerile sıra sıra dizilen bu evler çok sevimli- Girler. Bunların bazıları! tek, bazıları çif kapılıdır. Çift kapılılar iki hane'için- dir. Her göçmen evi iki odalıdır; Biri oturmak; biri yatmak için. Aynca erin arkasında göçmenin hayvanları- Trakyada yapılan yeni göçmen evleri w | 553 kilo tohumluk buğday dağıtılmış, | göçmenler bunlarla 35,267 dekar arazi İ ekmişler ve mahsul almışlardır. Bazı çalışkan göçmenler içinde bir senelik mesaiden sonra sivrilenler d& vardir, Muradliya evvelki sene yerlö- şen Romanya göçmenlerinden B. Emin Öztürk süratle vaziyetini düzelt- miş ve bu topraklarda kazandığı para ile kendi evinden başka iki katlı güzel birer inşa etmiştir. Bu ev Muradhda çalişn adanın egayret eseriş olarak gösteriliyor. “Trakyada göçmen iskân işi süratle devam etmektedir. Yeni gelecek göç- menler için bu sene Edirne merkez lakazaları dahilinde 390 tek, 112 çift ev yapılacaktır. Keşan kazasında da 130 göçmen evinin inşası kararlaş- mıştır. Kırklareli vilâyetinin Vize, Burgaz ve merkez kazalarından başka Demir Köy kazasında ve tesbit edilen yerler- de 85, Lüleburgaz kazasında 106 evin yapılması için Kazırlıklara başlanmış- tar. Muntazam göçmen evleri, çörşi, otel ve asfâlt caddelerile ufacık bir Bundan başka şimdiye Kadar yalnız Muradlhıda yerleşen göçmenlere 73-bin. Kazası ile Uzunköprü, Meriç ve İpsa- | © “Sahile 7 aş | Y Ittihad ve Terakki,, nin son devirlerinde Suikasdlar ve entrikalar Tetrikar No, 152, | Yazan: Müstafı Ragıb Es-atli ,Enver paşaya bir teklif: “Sizi'bir değirmen bekçisi veya orman korucusu yaparızl, «Ahmed Riza beyin etrafında | «Sizi.bir değirmen bekçisi ve- birleşiniz! » ya orman korucusu yaparız!» Enver paşanın: bu acı ilirafi, çok — Anadölüds münasip bir yer bu- elimdi!.. Paşa; biraz düşündük | lunur. dedi. ten sonra kendisini topliyarak Hüs- Burâya kadar Enver paşa ile Hüs- rev Sami'beye dedi ki: Tev'Sami bey'arasında geçen mükğ- — Senin Ahmed Riza beyle Avru- | lemeleri dikkatle dinliyen Mümtaz padır geçirdiğiniz hayatın hususiyet- | bey müdahale etti: $ lerini biliyorum. Dediğim gibi, biz hü- — Meselâ Sakarya civarında bir dö kümetten çekiliyoruz. Binaenaleyh | ğirmende bekçi sıfatile, yahud Anado- sizlerin ve diğer arkadaşlarınızın Ah- | luda bir ormanda orman Korucusu med Riza beyin etrafında toplanarak | olarak sizi resmen ve emin Jar vasıtasile tayin ettiririz. Bittabi kıyafetinizi ve hüviyetinizi değiştirir. sinizSizin hiç kimse Enver paşa r- duğunuzu tanıyamaz, bilemez. Bit” ,- bi İstanbuldan da tagayyüb' edeceği- nize göre herkes sizin memleket dı- müddetince bize muhalefette israr et> miş ise de, ben eminim ki, bu muhale- feti prensiplere değil, bizim çalıslar rırıza karşıdır. Halbuki bu zat ile serin hHususiyetin vardir. Sen,.diğer arkadaşları da toplhya- müteveccih olacaktır. Hattâ böyle bir rak bu zatı takviye ederseniz; onu Kanaati tükviye etmek için evvelâ memleket dışına gidersiniz. Sonra izi- nizi belli etmeden Anadolunun ten- havesız bir salüline çıkarsmızl Biz, orada gizlice tertibat alırız. Sizi oradan alarak ya bir değirmene bek- Şİ, yalud bir ormana korucu yaptırı- niz. Enver paşa; bu fikri kabul veya red ettiğine dair hiç bir mukabelede bu- fikir ileriye sürmeden bahsi değiştir. mek istiyerek Enver paşaya dedi ki: — Demin Ahmed Riza beyin etra» fında toplanmak lüzumundan bahset» miştiniz. Benim fikrime göre bu hu susta yanlış düşünüyorsunuz. Ahmed Riza bey, hiç şüphesiz büyük bir va» tanperverdir. Son zamanlardaki iti mak ve gene bir gün vatana hizmet etmek isterim. Fakat bir müddet sak» Janmağı zaruri görüyorum. Gerçi Mümtazla Hakkı, Üsküdarda bir yer hazırladılar. Burada Hakkının anne yorsunuz?. «İcraatınızdan hesap vermek şartile..» Enver paşa maksadını izah etti: — Gayri müslim unsurlârla. sİtti- had ve Terakki; ye, hususile bana mu- halif olanların intikam almak hursile tecavüz ve hakaretlerinden korunmak istiyorum. Bundan başka! belki mem- Tekete de bir gün gene lâzım olurum.. Hüsrev Sami bey, bir lâhza düşün- dükten sonra şu cevabı verdi: — Kıyafetiniz ve şekliniz tebdile çok" müsaittir. Sizi saklamak pek mümkündür. Bunu yapabilirim. Fa- Kat benim de bir şartım var: Şâyeğ meşru ve âdil bir hükümet mevkii ik- tidara gelir de maziden ve harp esna» sındaki geçen hâdiselerden dolayı bu Husustaki bütün siyaset ve icraatiniz- dan hesap sormak isterse, bu hükü- mete teslim olacağımza şimdiden söz vermek şartile.... Enver paşanın yüzünün rengi de- Enver paşa, Hüsrev Sami beyin bu. izahatına da birşey ilâve etmek iste» raedi. Ancak, o gün bile, muvakkağ bir müddet saklandıktan sonra, yeni» den faal bir hayata atılmak gayesin- den inhiraf etmiyen Enver paşa -evvek ce de yazdığım gibi- Ahmed Riza be yin memlekette müsellâh bir müka» vemet fikrine taraftar olduğunu zan- netliği için kendi kansatlerine en müs kınlarma muarız birleştir. şalara girişmekten' çekinmediğini bi- | mek fikrinde idi. Enver paşanın, Ah- len Enver paşa, muhatabmın ileriye: | med Riza beyin liderliği Tehindeki bu. sürdüğü bu şartı Hüsrev Sami beyin | mütaldası'da bundan ileri geliyordü. mizacına pek uygun bulmuştu. Meta- Bu esnada salondaki telefon bir- e kaç defa çaldı, Büver paşa mütema- diyen telefona gidiyor ve Mümtaz, Küs rev Sâmi beylerce meçhul olârı kime selerle müphem, gayri vazıh bir şet kide ve kesik cümleler Kullarımak suretile telâşlı bir tavırla koruşu- yordu. Enver paşanın, bu telefon müs kâlemelerinden. sonra artık Hüsrey Sami ve Mümtaz beylerle yaptığı mü» havereyi daha fazla uzatmak isteme» tarlarımın hakaretine uğramak iste- miyorum, Söylediğin bu şartın kabu- Tünden imtins etmem... Ben; bütün iö- ğ diği ve muhataplarının. biran evvel, har meme mİ çekilip gitmelerini istediği, fakat nes k nereye saklıyacaksın?, zaketer birşey söylemediği anlâyıl. e etmek» | yordu. (Arkası var)