13 Temmuz 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
Sahife 4 AKŞAM Muamelevergisi hakkında mühim bir izahname Maliye vekâleti birçok noktaların tatbik şeklini anlatıyor Ankâra, (Hususi muhabirimizden) — Maliye Vekâleti muamele vergisi kanununun bazı maddelerini değiş- tiren 3257 numaralı kanunun ne su- retle tatbik edileceğini gösterir mü- him bir izahname hazırlamıştır. 2430 numaralı muamele kanunun 2 inci maddesinin 2663 numaralı ve 1/1/9835 tarihli kanunla değiştirilen (O) “fıkrası muafiyetin tatbikinde | €sas olan on işçi haddinin ne suretle tayin olunacağına dair bir hükmü ihtiva etmediği gibi, bu fıkradaki Is- tisnanın dışında bırakılmış olan sa- natlardan bazılarırın imalâthane ve | bazılarının fabrika suretinde ifade edilmiş olmasından ve bu meyanda ipek mensucat ve çoraba müteallik hükümlerin mühim bulunmasından dolayı tereddüde yol açmakta idi. Yeni kanun, gerek amele adedinin tayininde istinad edilecek esasları, gerek istisna haricinde kalan sanayi- in fabrika olsun, imalâthane olsun gureti mutlakada vergiye tabiiyetini tesbit etmek suretile bu Zorları orta- dan kaldiracaktır. Bu fıkra hükmüne göre: 1 — Ev sanatları, halı imalâthane- leri, 2 — Kuvvei muharrikesi beş (dahil) beygire kadar olan, kuvvei muharrike- si olmıyanlarda en fazla günde 10 işçi çalıştıran küçük hizmet müesseseleri, Muamele vergisinden müstesna bu- Junmaktadır. 1) Bunlardan ev sanatları ile halı imalâthaneleri mutlak surette yani muharrik kuvvet ve amele adedi her kaça baliğ olursa olsun, muafiyetten istifade edreler. 2) Kuvvet muharrike ve işçi adedi bakımından mevzu muafiyet hükmü- ne gelince: A) Bu hüküm trikotaj, mücevherat, ıtrıyat, plâstik, eşya, madeni karyola, nikelâj, ve kromaj, sun'i karyola, ipek mensucat, suni veya tabii ipek çorab, muharrik kuvvet kullanan da- bagsız lâstik ayakkabı fabrika ve ima- Jâthane haricinde kalanlar hakkında tatbik olunacaktır. Yukarıda adı geçen imalâthaneler, 'kuvvei muharrikeleri ve çalıştırdık- Jarı işçi miktarı her ne olursa olsun mutlak surette muamele ver- gisine tabi tutulacaklardır. Hem kuvvel muharrike, hem işçi kullanan sınai müesseselerde, maafi- yetin tatbiki noktasından her iki esas müştereken nazarı dikkate alınacak- tır. Muafiyetin tatbiki noktasından işçi adedinin ne suretle tayin olunacağı yeni kanunda hükme bağlanmıştır. Buna göre: İşçi adedinin tayininde bir evvelki ayda ödenen işçi gündelikleri mecmu- unun o ay içinde çalışmış olan gün adedine taksimi sureti ile bulunan | miktar esas olur. Binaenaleyh herhangi bir sınai müessesenin bu fıkra mucibince mu- afiyet halinde bulunup bulunmadığı- nın tayininde, bir evvelki aydaki va- siyet nazarı dikkate alınmak lâzım- gelir. Bir evvelki ayda o müessesenin ödediği işçi gündelikleri adedi çalıştı- ği gün adedine taksim edildikte harici kısmet (10) u geçmediği takdirde müessesenin vergiden muaf tutulması, (10) dan fazla olduğu takdirde vergi İle mükellef bulundurulmaları icab eder, Kanunda zikredilen işçi tabiri, İş kanununun birinci maddesinde tarif edilenlere matuf olduğu gibi gün tabiri ile de ayni kanunda gösterilen günlük iş saatlerinin tazammun etti. ği devre anlaşılmak lâzımdır. İş kanununun bir maddesi ile bazı iş yerlerinin bu müddetten fazla ça- lışmasına da cevaz verilmektedir. Bu- ralarda muayyen iş saatlerine ilâve edilecek saatler günde en çok üç sa- ati geçmiyeceği gibi bu suretle fazla çalışma saatleri ile çalışılacak günle- rin sayısı da bir yılda doksan iş gü- nünden fazla olmıyacaktır. Bu esas dairesinde bir sınal mü- €sses6 iki veya üç ekip kullanmak | suretile yirmi dört saat fasılasız me- saisine devam ettiği takdirde mus- fiyet hesabında nazarı dikkate alma- cak gün adedi müessesenin cumarte- si günleri çalışmasına müsaade edi- lenlerden olup olmamasına ve munta- zam mesai müsaadesi verilen sanayi- den bulunup bulunmamasına göre 6- kiz, dokuz, on ilâ on iki saatlik beher devresi bir gün addedilmek suretile hesaplanır. 1 — Cumaretsi günü saat on üçten sonra çalışmasına müsaade olunan bir müessese haziran ayında on beş gün sekizer saat ve onbeşgün üç ekiple 24 saat çalışmış ve 360 işçi gündeliği ödemiş olsa, bu müessese 15 gün sekizer saatten, 15 gün 24 sa- atten üç ekiple sekizer saat hesabile 3x5-15. 30 gün çalışmış demek olaca- Zından günde 360/30-12 işçi çalıştı rılmış addolunarak temmuzdan itiba- ren muamele vergisine tabi tutul mak lâzımgelir. 2 — Cumartesi günü çalışmasına müsaade edilmiyen bir müessese ha- ziran ayında günde dokuz saatten yirmi üç gün çalışmış ve 207 işçi gün- leliği ödemiş olsa bir günde 207/23—-9 işçi çalıştırmış addedilmesi ve binaen- aleyh muafiyet haddi dahilinde bıra- kılması icabe eder. 3 — Ayni müessese 250 işçi günde- liği ödemiş olsaydı 250/25-—10,87 işçi çalıştırmış addedilerek ertesi aydan itibaren vergiye tabi tutulması lâzım- gelirdi. İzahnamedeki diğer esaslardan ay- rı bir yazımızda bahsedeceğiz, Batan Italyan vapuru Vapurun çıkarılmasına yakında başlanacak Çanakkalede batan İtalyan vapu- Tunun çıkarılması için Gemi kur- tarma şirketile İtalyan vapur kum- panyası arasında bir anlaşma yapıl- mıştır. Mütekaid amiral Vasıfın re- isliği altında bir heyet dün şirketin bir vapurile Çanakkaleye gitmiştir. Heyet batan vapurun ne suretle kurtarıl- ması mümkün olacağına dair ma- hallinde tedkikler yapacak ve hemen kurtarma işine başlanacaktır. İtalyan vapurunda 350 bin Jira kıymetinde tüccar malı bulunduğu ve bunun 34 bin liralığının Türkiyeye ald olduğu anlaşılmıştır. Diğer taraf- tan İtalyan vapurunda malı olan ta- tirler, müsademeden sonra malları- nın ellerine geçmemesinden dolayı İtalyan ve İspanyol vapur kumpan- yaları aleyhine zarar ve ziyan davasi açmışlardır. AKIT Bayan Müzehher Faruk ile bay Cemal Nadirin akitleri 27 Mart 1937 de Büyükada belediye dairesinde icra edilmiştir. Dikkat Türkiyedeki bütün belediyelere ve ticaret odalarına: Japonya Çine kuv- vetler gönderiyor (Baş tarafı 1 inci sahifede) ve Çinin «gayri kanuni» hareketlerine nihayet vermek için icabeden tedbir- ler alınacaktır. 2 — Çinin gayri kanuni hareketleri izah edilerek Japon hükümetinin «de- Bişmez siyasetin ilân edilecektir. 3 — Bu hususlar için yapılacak mas- rafların bütçesi tesbit edilecektir. Hariciye nazırı, Çinde bulunan bü- tün Japon konsoloslarına Çinde otu- ran Japonları himaye etmek için ica- beden tedbirlerin alınmasını emret- miştir. Bu emir mucibince Çinin şi- malinde vaziyet vehamet kesbettiği takdirde o havalide oturan Japonlar tahliye edilecektir. Nazırlar heyetinin içtimamdan son- ra maliye nazırı, yüksek maliye me- murlârını nezdine çağırarak yapıl cak masrafları karşılamak üzere alın- ması lâzımgelen tedbirleri kararlaş- tırmışlar. İyi haber alan mahfiller, Jsponya- nın Çine ciddi surette ilânıharb edece- ğini zannetmemektedirler. Hususi meclisin 14 temmuz tarihli içtimaında prens Konoonin, n tin Çine karşı ittihaz ettiği hareketi meclisin tasdik etmesi için uğraştığı bildirilmektedir. Top sesleri Pekinden duyuluyor Pekin 12 (A.A.) — Bu gece Pekinin altı mil gerbinde Çin ve Japon Kıtaları arasında bir çarpışma olmuştur. Her iki tarafın da mühim zayiat verdiği ve birkaç kasabanın da hasara uğra- dığı söylenmektedir. Pekin halkı top ve mitralyöz sesleri- ni serahaten işitmiştir. Tankların şeh- rin sokaklarından geçerek muharebe- nin cereyan ettiği sahaya doğru git- tikleri görülmekte idi. Muharebeler tekrar başlarsa Çin şiddetli hareket edecektir. Pravdanın makalesi Moskova 11 — Pravda gazetesi di- yor ki: «Japon mahafili Nankin hü- kümetinin şimali Çindeki nufuzunu tamamen ortadan kaldırmak istiyor. Japonya ile İngiltere arasında yapılan müzakereler büyük bir rol oynamak- tadır. Japonya, son hareket muvaffa- kiyetle neticelenirse hem şimali Çin- deki muvaffakiyetin kuvvet bulacağı, hem de Çinin Japon emperiyalizminin arzusuna göre nüfuz mıntakalarına ayrılması temin edileceği kanaatinde- dir,» Japonlara karşı gösterilen mukave- met Çindeki Japon aleyhdarlığının kuvvetini göstermektedir. Maamafih Japonların bu mukavemet karşısında hareketlerini durdüracaklarımı zan- netmek saflık olur.» Hükümsüz anlaşmalar Nankin 12 (A.A) — Çin Hariciye nazırı, Evvelemirde Nankinin muvafa- kati alınmadan Japon militerlerile yapılan anlaşmaları hükümsüz adde- deceğini Japon büyük elçiliğine bil dirmiştir. İlk mekteb muallimlerinin tatil kursları İlk mektep musllimlerinin tatil kursu dün sat 9,15 de Cağaloğlunda İstanbul birinci mektebinde, erkek muallim mektebi usulü tedris mual- İimi B. Feyzi tarafından, müzik kur- su da maarif müfettşlerinden B. Bed- ri tarafından açılmıştır. Bugün de İstanbul 49 uncu mekte- binde erkek muallim mektebi müdü- Tü B. Hâmld tarafından Tarih kursu açılacaktır. Bu kursa 270 muallim iş- tirak etmiştir. Bugünkü Tarih kur- sundan sonra muallimler, şehrimiz- deki müzeleri ve tarihi yerleri gez- mek suretile tarihi bir gezinti yapa- caklardır. VEFAT Ziraat Bankasında Bay Ali Nazmi. nin refikası ve Doktor Bürhan Berkin dayızadesi Bayan Mihrinnisa Nazmi aldığı tifo hastalığın müteakib dün vefat etmiş ve Şehidlikteki makbere- sine defnedilmiştir. Kederdide ailesine beyanı taziyetlerimizi sunarız. HALK OPERETİ Bu akşam Beylerbeyi İskele Tiyatrosu PİPİÇA Opetet 3 perde 21/1/891 perşembe akşamı Beşiktaş Aile Bahçesinde 13 Temmuz 193 Çarpışan vapurların kaptanlarından hangisi mesul tutulacak Limanda işliyen vapurlar, tüccar ve yolcu gemileri hadlerinden fazla yolcu alamıyacak Çarpışan vapurlar ve yaralanan kadın Saraybumu önünde Kadıköy ve Burgaz vapurları arasında vukubularnı €vvelki geceki çarpışma hadisesi etra- fında tahkikat yapmak ve iki kaptan- dan hangisinin mesul olduğunu an- lamak üzere İstanbul liman relsi B. Hayreddinin reisliği altında bir heyet teşekkül etmiştir. Bu heyete Akay ida- resi müfebtişlerinden B. Aziz, Şirketi Hayriye müfettişlerinden B. Sezai kaptan memur edilmişlerdir, Heyet dün derhal tahkikata başla- mış ve hadisenin ne suretle cereyan ettiği hakkında Kadıköy ve Burgaz vapurları suvarileripin ifadelerini al- mıştır. Heyet, tahkikatına geç vakte kadar devam etmiştir. Dünkü tah- kikat neticesinde her Iki suvari de A ; Selçuk Kız enstitüsünde sergi kendi dikdiklerini giyinen Selçuk kız enstilüsünden bu ders yılında mezun olan talebenin yaptık- ları elbise, kadın çamaşırları vesaireye aid sergi dün saat 16 da açılmıştır. Bu merasimde, çoğu bayan olmak ü- zere talebenin velileri ve bazı maarif erkânı hazır bulunmuşlardır. Enstilü- den bu sene mezun olan 54 talebe ders yılında gecelik, rop, çay elbisesi, spor kıyafeti, pijamadan ibaret 90 parça mesuliyeti birbirlerine atmışlardır. Dün gerek Kadıköy, gerek Burgaz vapurları tamir edilmek üzere havu- za çekilmişlerdir. Diğer taraftan deniz ticaret mü- dürlüğü, bu gibi kazalara meydan vermemek için gerek limanda işleyen, gerek tüccar ve yolcu gemilerinin is- tiab haddinden fazla yolcu almama- ları için yeni tedbirler almıştır. Deniz ticaret müdürlüğü, bütün vapur mü- esseselerine tebligat yaparak haddin- den fazla yolcu ve yük aldıkları tak- Girde şiddetle mesul edileceklerini bil dirmiştir. Vapurlar daimi surette mü- fettişler tarafından kontrol ediletek ve fazla yolcu alındığı görülürse bu yolcular dışarı çıkarılacaklardır, talebeden bir grup elbise ve çamaşır hazırlamışlardır. Ta» lebenin hazırladığı bu muhtelif kıya- fetler, talebe içinden seçilen genç kız- lar tarafından giyilmiş ve davetlilerin önünden geçirilmek suretile gösteril- miştir, Bütün bu kıyafetler | çok zarifli, Enstitünün bu seneki mezunlarına vücuda getirdikleri bu zarif tuvaletler davetlilerin çok takdirini celbetmiştir. Kara sinekler Belediye hekimleri ve temizlik memurları faaliyete geçtiler Karasineklerin üremesine (mani olmak, bilhassa sinek sürfelerini imha, etmek üzere Belediye reisliği trafın- dan yapılan tamim üzerine dünden itibaren şehrin muhtelif yerlerinde belediye hekimlerile belediye şubeleri temizlik memurları faaliyete başlar mışlardır. Kesafetle sinek biriken ar- sa, sokak, köşe, bucak ve bilhassa lâ- ğım ağızları dezenfekte edilmeğe baş- lanmıştır, Son ümid Kadın tayyareci Howland adasının şarkında aranıyor San Francisco 12 (A.A.) — Amelia Earhart'ın bulunması için yegâne ümid, tayyaresinin Howland adasının 600 mli şarkında bulunan Gilbert adası istikametinde suların akıntısı- na kapılarak sürüklenmesi ihtimalin» den ibaret kalmıştır. Lexington tayyare gemisi, bu isti kamette araştırmalarına devam ef mektedir,
