13 Temmuz 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 10
Sahife 1 SARAY ve BABIALİNİN İç YÜZÜ İ Yazan: SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM — Tercüme iktibas hakkımahfuzdur, Telrika No. 915 b m Mahmud paşa Abdülhamide çok şiddetli bir açık mektup neşretti Güya Mahmud paşanıfı Avrupaya fi- rarı hamiyetinden değil, paraca düş- tüğü sıkıntıdan ileri gelmişti; Mah- mud paşa Abdülhamidden bir maden imtiyazı istemiş idide Abdülhamid böyle bir imtiyaz vermeği muvafık bulmıyarak paşaya yalnız 20000 altın ihsan eylemişti; Mahmud paşa müs- rif bir zat olduğu için bu parayı az za- manda tüketerek padişaha yeniden mürstantte bulunmuş, fakat Abdül- hamid bu defa hiç aldırmamış olduğu için kızmış ta Mahmud paşa bu Kız- gınlıkla ikioğlunu yanına alarak memleketten çıkmıştı... Damad Mahmud paşa Parise varınca Abdülhamide açık bir mektup yazdı. (21 kânunusani 1900) Meşveret gaze- tesine dercedilmiş olan bu mektupta hulâsaten şu sözler vardı: (Serbestçe söyliyeyim ki iare sis- teminiz ne bir halifenin âdilâne ida- resine benziyor, ne bir Avrupa hük-üm- darının hareket tarzına, Siz'n sistemi- niz ancak kadim bazı hilkümdarların usulünü endiriyor. Kullandığınız memurlar umumiye ti itibarile ya cahil, âciz ihtiyarlar ya- hut ahlâkı bozuk yalancı: entrikacı- lardır. Bunların gördükleri işler de müdahene, irtikâp, gasp, sulistimal- dir. Bunun için namuslu, faziletli adamlar zatı şahanelerine takarrüb edemiyor. Siz on beşinci Lüi gibi (benden son- ra tufan olsun!) diyorsunuz. Nefsi- başlen Aâmilisiniz. Döktüğünüz kanlar, yıktır. ğınız hanümanlar, yaydığınız yalan» lar hiç kimseden gizli kalmamıştır. Tebaanız istibdadınızdan kurtulmak için kaçıyor, vatan boşalıyor; devletin. varidatı azalıyor. Siz yapılmaması lâ- zımgelen ne var İse onu yapıyorsunuz; delice israflarda bulunuyorsunuz. Rüt- beler, nişanlar Bahşediyorsunuz. Âciz bir sadrazama, hırsız vükeliniza iki bin beş yüz liraya kadar maaş ve- riyorsunuz. Benim tevkifim için elçi- lerinize tebliğ ettiğiniz emirler sizin için ne büyük züldür. Yalan uydur mak bir hükümdar için bayağılık de- gil mi? Zengin memleketimiz üzerine bir hırsız çetesi atılmış, bu servetleri yolup tüketmektedir. Namınıza Avrupa bankalarına yar tırdığınız milyonlar, sırf kendi men- faatiniz uğruna ötekine berikine ver- diğiniz ihsanlar ve atiyelerle birleşti- rilse büyük bir donanma vücude geti- rilebilirdi. Sekiz senedenberi bütün bu mütaleaları size kaç defa arzettim. Ne hüsnü niyetimi, ne sadakatimi anla» dınız. Ben de İstanbulda kaldıkça hakika- ti dinletmek imkânı olmadığını gör“ düm ve kendi kendime (Madem ki, padişah dinleyip anlamaktan imtina ediyor; ben de milleti tenvir etmeli- yim; şimdiki rejimin tehlikelerini ve bunu değiştirmek lüzumunu ona izah etmeliyim) dedim. Bu vazifeyi ifa etmek ve vledanımı mesuliyetten kurtarmak için Avrupa- ya geldim. Ben Müslümanım ve Türküm, Vata numa hizmet etmek isterim. İki oğlum Ga ayni fikirdedirler. Bu mukaddes va- zifeyi ifada bana yardım etmek için buraya geldiler. Elhakku yâlu velâ yulâ aleyh!. | Mahmud paşa Pariste hiç rahat bi- Yakılmadı. İ Onun memleket ve devlet hakkında Hesirlerden farkı olmadığı, avdetini mümkün olduğu kadar pahalı satmak hiyetinde bulunduğu işae olunuyordu. Mahmud paşanın Avrupaya gelişin» len hız alan jön Türklerden çoğu onun etrafında toplanmağı düşünüyorlardı. İshak Süküti Osmanlı (gazetesini paşanın emrine vermeği teklif etti. Ga- zete bundan sonra paşanın parasile idare olunmuğa başladı. Fakat İshak Süküti gazeteye göndermekte olduğu tahsisatı kesmedi. Bu para gazetede ça- lışanlara tevzi olunuyordu. Diğer taraftan saray Mahmud paşa- ya «Kümese sokmak için yapmadığı- nı bırakmıyordu. Paris büyük elçisi Münir paşadan sonra Lâhey sulh konferansına gider- ken Turhan paşa ile Nuri beyde Mah- mud paşayı iknaa memur edilmişler. di. Bunlar da mabeyine (Mahmud pa- şanın kendisine bir maden imtiyazile hal ve mertebesine göre tahsisat, oğul- Yarına da Şürayı Devlet azaliğile iki- şer bin altın verilmesini, bu paralara Kredi Liyone bankasının kefalet eyle- mesini istemiş) bulunduğunu arzet- mişler; güya Abdülhamid bu taleple- Tİ is'af eylememişi. Mahmud paşaya yapılan teklifler arasında şu garibeler de vardı: 1 — Mahmud paşa Fransaya padi- şahın izinile ve sıhhati muhtel oldu- ğu -burası doğru idi- için su tedavisi yapmak üzere geldiğini, 2 — Bunu yapınazsa diğer damad Ferid paşa ile aralarında şiddetlenen bir ihtilâfın memleketten çıkmasına sebep olduğunu ilân etmeli idi. ça ne kadar mültezem olduğunu gös- termiyor mu idi?1 Ne çare ki Mahmud paşa bu teklif- leri kabule yanaşmıyor, tehdidlere de aldırmıyordu! Bunun üzerine Fransa hükümetin- den Mahmud paşanın İstanbula iade- sİ için yardım istenildi. Fransız kabi- nesi bu talebi reddetti, Mahmud paşa kendisinin Avrupada bir Mithat paşa gibi itibar göreceğini sanıyordu. — Avrupa hakikati bilmiyor. Öğre- nirse milletin saray takımına karşı mücadelesinde bizi tutmaktan ictinab etmesine imkân olamaz. Efkârı umu- Mahmud paşanın Avrupaya gelme- 8i Jön Türkleri bir kat daha canlan- dırmıştı. Ahmed Rıza bey O vakit Meşveret gazetesinde (Mahmud paşa- nın bu cüretkârane hareketini değil yalnız Jön Türkler partisi için, bütün 'Türk milleti hakkında en mesud bir hâdise gibi telâkki ettiğini, bunun va- tanın mukaddes davasına hizmet edenlerin kalblerinde bir makes bula- cağını) yazmıştı. Fakat Jön Türkler Mahmud paşa- nın Avrupada bulunuşundan ilk ham- İtizar — 22 Haziran 1597 tarihli tefrika- da neşreltiğimiz mektupla Şama nefye- dildiklerini yazdığımız gençleğ arasında Harbiye talebesinden Tiran Abdullah efendinin. maden kömür işleri Türk Ano- nim şirketinde bay A. amca « ismi zühü- len geçmemiştir. İtizar ederiz, AKŞAM 12 Temmuz 1937 (AEŞAM KAPANIS FİATLERİ) ESHAM ve TAHVİLÂT İstikrazı dahili 95! Türkiye Cum- 8050 1988 istikrazı oo 94) hurizet Merke Ünitürk I 161759! Bankaa » HE Islık) Anadolu Mi. 24 » H #2 Terkos 7 Büimessil I 30 | Terkos 8,50— » M 4020) Çimente 1340 » Me İttihad değir- 1047 İş Bankası #a0| menleri » hamiline 990; Şark değir- 080 Zeytin yağı 2 nci ye. Pamuk yağı Shideli Asliye Hukuk Mahkemesinden: Müddei Kadınhanlı Memiş oğlu Rahmi ve oğlu Hüseyin vekili Hilmi Aksoy tara- fından müddelaleyh Btanbulda Bahçe- Kapıda 16/18 numarada Sotyet Sosyalist Cümhuriyelleri iktihadı şark: karip mü- —— —— 1 - Musevi lis, 4 Gü sınıftan İney, 2 - 40 - Bostancı Bağdad cad. 409 No. Nadire. 41 - Bakırköy Gençler sok. 8 No, Gavni, 51 - Kodaman cad. 91 No. Selma, 52 - 13 Temmuz 1997 a Çocuk Dünvası HEDİYE ALANLAR 19 Haziran S8? tarihli bilmecemizi hal | ledenlerden hediye kazananların isimleri- Bi neşrediyaruz. Bitmecemizi doğru halledenlerden Üs- küdar - İcadiye No. 78 bayan Dielâhat bi- | rinci gelmiş ve hediyesi olan. (Beş Hira), | İst. kaş lisesi No, 927 bayan Nebiye Öznek ikincilik ile (İki buçuk lira), Tavşancıl - Hereke, bay Sabri oğlu bay Sezai Özyiğit üçüncü gelerek (Bir lira) hediyemizi ka- zanmışlardır. ŞEKERLEME ALANLAR Cağloğlu Şeret sok. 28 No. İsmail, 3 - Be- şiktaş Yenimahalle Hasap sok. 15 No, Mü- nevver, 4 - Vefada Kâtipçelebi cad. 27 No. Adalet, 5 - Kadıköy Serasker sok. dâ No. Nureddin, 6 - İst. Sen oltul 43 Fikret, 7 - Kabataş erkek lis. SM Lrtuğrul, 8 - Ka- bataş erkek liz. 472 Adnan, 9 - İst Yi cü okul Naci, 10 - Beşiktaş Khçali “Tamris, ÇİKOLATA ALANLAR M1 - Palih 13 cü okul Tli Nihad, 12 - Kiultoprnk Istasyon arkası 15 No Âli, 13 - İst. muhabere başçavuşlarından Necmi kızı Sevgi, 14 - Kasımpaşa Dürtkuyu sok. 31 No. Orhan, 15 - Beşiktaş Valde çeşmesi 6 No. Suad, 16 - Aksaray Kurıktulumba No. Reyyan, 17 - Kınalında Çinar- Muküşk . 6 No, Cahide, 18 - Kandilli kız 1is, 063 Behire, 19 - Beşiktaş Yenimahalle Bostanüstü 36 No. Mustafa, 20 - İs, 17 No. Perihan. BİKÜYVİ ALANLAR BİRER DEFTER ALANLAR 42 - Gebze ikinci tabur komutanı Gündüz kızı Nilüfer, 43 - Haydarpaşa lis. 2199 No. Jet - . 45 - Ankara Bahriye cad. 45 No. Recep, 48 - Beşiktaş Yenimahalle Çeşme yokuşu 14 No, Alâaddin, #7 - Mandili kız lis, 198 2 No.Günbay, 50 - Edirne avukat Fethi Tophane Lüleciler cad. 50 No. şapka ka- hpçısi Şevki kızı Nadide, 53 - Arnavut- köy 25 ci okul 23 No. Bülent, BA - İst. Ver Arnavutköy Nalıneı.sok, 10 No. Malde, 59 - Beyoğlu 20 ci okul Nedret, 60 - İst, 36 cı oku! 59 No. Perihan. sok. 9 No, Ralf, Bakırköy orta okul 137 Recal, 89 - İst, 4s, 1004 Süheylâ, 90 - İst, Hayriye lin 81 - Yeşilköy ilk okul 125 Sezal, 02- Fin Gıklı Dereiçi 67 No. Mükadder, 98 - Hisar halle 18 No. Hayrünnisa, 94 - Boğazkesende 30 No. Refika, 05 - İSk erkek lis. 611 Feyzi, 36 - Yeşilköy mek- tebi 43 No. Ali, 9T - İst 10 cu okul 91 No. Dündar, 98 - Kımltoprak Ziverbey yokuşu 10 No. Necdet, S8 - Bostaneı Kör- kuyu sok. 4 No. Nermin, 100 - Cumhuriyek Kiz lis. 775 No. Hüsniye. KART ALANLAR 101 - Saraçhanebaşı Kulhan sok. 4 Ke- ma, 102 - Samsun Tayyare cemiyeti vez- nedarı Osman kızı İhsan Muazzez, 103 - İst, 6Tci okul 256 Alâaddin, 104 -Bostancı birinci okul 142 No. Şükran, 105 - Yozgat memleket hastanesinde dahiliye hemşi- resi kızı Mukadder, 10 6- Kadıköy Müfit Okkay, 107 - Taşkasap İclâi Aşan, 108 - İzmit Gölcük erkin gemisinde denizaltı kuru talebesi 934/2065 gedikli onbaşı En- ver, 109 - Kadıköy orta okul 20 No. Ke- nan, 110 - Çermikte saatçi bay Refik oğ- o. lu Şevket, 111 - Pendik 1 ci okul 350 Needet,, 112 - 4 1 oğlu t retmen okul üstünde ye ya- nunda Doğruluk y zi oğlu Yenllova, 116 - İnön Ferhina; 117 - Kırklarelinde pastahane bitişiğinde 18 No. Elina 118 - Göztepe $ci okul Turan, 119 - K uk 4 Sel 120 - Çanakkale İsmetpaşa mahallesi 3 No. Nahide, 121 - Çengelköy Havuzbaşı 11/2 Suta;; 12 - Kadıköy 7 cl okul 140 Ümran, 179- Manişn avukat Şük- Tü oğlu Nureddin, 124 - Üsküdar Ahme- diye-Gündoğum cad. 73 No. Mediha, 125 « İst. Gerokul $âNo, - Ankara eriele Ma. 1429 No. Necati 1: Soğanafı ma- hallesi Belkis, 128 - Kızıltoprak İstasyon cad. 4 Resar, 128 - Göztepe Salme, 130 - Nazlilide türcardan İbrahim oğlu Ahmed, M1 - İst, 3 cü okul Abdürrahman, 132 < Aksaray Kemalpaşa cad. 124 Saliha, 133 - Ankar: Jas arkası 12 No. Zeliha, 134 - Bukırküy" Havlueular sek. 6 No. Perihan, 136- Zincirlikuyu 20 ci okul Ferdane, 136 - Ankara Yenişehir Necatibey cad. 7 No. Osman, 137 - Fatih Halıcılar cad 30 No. Muamâ, 198 - Kadıköy Kurbağalıdere cad, 31 No. Saim, 149 - Beşiktaş Hohçali 4 No. Mithat, 140 - Ankara Riyaselicumhur bandosunda Kadri kızı Nesrin, 14i - Ba- kırköy Sukızağacı Orta sok. 20 No. Sabri, M2 - Kurtuluş Girişmen, 143 - Bodrum süngerçi bay Fethi Talay kızı Nermin, 144 - İst, Şehzadebaşı 16 No, Adnan, 143 - Erbaa tahrirat kâtibi Tevfik kızı Gönül, 148 » Sirkeci Orhaniye-cad. 27 No. Ni-Ba, 47 - Kadıköy kız orta okul 13 No. Özgö- mü, 148 - İst, erkek lis, Avni, 149 - Eren» Küy kız 1s, 288 No, NeNsihe, 150 - İsi, kıs lis, 98 No. Semiha, 151 - Beyoğlu nahiye müdürü oğlu Ümit, 152 - Gedikpaşa Ha- mm cad, G4 Ömer, 153 » İsi, erkek Jis, 81 No, ibi, 154 - 10 cup okul 153 Reha, 155 - İst, 42 ci okul 406 No. Sühey- 1, “156 - İst kunli 507 Nevai, “197 - Beyoğlu 11 ci okul 418 Şükran, 158 - İst, 44 cü okul 657 No. Munilâ, 159 - Samatya 29 cu okül 32 Ayhan, 160 - Bukırköy Muh- tar Tahsin sok. 9 Tatoos, 161 - Şehsnde- başı 10 cu-okul 159 Zühal, 162 - Kadıköy Süleyman paşa, 51 No, Petro, 168 - Beşik- taş Vişmezade 10 No. Suad, 1646 -İstled okul 453 Recai, 165 - İst. Yeni Nesil Reni, 166 - Kumkapı Nişanca 29 Jan, 107 - Ar- navtköy 88 Şeke, 168 - Vefa erkek li& 384 Muzaffer, 160 - Bakırköy Zuhuratba- bü end. 25 No. Sevil, 170 - İst erkek lis. 1369 No. ulm, 171 - Beyazıd Vecihi, 172 - İst, kız lis. 1830 No. Melihat, 173 - Sa- ma'ya Şazimet, 174 - Sıraselvi Yani Ha- yat uprlımanı Mübeccel, 175 - Kadıköy Moda Remziye, 176 - Üsküdar kız ensti- tüsü 202 Nayap, 17 - Akşam Kiz Sanat okul 1113 Melek, 178 - Taksim Kazancı yokuşu 18 İhsan, 179 - Kadıköy 4 çü okul 21 Melsik, 180 - İst. erkek tiz. 1180 Ce- dan, 183 - ŞişliKocamansur sok, IANo, Emine, 184 - Şişli Kocamansur Sok. 12 Babahat, 186 - Pertevniyal lis. 468 No. Ma- eli, 106 - İst, erkelelis. 1248 Ferruh, 187 - Kadıköy -Altıyolağzı 147 No. Erol, 188.» Şehremini Tramvay cad. 130 No. Aysel, 198 - Fatih Müftü Hamam cad. 45 No Ha- tice Sırrı, 194 - Saraçhanebaşı Horhor siparişler kabul edilir Operatör - Urolog Dr. Mehmed Ali İdrar yolları hastalıkları mütehassıs, Köprübü: Eminönü ban Tek 31915
