25 Mayıs 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4

öezdmgi RT yaymaya LİN Sahife 4 AKŞAM 25 May ıs 1937 “Baş tarafı 1 inci sahifede) Miş olan 1,850,000 lirayı ilâve etmek İlzım gelir ki bu takdirde hakiki faz- lanın 20 milyon 150 bin liraya baliğ olduğu görülür. : Masraf kismi * B. Fund Ağralı masraf kısmına te- maş ederek evvelce bildirdiğim rak- kamları izah etti ve izahatını 1937 hesabı katisi ile bir sene evvelki hesa- bı kati arasında bir mukayese yap- mak suretile nihayetlendirdi. X Nakit vaziyeti Maliye Vekili nakit vaziyetini di- ğer senelerle mukayese - yaptıktan sonra dedi ki: — Bu mukayese de gösterir ki 935 senesi varidat ve masraf rakkamları mühim nisbette arttığı halde meli vaziyetimizin seyri evvelki seneden daha ziyade memnuniyete şayan ne- ticeler vermiştir. Bu vaziyetin teza- yüd seyri 1” 936 senesinde de devam ettiğini ve 936 senesine girdiğimizden daha iyi bir vaziyette 937 senesine gireceğimizi huzurunuzda söyliyebi- Mirim. Şimdi müsaadenizle varidat kısmına geçiyorum. Varidat kısmı 'B. Fuad Ağralı 1937 senesinde nor- mal varidat menbalarından 231 mil- yon 20 bin lira alınacağının tahmin edildiğini söyliyerek bunun 936 senesi Me mukaysesini yaptı ve dedi ki: — Bu seneki bütçemizde tahmin ettiğimiz varidatın 36 milyon 825 bin Mirası irat ve servet vergilerinden, 100 milyon, 238 bin lirası, gümrük mua- mele ve istihlâk vergilerinden, 37 mil- yon 959 bin lirası da inhisarlardan ve mütebaki 56 milyon lirası da muh- telif varidat ve hasılattan terettüb et- mektedir. Hayvanlar vergisi Bazı nevi vergi menbaları hakında bir kaç söz söyliyeceğini bildiren Ma- liye Vekili, hayvanlar vergisnin geçen seneden itibaren tenzilâtlı nisebetlere göre tahakkuk ettirildiğine işaret ederek, diğer senelere nazaran bu s€- ne 4 mliyon fazlasile 38 milyon baş hayvan kaydedildiğini söyledi ve vasıtasız vergilere oOtemas ederek dedi ki; Vasıtasız vergiler — Vasıtasız vergilerimizin tahak- kuk ve cibayet usullerinde kolaylık ve sadelik temini için yapılmakta olan tedkikat bitmiştir. Bu tedkikat- tan elde edilen neticelere göre, bu vergiler tahsili emval hükümlerini de ihtiva etmek Üzere, vasıtasız ver- giler kanunu namile tek bir kanun halinde toplamak suretile proje ha- arlanmıştır. Önümüzdeki içtima dev- resinde Yüksek Meclise takdim edile- cektir. Kazanç vergisi Maliye- Vekili, kazanç vergisi ka nununda icabeden ıslahat esasları nın tsmamen derpiş edildiğini söyle- di ve dedi ki: — Bu ıslahat bilhassa kazancı az mükelleflerden ağır görülen nisbetle- rin tehfifine ve tatbikatta müşkülât ve sürüncemeleri tevlid eden bazı nok- taları değiştirmeye matuftur, Bu $e- beble bu müstacel kısmı ayrıca küçük bir layıha halinde Büyük Meclise ar- zetmiş bulunuyorum. Taalluk ettiği «ncümenlerin de ayırdığımız kısmın vechile, varıdat hususundaki hedefi- miz vergilerimizin mümkün olduğu kadar mükellefi izaç etmiyecek şekil- de olması ve nlabetlerinin istiheali tazyik ve istihlâki tenkis edecek dere- ceye varmamaşıdır. Binaenaleyh muh- | nin sarfettiği kıymetli mesaiyi ve gös- telif vergilerimizde tarh ve tahsil usul- | lerini ıslah ve tensiki ve imkânlarla telif edilmek suretile vergi nisbetleri- nin tahfiti emrinde başlamış olduğu- muz mesaide devam edeceğimizi yük- sek huzurunuzda arz ve tekrar eyle- rim.» Hazine vaziyeti Maliye Vekili hazine vaziyetimizin gün geçtikçe daha çok salâh ve inki- $af gösterdiğini söyliyerek dedi ki: — Hazinenin muhtelif bankalarda- ki kredi ve tevdiatından mutehassıl alacaklı ve borçlu hesablarını karşı- Jaştırmak suretile yaptığımız hesaba nazaran 1935 mali senesine takriben 9 milyon lira bir borçla girmiştik. Şim- di yaptığımız tahminlere göre 1937 meli yılına 10 milyon liralık bir mev- Cud İle gireceğimizi kuvvetle umu- yorum, şaflar görlüdüğnü Vekili dedi ki: — 1936 senesini takriben 7 milyon liralık bir ihracat fazlasile kapatmış olduğumuz halde 1936 takyim yılında 92 milyon 531,464 ilralık idhalâta mukabil 117 milyon 733.153 liralık ihracat suretile 25 miyon 201,689 lira raddesinde bir ihracat fazlası temin edilmiş bulunmaktadır. Milli paramiz «1936 senesi nihayetinde altın blo- kunun dağılmasına ve Fransa, İsviç- re, Hollanda ve İtalyanm paralarını devalue etmiş olmalarına rağmen 930 senesindenberi fili istikrarın muhafa- za etmekte olan milli pramızın kıy- metinde hiç bir sarsıntı hüsüle gel- memiştir. Her sahada ileriyi isabetle görerek hareket eden Cumhuriyet re- imi paramızın kiymetinin korunma- sındaki savaşını da azimle ve muvaf- fakiyetle takib etmiştir. Eski Türk altını B, Fuad Ağralı eski Türk altınının tedrici bir tereffüe meyletiğini ve bu- gün 1050 - 1056 kuruş arasında altın satıldığını söyliyerek dedi ki: — Altının bu tereffüü temamen suni ve bu fiyatta alıcıları içinher halde altında... 100 - 120 kuruşluk bir zarar muhakkaktır. Altın kıymetinde görülen bu suni tereffü üzerinde Maliye Vekâleti ve Merkez bankası tedkikatta bulun- maktadır. Ben burada meseleye mah- za vatandaşları ikna için temas edi- yorum, Madeni paralar Maliye Vekili bugüne kadar bası- Jan madeni paralar yekünunun 16 milyon liraya baliğ olduğunu, mem- leketimizin nüfusuna nâzaran âdâm başına bir lira bile isabet etmediğini anlatarak 25 milyon liranın temamı çıkarıldığı zaman adam başına 1,40 - 1,50 kuruşluk ufak para isa- bet ve bu mikdarın ihtiyacı tatmin edeceğini söyledi. Borçlarımız — Gerek dahili ve gerek harici borç- larımızın önümüzdeki senye âid faiz ve itfa karşılıkları tamamen bütçeye konulmuştur. Borçlarımızın, taahhüd- lerimizin günü gününe tediyesi husu- şunda gösterdiğimiz azami dikkat sayesinde devlet maliyesine olan iti- madın her tarafta günden güne art- makta olduğu memnuniyetle görül- mektedir, Milli bankalar — Hususi kredi işlerinin memleket iktisadiyatındaki kalkınma ile ahenk- li bir surette inkişaf etmekte olduğu memnuniyetle- müşahede edilmekte. dir. Bankalardaki mevduatın her se- ne bir mikdar daha kabarmakta ol- ması keyfiyeti halkımızın milli ikti- sad prensiplerimize günden güne ar- tan itimad ve intibakını bariz bir su- rette isbat eylemektedir. kaydeden Maliye | terdiği dikkat ve itinayı huzurunuzda teşekkürle yadetmeyi bir zavife bilir ve takdim edilen bülçe Jâyihasının yüksek tasvibinize lâyık olduğuna kani bulunuyoruz. Hariçten çimento girmesine müsaade edilmesi istendi B. Hücmü Ki- tapçı, bütçenin irad ve mas raf kısımları nn gösterdi. ği fazlalığın şa- yanı memnu- > Z niyet ve. şük- N B. Hüsnü Kitapçı nun siyasi ve mali bakımlarından haiz olduğu ehemmiyeti tebarüz ettirdi, Muhtelif meselelere temas eden 'B. Hüsnü Kitapçı, çimento fiatleri- nin yükselmiş olmasının memleke- tin sınai bakımdan kalkınmasına ve ümran işlerine menfi, bir tesir yap- tığna nazari dikketi celbederek, çimento kumpanyalarının birleştiği- Dİ, bunun önüne geçilmesini, yeni fabrikalar kurulması Jüzumunu ve bu fabrikalar kuruluncaya kadar ha- riçten çimento girmesine müsaade edilmesin! istemiştir. Asfalt işi B. Hüsnü Kitapçı, maden işle- rinde hususi sermayölete de kolay- hklar gösterilmesini istedikten son- ra asfalt için harice bir çok paralar verdiğimizi, halbuki asfaltin memle- ketimizde mebzülen “bulunduğunu, ancak bünün petrol müştakkatından addolunarak asfalt taharriyatının petrol tahârriyatının fdbi tutulduğu şeraite tabi tutulmasının, asfalt sa- nayiinin memlekette teessüsüne mâ- ni olduğunu söyliyerek, buna bir çare bulunmasını istedi. Türkofis takviye edilmeli B. Hüsnü Kitapçı, İktisad Vekâle- tine ayrılan paralardan bir kısmı- nın Türkofise ayrılmsamın çok İisa- betli olduğunu söyliyerek, Türkofi- sin memlekete çok müfit bir mües- sese olabileceğini anlattı Ancak da- ha kuvvetli ve tecrübeli elemanlarla takviye edilmesini ve sık sık deği- şiklikler yapılmamasını istedi. İhracat işleri Hatib, ihracat işlerine temas ede- rek ihracatımızı ,rakiplerimize naza- ran pek pahalıya mal ettiğimize işaret etti ve makliyat işlerinin dü- zeltilmesi zaruzetini.. ileri sürdükten sonra şilepçiliğe karşı himayekâr. bir siyaset kullanılmasını istedi. Hayat pahalılığının sebeplerinden iin iri Hayat pahalılığına temas eden B. Hüsnü Kitapçı, bu işle İktisad Vekâ- letinin diğer vekâletlerden daha faz- Ja alâkadar olduğunu söyledi ve ha- yatı ucuzlatmak için Meclisin bir çok fedakârlıklan yaptığını ve bazı vergileri tenzil ettiğini söyledi. Hayat pahalılığını doğuran Se beplerden birisinin de belediyelerin halka çok ağır vergiler yükletmesi olduğunu söyledi ve mezbahaları mi. İM; üdafan mübayaalarında ko- edecektir, sal getirerek dedi ki: — Belediyeler, mezbehaları para kazanmak için mi, yoksa memleketin sıhhatine faydalı olmak için mi açı B, Hüsnü Kitapçı, muhtelif mese- Jeler hakkında uzun uzadıya izahat» ta bulundu. İktisad Vekdleti teşki- Mâtının takviye ecilnesi lüzumunu ileri sürdü. Kâğıt meselesi Hükümetin mecmua ve gazeteci- lere hasrettiği ucuz kâğıd getirmek salâhiyetinin mektep kitaplarına teş- milinin çok doğru olduğunu ve bu- in ii lke si çok şe) aramam olduğunu sipiyen 8 yü kemiren reka — Kitapçıları, kitap basamamak Milli müdafaa işi Bundan son- ra Berç Türker, Halil (o Menteş söz aldılar. Berç "Türker, yeni bütçenin her bakımdan şük- rana şayan ol- duğunu söyle- di ve bütçeyi muhtelif (o ba- kımjardan ted- kik ve tahlil et- ti Dünya vazb yetinin bugün arzettiği kari- şıklık karşısında Milli oMüdafaa İşlerine verilen ehemmiyetin çok ye- rinde olduğunu bilhassa kaydetti. Vergi tahakkuku işi Berç Türker, sözlerinin sonunda vergi tahsilâtında ileri sürülen Şi- kâyetlere temas ederek: — Vergi tahakkuku işleri ödalet çerçevesi içinde yapılıyor mu?. Ma- liye Vekili bu hususta bizi tenvir et- sin, dedi ve bu vadide daha bazı söz söyledi. Dünyanın en çalışkan başvekili Berç Türker, B. İsmet İnönünün dünyanın ei çalışkan Başvekili ol- duğunu söyledi. Atatürkün nurlu di- rektifleri altında, B. İsemt İnönünün her sahada mazhar olduğu büyük muyaffakıyetlerden sitayişle bahsede- rek sözünü bitirdi. B. Berç Türker Maliye vekilini tebrik B. Halil Men- $, yeni bütçe 986 bütçesini kâyese et telif bakımlâr- dan tedkik et- tikten sonra bu kadar parlak bir bütçe ie Meclis o hüzu- runa çıkmağa muvaffak olan Maliye Vekili- B, Halil Menteş ni tebrik etti ve dedi ki; — Zaman zaman Maliye iş leri hakkında çok acı sözler Söyledim, Maliye Vekilini oten- kid ettim. O sözlerimde me kadar samimi idimse, bugün bu sözlerimde de o kadar samimiyimdir. Buna emin olunmasını isterim. Gayri mübadil bonoları B. Refik Şev- ket İnce söz alarak — gayri mübadil- lerin bono me- selesinin | şim- , diye kadar hal ledilmemiş ok duğunu söyledi. Maliye Ve kili B, Fuad Ağ- ralı, mebus- lann Sözlerine verdiği o cevap arasında bo nolar işine te- B. Refik İnce mas ederek, gayri mübadillerin bo- nolari işinin ehemmiyetle tedkik edil- diğini, pek yakinda bir neticeye rTaptedilerek Meclise arzedileceğini söyledi. misyonculara fazla para veriliyor. Bundan sonra, Emin Sazak söz aldı. Muhtelif meselelere temas etti, ve bu arada Mili Müdafaa müba- — 50 milyon liralık mübayaa ya- Piyoruz. Bunun 15, 20 milyon lira- sı mutavassıtlara gidiyor. dedi ve zabitlere verilen askerlerin altı ay hizmet görmelerinin pekaz olduğunu söyledi. Bu hususta iza- hat verilmesini isteği, Maarif Vekâletinin köylüyü okut- mak için aldığı tedbirlerin ve bu maksatla açtığı kursların faydalı ne- ticelerini mi giye iftihar ten ve 937 | Meclis, 937 bütçesini dün müzakereye başladı İ Orman kanunu ve kombinalar atbi Orman nunun orlaya döken B. Emin n Sa- n halkı hasım ede- başa çıkamayız. Or- ıda alâkadar kılmalıyız. Dedi, Kombinalar dedi ki: — Bu işe birtürlü aklım ermedi Kombina nedir? Nasıl başlanacak- tır. Nerede bitecektir?. Bunu hav- salam alamadı. Bunun için faydalı | bir tatbik şekli bulunması çok şaya- £ nı temenmidir. Dedi ve bu hususta izahat verdi, Maliye Vekili tekrar kürsüde B. Fuad Ağralı tekrar kürsüye ge derek izahat verdi. Bu izahattan sonra bütçe heyeti umumiyesi (üzerinde mi kâfi görülerek maddelöre geçilmiş Büyük Millet meclisi, Riyaseti cumhur Divani muhasebat, Başvekâlet, Şüra- yı devlet, İstatistik umüm müdürlüğü Devlet meteorolöji işleri ve Diyanet işleri bütçeleri kabul olunmuştur. Meclis yarın toplanarak bütçe mü- zakeresine devam edecektir, . .- Taze bir havadis! Pariste bir hafta evvelki ci- inayeti ajans dün bildiriyor! «Paris 24 (A.A.) — Anadolu ajansı İ dün akşam şu telgrafı tebliğ etmiştir: Dünkü pâzar günü Porte Doret istas- yonunda birinci mevki boş bir metro vagonunda madam Loctitia, Toureduz isminde genç ve güzel bir kadının ce- sedi bulunmuştur, Genç kadının en- sesine 'bir bıçak saplanmış idi. Katili kimse görememişlir. Metronun hare- ket noktası bir evvelki Porte Châren- fon istasyonu olduğu için oinayetin katar Porte Dore asyonünü gelme- den evvel işlendiğine şüphe edüme- mektedir. Çünkü metro memurları bu sonuncu istasyonda kimsenin inme- diğini beyan etmektedirler.» Bu telgraftaki vaka tamam bir haf- ta evvele aittir ve Paris gazetelerinden naklen üç gün evvelki Akşamda bütün tafsilâtile neşredilmiştir. Lehistanda nehirler taştı 31 kişi öldü, evler yıkıldı zarar mühim Varşova 24 (A.A) — Kielee vilâye- tinde şiddetli yağmurlar neticesinde feyezanlar olmuştur. Varşova 24 (A.A.) — Resmen bildi Trildiğine göre, Kivice vilâyetindeki 16 yezanlarda 31 kişi ölmüş, ve'mühim miktarda davar boğulmuştur. 120 ev. yıkılmış ve 300 ev de mühim hasa- ra uğramıştır. Feyezandan kurlula- bilen ekinler de doludan harap olmuş» tur, Leh cumhurreisi 7 haziranda Bükreşe gidiyor Bükreş 24 (Akşam) — Gazetelere göre, Leh Cumhurreisi Moştitski 7 haziranda Bükreşe gelecektir. Çekoslovakya Başvekili Hodza da haziranın 13 ünde Bükreşi ziyaret hakkında da Gaziantepte bir nikâh Gaziantepte oturan kıymetli gençleri- mizden Ali Enver Toksoyla Meserret Şenerin nişan törenleri Gaziantep şehir kulübünde yapılmış ve törene güzide bir kalabalık iştirak etmiştir. Değerli meslektaş ve arkadaşımızı tebrik eder, kuracakları yuvada mesut olmalarını di- leriz. Teşekkür Sevgili babamız ve aile reisimiz in- gat mütenhhitlerinden ve İmar Yur. du Müessisi Niğdeli Bay Emin Benlinin vefatı dolayısile cenaze merasimine iş- örük, bizzat taziye, telgraf ve mektup- İa teemürlerimizi paylaşmak lütfunda £ ; i a 7 i i i ; i