3 Mayıs 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6

- Yüz verir mi? Iktisadi ve mali hafta Avrupa borsalarında vaziyet iyi değil Istanbul borsası sakindir Dünya piyasalarında ittiradsızlık ve çöküntüler devam ediyor. Geçen hafta zarfında yeniden iki âmil umumi emniyet ve itimadaızlığı bir kat daha arltırmağa sebep oldu. Bu | âmillerden birisi, İspanyadaki kar- deş boğuşmalarının insanlık hisle rini fencide edecek bir şekil alması dolayısile devletlerin müdahalesini istilzam etmesi ihtimeli ve bunun neticesinde muhtelif memleketlerde polentielleri olgunlaşmış sosyalist ve faşist kuvvetlerinin artık sahneye inmek lüzumunu hissetmeleri kor- kusu; ikincisi de Roma - Berlin gö- rüşmeleri neticesinde Avusturya İs- tiklâlinin tehlikede görülmesi. Avrupa kabineleri şimdilik bu iki mesele ile meşgul oluyorlar ve sulhün muhafazası için elden gelen gay- reti sarfetmekten hâli kalmıyorlar. Mamafih umumi vaziyetin iyi git- mediğini borsalardaki mütemadi su- kutlardan istidlâl edebiliriz. Geçen haftaki icmalimizde kay- dettiğimiz Çekoslovakyada Prag bor- sasındaki panikten sonra nisanın yirmi yedisinde Peştede de bir panik vukubuldu. O günü bütün menkul kıymetler yüzde on beş derecesinde sukut etti, Arzolunan esham ve tah- vilâta contrepartie bulunamadı. Bu- nun Üzerine borsada muamelâtı ta- ti etmek mecburiyeti hasıl oldu. Fransada Maliye nazırı Vincent Auriel nisanın 29 unda bütçe encü- meni huzurunda mall vaziyet hak- kında mühim beyanatta bulunarak frangın son sukutunnun teknik esba- bını izaha çalıştı. Fakat bu izahat pek sadre şifa verecek mahiyette de- ğildi. Rantlaria diğer esham ve tahvilâtın mütemadi sukutuna gelin- ce umumi krediyi haleldar eden bu hali yalan yanlış havadislerle takvi- ye edilen bazı siyasi hesaplara, bir de spekülâsyona atfetti Son ak- dedilen on buçuk milyarlık istikraza mahsup ve piyasaya aârzedilen 7 buçuk milyarlık ilk iki tranşın maa zi- yade kapanmış olmasına rağmen ge- ri kalan üçüncü tranşın ihracını şimdilik nabemevsim gördüğünü be- yandan sonra sözü sermayedarların vaziyeline naklederek, kambiyo ser- bestisinden istifade eden bu serma- yaderların, servetlerini ecnebi piya- salarında mevaddı iptidalye ve es- hama yatırdıktan sonra gördükleri müthiş zararlar üzerine, şimdi de ya- bancı memleketlerde gayri menkul mübayaasına kalkışmalarından acı acı şikâyet etti ve muhtelif vasıta- larla memleket haricine kaçırılan ser- mayenin 30 milyar franga baliğ ok duğunu söyliyerek Fransızları vata- na karşı borçlarını ifaya davet ey- Jedi. Maliye nazırı, üçüncü tranşı piya- saya arzetmeği habemevsim gördü- günü söylemekte haklıdır. Çünkü ilk iki tranşm ihraç flati 98 olduğu halde bu kâğıdlar geçen hafta Jar- | fında “ilk defa olarak borsada mua- mele görür görmez fiatleri doksan beşe düştü, Tabil bu şerait tahtın- da Üçüncü tranşı da 98 den piyasa- ya arzetmenin imkânı yoktur. Ge- çen haftaki sukut esnasında Bank dö Frans eshamı da 7800den 7150 İranga kadar geriledi. Londra piyasasında da mühim te- nezzüller vardır. Maliye nazırı Ne- ville Chamberlain'in Mili müdafaa masarifine karşılık bulmak üzere ih- das etmek tasavvurunda olduğu ver- gilerin bilhassa sınai müesseseleri hedef ittihaz etmesi endüstriyel kâ- fıdlara fena tesir etmiştir. Hattâ bu yüzden borsa brokerlerinden biri- nin müşkül bir vaziyette olduğu söy- lenmekte ve bazı iflâslardan korkul- maktadır. İstanbul borsasında vaziyet 1 Mayıs bayramı münasebetile İs- tanbul menku! kıymetler ve kambi- | | iki lisanı birden gayet kolaylıkla ko- yo borsası yalnız beş gün açık kaldı, Hacim itibarile yapılan muameleler az görülecek mikdarda değildi. Fa- kat Avrupa ve blihassa Paris börsa- sının keşmekeşinden tabiatile yüz- de 7 buçuk leri gene müteessir oldu. Maama- fh umumiyet itibarile borsamız Pa- risten daha nikbindir. Bu nikbinli- ği Paris baritelerine nazaran bu- rada daha yüksek fiatler yapmakla izhar eyiemektedir. 25 mayısta ku ponlarım vadeleri hulül edeceği için tediyatın ne cins akçe İle yapılacağı merakla bekleniyor. Cuma günü akşamı Türk borcu tahvilleri “aşağıdaki fiatlerde ka- irinci seri 20,25 lira İkinci seri 19,75 Üçüncü seri 19,30 lira Anadolu grupu kâğıdlarında mua- melât gittikçe azalmaktadır. İhtiya- Tİ mübadele hakkı verilmesi üzeri- ne bu kâğıdlar, Ergani ve Sıvas, Erzurum tahvilleri gibi artık sabit #iattedirler. Son Tuâamele fiatletini dercediyoruz; Hisse senetleri 23,75 Jira Tahviller 39.95 lira Mümessil senetler 44,60 lira Merkez bankası 93,50 lirada geçen haftaki fiatini muhafaza etmektedir. Endüstriyel okâğıdlarımız da aşağı yukarı geçen haftaki gibidir. Melümat kabilinden bazı fiatler; Aslan Çimento 14,15 lira; Tramvay 15,50 lira; Umum sigorta 10,50 lira; İttihad Değirmencilik 11,20; Bomon- ti 10,40 lira; Şirketi Hayriye 16 lira. Borsa harici muamelât Geçen haftadan beri Türk altını 2 kuruş kadar geriliyerek 1053 ku- ruşta kaldı. Musır Kredi Fonsiye fiatlerinde te- beddül yoktur: 1903 tertibi 103,50 lira 1911 tertibi 93,50 lira etmektedir. aşağıya Adanada yakalananlar (Baş tarafı 1 inci sahifede) geneler hapiste kalacak bir adama hiç bir kadın gönül verir mi? Gönül vermiş olsa bile sadık Kalabilir mi? — Hapisten kaçmağı nasıl karar- Jaştırdınız? — Beni buna teşvik eden Abdullah- tar. Abdullah, senelerce mahpus yat- maktansa bir kolayını bulub kaçmak daha muvafık olacağını söyledi, dü- şüncelerini anlattı. Ben de Abdulla- ba uydum. Abdullaha uymaklığımın sebebi, iadeli mücrimin mukavelesi yüzünden Suriyeye sevkedilmekliğim korkusudur. Orada fena muameleye maruz kalacağımı düşündüm. — Kaçtığınızdan dolayı pişman ol- dunuz mu “Tevfik bir dakika durdu, sonra şu sözleri söyledi: — Doğrusunu söylemek lâzım ge- Hirse olmadım. Hapis müthiş bir şey. Heyecanlı da olsa bir haftalık hür- riyet az bahtiyarlık değildir. İnsan serbest iken bunun kıymetini takdir edemiyor. Bir defa hapise girince o zaman serbestliğin ehemmiyetini an- iyor. Düşününüz, benim yaşımda bir gencin hapiste yatması diri diri toprağa gömülmekten farklı mıdır? — Hapis müthiş bir şey olabilir, Fakat hapise girmemek insanın elin- dedir, Bunun için kanunun yasak ettiği şeyleri yapmamak kâfidir. Tevfik başını sallıyarak şu cevabı verdi: — Doğru, doğru... İnsan hürriye- tini kaybetmemek için fena hareket- lerden çekinmelidir.. Emin olunuz ki ben akraba katili değilim, Bu ha- kikat yakında anlaşılacaktır, İNGİLTERE TACININ İNCİLERİ En azametli bir Gil n İngiltere kralı 8. M. Jorj'a taç giyme töreni o münasebetile takdim olunacak ve ihtişam hususunda şim- diye kadar minli vücuda getirilme miş bir süperfilm! #aizll Türk borcu tahvil- 250 Türk g genci dün n Maltepe diploma aldı lisesinden (Baş tarafı 1 inci sahifede) Bundan sonra mektebin meşhur pehlivanları arasında güreşler yapıl« âı. Talebenin yaptığı Japon güreşles ri çok meraklı idi, Tabanca ile, bıçakla, sopa tile, mavzerle, süngü ile hücum eden bir düşmanın elinden silâhi nasl alı- nır?.. Talebeler bunu bize gösterdi Bil lerinin düşman elinden süngüyü, bis çağı, mavzeri, sopayı alış tarzların- daki meharetleri herkesin hayrani ğını uyandırdı. Bundan sonra boks yapıldı. Eskrim maçları seyredildi. Genç subaylarımız ve ecnebi diller «Gençlik ve Lisan» adında canlı bir sahne seyrettik. Bu sahnede Mal- tepe lisesi talebesinin bir çokları ga- yet pürüzsüz suretle İngilizce, Fran- sızca, Almanca konuştular. Bu talebe arasında hem İngilizce ve hem de Fransızca olmak Üzere nuşan gençler gördük. Bu da bize müstakbel Türk ondusunda ecneba dil- lerine ne kadar ehemmiyet verildi. Bini gösterdi. Eski harpler, yeni harpler Bundan sonra seyredilen canlı tah- lolar çok dikkate değerdi. İlk tablo- da merhale halinde Türk askeri kı- yafetlerini, Türk silâhlarını ve hü- cum tarzlarını gördük. Palasını kaldırmış yeniçeriler, zirh- Isra bürünmüş azap neferleri. bu tablonun arkasından yeni asker kı- yafetleri, yeni asker silâhları, yeni hücum tarzlarını seyrettik, Bundan sonra misafirler büfeye davet edildi. Büfede çaylar içildikten sonra dışarıda talebeye: Büngü tak. erari verildi. Mektep müdürü ortaya konulan 'Türk bayrağına sarılmış kürsüde gü- zel bir nutuk söyledi. Mektep mü- dürü kurmay albay Adil Türer dedi ki: «Sayın komutanlarımız ve misa- firlerimiz Bugün Cumhuriyet ordusunun özü olan harp okuluna 250 yavrumuzu daha gönderiyoruz. Bu münasebetle kutladığımız bu sevinçli günümü- zü yüksek varlığınızla şereflendirdi- ginizden dolayı arzı şükran ederiz... Lisemiz Cumhuriyetin feyizli dev- rinde kurulmuştur. Bu gördüğünüz genç ve gürbüz sübay namzedleri bu kutsal devrin feziyli mahsulleri- dir. T nci yıldönümünün olgun ve gür mahsulünü idrak eden ve bun- Jarı sevinç Ve iftiharla takdir na- şarlarınıza arz&len İisemiz bugün bayramını yapıyor, Talebelerimiz İl yıllık uzun ve yorucü bir çahşmadan sonra bugün Wise tahsilini bitirmiş, Jise diploması almağa hak katanmıştırlar. Kanı temiz öz Türk yavrular, bu gençler değerli öğretmen ve sübaylarımızn tecrübeli ellerinde çok iyi yetiştiril- miş ve olgunlaştırılmışlardır. Temiz ahlâk ve yüksek seciyeleri- le beraber kendilerine tamamen gü- venilebilir ve Çok yüksek vasıflı or- dumuzda Sübâylık edebileceklerine kanaatimiz vardır. Sevgili talebelerin, uzun ve çetip bir çalışmadan sonta Jise tahsilini muvaffakıyetle bitirdiniz. Hepinizi kutlarım. İhtisas tahsilinize ve on- dan sonraki hayst mücadelenizde esas olacak olan bu temel tahsilini- zi başarmak için göstermiş olduğu- nuz gayret şayan takdirdir. Fakat sübay olmek ve ulusumuzun çok yüksek şerefini tersil eden gücü yet- kin Cumhuriyet ordumuzda komu- tanlık yerini almak çok büyük ve müşkül bir İştir. Ancak damarları- nızdaki Türk kanının yüksek asale- ti sizin bu Şerefli mevkileri de ala- bileceğinize itimad vermiştir. Yavrularım, bir kaç gün sohra ki- talara gideceksiniz. Orada altı ay yüksek Türk seciyesinin canlı timsali olan Mehmedcikle yanyana ve baş- başa. çalışacak ve kaynaşacaksınız. Burada mesleğinizin ilk bilgilerini öğreneceksiniz. Vazife mesuliyetini ve erin ruhunu en yakından tanıyacak- sınız. Ondan sonra Harp okuluna gide- ceksiniz... Orada komutanlık sana» Mektebi iyi derece ile bitiren bir talebeye mektep komutanı tarafından altın bir kalem verilirken tini, yüksek ve şerefli mesleğimizin inceliklerini öğreneceksiniz. Nihayet sübay olmak hakkını kazanacaksınız. Sevgili evlâtlarım, çok mesud bir devrin bahtiyarlıkları içinde yetiş miş olduğunuzu dalma ve şükrenia göz önünde bulundurunuz... Çünkü bu az insanlara nasip olan bir bahti- yarlıktır. Ulu başbuğumuz Atatürkün yarattığı ve sayısız zaferlerle bezet- tiği aziz Cumhuriyetimizin asil ko- ruyucuları siz olacaksınız. Onu yük- seltmek için son nefesinize kadar ve bütün varlığınızla çalışacaksınız. Ko- rumak için de canınızı bile esirgemi- yeceksiniz. Sizi bu vasıflarla bezete- rek yetiştirdiğimiz için de ayrıca kal. bimiz rahattır... Muhterem talebe . velileri, bugün gözleriniz yaşararak evelâtlarınızın muvaffakıyetini gurur ve kulluyorsunuz. Yüksek, temiz ve görgülü bir aile terbiyesile yetiştire- rek bizlere teslim etmiş olduğunuz yavrularımızı biz de sizin kadar bir sevinç ve iftiharla hayata hazırlan» | mış. bir vaziyette buradan yukarıya ulaştırıyoruz. Tedris ve terbiyede talebelerimizi milli terbiye ve mefküre ile, ordu kültürü ile donatmak prensibini ta- kip eden lisemizin terbiye ve öğre- timde metodu daima tatbikidir. Can- landırılması ve temsili en güç olan mevzularda bile bu pratik, sistemden zerre kadar fedakârlık etmiyoruz, Ve bunun sâyesindedir ki mektebimi- zin zekâ ve ruh üstündeki bu terbi- ye usulü daima mesud neticeler ver- mektedir. Ve bu suretle her yi bir evvelkine nazarn daha verimli ve if- tihara değer grafikler çizebildiğimi- zl görüyor ve gösteriyoruz. Meslek imtihanlarında ve meslek mekleple- rinde daima ve İstisnasız en ileride bulunan Jisemiz her yıl yapılmakta olan Avrupa müsabakalarında çok yüksek varlıklar göstermektedirler, Lisemiz son 4 sene zarfında bu mü- sabakalarda kazanmak suretile yük- sek mühendislik tahsili için Avrupa- ya 32 talebe göndermiştir ki bu mik- dar ayni seneler zarfında kara ve deniz, diğer askeri liselerden mü- sabakayı kazanarak Avrupaya git miş olan bütün talebelerin yekünu- na müsavidir. Sayın komutan ve davetlilerimiz, bu sevinçli günümüzde kıymetli var- Lığınızla bizi şereflendirdiğinizden dolayı tekrar arzı şükran ederim... Aziz yavrularım, muvaffakıyetiniz kutlu, yolumuz açık olsun...» Mezun talebe namına cevab Mektep müdürünün sözlerine me- zun talebeden bay Salâhaddin, çok güzel bir cevap verdi ve arkadaşları namına bu sene mektepten çıkan 250 gencin cumhuriyeti ölünceye kadar koruyacaklarına dair Atatürkün ma- nevi huzurunda and içti... Bay Salaâhaddin dedi ki: «Yüksek ve saygı değer büyükle- rimiz, müşfik ve sayın müdürümüz!... Senelerdenberi kültür, ülkü ve irfan Aldığımız su şanlı yuvanın sicak si- nesinden bugün olgunlaşarak ayrı- Hyoruz. Bu ayrılış gününde arkadaş- Jarım hamuna söz söylemleği bir $€- ref sayarak yüksek huzurunuza çık- tım. Bir saniye kadar kısa gelen se- iftiharla | nelerin basamağı üzerinde 250 ka'- bin mesud heyecanını ifadeye bik mem kuvvet bulabilecek miyim?.. Bu şanlı yuvadan çok büyüklük ve kahramanlık dersleri aldık. Kalble- rimize ölmez bir sevgi ile işlenen bu vasıflar bizi mukaddes Cumhuriye- ti kopmaz ve koparılmaz bağ- Jarla bağladı. Bütün Türk varlığına en büyük itimadı ve iftiharı vere vere işte nihayet Harbiyeye gidiyoruz. Sardetimizin kalblerimize akıttığı sicak heyecanlar bile yüksek huzu- Tuzunuzda daba büyük bir sürür ve sevinç duyuyoruz. Artık yerle belki bizd ha ışıklı yetişecek olan küçük deşlerimize bırakıyoruz. Bugüne esinde en müşfik bir rülen ve en ufaki aya kadar bi et olgunlaştıran ş yon ve bu yuvamızın saygı de- ğer büyüklerine şükranlarımızı an- mağı bir borç bilir ve yüksek huru- rTunuzda minnet ve sevgi ile eğiliriz Bütün bu saygı değer vücutlerden ayrılacağımızı anladığımız için çok acı bir tahassürle müteessiriz. Fa- kat büyük vazifelere namzedlik hak- kını kazandığımız ve şanlı orduya ölmez bir kuvvet olduğumuz için de ayrı bir sandet sevinei içindeyiz. Değerli ve saym müdürümüzün, kıymetli öğretmen ve sübaylarımı- zın büyük öğütlerini kalblerimizin mermerleşen Olgun beyâzlığına si- linmez bir yazile yazdık. Bütün askerlik çağımızda ve bü- tün hayatımızda bize bu yazı bir rehber, bize bir mürşid olacaktır. Hepimiz vatan ve memleket uğ- runda cephelerde erce döğüşen ve şehid oaln 6 şerefli erlerin çocukla- riyiz. Cumhuriyet bizim ruhumuz, her şeyimizdir. Bu uğurda ölmeği her şeyden daha iyi öğrendik. Cumhuri- yeti ölünceye kadar koruyacağız. Bu- na Atatürkün manevi huzurunda and. içtik, and olsun.» Mükâfatlar veriliyor Nutuklardan sonra meklepten bi- rinci, ikinci, üçüncülükle mezun olan gençlere ve bando şefine mükâfa lar verildi, Osman Doğan dağıttı. numaralı Nuri Berkandı. altın saati aldı, Ve yüzlerce elin al. kışları arasında yerine döndü. İkinci 2354 numaralı Etem Özka- ragöz, üçüncü 2215 numaralı Orhan Akçaydı. Kendilerine birer gümüş saat hediye edildi. Bu esnada evvelâ kıtaya, sonra da Harbiyeye gidecek olan talebenin anneleri, babaları, akrabaları, onlari Htihardan gözleri yaşarmış bir halde seyrediyorlardı. Tolebeyi tebrik edenler sesler işitiliyordu: — Oğlum.. annenin olmadığına üzülme, annenin yerine senin için ben ağladım, benim göğsüm kabardı. Bundan sonra yeni mezunlar ye mektebin diğer sınıfları şüngüleri omuzlarında, generaller ve misafir Jerin önünde büyük bir geçid resmi yaptılar. Geçid yesminden sonra as- keri bir piyes seyredildi ve davetli ler dağıldılar... an- arasında