1 Mart 1936 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8
n pasanın büyül © 2) Sahife 8 AKŞAM Saray ve abıâlininiç yüzü Yazan: SÜLEYMAN KÂNİ İRTEM — Tercüme iktibas hakkı mahfuzdur — Tefrika No. 648 Takvimi Vekayiden sonra çıkan gazeteler, ilk mizah gazeteleri Bir defa eski hariciye nazırı Ri- fat paşa uzunca bir teehhürden sonra li n bir nüshasını gö- rünce — Bu bir Mm ise pek eski ! Tarih ise pek yeni Demişti. Bu söz sonra — ara- sında da şayi olarak Takvi (Tarihi yeni, kendi eski çel viye au olmuştu. i (Tercümanı ahval) g “otesi kali sahibi Agâh ii € (1) birçok takibata uğratıldık- olduğu gibi ilk tatile uğrayan da bu olmuştu. Abdülâziz devrinde gazetelerin adedi çoğalmakta Vilâyat kanununun neşrinden son- ra vilâyet merkezlerinde birer res- mi vilâyet gazetesi de neşrolunu- yordu. : Bu vilâyet gazetelerinin bazıları türkçe ile beraber mahalli dil ile de intişar ediyordu. Meselâ Tuna vilâyetinin merkezi olan Rusçuk- ta (Tuna) türkçe ve bulgarca, Bosnasarayda türkçe ve boşnakça, Erzurumda türkçe atü devam etmişti. seminerin adedi 47 ye baliğ ol- uştu. e başlıcaları Takvimi vekayi, Ceridei Fly Pare Vakit; istikbal, Hayal re on üçü türkçe, biri - Em . arapça, dokuzu rumca, dokuzu er- menice, üçü bulgarca, ikisi İspan- yolca, yedisi im ikisi ingiliz- ce, biri almanca idi. Herald v Röleli Or- yantal gazeteleri fransızca ve in- gizlice, Stambul Ki eş fransızca ve ederdi. evant unlar arasında en ziyade ma- cera geçiren Levant Herald ol muştu, 1 Bunu neşreden İngiliz tebaasın- dan Edgar Witaker idi. İngiliz se- faretinin neşir aracı sayılan bu ga- zete bir defa bir makalesinde (Osmanlı N kan, Be- süt kadar halis. | İhamid bundan te sahibini Tarab- sonra Levant ame hazinei hassaca senelik bin altın kli verildiği rivayet edi- lir. (2) Levant Herald ile Monitör oryantalın aralarında rekabet pek şiddetli idi. Seneler geçtikçe ne telerin mıktarı o çoğ azalmış, H. 1296 1 — ikiye inmiştir. muharremi iptdalarında a salnameye göre İstan- bulda altı türkçe, iki arapça, yedi ca, yedi ermenice, yedi fran- sızca, iki yahudice, bir bulgarca gazete çıkıyordu. Anadolu en müşir Şakir Sa: le mi poys des osman- H. 1296 da İstanbulda 57 türkçe, 5 arabca, 3 farsça, 32 rum- ca, 9 ermenice, 1 fransızca, 1 ulgarca, 1 yahud ice ki ceman tişar ediyor. Si H etlerde yi nun ie litografya, yarısı ipa. rafya i geçtikçe ak ia zına vurulan ei günden eld in Vakit vakit bap a, açıla klein adedi de vE azalmıştır. ülhamid, gazeteciler arasın- a Ahmed Mitat efendiyi takdir ayi Bu takdirler «Üssü nel tan» sonra ei pg Efan lip yazdı, aaşeltiği cild cild romanlar, ve fenni ri görü e leri Abdülhami arında bir «ilim ere mii Mitat efendi oAbdülhamidden em defa rine einen ha- olmuş, tul tergib ve n sörmüyür R eşriklerinden madam dö bk Hani gelmiş, Mi- tat efendi ile muarefe peyda eyle- işti, “Amel Mitat efendi bu mada- eserlerini Tercümanı ha- kk a olmasile bu münase- zünden kendisini arkadan Sn yin, edenler çıkıyordu. Hattâ hafiyelerden bazıları tara- ından (Ahmed Mitat efendi Rus casuluğu ediyor) diye jurnallar verilmişti, (3) Abdülhamid, Mitat efendiye karşı beslediği teveccüh saikasile pi reliilne ehemmiyet verme- işti, ydi eyi ba ahi tatar gibi mizah g n Te- odor Kasap m al ömür için dokuz gün Vm bir dakika bi- le boş dürm düsturunu takib eden kliliyi dan efendi iğin (Kırk beygir kuvvetinde yazı ma- yery şo a med R beyin matbuat İren aklar göre: Kayseriyeli Teodor, da bir hıristiyan gidince beraberlerinde ie orada fransızcayı öğrenmi ş, (Alek- liğine kadar yükelmiş, avdetind8 matbuata yanaşarak en ziyade mizahi gazeteler çıkarmış, Monte Kristoyu te: rcü şir sna Molyerden tercüme etiği (Pinti Hamid) aladii dolayı da- ha şehzade iken Abdülhamidin kendisine ne kadar münfeil oldu- gazetesinin imtiyazmı ele geçir- mişti, (3) Ahmed Rasim: Muharrit, şair, edip. Okuyup pek olan Filip Li eazetecilik lela çekirdekten yetişmi leğini iyi bilir, bu yüzden temeyyüz ede ede Osmanlı ricali oarasına karışmış idi, rma kadar inmiş Azi- i tamamen ilik- «Kulakları: ziye fesi, düğmeleri li İstanbulini ile Babiâliyi gazete idarehanesine taşımış» görünürdü. te intişara başlıyan Vakit gazetesi, Kemal paşa zade Sai beyin baş muharrirliği zamanında halktan büyük rağbet görmüştü. (Devamı var) Düzeltme: 641 numaralı tefrikada (20 Gla 1273) tarihinde matbaalar hakkın. zılan talimat- da min yaz izamnamedir; bu eğil, tarih 1857 ma değil, 0 sene kânı ununsanisinin Abdülhak Hâ- mid beyden bahse başlanırken dördüncü satırda (çizgilerile) diye çıkan söz (çir- kinliklerile)dir. Gönderdiği mültefitane ve müdekki- kane mektuptan dolayı matbuat umum müdürlüğünde memleket masası Tapor- törü bay Server İskite teşekkürler ede- rım, “BİR TAVZİH 645 numaralı tefrikada Said bey ile Ziya Mollanın nefyedildiğin miştik. Esbak Şürayi devlet maliye di resi reisi Sadrazam Said madı bay Nuri bu meselesi hakkında -Sa- den naklen- (Ziya Molla şehzade Kemaleddin efendi ile münasebette bulunurdu. Ke- maleddin efendi bir defa Mollaya atiye ile beraber iltifatlı bir mektup gönderir. Ziya Molla bun üzere keyfiyeti aSid be; kaleme aldığı cevapta Ziya findan edilen teşekkü; ; zadeyi yakında tahtta görmek temennisi- ni de sıkıştırır. Ziya Mollanım en yakınlarından biri tarafından verilen jurnal üzerine Molla yakalanır; Said eğin evinde araştırmada mektubun Said bey yazşile yi Bunun üzerini gü nefyolu: Kemaleddin çini ile muhabere me- selesi .eyin evini araştırmağa sebep olunca 645 numaralı tefrikada yazdığım hieviye Shal” esnada hü- yapılan. nâme— dahi bu kya elde edilmiş olacaktır. betle Said beyin (teşhiri ili” klein Ziya Molla hakkın- da: Ea see ve idaresinden ümid kesmek" hususunda Mollanın fena in ağa amnni vasıl olduğuna!) şe- hadet eylediğini de zikredeyim. S. Kâ aylığı dres tebdili için yirmi beş im pul göndermek lâzımdır. Zilhicce 8 — Kasım 116 S. İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı E 1, 1238 628 935 1Z 131 Va. 4,58 6,37 12,27 15,34 17,59 19,29 İdarehane: Babiâli ci Acımusluk Sok, 1 Mart İ Meşhur polis hafiyesi ZLLİS PARKERİN HATIRALARI Eniştesinin beynini patlatan adam KE tir i — 16 Sayi ein Gay | ni bpakmıyan im mekle — bii meydana çıkarmak üzereyiz. Yalnız dipçiğini buldu- yz av ayinin e ile den ri | vi balim oi Gazetelerin le nazarı çekecek ie a böyle başka cinayet gecesi sv ve ihtimal fenersiz o larak Riverside yolunda bir oto- mobil iie Varsa ere da bana müracat etmi un Faillerini nn elemi cinayetlerde gazetecilerden gör- düğüm değerli yardımı bu mese- lede de gördüm. Çünkü ertesi gü- nü öğleden sonra bana müracaat eden Aifred Fletcher isminde bir adam gazetelerde istenen malü- matı bana ver iş Bu adam cinayetin edildiği saatte Filâdelfiya a a en 'enerleri sönük bir diğini görmüş, Meçhi Moorestown Kizim köprü altın- da bir S vir en a müracaat zen adamın otomobili ve bunu yolun ya- nındaki ema itmiştir. münasebetsiz hareketten ca- nı sıkılan Alfred köprü fenerleri. nin ziyasi u ile VİZ otomobilin numarasını almağa mu- vaffak olmuştur. Maksadı polise müracaat ederek şikâyet etmek ve mütecaviz otomobilin sahibini ce- zalandırmak ve tazminat almaktı. Numarayı sordum. Alfred dedi ki: umarayı yazdığım kâğıdı li Zaten kaybettiğim için de takibat yapamadım. Bu sözler beni ll hayale sevketti. Maahaza Alfredin- yi plâkası imi yadan e a sabit oldu. Madem- ki meçhul otomobil Filâdelfiyadan gelmiştir. O halde aradığım ada- ım cinayet saatinde m bulunması lâzımdır. Bu da cudu Çok geçmeden muavinim Cain zengin ve dolgun bir raporla gel n Brunnenin sok ğer bir haber fena idi. Sirk sahibi Con Brunnen kavgacı bir adam imiş. Sirkin ea ve —— ras gelen ile kavga et Bilhassa Kücdiiin > kin ve garaz besleyen adamlar sirkin le- vazım müdürü Vard, aslan müreb- bisi Parkstrom, sirkin aşçısı nerdir. Bunlardan aşçının üzerine sirk sahibi bir defa tabancası ile arın- bulunduğundan Con im sora sirkin idaresini kâmil, ndi eline almıştır. Sirk işleri ile eni eden idarehaneye ml iğ; idi V adam gönderdim. Burada” din Tadelirl irklerin kışlaf! e geçirdiklerini ve sirkl l : ; faasal sü Tahkikatı tacil etmek ic yordu. Çünkü bir iki bre dar bütün sirkler mevsim y Mame AM 0s ni nerede “geçirdiklerini öğ üç olacaktı. en ile alâkadar dür iş adamın yaşadığı polis mınti müracaat ederek cinayet nerde bulunduğunu tahkik yordum. aa Bu esuada a bir yardımı daha o! e sesi bulunan dipçiğe tatbik ettik. Al es parçaları olduğunü di av tüfeği A “ Mi Belçikada yaj dan eski sahiplerini balina b idi. Belçikadaki Amerikan gönderildiğini sordurdum. * 4j ğım cevapta böyle tüfek / adedinin - Filâdelfiyada Tı silâhçılık müessesesine 0 miş olduğu bildirildi. Hem€9 kikat,yapmak için Filâdeli” koştum, öne) Tüfeğin tetiği üzerinde vardı. Trynon müessesesi PU maralı tüfeği Hozleton civ#” Ğ sakin birine satmıştır. / i e Hozletont ; tim. Tü çok faideli olacağını söyl“ 4 zaman bu adam serbi iy verdi. yi Bu adam kaçak av avl#” Salmonds isminde bir kolcU? 4 sini yakalamış ve elindeki * almıştır. Şimdi Salmondan dı. Bü kolcuyu Pensilvanj# K dolayı zorla olsa da tam MR müsadere olunan fi ar ile birlikte Fiade' SN isminde birine eg MK ür?" wi ii Kl Di bir ie söyledi.
