21 Nisan 1935 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 6
Sahife 6 AKŞAM Osmanlıcadan türkçeye karşılıklar kılavuzu N. 26 Öz türkçe köklerden gelen sözlerin karşısına (T. Kö.) beldeği(alâmeti) m Zünlan ın her li ile vi hakda sırası uzmanlarımızın (mütehassıs) yazılarını gazetelere verece; ni konan karşılıkların iyi ayırd edilmesi için, gereğine göre, fransızcaları eee ayrıca örnek- tr ya ter muştur. — Kökü türkçe olan kelimelerin bugünkü işlenmiş ve kullanılar şekilleri alınmıştır: - Aslı ak olan sak, aslı ügüm olan hükü: el uslamak, veli yön (Bak: ikaz) vie b iie irşad etmek ni z rd oğruya erdirmek iste- ip Bu genc, pek eğlenceye iii onu irşad etmeli — Bu genc pek eğlen: <eye daldı, onu uslamalı. vazifemizdir — mek borcum 4— Yalaz Tilgileriyle yalnız bizi değil “bütün milleti irşad etti — Yük- sek ii seyin yalnız bizi değil bütün ulusu yi İrtiba bat — Bağlanım, bağlani yi rapid” sıkı Ebat na- ie sıkı bağlanıma üzülme) gö İrtica — Örnek: yiz hissi, inkılâbi hazme: demiyenle; oğar ytaklık İMA deyimi ki ie do ar. — Doj açtan, tasarsız, ha- Bilbedahe) | ii emmeli km dönmek | İrtifa — ——— İrtihal — Örnek: Pa ni bir mucidin irti- hali > Pek değerli bir bulmanın göçü- mü. me etmek — Sınaylanmak, res- | öl Ufukta irtisam eden bir yel- en > Ufukta sınaylanan bir ii kerime da gö örülen dörelik nimel ik ğe iii el İM ki Mim ip iye Attığı ima tam hedefe > Attığı kurşun tam amaca ri nk amacı tuttu, isabet et- ti). İsabeti rey (vuzuhu nazar, feraset) Örnek: Devlet GE en mi tazi e bir şey de isabeti ri z Devlet adamlarına en çok gerekli olan bir sey de ci İsabet. etti üşgetirmek, isa- bet İsal Gbllz) e çetmek > z İsar memek, bol bol | Kö.) lemek, söz dinle- rnek: Size raneyi isga ie nasayihi pe Size etmelisi niz Ön ere yurdlandirmak “üzere ' yerler iel, İsi iü e Örnek: İsm- ürlü . şâibeden beri olan — ie ii kn beri olan. mad — Üsn Örnek: Bh siki isnadat ona hiç bir zarar veremez — Bu gibi üsnetler ona hiç bii râr veremez. İ: < Üsitemek, yasdamak, Bi Onun bir yi ia e t ai istüne . attı. es İsraf (T. Kö.) İstib'ad etmek Örnek: Böyle hareket edeceğini istib'- ad etmezdim — Böyle hareket ei ni ari ln. etmek — Müjde almak 'ebşir etmek — Müjdelemek e Memnuniyetle ei ederim Sevinçle çekmek ini etmek isti- Dikkatini ZN istiyordu. Ke (Arzuhal) — Dilekçe İstidad — Anıklık — (Fr.) Aptitude, capaci Ör ibi İşten çok Hai tatidadla alma re gösterdiği. ünmede göster- sten oçok al tanın- 1, türkçe «çı ” e ek» kökünden gelen şekil gibi. İstidane etmek — ei almak RS Miz Z eki mir ne bla üşündüğünü istidlâl emi — Sözlerinden ne ünü çikarmalıydınız. k Çekilim Ö İstifa, her zaman hizmett içtinab manasına gelmez > Çekiliri, her man ii kaçınma anlamı ına gelmez. | Örnek: Makamından istifa ederek — Orunundan çekilerek o kusur etmek — Suçdilemek | nek: Vaktinde gelmediği için e küsür eti > Velinde velmddiği için suçdiledi. tifade etmek — Fayda görmek, asığ- lanmi İstiğna (Bak: Gina) tmek — Yabansımak (Bak: — Dalınç uduğu türkü rak i- inde ediler -— Okyar Di eli işide dinledi e İstihi Değişi ci Her iki birçok istiha- bir saraya lm iyle olur — Her devrim birçak keler e ya gelmesiyle olur. bile mek — mm pe Gm e kele öthale eder — De GR İstihfaf etm Önek: Perla inler düsmi af etmezler — Kuvvetli insan- manlarını balihemezler : Hak) le İs — Yoğaltım Örnek: Memlekette “yerli malı istih- lâki — Yu; ie Yeşi malı yoğaltımı. LR 'oği İk Örn e ihlâk (edenler kö- mür Telek e çoktu Odun a lar, kömür yoğaltanlardan çok- atik — Üretim Örmek Adariida pamuk istihsali art- > Adanada pamuk üretimi: art- mı ii İsihsal etmek — Üretmek Örnek: Alyan istihsal haşhaş ekerler Afyon hashaş ekerler. a etmek — Alay etmek, eğlen- etmek için üretmek için İstihz: e denlere Örnek: Kendisiyle istihza * e e alay edenlere kızıyordu > Kendisi Çeğlenenlere) kizıyor. nin — Ha; rk ğrul Örni sr kaman ayrılmadı > Doğ- ruluktan > rılmı İstikamı e Örnek: Bu kelle ISENİZ, köyü bulursunuz — Bi Söneliz eriş niz e ü siiikeli İstik; almak (Teveccüh etmek) | ine Örnek: Bölük o târafa istikamet aldı (Teveccüh etti) — Bölük o tarafa yö- İ l Örnek: İstikbal için birçok düşünce- leri sar > Gelecek için birçok düşü; > kinli ürk mili Sair Ala- undur ürk ul erkin- ini iLe e — Derinl: rnek: Âmakı kalbimdeki düzünce leri istiknah' etmek mi eye z? Yüreğimin içindeki celeri ink lemek mi Bai istiyorsunuz?. Tiksinti, iğrenme Örnek: Şımi ik terden istikrah ia z hareketlerden tiksini- rim ar ) İstikrar — Örnek: emi, my istikrarına çok çalışılmı siz İrangının dur. luğu için a İstiksar Örnek: Bu parayı va kar r etmeyin z vw parayı soğumsamı: Örme: ni tayyaresi — Açi uçkusu. > Açılamak Örn Düğarini Me tini istikşaf sm üzere bir kol yolladı — Düşma. in durumunu açılamak üzere bir kol AR İsti gın Örni topraklar bir vakitler düş- n li uğramıştı — Bu toprak: lar bir vakitler lin salgınına uğra- miıştı, İstilâda bulunmak, müstevli olmak — > Soru; yalnız kendi bel içinde alay e Salgın Ge İstilâ et aplamak, basmak ÖL elime e Fiba a etti — Çekirge her tarafı kapladı. e istilâ ( ettiği yerler Düşmanların “ba; astığı Er İstilâm tmek olmu sormak Örnek: Neticeyi istilâm dili — So- nuncu ne e Silan sordular: İstilzam etmek. — Lüzumlaştırmak, gerektirmek ir. MN am eden bir hare- 5 gerektiren . (lüzumlaştı- > Aman dilemek nek: Sin istiman yi Az” an aman dilediler. İstimhal etmek > Önel istemek İstimzaç — Yoklama Örnek: Bu meseleyi istimzaç için si- sorumu yoklama için ze geldim — Bu size geldim İsti ek — Yoklamak Bu ei in istim- zaç e fikri” ni yollayacağım. ozi etmek İnak Hiğatinda end başka hile istinad oOetmedi — Hayatında meli başka kimseye da; İsti ayanç » Bütün alan #izsiniz — Bütün SM ei etmek — ir mek için ri abı Re et- > arm 9 5 5 Boiyüyk çek- İs — Kop; Örnek: Bu kitabi. ik e yirmi lira istedi - Bu mek i için Him lira istedi i Soi Örnel Ex Önü onu m çektiler Önce onu sorguya çektil İlk altına e > Rahatlanmak, rahat İstirahat etmek — Rahatlanmak, din- lenmek Örnek: İstirahat etmek. için buraya geldim — Dinlenmek için buraya gel- im. a Yalvar nek oi lüzum yek, işinizi yaparlar — > Yalvarıya lüzum yek, işinizi yaparlar. İstirham etmek — Yelvarmak, yakar mak Örn am ederi cürmi affediniz — mke suğumu ki layınız. İstirkab — Çeki Ga. çi ar o başkaları- irdetikal küçüklüğünü göstermezler — Aki olanlar Kaman m kü- çüklüğünü gö İiegie GeL — Azı rnek: Kend diye e zi lâğı istisgar e a ttim Ke disine ödenen parayı iğ ne ğırsamak | pi Mm ni etmek değil, ona m mek lâzımdır > Konuğu ağırsamak ozi ağırlamak gerektir. zim mar etmek — İşletmek, sömür- mel — Bu makineleri - böy kta e a vak > Bu Ba a iki mek ii e acımaya (dayanarak sizi si mürmek isi üs EŞ ürge Örmeli Oi zuncır asırda Âv- rupa düveli muazzaması düstamereler i üştüler — On ra yük t leri sömürgeler m isteğine di tüler. İstisna — Ayra Çini e Fark) İstisna etmek — İstisnai — > al b im işlerde istişare il e ha- eke bei rudur — Önemli işler- de ilam herke etmek rape düz e vi bira şey liğini istiş- > am ediyo: > Öyle bir şey olduğu- nu ME takat t— Güç Örnek İmtnin e en son haddine kadar — Gücümü in Melen kadar İstitalı Mere ele kendi hudut- ene A şey deği x m yanmadı. Ğ lay ASKERİ BAHİSLER Italyan - Habeş durumu Askeri muharririmizden: Valvalde ilk müsademi menin ol- rın mevcudları ikmal edilemediği için ilk olarak hükümet üç siyah ömleki sevke > silâh altına e .(Fırkala- hazer mevcudu 10,000 kişi oldu) Ik hareket için Mesinadaki 29 uncu fırka seçildi. Bu seçmedeki sebi iğ garnizonun gemilere irkâb için ik- limin özak dolayısile efradın sıcak memleketlere daha alışık bulunmasından ilen geldi. İkinci olarak Floransadaki 19 uncu fırka seçildi. Bu seçmede de bilhassa seferberlik ikmalinin ko- oluşu nazarı itibare alındığı atm iç 5 şubattan 12 şubata kadar bu kıtaların m seferberliğine de- vam “olundu. at bu seferber- & umumi bir şekilde yapılmadı- ayvan ve nakil vasıtalarının ger zorluklar od. ile heyeti feriye kumandanlığına tayin e- dilen general Vacari bazı endişe- generalı bu işin başından alma! oldu. eni efradın celbi muntazam cereyan etti, Milis kıtaları için 70,000 gönüllü çıktı. Yeni kitala- rın başına general Graziani tayin olundu. Süveyş Kn geçerek altı günde şimali şarki Afrika müs- te lekelerine varabilm e için a kadem! telsiz kıtası, ve hayli mütehassıs işçiden mürekkebdir. Bunlar Ha- be e karşı harekâtın icrası in ilk ihzaratı ve yeli inşası, fen- ğe hizmetleri a laylarile 163 üncü ağır topçu a- a snra | 5 yi vii Kr BİRİ Sın ikmalinden sonra iktisadi v8 iy ağ Mi Me siyasi menfaatler temini için eV* İsti velâ manevi bir tazyik, bu d Örn hi Bikağı kamer, a se- üsmir olmazsa müsaid fırsat li ii isti 2 il Si ii sal EE bir İle lardan istifade ederek askeri bir 1 > Arasöz rnek: Bk bir ii Mal > Buraya bir arasi 21 Nisan 1935 laylarından alınan müfreze ihkâ de vo iii ikinci o kademeyi takib Üçüncü slm 19 uncu fırka erile han mi geçid yaptı ve Napoliye hari ei w © » Bu Si reket eden fırkalar ve & Geli yerine ana vatanda deri yeni fırka ve alaylar teşekkül iğ Meselâ Sicilyada 24 üncü topel ni ye 39 uncu alay, pi de alayın yerine 145 in o rekâta İyiye ettirilmeleri muh” tem: e! Hebeşlilerin şimdiye kadar yak nız Eritrenin zı müfrezeler sürdükleri de min olunmaktadır, Habeşlerin da" ha ziyade Ciboti - Adisababa de- miryolunun iki tarafındaki arazi" de ve bu yolun geçtiği vadilerde Rl hazırlandıkları haber verilmektedir. Çünkü bu güzer“ ırmağı böyle bir müdafaayı kolay” laştıracaktır. Bu : toplantılar ve sa a hazırlıklar büyük bir ün bizzat İtalyanlar için de bugünkü mali müşkülât ve Avrupadaki ka" ışık yet, dolayısile böyle iyül d hareket yapmak istemesi tahmin olunmaktadır. j
