6 Eylül 1934 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 10
SARAY ve BABIÂLİNİN İÇYÜZÜ Yazan: SÜLEYMAN KÂNI Şeyh Abdülgafur, sarayda Cinci hocanın mevkiini tutmuştu! Abdülgafür ince: — Bu hastalık Sultan Abdülâ- in adamları tarafından yapıl anış büyü eseridir. Allahin iznile ben az zamanda bunu çözerim! Demiş, bütün Sultan Murat ha- remi bu sözlere iyiden iyiye ka: pılmış idi. Fakat çabuk görülmesi şeyh efendinin ker zaman saray- da, Sultan Muradın kurbunda bu- Tunmasile meşrut idi! Efendi hazretlerine sarayda he- men bir daire tahsis olunmuştu. Abdülgafür için bir kerametle mevkiini kuvvetlendiritek özüm idi! Yapacağı tedavi için iskelet halinde bir öküz kafası bulunmalı idi! Şeyh efendi: — Havas kuvvetile istihraç et- #im ki falan yerde böyle bir kafa Bulunuyor! Diye haber vermi saraya © celbedi- bildirdiği yer kazılarak böyle bir kafa bu- Tunmuştu! Bu keramet üzerine artık şeyhi : iki “edilmi yordu. Uhtesine birden Mekke pa: Yesi tevcih olunuvermiş, şeyh Ab- afür Sultan İbrahimin cinci hocası mevkiini tutmuştu! Fakat şeyh yalnız harem kadın- larından para çekmekle kalma- siyasi işlere de karışmağa Baslamıştı. ii Şevkefza kadını millet meclisi Banedanm aleyhine bir te- şebbüs olacağına, neticede hane- danın kadir ve haysiyeti kalmtıyan cağına, millet meclisi demek cum- huriyet demek olacağına, cumhur reisi olmak istiyen Mithat paşa- nın hanedanın saraylarına göz koyduğuna o derece ikna eylemiş idi ki kadın meşrutiyet ilânının muannit bir hilâfgiri kesiliver. mişti, O kadar ki Sultan Muradın cin- net halinde bu kadından meşru- tiyet ilânına muvafakat istihsali muhal dereceye varmıştı, Meşrutiyet ilânını kendi amal ve menafiine hiç uygun görmiyen bu «hünkâr şeyhi» o günlerde sa- Ty haricinde de kendisine az yar- dakçı bulmuyor değildi. Bahusus Kudüs mutasarriflığın- 'dan mazül Eğinli İzzet paşanın — Milet meclisini gâvurlarla dolduracakların inşallah başlarını keseceği Diye tahrikâtta bulunduğu işitir Tiyordu. 29 cemaziyülâhır 1283 tarihin de «Kâffei müminin» imzesile gizlice tap ve neşredildiğinden ev. velce bahsetmiş olduğumuz vara. ka bu tahirikâtın mahiyetini tama» mile meydana koymuş olduğun- dan hükümet muhalefeti kırmali için şiddetli tedbirler ittihazınal lüzum görmüş, bir beyanname neş- rile bu gibilerin vatan haini sayı. lacaklarını ilân eylemiş idi. Fakat şeyh Abdülgafür bildiğinden şaşmıyordu. Artık hükümet için sarayda ye- ni bir cinci hocanın kuvvetle yer- leşmezine meydan vermemek icap. ediyordu; şeyhin her gene ki ve vaziyette daha ziyade bira- 6 Eylal 1934 — Tercüme, iktibas hakkı mabfazdur kılması caiz de! İzzet paşa Eğine nefyedildiği gibi bir gece şeyh Abdülgafür da- hi zaptiyeler marifetile yakalattı- rılmış, sual ve cevaba, valide suk tanın müracaatına meydan veril meden memleketine def ve tebit olunmuş idi, ti Şevkefza kadın şeyhin ruhani- | yetinden mahrum kaldı medet kapısının kapandığına pek müteessir olmuş idise de emri var 'kie karşı yapacak bir şey de bula. | mamış idi. ! Zaten İstanbulda başka cnefesi 'keskinler» eksik değildi! O da oğ- unun saltanatı devam ettiği gün- lerde bunların ruhani kuvvetlerin- 'den istimdatta devam etmiş idi. 'Ne yapsa ve yaptırsa tesiri görül- memesi inatçı kadını meyus et miyordu. Bu kanaatla idi ki Şevkefza ka- dın oğlunun hal'ından sonra da böyle hocalara, hacılara, şeyhlere, üfürükçülere baş vurmakta devam. ediyordu. Onca Sultan Muradın iyiliğe yüz tutması bu duaların, üfürük- lerin tesirile idi! Sultan Murat iyileşince Şevkef- za kadın için oğlunun. saltanata avdetini düşünmek ve temin et mek zamanı geldi. Ali Suavi teşebbüsü içeriden haber ve yardım ile olmamıştı. Cüretkâr kadın talihin darbeleri. ne karşi mütevekkil ve Boş dura- miyordu. Üfürüklerin, dualarin manevi tesirlerine maddi yardımların da inzimamı icap edeceğini takdi ederek bunlari da elde eylemeğe tevessül etti. Becerikli ve sadık Nekşibent kalfa da düşüncelerinde, his ve | emellerinde tam valide sultanın dengi idi. Sultan Muradın baş ka- | 'dını Mevhibe kadımefendi Nakşi- bent kalfayı başlı başına işler gör- meğe, aklına eseni yapmağa he- veskâr bir kadın olmak üzere taş vir eylemiştir. Hariçte Sultan Murat taraftar. ları da sakin durmağa razı ola- miyorlardı. Suavi vakasındaki muvaffaki- yet ik bunların gayret ve cüret- İrini kıramamıştı. Bilhassa mace- ra peşinde dolaşmaktan hazzeden- ler için «Sultan Muradı kurtar. mak» pek geniş hülyalara mey- dan açıyordu. Suavi vakasından sonra Sultan Muradın iclâsı gibi bir teşebbüse edeceğine ihtimal yavaş, yavaş gevşetilmiş idi. İngiliz konsolatosunda tercür manlık etmiş olup sarraflıkla işti. gal eden farmason locasında Sul- tan Muradın «aziz kardeşi ve dos- #u» olan Rum Kleanti Skalyeri bundan istifade eylemek, All Sua- vi gibi Sultan Muradı Çırağandan kaçırıp iclâs etmek, olamaz ise ha- giltere sefareti marifetile Londr. ya götürmek suretile mahpesinden kurtarmak maksadile bir gizli ce- wiyet teşkiline teşebbüs eyledi. ) Sultan Harıfdin Sultan Murat | 2350 Tüney kant, 24.50 daya sarayından çıkarttığı Nakşibent Tefrika No. 349 kalfa ile anlaştı, Klcanti ve Nakşibentten başka eski tıp usullerile tababet icra eden hekim Agâh efendi ve evkaf senedat odası mukabelecisi Aziz bey bu cemiyetin mücssisi idiler, Beyazıtta tramvay durağı civa: ında dükkân olan - hekim Agâki kâne müdavemet - aktar Aziz efendi de cemi- yetin erkânı arasına girdi. Bunlar mukabeleci Aziz beyin Cerrahpaşadaki evinde toplanıp gizli müzakerelerde bulunuyorlar» dı, Cemiyete daha birçok Sultan Murat taraftarları iltihak eyledi. Kleanti bir pamuk dokuma çar: şafa (1) bürünerek bir takrip il Çırağana girmiş, Sultan Murat ile mülâkata da muvaffak olmuştu. Sultan Abdülhamit Sultan Mu- yadın tedrici nüzul ile eismen ha rap olmakta bulunduğunu, cin- netten ifakat bulması muhal oldu. rlarca müttefikan hüle işaa ettirirken Klean- #i Sultan Muradın halinde bu yol- da bir vehamet görmeyerek teşeb- (Arkasi var) (1) Kvüzziya Tevfik Beyin «Süleyman paşa malıkemesinde» müaderiç Kadosine azra, Abone ücretleri ürk Bene SENELİK 1400 kuruş 2700 araş GAYLIK 750 > 140 » SAYLIK 400 » 800 » LAYLIK 150 > — © Posta ilana dahil olmayanı eönebi momlakotlir: Senai 8800, allı aylığı 1900, 0ç aylığı 1000 kuruş Aüres tebdli için yirmi beğ Kurüşluk pul göndermek Yazımdır. Ruslan TEA 5 lak Güneş Öyln İkili Akşam Yal E 92 106 835 916 12 İŞ Ve BAB, SAZ 238 150 A7 20 İdarehane: Babıâli © NN ıma 13 Ke, Cemaziyelevvel: 28 e Radyo 6 Eylül perşembe latanbul < 18,30 plâk neşriyat, 19,20) ajans haberleri, 19,30 Türk masikiiz (Kemal. Niyazi, Azmi beyler, H (Se lira Sini bey), 21,30 radyo orkestrası, Varşova (1345 m.) — 20,20 ko man konseri, (piyano refakatile), 20,40 pllk, 21 spor haberleri, 21,45 Havayan orkestram, 21,53 haberler, 22,45 sen- Fonik akşam konseri, 23,15 reklâm ve konser, 23,45 kahvehene musikisi | (damalı), 24,30 dans musikisi. Bükreş (364.3 m.) — 18 karişik po. püler konser, 19,20 yadyo orkestrası, 20,35 plâk ile «La Böemer operası Budapeşte (530.5 m.) — 19.50 pi. yan konseri, 20,30 amele santi, 21 sese Hi filimlerden parçalar, 21,35 çiğan ta kum, 23 opera oikesteasi, 24,23 caz takımı, Viyana (507 m.) — 20,35 radyo orko, 21.43 aktünle 28 gen ac e orkestrası, 23,30, haberler, 7 Eylül Cuma İatambal e 18,30 plt neşriyat, 19.20 ajana haberleri, 19.30 “Türk müs nep- siyat (Ekrem, Ruşen, Czvdet beyi İst ve Vesihe, Nazan Feridun, Nedime hanımlar, Öyrik efendi), 21,20 ajana ve bona haberler, 21,30 Fadyo orkentası tarafından haki müsild, “Akşam, ın edebi t/fikası: 83 Bürhan Geç vakit bu samimi yuvadan | ayrılan Suat Rahmi Ihlamur cad- desinden ağır ağır yürüyerek Ka- diköyüne döndü, Bu bir kaç saat içinde tesadüfün değiştirdiği ha- diseler onu ağır bir endişeden kurlarmıştı. Şimdi. içinde biriken teessürler yorunlu bir su birikin- tisi gibi akıp gitmişti. Bahariye caddesinden Hale 30- Kağına saptığı zaman endişe ile apartıman kapısına baktı. Oto- mobil yoktu. Anahtarla açtığı kapıdan gi rerken kendini pansiyon köşele- de sürünen taşralı bir miras- yedi zannetti, Ayak alışkanlığı ile yukarı çil &. Kalfa yatmıştı, Vedatla kararlaştırdıkları isti. fanameyi şirkete yazmak için kür tüphane odasına girdi. Bu iki satırlık bir mektup ok du, Suat Rahmi patrona yazdığı bu mektupta serbes çalışacağı içini yeni vazifeden affedilmesini rica ediyordu. Bunu imzalarken geniş bir ne- fes aldı. Sonra soyunmak için yatak od. Sina: geçti, Artık dimağına sül net gelmiş, muhakemesi intizama girmişti Büyük bir yükten kurtulmuş gibi Ferahlamıştı. Soyundu. Yı. kandı, yatağa uzanıverdi. Komödinin üstünde küçük bir zarf gördü. (Seviye) nin zarfı ve onun ko: kus Suat Rahmi irikldi. Genç kadın öna bakıyormuş gibi ötrafına göz gezdirdi. Sonra elinin titrediğine de dik- kat ederek zarfi açtı. Şu üç satiri okudu: «Hulüsi bey bügün geldi. Ev velce bahsettiği Avrupa se, Kadıköyünde yirmi seneyi geçen bir zamandanberi sessiz, sadasır çalışan bir hayır cemiyeti vardır. Fıkaraperver cemiyeti. Bu cemiyeti meşrutiyetin ikinci senesinde Ka- diköy hanımları teşkil etmişlerdi. Şefkat ve merhametin kadınlığa €n yakışan süs olduğunu gösteren bu teşekkül bir çeyrek asra yak» aşan hayatında binlerce fıkaranın imdatlarına yetişmiştir. Cemiyetin gerek Balkan harbinde ve gerek istilâ ve Kurtuluş harplerinde felâketa uğrıyanlara karşı ifa ettiği | yüksek hizmetler cidden takdire | değer şeylerdir. Cemiyetin varidat kaynağı çok azdır. Her sene tertip ettiği bir. kaç temiz eğlencenin verdiği ha- Glattan ibaret bir şeydir. Ancak Cumhuriyet Halk Firka- RON Cahit ti için yarın aşama kadar hazır lanmamı söyledi, Bu seyahat ar kadaşlığımızın atisi için bir dö- müm noklası olabilir. Soruyorum. Gideyim mi, kalayım mı? Bana yerecek cevabıpız yalnız bir keli». meden ibaret olsun.» Seviye Suat Rahminin başı güçlükle kalktı. Gözleri meçhul bir nokta- ya dikildi. Sonra ani bir kararla mektup elinde yazı odasına geçti, Bloknottan çektiği kâğıda şu bir kelimeyi yazdı — Gidiniz sax Bir ay sonra idi. Haliç dokuma Fabrikası mü- dürü Suat Rahmi hummalı bir faaliyetle çalışırken Ankaradan, Vedadın imzasını taşıyan şu mek- tabu aldı: «Kardeşim Sedat Sanayi hayatına yeni giren Türkiye senin gibi değerli arka- daşların zekâsı ve çalışması se- yesinde hedefine çabuk kavuşa- caktır. Vekâlet hizmetinden çok memnundur. Memlelketi malından müstağni kılacak me ecnebi salmize elbirliğile devam edelim. Bizimkilerden aldığım mektup bana çok sevindiğim bir haber getirdi. Nevedö ile nişanlanacağını ka- yinvalide yazıyor. Şuna emin ol ki bu fikrin belki örarünün en gü- zel ve yerinde bir kararıdır. Nev- edâ senin gibi idealist ve sport- men bir genci mesut edecek bü- tün meziyetlere maliktir. Saade- #inizi beraber kutlulamak için nişan gününün tarihini bana b. dirin. Gözlerinden öperim, aziz Kardeşim.» BİTTİ 1 Eylal 934 - Akika Ki > mizin himaye ve yardımı, miyet dispanserlerine muntazaman ve meccanen devam eden ha- miyetli doktorlarımızın fakir halkı tedavi etmeleri cemiyetin en bük yük yardım kaynağıdır. Bu hayırlı ve müşfik cemiyetin heyeti idaresine seçilen zatların resimlerini memnuniyetle neşredi- yoruz. Yüzme şampiyonluğu Istanbul denizçilik heyetinden: Bazı esbap dolayisile techhüre uğrayan ' Istanbul yüzme şamp yonluğu 7/9/934 Cuma günü Moda banyolarında icra edilecektir. Müsabakalara saat 10 da baş- lsyacağından — yüzücülerin vakti muayyende banyoda hakem bey etine müracaatları tebliğ olunur,
