22 Eylül 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 10

Sahife 10 Tarih sahifeleri Köprülü ve Kolber karşı karşıya Pariste Müteferrika ve şark modası! “L/Excellencö Mahometanı,, ve “Altesse Turgue,! Uydurma türkçel “Le Bourgeois gentilhomme,, nasıl vücuda geldi? Güneş - kralın intikamını Molyer tiyatroda aldıl Selâm meselesi, Valide fransız nezaketi Turhan Sultana karşı Elçi alayı.. Müteferrika Süleyman ağanın ziyareti Pariste şark modasını uyandırmıştı; bütün salonlarda şarklıların âdetlerinden, -tabiatle- «Finden, dillerinin. müzeyyen ve. tumturaklı üslubundan, sâkitane ve safdilâne gururlarından bal solunuyordı e a, Sür leyman ağanın gerek Liyon ya gezek XV Tak bağlan La bulünü — gösterir tablolar bile vücuda getirilmişti O sene Kral kış mevsimi sonunu! (Şambor) da geçirecekti. Burada kralın en büyük eglen- cesi Molyerin tertip eltiği bir komedi - bale olacaktı. Kral bu piyese zamane şüununun zevk ve heşesi katılarak eşhas arasına Türklerin de ithal olunmaıu em- retmişti. XIV Lui Müteferrika Süleyman ağa ile maiyetindekilerin kendi haşmet ve debdebesine karşı österdikleri mağrurane kayıtsız. İlktan ve fütursuzluktan mütessir olmuştu; bu gururun şimdi maska- raca tasvirlerle ve seyircilerin is ühzalarile cezalandırılmasından pek! hoşlanacaktıl Eski İzmir konsolosu M. d'Arviyötam bu işin ehli idi; aldığı emir üzerine o da Molyere iltihak etti. Piyeste kullanılacak şark libasları onun tarifile biçildiz piyesin ötesine berisine İzmir rıhtımında, şark çarşısında işidik- miş bozuk düzen veya büsbütün uydurma güya Türkçe kelime ve tabirler sokuşturuldu. © — XIV Lui sarayında ve Parisliler ağzında, Müteferrika Süleyman ağa “LEsecellence Mahometane * Devletlü Muhammedi hazretleri, diye © yâdediliyordu! © Şüleyman ağa piyeste “ Altesse Turgu > Devletlü, fahametlü" Türk haz- petleri, diye garip ve müdhik bir şahsiyete tahvil edildil Molyerin meşhur “Le bourge- cis-Gentilhomme, u işte böyle vücuda geldi! Küçük bir türk memuru fransız gururunu yarala- mış, fransız. sarayının debdebe ve 'dârâtma aldırmamış, fransız kralına karşı en büyüklerin bile gösterdikleri teabbüde iştirake Dir türlü razr almamıştı! Şimdi fransızların fikri ve edebi zarafeti de “Muteferrikanın,, bal ve şahsiyetini tebdil ile sahneye çıkararak türk diplomasisinin aza- metperverliğile eğlenmek, seyirci inline galan deli Maksadına ea iyes çal adı, böyük bir rağbet kazandı. Fransanın Büyük Güneş - kralı lr ayle leri getirmekten, boyun eğdirmekten âciz kalmıştı; intikamını ancak tiyatım sabue ii sinde büyük fransız edibi Molyer Mösyö dö Nuantel artık maziye inkılâp etmiş bir mevsimlik şöb- retile Valans kasabasında pinekle- yen Müteferrika Süleyman ağayı da birlikte alarak Tulondan hare- ket etti. Süleyman ağa Tulonda tersa- mede zincire vurulmuş esir türk- leri görürse Istanbulda bu vatan- daşlarından bahsedeceği şüphe” sizdi; buna meydan verilmedi. Marki dö Nuantel bir filo ile 1670 teşrinievvelinin ikinci Muvasalatile beraber müşkülât ta baş göster Avcı Sultan Mehmet Edirnede bulunuyordu, Fransız filosu alay nizamında Sarayburunundan geçer- ken saray etrafındaki bataryalar. dan mükabele görmeden, mutat veçhile, top atm; 'padiş bâli bir sarayı setâmlamaya razi olmadı, Bu hareket Istanbulda küstahlık sayıldı; hale ötede, beride topla Bıyordu; her hangi küçük bir sebep- le bir igtişaş çıkabilirdi, ecnebiler filonun bu revamelesini kendi em- niyetlerini — mubil hareket ile takbih eyliyorlardı; gemile- rin etralında © bir çok kayıklar dolaşıyor, bazı pek meraklılardan bunları ziyaret edenler oluyordu. Vaziyet gergin ve tehlikeden gayrı sali iL Türke gerilerinden birisinden atılan bir kurşun bir fransız neferine dokundu; bunun üzerine filo kumkndanı az daha aleş açacakl; fakat yanındal tercümanın âkılâne iltarile sefir menetti. Valide Turkan Sultan işi dir zeltiz Tersanede yapılmakta olan bir gemiyi görmekten avdet ederken fransız filosu tarafından topla selâmlanmağı talep ett. Filo kumandanı da derhal gemil donatarak OValide Sultana bu nezaket rasimesini deriğ etmemek zarafetini gösterdi. 'Nuantel yol arkadaşı Süleyman öğadan tatlılıkla ayrıldı: Sefir Süleyman ağaya Fransada gereke hariciye m: , gerek kraldan gördüğü hüsnü kabulü hatırlattı; kendisi için de İstar bulda parlak bir kabul resmi ihzar edilmesi lâzım geleceği anlatı; kralın karada ve denizde kuvvet ve şevketi, diğer vası- talardan evvel, kendisi tarafın dan Babıâliy izah olunması faydalı olacağına Süleyman aga- nın dikkat nazarı celbetti; ken- disine Fransa hükümetince hediye verilmemiş ise bunun (kendi tarafindan kimseye hediye getiri memiş olmasından ve padişahın elçilere bile hediye” vermemesin- den ileri geldiğini söyledi. Süley- man ağadan Fransada gördüğü kudret ve azamet eserlerinden vezirleri ve padişahı haberdar eylemek vadını aldı. det içinde kabulüne ait merasim hakkında müzakerelerle uğraştı. Sarayı | selâmlamamış olmak meselesini Istanbul kaymakamma itizar yollu sözlerle kapattı; niha- yet merasimin teferrüatını tesbit ettirdi. Yapılması takarrür eden alay gününden evvel çavuşbaşı ile Galata voyvodası, Istanbul kayma» kamı namın: gelerek kendisine hürmet ve riayette kusur edilmiyeceğini temin ettiler. Marki dö Nuantel fransız gemi- lerinden atılan yüz top ile selâm- lanarak Fındıklı sahiline çıktı. Kaymakamı paşa sefire mücev- ber ve inci ile mürassa kıymetli eyer takımlarile donanmış, gümüş üzengili iki at göndermişti. Sefirin alayına 100 azap as- 'keri, yüz yeniçeri, çavuşlar, Fran- an gelmiş maiyetile tercüman- lar, kaymakam paşanın mirahoru, Galata voyvodası, çavuşbaşı ile Bu üçünün adamları, diğer sefa- retler erkânı, eski sefir dö Lâhe ile fransız tüccarı bulunmakta, Nuantel bu kalabalık alayile, önde muzika çalarak, Fındıklıdan fransız sefarethanesine götürüldü. Orada sıraya dizilmiş azaplar sefir şerefine tüfek boşaltiılar. Noantel alayında hazır bulunan yeniçeri ve azap zabitlerine hedi- yeler verdi. Süleyman Kâni , Agam © Çocuk Dünyası amam mal Hediye alanlar 25 Ağustos 1932 tarihli bilme- çemizin halli şu idi: 99 4 2 100 Doğru halleden Işmirde Saime Abdullah H. linci Obediyemizi almıştır. p, alanlar: 2 - Büyada Alparslan cad. Feride Balkış H. 8 - Beşiktaş 14 Çerafedilin B. 4 - Beşiktaş 7 Mustafa B: 5 - Kasımpaşa İ Metimet B. &- Sirkeci 40 Burhaneddin. B: 7- Kocamustafapaşa Perihan EL. 8 - Yozgat 148 Durak B. 9- Galata Muzzoz Aziz. Hi, 10- Sultanahmet 8 Şaziye H. 41 Adana Rana Fuat H. İZ- Fatih Fahmiyo H. 18- Adapazar Melihat E. 14- Çapa ölel m. A. B, 16- Üsküdar 3 Fehmi B. Şekerleme alanlar: 16- Biktaş 10'A, Firem B; 17-164 Şiran Kası H. 18- Devler matbaası Sapli B. 19- Kadıkoy Şemseddim B. 10- Sultanahmet Semin 1. 21 - Kadıköy Mefharet EL. 22- Cerrahpaşa 24 Maliko 1. 20- Senpolşeri m. Kamalya EL. 24 - 60 kaz m, Nurumnisa Dhan EL. 26- Gc m: Handan Fevzi E, Çikolata alanlar: 26- Büyhkada Feride Belkın H. 27- Tıp akültesi Tarı B. 28 Kadıköy 78 Ferit B. 20- Beyoğlu Şayeste H. 30- EK. m. Hayriye Hikmet H. 51-G.6 lis, 301 Sabri 3. 82- Cerrahpaşa Aytan EL. 88- Feriköy 863 Muzaffer B. 94- Pangalh (7 Ailalek EL. 86 - İz, gümrük. eri Melimeb B. Büyük çikolata alanlar: 36- Bayokada Semiha. 37- Aksaray 5 Blunt Saip, 88 - Kuleli Jin, 806 Heat B. 59 Zeyrek 11 Ayten E. 40- Ne Fuosmaniye Gk Ali B, üvit alanlar 41 - Galata Karaköy 20 Rülmedâm B; 48- Alara Saip Ali B, 4- Haliç Fener Afashar B: 4 - Cibali şörür Muzaffar B, 46 Üsküdar 26 Ali B. 46- Kurtuluş All Galip B. 47 - Tarikoy Numan Galip B. 48 - Kadıköy 2 Melihat EL 49- Üsküdar Salih B. 60 Balıkesir 289 Cab B. G1 Kömek 191 1ilb, G2“ Bayoğlu 2 Kâmuran B. 58- Çapa 8 Dürev Saip H. 64. Kadıköy dü Cevin H. 65- Biirmekapı Şaziyo H. 66- Aksaray 22 Nezahat H. 67 - Dskadar Stei m Saatle H. 53- Kusimpaşa 4 Mahmet B. 59 Taksim li ap, Sab B, 60 Tak 97 Hermlna Hederyan. Büyük bisküvit alanlar: 61 - Kumkapı 63 Yapma H, 62- Tophane 8 Necati B. 63 - Samatya E, Kamal B. G4-1s. muallim m. 1485 Zeki B. 65-G.$. Necati B. 6ö- Davutpaşa orta m. 40 Avni B. 67- Taydaryaşa 1018 Meliin H. Gü Cazibe Kemal EH. 6 - Galeta Nordstorm han Adile H. i0- Bayazıt Vecihi Münür 1 Cep defteri alanlar: 71 « Dekar 508 Melmeb B. 72 Baytkada Alparslan cad. Ferid H. 13 - Alana, Güzin YL. 74 Cibali 2 Sacit B. 75. Taksim Ali Tureut B. 76 - Heybeliada Talât B M-ABZ Güzin H. 18 - Filrmekapı Nihat 78 Bursa. Yeşil Ziya B. 60» Kadıköy Turgnb Naci B. Mürekkep alanlar: 81- Beyoğlu 14 Asman Nedim EB. 52- Kasımpaşa 40 Hakica H. 58- Kuleli vis, OLU İL, Yilmaz B. 88 Kuleli lis 1921 Tlrahim B. B5-Rakih 1Bei m. Fatma il. 86 - Daşiktaş 22 Hacer H. köy 5 Rana B, 68 - Sirkesi 2 Kerim 3, 89- Büyüklere Salm B. 90 - Davutpaşa 17 Necati Bi Cetvel alanlar: 91 - Kürkçübaşı 18 Ziya B.92- K.S, Mahmes B. 8 Beşitaş 19 Bluazzez Al E. 94- Hoybaliada. Selçuk B. 9ö- Denizli Sabri B. 6 - Bemköy 25 Behçet B. 97 - Kadıköy 267 Bekir B. 98 - Üskü dar 2 Sali B. 09 Külirnekapı Şazimet H. 100 - Pertayniyal is. 424 muzaffer B. Kart alanlar: ö. 401 - Kasımpaşa S1 Mehmet B, 102 - Adana erit B, 108 - In BLM, Fehmi B, 104 - Tokatlıyan oteli Arslan. B, 105 - Gedikpaşa Süleyman E. 106 - siyer 2 Haties H. 107 - Pertevniyal lis, 44 Bahattin 108 - Üsküdar 01 Âli attin B. 109- Kadıköy öL Selçuk B. 110 — Bal üm E. im 267 Farit Bi 112 Divani 8 inci grup Heheüre EL. 119 Anlam - Ankara #1 Lamia olu 6 Handan EL 114 ML. 115 ika No. 70 Ana - Kız 22 Eylül 1932 22 Eylül 1932 Rakabeti Nakili: (VA - May Vücudu boyundan dizlere kadar örttüğü için, Oookadar yeri muhafaza eder. Kurşun ve obüs parçacıkları: bundan işlemez. Bit- tabi daha büyük mermiler için mukavemeti yoktur. Fakat, her halde bunu kullanmak faideden hâli değildir. Miralay Macit bey, nezaket maskesinin alünda büyük bir lâkayıtlık gizliyerek, Hintliye : —Bu tecrübe, cidden pek enteresan olacak! - dedi. Miralay hayatta hayli kös dim- emiş tecrübedide insanlardan ol- duğu için her işittiği “Yeni icat,a inanmak safdelliği gösteremezdi. Bilhassa, bu neviden harbin neticesine müessir olacak icatlar onunun bir kulagından girer, öbür kl. Mamafih, Hintli mühendisi Saf- icatkerdesi olan zırh hakkında sualsiz bırakmamak ne- zaketini gösterdi — İcat ettiğinizzrh neden ma- muldür. efendim? — İpekten efendim... Bunu görmek istermisiniz! Müsaadenizle. Hintli mühendis, yanında bulu- nan askerlerden birine döndü. Onun elinde paketler vardı. Bu paketlerden birini aldı. Us- tüvane şeklinde sarılmış ve iple bağlanmış bir paket. Tıpkı ceza- ane pamuğu paketine benziyor. Bunu açtı. Paketin içinden, baş ve kol geçirmek için ü üç delikli bir gömlek zuhur etti, Bu, adeta, kadınların kombine- zonları gibi bir şeydi. Lâkin, şu farkla ki, eski moda kombinezon baldırların “ orta yerine kadar iniyor. Ipek kumaş, dokunmamış da mevlevi külâhı yabut fötr halinde tazyik olunarak meydana getirilmiş gibidi. Sanki her ipek teli içinden serilmiş gibi gayet yumuşak ve elle tutulduğu vakit siyahtı. Miralay, gömlek zırhı muayene Tederek: — losan bunun içinde çok rahat edecek | - dedi. - Her halde, kurunu vustanın çelik zırhları gibi rehatsız olmasa gerek... Safter efendi — Bir kere te beyefendi? -dedi. - Ne at olduğunu 'allahi efendi bulunduğum için cidden bahtiya- rım. Küffarın bir çok icatlarda bulunduklar nı görüyorum. “Niçin biz. müslümanlardan da mucitler ıkmasın? ,, diye ötedenberi düş Teriköy 2 Necmi B. 117 - Harbiye 95 Haygannşı H. 118» Bayakada 8 Mika B. 1 - Sanyr 71 Nesip Bi 120 - Kabataş Er. lin, 177 Tacettin B. 121 Sultanahmet Melih 3. 122 - Üskadar Sultantaps Rema B. 123. Kadıköy Fenaryalu Babi B. 124 - Çapa Cemal Gelip B. 125 - Notrdam 0 siyon SA, 226 - Bursa Sabahattin E. 137 — İzmi 5 Torkân TL. 128 - Seyit Haan B. 129. amir kahveci namık 5. 130 - Bergama Ai B. email B. 131 - Üskadar 74 Neclet B. 192 Forda Pub ML 138. Sarıyar 96 Fuat B:. 104 - Ankara 29 al B. 135 Heybeliada Mahmut 7. 180 > Buran Yeşil Nec A 187 > Edi nekapı Sermet B. 148 Bayoğlu 80 Bohçet B. 190 - Şişli Solma Fuat EL 140 Adana 31 Nafiz B. 14 - Burgaz 42 Sevim EH 148 - Taksim 23 Hale 'H. TAR - Kandilli kız lis. Münevver 1. | 144 - Doğancılar G16 Güzin H. 149 Üsküdar 220 Necdet B. 146 - Izmir 76 öter 1. 17 Kumkapı 6 ürk Ti. 148 - İzmir Münir Kâmil B. 149- Frenköy Nevra H. 150- Göztene 28 Baci B. 151 - Yener berber Mustafa B, | 9 - Oaman B. 42 Nevin H. 153 e 1 hat HAA» Kuleli a5. ia Kadri 5, 156 - Amelihayat Sait B. 156 - Beykoz 19 Suzan H, 157 « Ankara 2 Şdin DB; 168 - Üsün dar 9 Himmes iL. 159 - Beykoz 39 Kah B. 160 - Kuleli as, 1s, Kara ür, dururdum. Hattâ, mühendislik tahsilimde de, bu düşünce âmil ve müessir olmuştur. Hiristiyan âleminin köşfiyatına dikkat eder- seniz, bunlar, hep taarruzidir. benim icadımin tedafüi olduğunda şüphe yok. Evelemirde, bununla müftehirim... Sonra di bu icadı, devleti Osmaniyenin müttefiklerine bir hediyesi olarak takdim etmek istiyorum. Onun , zırhı Almanya'ya götürerek satmadım. Evvelâ patentasını bu- radan alıcak, bunu, Osmanlılara mal etmek istiyorum. Zırhımın başkaca da bir hususiyeti var, efendim. Bütün harp, icatları demirden. — Halbuki, Türkiye, demir madenlerinin. bolluğiyle kazanmış bir memleket . Müttefiklerimizde olma yıp ta bizde olan bir şey var İpekl İşte, zırhı onun için; ipekten şöhret yaptım. Bir de ticari gaye. Bu en yumuşak ve en nazik matan sağlam bir zırh olması, ille nazarda belki şaşılacak şeydir. Fakat Hikmet Ali ile yakından aşina olan zatıâliniz gibi zabitan buna elbette şaşmazlar. Zira, hava ve su gibi ne hefif v seyyal ül mukavemet hassası vardır ki kaideleri esbap istihzar olunsun... Cemal paşa hazretlerine yazdım. Bende- ize lütfen cevap verdiler. Suriyede bütün ipek | istihsalatı üzerine vaz'iyet edecekler... Hintli, hem böyle konuşuyor, 'hem de miralaya zırh giydirmek üzere tedabir alıyordu. ( Arkası var) EMLÂK SAHİPLERİ! Kira kontratları tecdit zamanı yaklaşıyor! Kiracılarla münakaşa ve pazarlık her vakit müşkil ise de bu sene ahval dolayı sile daha güç olacaktır. Bu nahoş münakaşalardan kurtulmak isterseniz. EMLÂKİNİZİN iDARESİNiĞ Buhçokapı "Taşhan No. 20- 2 - 29” mukim. UMUM EMLÂK ACENTESİNE TEVDİ EDİNİZ! TELEFON 20307 161 - Heybelida 58. Nimet HM. 102— Boylarbuyi 5. İzzet B. 105- Tayoğlu BL Rauf B. 164 * Pangalti Ferit Melik D. 185 - Samatya 99 Güler EL. 166— Ehimekapı 49 Sami 3. 167 - Bakirköy. 21 Raşit B. 168 - Üsküdar 2 Solma Hi, 169 - Osman B. 37 Güzin H. 170- Adana Sabahat EL. 171 - Üsküdar Cemil B. 173 - Kuleli as is, Gelip B. 173 Kadıköy GL Sabri B: 174 - Bümokapı Feti 1. 175 - Faik G1 Sebahat E. 176 - Heybeliada Puat M. 177-1 0. B. Selim B. 178 - Kasımpaşa Heriso, HE. 179 - Kalamış 112 Nsret B. 180- Samatya 47 Güzin H. IS! - Üsküdar 88 Maliha 1. 62 - Pargalı Papazyanı 160 Samyer 18 Ayhan Hi. 18E— 104 - Balkecir Saim B. 185 - Bura 31 Kevin H. 180 - Büyakada Nimet ML. 187. İş, GR, en Gabri B. 188 Üüküdar 574. rine EL, 180 Kula aa. ia. Fethi 2, 190 - Kaleli as, ln AL B. 191 - Kumkale 12 Bülent Naci B. 199 - Kasımpaşa 219 Baliçet B. 108- Kadikoy 71 Balm ML. IDE. Bakar köy 1) Muzafar B. 195 Kalamış 136 Celi 3, 106 > Bebek Süreyya doğan B. 197- Heybelimin Nevin H 188 izmir Mehmet Katli 1, 109. Kadı 62 Rahime EL. 2000. Ünkedar 17 Orhan Ke5— Hediyelerimiz, her hafta PERŞEMBE günleri saat 1 den 4e kadar matbaamızda tevzi olunur. ÜR