22 Temmuz 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

ae ük - > Sahife 5 22 Temmuz 1932 Akşam GÜNÜN HABERLERİ Eylülde... o» Her tarafta sergiler açılıyor Bunlara iştirake davet edildik Eylül ayında Avrupanın mub- telif şehirlerinde sergiler açılacak- tır. Bunlarıda Bari de 9 Eylülde Şark panayırı açılacaktır. Panayır heyeti, ihracat ofisine gönderdiği bir mektupta, Türk tacirlerinin, geçen sene olduğu gibi, bu sene de serğiye iştirak etmelerini temenni ediyor. Gelen mektupta, panayırda en iyi mevkiin Türk paviyonuna tahsis edileceğide ilâve edilmek- tedir. Bundan başka Selânikte 10 Eylülde, beynelmilel bir sergi açılaçaktır, serği komitesi, ticaret odasına gönderdiği (mektupta, geçen sene Türk tacirlerinin ser- gide büyük muvaffakıyetler gös- terdiği hatırlatılmış, bu sene de Selânik sergi komitesinin, Türk tacirlerine, sergide intizar ettiği bildirilmiştir. Bir de bunlardan başka yine eylülde, o Marsilyada bir sergi açılacaktır. Gümrük ve inhisarlar vekili Şehrimizde bulunan gümrük ve inbisarlar vekili Râna beyin cumar- tesi günü Ankaraya avdet etmesi muhtemeldir. Italya ve Romanya Bükreş 20 (A. A.) — Iktisadi müşkilât dolayısile dün müddeti inkiza etmiş olan Italya - Romanya muhadenet misakının tecdidi 6 ay sonraya tehir edilmiştir. Sakız ağaçları Ağustosta Şam fıstığına aşılanacak Tarsus, 17 — Vilâyetimizin muhtelif dağ eteklerindeki köy- lerde mevcut sakız ağaçlarına Şam fıstıgi aşılanması tasavvurun- da bulunan ziraat omüdiriyeti Gaziantepten aşı kalemleri ve aşıcı ustası celp için teşebbüsatta bulunmuştur. Ağustosun on beşinden itibaren mezkür sakız ağaçlarına durgun göz aşisı aşılattırılacaktır. Bu tasavvur tatbik sahasına girdiği taktirde sakız ağaçlarından fıstık alınmak suretile vilâyeti- mizin serveti biraz daha artmış olacaktır. Harman haczı Maliye vekâletinin emrile tehir edildi Adana, 19 — Defterdarlığın emrile (çifçi harmanları vergi borcundan dolayı haczedilmekte idi. gu mesele maliye vekâletine şikâyet edilmişti. Tohumluk ve yiyecklerin o haczedilmesi kanuna muhalif bulunduğundan bu hususu nazarı dikkate alan maliye vekâ- leti harman hacizlerinin (tehir edilmesini emretmiştir. Patates fiatleri ucuzluyor Patates fiâtleri ucuzlamaktadır. Şehrimiz piyasasında Adapazarının en iyi malları 7 buçuk kuruşa satılıyor. Diğer sıra malları beş kuruşa kadar inmiştir. Adapazarı piyasasında toptan patates daha ucuza satılmaktadır. Piyasada söylendiğine göre patates fiatleri ileride yükselecektir. — Tiftiklerimiz Ankara tiftik cemiyetinin hayırlı teşebbüsleri Ankara tiftik cemiyeti, tiftik- lerimizin dahilde sarfı ve ticaretin inkişafı için alâkadar makamlara birer rapor vermiştir. Rapor şu suretle hülâsa edilebir: Tiftiklerimizin dahilde sarfedil- mesi için, yerli fabrikalarımızın dokudukları kumaşlara muayyen bir nisbette tiftik karıştırmalıdır. Bunu bir iki aydan beri Feshane fabriksi yapmaktadır. Diğer fabrikalar da tecrübelere devam o etmektedirler. Tiftik cemiyeti, Ankara tiftik sanayiinin yeniden tesisi çarelerini aramaktadır. Vaktile Ankara tiftik sanayi şebriydi. Yakın zamana kadar, Ankara sofları piyasalarda satı- lırdı. Buna dair yapılan tarihi tetkikata bakılırsa, Ankara sofları, Izmir limanı vasıtasile Felemenge ve Fransaya dahi ibraç edilirmiş. Ankara tezgâhlarında yapılan soflar dayanıklı ve parlak olması yüzünden, Avrupa piyasalarında bile şöhret kazanmıştı. Ankara tiftik sanayiinin bu şöhreti tanzi- mat bidayetine kadar devam etmiştir. İngilterede büyük sana- yiin teessüsü üzerine, Ankarada istihsal edilen (tiftikler, mamul olarak değil, ham olarak ihraca başlanmıştır. Bu suretle Ankara tiftik tez- gâhları, ingiliz fabrikalarının reka- beti (karşısında yavaş yavaş kapanmağa ( başlamıştır. Yakın senelere kadar Ankarada bir kaç tezgâh kalmıştı. Bunlar da şimdi kapanmıştır. Ankara tiftik cemiyeti, Ankara sof imalâtının o ibyası için üç tezgâh açılmasına muvaffak ol- muştur. Bu tezgâhların büyümesi ve bir fabrika haline gelebilmesi için, bazı tesisata ihtiyaç vardır. Cemiyet, bir boyahane fırın, yika- ma havuzu yaptırmak için, Bent deresine 1600 metro murabbaımda devlete ait bir arsayı, cemiyet namına almıştır, buna ait kararlar, heyeti vekilede çıkmıştır. Bu arsanın bedeli on senede ödene- cektir. En seri tren Dünyanın en süratli giden treni ingilterededir. Bu tren saatte 81,5 mil süratle gitmektedir. Tren geçerken her taraf duman içinde kalmakta ve âdeta yer sarsık maktadır. Adana hapisanesinin mevcudu Adana hapisanesinde 842 mah- küm ve mevkuf bulunmaktadır. Bunun 27si kadın ve 19 zu çocuktur. Prusyada ne oluyor? Berlinde istisnai rejimin neticeleri Fon Papen Prusya komiseri de oldu Berlin, 21 (A.A.) — Brandebourg ve Berlin için ilân edilmiş olan istisnai rejim, ferdi hürriyetleri, matbuat, cemiyet ve içtima bür- riyetlerini takyit etmekte, posta telgraf ve telefon muharebatını sansüre tabi tutmakta, mesakinde taharriyat icrasına ve müsaderede bulunulmasına mesağ vermekte, ferdi memleket hukukunu bazı tahdidata tabi tutmakta, kavanin ahkâmına muhalefet edenlerin hapis ve 15.000 marka kadar nakti ceza ile tecziye edilecekle- rini natık bulunmaktadır. Kendisini Almanyanın Prusya komiseri tayin eden oemirname mucibince M. von Papen, Prusya hükümet erkân ve memurinini, memuriyetlerinden azledebilecek- tir. Mumaileyh, bizzat (Prusya başvekilliğini deruhte edebilecek ve dilediği zevatı diğer nezaret- lere getire bilecektir. Bu emirname, insan hayatını tehlikeye koyacak şekilde kanun- lar ahkâmına vukubulacak muha- lefetlerin ağır hizmetlerle tecviz edileceğini natıktır. Esbabı muhaffefe mevcut olduğu takdirde verilecek hapis cezası altı aydan aşağı o olmıyacaktır. Kanuna vukubulan muhalefet, bir kimsenin ölümünü intaç eylediği takdirde 10 seneden aşağı olmamak üzere ağır hizmetler (cezası verileçektir. Nasıl düşmüş? Kundura kralı Batanın ölümü Prague 19 (A.A) — Batanın ölümü hakkında Çekoslovakya mühendislerile Yunkers Alman müesseseleri (o mühendislerinden müteşekkil bir komisyon tara- fından yapılan tahkikat bitmiştir. Fakat tahkikat neticeleri henüz neşredilmemiştir. Prage Presse, diyor ki: Pilot sis yüzünden istikametini bula- madığından tayyare düşmüştür. Sis, sukut mahalli müstesna olmak üzere 20 metro irtifada idi. Sukut mahallinde ise sis yere temas ediyordu. Ihtimal, pilot, sisin altından geçmek istememiştir. Italyan kabinesi Teşrinievvelde yeni nazırlar tayin edilecek Roma 21 (A.A.) — Havas ajansından : Kabinede icra edilen yeni tadilâtın bir intikal zemini ihzarı için yapıldığı temin edili- yor. Hali hazırda M. Musolininin uhdesinde bulunan nazaretlerin teşrinievvel ayında muhtelif nazır- lara tevcih edilecekleri söyleniyor. Aynı zamanda pek yakında dip- lomatlar ve valiler arasında bir tayin hareketi de yapılacaktır. 136 içki fabrikası Umum inhsar idaresinin eşya nisbetlerine nazaran Türkiyede 136 içki fabrikası vardır. Bunlar- dan şehrimizde 23 rakı 12 likör ve konyak, 18 şarap fabrikası bulunmaktadır. Diğer fabrikalar Anadolu ve Trakyadadır. AKŞAM'"ın tefrikası: No: 178 22 Temmuz 1932 ZINDAN HATIRA LARI REZZAN AA ADAŞİZİ EZE Abdülhamit devrine ait hakiki maceralar Muharriri : Söz bir müddet bu mevzu etrafında dolaştı. Bilhassa Bahaeddin Şakir beyin de dahile bir seyahat yapması meselesi vardı, o görü- şüldü, Pariste Ahmet Rıza beyi yalnız bırakmamak da lâzımdı. Öyle hararetli, o kadar heyecanlı konuşuyorlardı ki vaktin geçtiğini hiç hissetmiyorlardı. Nihayet Ah- met Rıza bey sözünü şöyle bitirdi : — lnkılâbı biz göreceğiz, bu muhakkaktır ve inkılâp bizim için bir vasıtai muvakkate olacaktır. Yoksa bir düstur değil, biz bu inkılâbı, istibdada, itisafa karşı idare ediyoruz. Yoksa memleke- timizin müessesatı içtimaiyesine karşı değil.: Bir kerre kanunu esasiyi ilân ettikten sonra onu muhafaza için artık inkılâba ihtiyacımız kalmıyacaktır. Bilâkis sükünete, itidale, en ziyade mu- talâatımızın fevkalâde mutedilâne olmasına lüzum vardır. Evet inkılâp muhakkaktır, asla ümidimiz kırılmamalıdır. Bu uğur- da her şeyi yapacağız. Fakat bugün de, yarın da hariç kadar dahili ve dahilin dahilini iyice nazarı dikkate almak, hesabımızı sağlam yapmak meburiyetindeyiz. Ucuzca şan ve şeref iktisap et- mek istiyenler, nizam ve intizamı teşvişe, ihtırasatı teşdide ve milleti ikiye, üçe, beşe, ona ayırmakla temeyyüz etmek isterler. Asla gafil olmıyacağız. Daima siperde bekliyen bir nöbetçi gibi dikkatli, atık bulunacağız. Kargaşalık me- nazırı, fırkalar iğtişaşı en ziyade korkulacak şeylerdendir.. Ve, son söz olarak şunu söy- ledi: — Demin hissiyatıma fazla mağlüp oldum, biran yeise kapı- lır gibi oldum, bayır, yeis bize yakışmaz, daima yakamızı bu musibetten korumalıyız. — Ittihat ve terakki komite- sinin o gün verdiği kararlar bertaraf, fakat bu açık ve samimi anlaşmadan sonra Ahmet Rıza beyle arkadaşları arasında ufak tefek anlaşamamazlıkların berta- raf olduğu muhakkaktır. Böyle bir anlaşmağa cidden ihtiyaç vardı. Prens Sabahaddin beyin son faaliyetleri Beri tarafta (Teşebbüsü şahsi - ademi merkeziyet) partisinin ba- şında Prens Sabahaddin bey de pek az bir zamandan beri yeni bir faaliyet sahasına atılmıştır. Ilk programının maruz kaldığı hücum- lar onu çok düşündürmüştü ve günlerle, gecelerle uğaraşarak, programını madde madde, cümle cümle uzun uzadıya arkadaşlarile münakaşalar ederek, daha vazıh, daha esaslı bir şekle sokmuştu. Prens Sabahaddin beyi (hara- ket) ten ziyade (nazariyata) boğulmuş olmakla itham eden- lerin - bilhassa son seneler için - hakları pek yoktur. Biz burada onun programını münakaşa ede- cek değiliz, ancak meşrutiyeti hazırlamakla meşgul belli başlı iki partinin karşılıklı vaziyetlerini tetkik etmek vazifemizdir. Şunu unutmamak lâzımdır ki prens, pederi ile Avrupaya kaç- madan evvel, Istanbulda iken bile (ilmi içtima) ile meşguldü. Avrupaya kaçmazdan bir iki sene evvel Uşaki zade Halit Ziya bey prensi Tophaneli oğlundaki ikametgâhlarında ziyarete gitmişti. ann * Prens Lütfullah bey Avrupada iken Damat Mahmut paşa rahatsız olduğu için o gün Halit Ziya B. prens Sabahaddin beyle biraderi Lütfullah beyi görmüş, uzun uza- dıya görüşmüştü. O gün evvelâ Cenaptan, Fikretten bahsettiler... Sonra söz fransız edebiyatına intikal etti. Nihayet mükâleme döne dolaşa (felsefei hazıradan ahkâmı ahirei içtimaiyeye, ufak bakislerle Renan'a intikal etti) © gün iirticali bir nutukla efkârmı teşrih eden prens Sabahaddin bey Halit Ziya bey üzerinde çok müsait bir tesir bırakmıştı. Üstat bu hatıradan bahsederken aynen şöyle diyordu: — Anladım ki gayet rastbin Ez İm nafizi intikat sahibidir- er. Yeni program ve nizamname Prens sabahaddin bey dediğim gibi bir çok mesaiden, bir çok tetkikat: ve tetebbüattan sonra programına şu kat'i şekli vermişti, Bu program dikkatle okunursa görülür ki, çok düşünülmüş, bir yandan da muhtemel hücumlara karşı hesapla hareket edilmiş, ve itiraf etmek de lâzımdır ki ( pro- gram) olarak ortaya konmuş yegâne bir eserdir, bunu tenkit ise bize taallük etmeyen ayrı bir bahistir: “Bir millette istibdadı yaratan bükümet değildir. Zira istibdat, bizzat milletin içtimai kudretsizli- ğinden doğar.,, Meşrutiyet, teşebbüsü şahsi ve ademi merkeziyet. Ahkâmı O esasiye; kanunu. 1 — Cemiyeti katiyen içtimal bir cemiyeti siyasiyedir. Umuru mezhebiyeyi işlerine asla karış- tırmaz. 2 — Cemiyetin meslek ve mak- sadı Osmanlı hükümetinde meş- rutiyeti idarenin iadesile içtimai hukuku siyasiyeyi tesis etmektir. 3 — Osmanlı milleti arasında içtimai hukuku siyasiyenin bilâ istisna tevhidi hususunda efkârı umumiyeyi ittihat ettirmek cemi- yetin ahkâmı esasiyesindendir. 4 — Her Osmanlı aynı hukuku siyasiye ile vazifei içtimaiyesinden mesuldür. Yani şahsın mezhebi ne olursa olsun her Osmanlı uhuvveti osiyasiye ve uhuvveti vataniye noktai o nazarından Osmanlı hükümetinin mülkiyeti siyasiyesini (Otemine ve içtimai terakkiyatı medeniyesine hizmet etmekle mükelleftir. (Arkası var) teşebbüs Kazmir tüccarı ROBER KARAKO Mağazasını; 23 temmuz cumartesi gününden itibaren Sultan Hamamında 36 numaraya nakledecek ve eskisi gibi en zarif erkek kostüm ve par- desülük kumaşlarla mütenevvi fan- tezi ve kadın tayyör ve mantoluk kumaşlarını en ucuz fiatlarla sata caktır. muhterem müşterilerinin teşriflerini bekler.