20 Mayıs 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2
Sahife 2 me mine armor omü 20 Mayıs1932 Devlet demir yolları (Baş tarafı birinci sahifede ) cemiyetine 20 bin lira, ayrıca yardım olarak da 10 bin lira verilecektir. Haydarpaşada idareye ait mat- banın kapatılması ve idarenin işlerinin diğer matbaalarda yap- tırılması o kararlaştırılmıştır. o Bu suretle idare 30,000 lira kadar bir tesarruf yapacaktır. Idarenin bütçesinin mahrukat faslında 250 bin liralık bir tasar- ruf yapılmıştır. Idarenin daha ucuza mal olması için kömürü Zonguldakta teslim etmesi karar- laştırılmıştır. Toros tonelinin tah- kimi için bütçeye tahsisat konul- muştur. Bundan başka demir- yollar şebekesi üstüne meccanen veya tenzilatlı ücretle seyahatler de tahdit edilmiştir. Inhisarlarda tasfiye Inbisar idarelerinde, aciz ve kabiliyetsizlikleri itibarile tasfiyeye tabi memurların tesbitine başlan- mıştır. Ay sonunda bu gibilere tebligat yapılarak alâkaları kesi- lecek ve kendilerine müddeti hiz- metlerine göre ilk iki sene için birer, müteakıp sene için dörtte bir nisbetinde tazminat verilecektir. İvhisar idarelerinin yeni kadro- ları da derdesti tebliğ bulunmak- tadır. Beşinci kararname Yedinci madde hakkında bir izahname kabul edildi Ankara, 19 — Türk parasının kıymetini koruma hakkındaki 5 numaralı kararnamenin yedinci maddesinin (me suretle (tatbik edileceğine dair bir izahname yapılmıştır. Izahname şudur: 1 — Türkiyede mukim hakiki ve hükmi şahıslar, ellerinde bulu- nan, yani Türkiye'de veya hariçte kâin banka ve müesseselere mevdu dövizlerini Cumhuriyet (merkez bankasına bildirmeğe mecburdur- lar. 2 — Ecnebi nukudunu natık çok veya evrakı nakdiye ve diğer senedat, döviz hükmündedir. An- cak bunlardan vadeli olan alacak- lar, vadeleri hulülünden ve tah- silinden ( itibaren beyannameye tabidir. 3—Eşhası hakikiye ve hükmiye, ellerinde (o bulunan odövizlerden hasran Okendi omülkiyetlerinde bulunanlarla diğer şahısların mev- duat ve matlübatını beyanname- lerinde müfredat suretile ayrı ayrı göstereceklerdir. 4 — Sermayesi ecnebi nükudu olan bankaların, sermayelerine müteallik dövizleri beyannameye tabi değildir. Bu bankalar, mem- leket dahilinde mukim hakiki ve hükmi şahısların, müesseselerin- deki mevduat ve matlübatını ge- ne müfredatile bildireceklerdir. 5 — Devlet bankası müesses olmıyan yerlerde döviz beyan- nameleri ziraat bankalarına ve ziraat bankası olmıyan yerlerde de en büyük mal memuruna verilir. 6 — Memlekette muhtelif şubesi bulunan müesseselerin beyanna- meleri Merkez bankasının tensibi dairesinde her şubece ayrı ayrı veya toptan bir merkezden verilir. 7 — Döviz beyannamelerinde bunun nereden temin ve tedarik edildiği hakkinda izahat verilmesi İâzım değildirr. 8 — Tahsil gününde Türkiye- deki bankalara satılan dövizler beyannameye tabi değildir. 9 — Seyahat veya tebdili hava veya bir iş takibi gibi sebeplerle Türkiye'ye (Omuvakkaten (gelen ecnebiler Türkiyede mukim addo- lunmaz ve buitibarla beyanname vermeleri lâzım gelmez. i Yedinci maddede yazılı mühlet- lere 16 mayıs tarihi mebde ittihaz miştir. Bu Sahahki | - Telgrafla 70 yolcu, 60 tayfa ortada yok.. Fransız vapurunda yangın nasıl çıktı, kurtulanlar ne anlatıyorlar? Paris, 19 (Hususi) — Georges Philippart vapuru kazasında kur- tulanları hâmil üç vapur Adene vâsıl olmuştur. Burada yolcular sayılmış ve yetmiş kişinin noksan olduğu görülmüştür. , Mürettebattan da altmış kişi nosandır. Bunların, yangının bir- denbire büyümesi üzerine kaça- mıyarak dumandan boguldukları veya alevler içinde (kaldıkları zannediliyor. Bu suretle ölenler 130 kişiye baliğ oluyor. Yanan vapurdan kurtarılanlar, vaziyete göre orada gelen üç vapurdan en yakındakine nakle- dilmiştir. Bu sebeple bazan bir aileye mensup üç kişi ayrı ayrı vapurda o bulunuyordu. (o Bunlar Adene kadar büyük bir merak içinde gelmişlerdir. Burada kar- şılaşmaları çok heyecanlı olmuştur. Yolcular yangının birden bire büyüdüğünü söyliyorlar ve çok heyecanlı oşeyler (o anlatıyorlar. Felemenkli bir doktor ile zev- cesi yagın çıktığı sırada güver- tede (o bulunuyorlardı: . Bunlar merdivenin ateş alması üzerine aşağı inememişler ve kamarada uyuyan çocuklarının diri diri yan- masına karşı seyirci vaziyetinde kalmışlardır. Aden, 19 — Georges Philippart vapurunda yangın çıkdığını ilk görerek haber vermiş olan bir maden mühendisinin' zevcesi vak- ayı şu suretle anlatmıştı: Pazartesi sabahı saat ikide Gardafui burnunun fenerine bak- mak üzere (göverteye çıkmıştıra. Kamarama indikten bir kaç dakika sonra tavandaki elektrik lâmbası- nın ziyasının fevkalâde azalmakta olduğunu gördüm. Kamarotu çağırmak istedim, fakat zil elimde kaldı. Çünki tel- ler tesirile erimişti. Höbetçi zabi- tine haber vermek üzere hemen koştum. Kamarama avdet etti- ğim zaman duvarların içinde bir çatırtı hissettim. Bir kaç saniye sonra kamaram dumanla doldu ve tahtaların arasındandan alev- ler fışkırmağa başladı. Yangın haber alınır alınmaz makineler durduruldu ve yangını boğarak (bastırmak - maksadile bütün lombar delikleri sıkı sıkı kapatıldı. Maamafih, yangın şayan: i hayret bir süratte büyüdü. Bir müddet sonra bütün yolculara güvertede tahlisiye sandalları ya- ! nında toplanmak emri verildi. Yugoslavyada karışıklık Cumhuriyet lehinde nümayiş yapıldı Roma 19 ( Hususi ) — Yugoslavya hükümeti Zarada hududu kapatmış- tır. Bunun sebebi malüm değildir. Bir rivayete göre Belgrat şehrinde mühim hâdiseler olmuştur. Viyana 19 (Hususi) — Yugoslavyada yeniden cumhuriyet lehinde nümayiş- ler yapıldığı, bu münasebetle musa- demeler olduğu haber veriliyor. Henüz tafsilât alınamamıştır. Takas kanunu Mecliste bazı mebuslar bu usule itıraz ettiler Ankara, 20 — Büyük Millet Meclisi dün toplanmıştır. Içtimada Tütün inbisarı 931 Lutçesinde 55,000 tuz inhisarı bütçesinde 32 bin liralık birer münakale yapıl- ması habul olunmuştur. Bundan sonra takas komisyonu teşkili hakkındaki lâyiha müza- kere edilmiştir. Bu müzakere bazı münakaşalara sebebiyet ver- miştir. Evvelâ iktisat vekili Mus- tafa Şeref B. söz alarak evvelce takas lâyihası hakkında bundan evvelki içtimalarda söz söylemiş olan hatiplere cevap vermiştir. Mustafa Şeref B. kanunun fay- dalarını izah ederek lâyihanın kabulünü istemiştir. Isparta mebusu Kemal Turan bey takas kanununun ibracat üzerinde (ofaidesi (o olmayacağını söylemiştir. Sivas mebueu Remzi bey de ayni fikirde bulunmuştur. Manisa mebusu Refik Şevket bey: — Iktisat vekilinin izahatı kat'i, müsbet ve ameli değildir. Mal mukabilinde mal satmak çok mü- himdir. Remzi beyin fikti doğru- dur. demiştir. İzmir mebusu Halil bey de: — Elimizde stok mal yek.. Takas muamelesini şimdi yeni vaziyetle bırakalım. Müsbet neti- celerden sonra kanun isteyelim.. demiştir. Celse on dakika tatil edilmiştir. Ikinci celsede ekseriyet olmadığı anlaşıldığı için içtimaa- nihayet verilmiştir. iki Dayinler vekilliği için intihap yapılacak Ankara, 19 — Cumartesi günü saat 1l de Ankara belediye sa- lonunda müddeti hitam bulan türk dayinler vekilliği için intihap yapılacaktır. Zekâi beyin tekrar dayinler vekili intihap edilmesi muhtemeldir. Darülfünun Profesör Maleş raporunu ay sonun verecek Darülfünun hakkında tetkikat yapan profesör Malş darülfünu- numuz hakkında şu mütalealarda bulunmuştur: — Istanbul darülfünunu için şimdilik ne iyi,ne fena diyebilirim. Darülfünununuzun inkişafı (için evvelâ lisan derslerine fazla ehem- miyet vermek lâzımdır. Sonra Istanbul darülfünununda 3 nevi hoca vardır: 1 - Müderris. 2 - Muallim. 3 - Müdderris rauavini, Bu usul yal- nız Türkiyede vardır. Bunun lüzumu olmadığına kaniim. Bundan başka Avrupa darülfü- nunlarında içtimai ilimlere çok fazla ehemmiyet verilir. İstanbul darülfünunda bu cihet ihmal edilmiştir: Hukuk ve ede- biyat Fakülteleri'kendilerine lâzım olan vesaite malik değillerdir. Dersler iddia edildiği gibi yalnız izah şeklinde verilmektedir.,, Profesör Malşın darulfünunu- muzda eksik bulduğu şeylerden biri de ilmi taharriyat yapılma- masıdır. Profesör ay sonunda darülfununa ait raporunu Anka- raya götürecekti. Gemlik postanesinden çalınan 6178 liradan 2878 lirası bulundu Bursa, 19 .Esrareniz bir surette Gemlik postanesinden ça- lınan 6178 liradan 2878 lirası Tersane civarında bulunmuştur. paranın. mütebaki kısmının Kulma köyünde olduğu haber verildiğinden mezkür köye memurlar gönderil- miştir. Tahkikata devam ediliyor. | Jeneral Weigand, fransız akademisinde Paris, 19 (A.A.) — Fransa akademisi, mareşal (o Joffre'nin yerine intihap edilmiş olan Jeneral Weigandı resmen kabul etmiştir. Sülğıua yememe > Yeni musademeler Bombayda asayiş elân temin edilemedi Londra, 19 (Hususi) — Bom- baydan gelen haberlere (göre şehirde elân sükân iade edileme- miştir. Müslümanlarla mecusiler arasında sık sık musademeler oluyor. Iki taraf da silâh tedarik ede- rek bir biri aleyhine mücadeleye hazırlanıyor. Bir kısım halk asa- yişin temin edilememesinden dolayı civar kasaba ve şehirlere iltica elmişlerdir. Hindistan hükümeti Bombaya yeniden asker göndermiştir. Vaz- iyet çok gerğindir. Bombay, 19 (A.A.) — Bu sa- bah erkenden sehrin şimal kısmın- da yeniden bir takım kargaşalık- lar olmuştur. Mecusi çulhalar, voldan geçen müslümanlara taa- rruz etmişler ve bunlardan birisini öldürmüşlerdir. Bunu takip eden arbede esna- sında polis, silâh istimal etmiştir. 5 telef ve 30 yaralı vardır. 50 amele tevkif edilmiş ve 40 iplikhanenin kapatılmasına mec- buriyet hasıl olmuştur. Matmazel Biplarakunun resim sergisi açıldı Ankara, 19 (A. A.) — Bugün saat 15 de Halkevinde” başvekil Ismet paşa Hz. nin himayelerinde ve Yunan sefiri cenaplarının riya- setinde bulunan Yunan ressamla- rından M. Diplaraku tarafından bir resim sergisi açılmıştır. M. Diplaraku Yunan güzel sanatları hakkında bir konferans | verdikten sonra salondaki eserle- rini teşhir etmiştir. Açılma merasiminde başvekil Ismet paşa Hz., hariciye vekili Tevfik Rüştü beyefendi ile Yunan sefiri ve şehrimizde bulunan se- firler hazır bulunmuşlardır. Deri Eski mezarlıklar Sürp Agop ve Ayaspaşa mezarlıkları ihtilâfı Sürp Agop mezarlığınm'Beya- zıdı Veli vakfına ait olup olma- dığını tetkik eden heyet dün Evkaf müdürüyetinde içtima et- miştir, İçtimada müderris Ahmet Refik beyden bu hususta izahat istenilmiştir. Ahmet Refik bey Taksim bele- diye bahçesi yerinin, Talimhane meydanının ve Sürp agopun Beya- zıdıveli vakfına ait olduğunu isbat etmiştir. Ahmet Refik bey bundan sonra Alman ve Fransız ilçilerinin hatı- ralarından parçalar okumuştur. Heyetin tetkikatı bitmiştir. Bu husustaki rapor yakında hazır- lanarak mahkemeye verilecektir. Bundan başka Ayaspaşa mezar- lığı davasına da pazartesi günü üçüncü hukuk mahkemesinde baş- lanacaktır. Ahmet Refik beyin mutahassıs sıfatile mahkemede bulunması için kendisine tebligat yapılmıştır. Kibrit şirketi Kreugerin ölümünün bizdeki tesiri Kibrit kralı Kreugerin ölümü- nün İstanbulda da tesiri olmuştur. Bizim kibrit şirketinin Kreuger tröstü ile sik: bir alâkası vardır. Kibrit ve çakmak inhisarı kibri şirketine verilirken, şirket hükü- mete her ay vereceği (hissei temettüden başka 10 milyon do- larlık bird e ikraz yapmağı taahaüt etmiştir. Bu 10 milyon doların sekiz buçuk milyonu Mart ayı bidayetine kadar ceste ceste alınmıştır. Mukavele mucebince kalan bir buçuk milyon da Nisanda verilecekti. Fakat Kreugerin ölümü müna- sebetile şirket bu parayı vereme- miştir. Hükümet, bunu protesto etmiş- tir. Şirket hükürdetle bu hususta temas etmektedir. Otomobil kazası Bir çocuk kamyon altında kaldı Dün akşam Fatihte feci bir otomobil kazası olmuştur. Şoför ONaminin idaresindeki kamyon akşam üstü Fatihte Fevzipaşa caddesinden Edirneka- pıya giderken 12 yaşlarında Galip isminde bir çocuğa çarpmıştır. Çocuk tekerleklerin altında bir müddet sürüklenmiş, alnının ke- miği parçalanmıştır. Mecruh has- taneye kaldırılmış, şoför kaçmıştır. Dün zelzele oldu Dün öğleden sonra saat ikiye çeyrek kala şehrimizde bir zelzele olmuştur. Rasathaneden verilen malümata göre zelzele az devam etmiştir. Muğlada bir idam Muğla, 19 (A.A. ) — Bodrum Yalısı köyünden Hacı Hüseyin ve Bekir ile karıları Ayşe ve Fatmayı öldürerek cesetlerini denize atan ve Milâsta oturan Van muha- cirlerinden kürt Mehmet hak- kındaki idam hükmü bu sabah infaz edilmiştir. Kavga cerh Sütlücede tuğla harmanlarında amele İsmail ile arkadaşı diğer Ismail kavga etmişler, her ikisi de biribirlerini tehlikeli surette yaralamışlardır. Unkapanında Kerestecilerde Ha- san ve Talip isimlerinde iki kişi kavga etmişler, Talip büyük bir bıçakla Hasanı başından yarala- mıştır.
