18 Mayıs 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

ganne 4 “TE Mayıs 1932 zi AKŞAM'ın tefrikası: No: 114 ben aaa m -- Kontenjanda yapılacak tadilât Listelerin memleketlere göre tanzimi muhtemel Hükümetimizin “kontenjan usu- lünden bazı tadilât yapacağından bahsedilmişdi. Aldığımız smalumata göre 'bir taraftan gümrük ve inhisarlar vekâleti, diğer taraftan iktisat vekâleti bu meseleler et- rafında tetkikat yapmaktadır. Bu tetkikattan sonra kontenjan usul- leri ıslah edilecektir. Yeni kontenjan üsülünde takas üsulüne göre mıktar tayin edile- ceği söyleniyor. Meselâ'memleke- timize girecek şekerin ohanği memleketlerden''ne miktar olarak ithal edileceği gösterilecektir. Bu suretle takas üsulüne istinaden ticaret muahedesi yapmıyan mem- leketlerin isimlerine (© kontenjan listelerinde tesadüf edilmiyecektir. Maamafih bu şeklin, Avrupada ki takas komisyonu âzasının av- detinden sonra tatbikine başlan- ması muhtemeldir. Balıkesir meketpleri Bandırma 16 (Hususi) — Balı- kesir | vilâyeti (odahilinde köy, nahiye ve kaza ilk mektepleri mayıs sonunda yaz tatili yapa- caktır. Beşinci sınıflarda haziranin onuna kadar imtihanlar bitirile- cektir. Bir casusun itlamı Varşova 17 (A.A) — 23 üncü piyade “alayı efradından Gregoire Wilkosz, 'bir ecnebi “devlet hesa- bına casusluk yapmış olduğundan dolayı idama mâhküm edilmiş ve bu gece kurşuna dizilmiştir. Şimendifer,-kamyon Bu meselenin 'halliçin konferans-toplanıyor Şimendifer mi, kamyon mu?.. Bu mesele dünyanın her tarafında ehemmiyetli Obir mevzu halini almıştır. Bunun etrafında çıkan münakaşâlar, kamyonun şimendi- fere rekabet ettiğini göstermek- tedirler. Diğer taraftan, şümendifer ta- raftarları, kamyonların uzun me- safelerde, nakliye hizmetlerini ko- laylikle ifa edmiyeceklerini, kam- yon ve otobüs rekabetinin, yalnız şehir dahilinde yollarda muvafa- kiyet gösterdiğini iddia etmekte- dirler. Paris te (beynelmilel (ticaret odası, bütün dünyayı alakadar eden -bu .meseleyi hall etmek için, bir konferans akdına lüzum gör- müştür. Beynelmilel ticaret odası, kam- yon ve :şimendifer rekabetine dair yazılmış “eserleri, makaleleri, ista- tistikleri | toplamıştır. (Oda, bu eserlerin suretini İstanbul ticaret odasına “göndermiş “ve İstanbul odasını'jda “konferansa davet etmiştir. Ticaret odası bu konferansa iştirak etmek içinhenüz bir karar vermemiştir. Türkiyede bu mesele etrafında yazılan eserler, makaleler Paris'de ticaret odasına gönderi- lecektir. Bandırma belediye bütçesi Bandırma 16 (Hususi) — Ban- dırma belediyesi bütçesini ikmal etmiştir. Varidat 169bin küsur liradır. 300 bin'lira üzerinde giri- şilen su meselesi için de bütçeye tahsisat konmuştur. Bandırma belediyesi varidat hususunda en başta gelen kazalar- dandır. Belediye memnuniyet ve- recek bir şekilde çâlışıyor Kaçak ipekliler Ankarada beş kişi hapse mahküm edildi Ankara 17(Telefon)— Bir sene- denberi hükümet merkezinde de- vamlı bir surette kaçak Halep işi ipekli ve sadakorları satmakta olan “bir şebekenin dün ibtisas mahkemesinde mahkemeleri neti- celenmiş, karar tefhim olunmuştur. Mesele şudur: Geçen salı günü, smüddei umu- miliğe bir zarf gelmiş, içinde muhbiri sadık imzalı pullu bir istida çıkmıştır. Bu istidada Ko- yun pazarında bir terzihanede kaçak ipekli kumaş ve sadakorlar- la kadın elbiseleri imal edilerek satılmakta olduğu, terzihanenin bu günlerde tatili faaliyet ederek başka yere gideceği ihbar edil miştir, Bunun üzerine tahkikata te- vessül edilmiş ve terzihane sahibi Münire hanımla, Pemzi bey istic- vap olunmuş ve evleri aran- mıştır. Burada bir miktar ipekli kumaş meydana çıkarılmıştır. Münire ha- nım kumaşları bir sseneden -beri Sabri bey isminde birinden aldı- Zını, son günlerde Sabri beyin kumaşlarını evine taşıdığını, söy- lemiştir. Bu ip ucu üzerine, tahkikat tamik ve failler elde edilmiştir. Bir seneden beri bu kumaşların Ankaraya yatak ve yastıklar içinde getirildiği, muhtelif yerlere satıldığı anlaşılmıştır. Kumaşları getiren :Sabri' bey ve .refikası Aliye ve terzihane sahibi Münire hanım ve Remzi beyin altışar “ay, diğer :maznun Saliha hanım bir hafta müddetle hapislerine ve :kendilerinden-giim- rükresminin smuadili «para ceza- sının *tahsiline “karar verilmiştir. En yüksek kubbe Şimdiye kadar büyük kubbesi Inyilterede Liver- pol kilisasının kubbesi addedili- dünyanın en yordu. Son zamanlarda Hindis- tanda Bijapur? şehrinde mevcut Gül Günbet ismindeki bir camiin kubbesinin Liverpol kilisası kubbe- sinden 18 ayak daha yüksek olduğu anlaşılmıştır. Bu münase- betle 'bir çok mimarlar bu camiin kubbesini tetkik etmektedir. Res- mimizde çami ve garip bir şekilde yapılan minareleri görülüyor. Jandarma teftişleri Manisa, 15 (Hususi) — Kasa- badan “şehrimize gelen İzmir'mın- taka jandarma kumandanı 'kay- makam Münür bey jandarma işlerini teftiş etmek üzere Akhisara gitti. Mumaileyh oradan Soma, Kırk- ağaç kazalarını teftişe gidecektir. Manisa “valisi Manisa, 15 (Hususi) — Onbeş gün mezuniyetle İstanbula gitmiş olar vali Fuat bey bugünkü ekspresle avdet ederek vazifesine başladı. | Batan vapur i Yolculardan 200 . kişinoksan Vapurun baş tarafı hâlâ yanmaktadır Aden, 17 (A. A.) — Georges Philippar vaporu yolcularından şimdiki (halde 200 kişi noksan bulunmaktadır Aden, 17 (A, A. ) — İngiliz Contractor ve Maüsud vaporları, Philippar “vaporundan kurtardik- lari 153 yolcu, 3 bahriye zabiti, 16 çoçuk, 55 yerli ve 76 taifeyi bugün öğleden sonra o buraya çikaracaklardır. Fransız Andre Leben vapor'u* Sovyet Kaianeft gemisini aramak ve işbu gemide bulunan Philippar” dan 'kurtarılmığ 420 yolcuyu alıp buraya ve yahut Djibotiye çıkar- mak üzere gece yarısı hareket etmiştir. Sovyet bankaları Kaianeft vapu- runun “telsiz telgraf cihazı ile mücehhez olmadığı zannediliyor. Annem İmperatorluğunun ma- liye nazırı da “Philippar vapuru yolcüları meyanında bulunmakta idi. Aden, 17 (A.A.) — Georges Philippar gemisi hali “hazırda Guardafui burnunun '50 mil şima- linde bulunmaktadır. Geminin baş tarafı hâlâ yanmaktadır. Gemi sancak tarafına İ5 derece mey- letmiğtir. Georges Philipparın “bir çok yolcuları yaralıdır Aden, 27 (A. A.) .— Georges Philippar gemisinin 129 yolcusun- dan 18'i yaralı olup .Contractor ismindeki Ingiliz vapuru ile nak- ledilmektedirler. Habeşistanla ticaret Tütün ihracatı için bazı teşebbüsler Alâkadar bir daire bir “daire, Habeşis- tanla *ticari münasebet 'tesisine dair tetkikat yapmaktadır. Bu tetkikata göre 'Habeşistana en Ziyade “mensucat ihraç “eden Japonyadır. Habeşistana en “ziyade -mal satanlar, .Almanlar, “İtalyanlar “ve Belçikalılardır. Italyanlar kumaş, otomobil ve makine ithalâtında, Almanlarla rekabet etmektedirler, Petrol ithalâtı bir Amerikalı şir- ketin elindedir. Son senelerde, Yunanlılar, Ha- beşistana tütün ihraç etmektedirler, Habeşistan da yunan tütünlerine olan rağbet artmaktadır. Bu mem- lekette en ziyade sert tütünlere rağbet edilmektedir. Ihracat işlerile alâkadar olan bu daire, türk tütünlerinin de Habeşistanda satilması için bazı teşebbüsatta bulunmaktadır. Krupp fabrikalarında yangın Essen, 17 (A. A:) — Krupp fabrikalari (binalarından “birinde dün gece mühim “bir yangın zuhur etmiştir. Felâketin teşebbüs ve wüsatı :malüm 'değildir. Şeker pahalılığı azaldı Piyasada şeker pahalılığı, -eski- sine nazaran azalmıştır. Evvelce 46 liraya satılan şeker, son gün- lerde 42 liraya kadar -inmiştir. Fakat İzmit gümrüğüne 'dört vagon şeker verildiği “için, Ana- dolu tacirleri “İstanbul piyasasına akın etmektedirler. “Bu “tacirlerin söylediğine nazaran bu miktar Izmit gümrüğünün ihtiyacına “kâfi değildir. ZINDAN HATIRALARI Abdülhamit devrine ait hakiki maceralar Muharriri : — Prens hazretleri, aziz arka- daşlar, dedi, bir ricam daha var; kongremizde “bizim “hepimizden ziyade çalışan ve yorulan kıy- mettar arkadaşlarımız kâtip Ali Fahri, Alber ve Adosides beylere dabi umum namına teşekkür ederim. ie Son içtimada umum kongre azaları tarafından, cemiyetin fahri riyasetine damat Mahmut “paşa ve daimi azalıklara da şu zevat intihap edildiler: Sabahaddin Ismail 'Kemal w Mithat paşa zade Ali Haydar ,, Musurus Kikisi — Kaymakam Ismail Hakkı,, Ferdi efendi. Ismail “Kemal bey azayı daime tarafından meclis riyasetine, Siret bey de yedi kişiden ibaret bulu- nacak olan cemiyeti dajme aza- lığına tayin ve intihap olunmuş- lardır. Ermeni komitesi mebusları, ken- dilerinin omemaliki Osmaniyede usulü meşrutiyet hakkindaki dü- şüncelerine dair kongreye 14 şubat tarihile şu beyannameyi göndermişlerdir. “Ermeniler Türkiyedeki tarzı idarei hazırayı tebdil maksadile vuku bulacak olan mesainin -kâf- fesine -iştirake âmade bulunduk- larını beyan etmekle beraber kongreye maruz beyanatta tasrih edilmiş olan oprogramın icrası maksadile (O müessis ermeni ko- miteleri mebusları olmak haysiye- tile Türkiyenin ıslahatı uumumiyesi tarzına dair beyanı mutalâatta bulunmak hakkını haiz olmadıkla- rını ve fakat Berlin muahedesile bu muahedede müstenbat senedatı düveliyenin ermeniler tarafından iskân olunup muahedat ve sene- datı mezkürenin sureti hususiyede tasrih (o eylediği (o vilâyetler için tertip ve tanzim ettiği bir'takım hususi ve mahalli ıslahata riayet edecek 'bir idarei “merkeziyei meşrutanın teessüsüne asla mua- rız olmadıklarını beyan ederler.,, Iki cemiyet Bu ayrılık üzerine Sabahaddin bey. taraftarları (Osmanlı hürri- yetperveran ) cemiyetini U teşkil ettiler. Bu suretle bir tarafta (Osmanlı hürriyetperveran) fırkası ötede (lttihat ve terakki). Bu iki fırka hürriyetin ilânına kadar karşı karşıya çalıştılar. Yalnız bir defa, son bir defa daha Jttihat ve Terakki, Saba- ihaddin bey fırkasına birleşmeği teklif etmişti. Bu “hürriyetin ilânından pek az evvel olmuştu. Onu da bu bahsin sonunda mevzuubahis edeceğiz şimdi, Sabahaddin beyin bu yal- nız fırkasının “proğramı tarihi bir kıymeti olduğu için alıyoruz: Osmanlı hürriyetper- veran cemiyetinin nizamnamesi Altikâmı esasiyesi Madde 1 — 1902 Şubatının dördünden dokuzuna kadar Pariste inikat etmiş olan Osmanlı hürri- yetperveran “kongresi tarafından müttehaz mukarrerata tevfikan daimi bir komite tesis etmiştir. Bu komitenin vazifesi memaliki Os- niyede adalet, müsavat, hürriyet erkânı esasiyesini müdafaa ve bütün âlemi medeniyetin mazharı beyefendi takdiri ve tasvibi olabilecek 'bir hareketi ciddiyei ikdamkârane ile vatanın — selâmetini ve “kâffei akvamı “Osmaniyenin “ihtiyacatını temin .edecek ıslabatın:mevkiktat- bike vazını takipten “ibaret ola- caktır. Madde 2 — Teşekkül eden komite “Osmanlı 'hürriyetperveran fırkasının merkez komitesi namını almiştır. Madde 3 — Işbu komite, bilâ “tefrik cins ve mezhep bütün osmanlilar arasında samimi ve ciddi bir ittihat ve uhuvvet talep eden ve idarei “keyfiyenin - hangi tarz ve şekli olursa olsun - dahili nifak ve şikâkı dai ve medeniyet ve terakkiye karşı “bir * tehdidi daimi olduğuna kesbi “kanaat etmiş 'bulunan zevata müracaat ediyor. Madde 4 — Bu proğrama “ka- naatı kalbiye sile *tarafar “olanlar müctemian “Osmanlı 'hürriyetper- veran cemiyeti, “ünvanı altında Türkiyede 'hürriyetperveran “fırka- sını teşkil edeceklerdir. “Ahiren inikat “ile işbu “komiteyi “teşkil eden kongrenin alenen tastikger- desi bulunan bu 'fırkanın mevcu- diyeti mümkinülhusul vukuat ve hadisat “ile alâkadar olmiyacak ve 'her türlü -mesaili şahsiye ve ahvali “mütebeddilenin “fevkinde bulunacaktır. “Cemiyet “ Ittihat üssülesasi kuvvettir,, düsturı :'mes- lekine riayeti 'tammede'bulunacâk ve maksadı -yegânesi tarzı idarei hükümete'bâlâda mezkür'esasların tatbikini arzu -eden -eshap 'hüsnü niyeti bir hareketi -müşterekede cemetmek olacaktır. Cemiyetin tensikatı Madde 5 — Işbu nizamname- lerin ve bâlâda mezkür erkânı esasiyeyi kabul ve ahkâmına bitamamiha riayet ve vüsunun yettiği mertebe Türkiyede hürri- yetin o temini galebesine ikdam edeceğine dair namus ve vicdanı üzerine taahbüt edenler cemiyetin azayi şerikesi (omeyanına ithal olunurlar. Madde 6 — Azayi şerikeden maada, Fransada ve memliki sairede (bulunuptta Türkiyede adalet ve “hürriyet esaslarına mu- aveneti maneviyede (“bulunmak isteyen -zevatın kâffesi fırkanın “kitabı -müzehhebine kayıt :oluna- rak azayı fahriyesi-meyanına ithal edilecekler ve hertürlü tekaliften muaf bulunacaklardır. Madde 7 — Merkez komitesi cemiyete iltihakı arzu -edenlerin sıfat ve hüviyetlerini badettahkik mensubiyetlerini tespiti (odefter eyler. Kezalik komite, azanın muvakkaten işten el çektirilmesi veya terkini kaydı hususunda nizamnamei dabilide münderiç şeraite tevfikan hüküm vermek hakkını haizdir. Madde 8 — Herkesin hissesine isabet-eden senevi aidatın miktarı nizamnamei dahilide tayin edil- miştir. Madde 9 — azayı mültehika fezlekeye kaydedilmiş olan mesaili müzakere etmek için merkez -ko- mitesinin daveti üzerine meclisi umuminin yerine kaim olabilecek kongre :halinde içtima ederler. Madde 10 — Merkez komitesi akalli yedi azadan müteşekkildir. Heyeti kalemiyenin sureti teşek- külü mizamnamei 'dahilide tayin olunmuştur. ( Arkası vari)