18 Mayıs 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

DOKUZUN^o oCNE TSo. 755i Sahip ve Başmuharriri ÎVUNUS İDAREHANESh. ] Ouyuuuuuıaııııyf kam&ıoda. d»r«ı' naksasa :1 Telgraf: İstanbul t €umburiyet il Posta kstusu: N° 2 4 6 İ : \ \ Başmuharrir 22366 Tahrlr nıO ""' v 23236 Tahrlr mudllru Idare ntUdUrü 22865. Matb ^20472 Cumhu ıımı..ı. .. ıı,ııııııu,,ıııııııııiHi,H. .HHMUunı.iHm .HH..H.... •UIIMM , «..•••••••••ııııııııııı lı.uı.ı,.M.ı.lı.ıı.ıı.M.m, H.HHH, Hlı.l..l..ı..,..ı.. •••ıı.ııııı. ı....... .,»,.„„„. ÇARŞAMBA 18 MAYIS 1932 .ABONEtŞEB AİTİ^ fîtODDET: JTuRKİYE İÇİNİ İ d | Seneligi j 14O0 gr. j 2700 gr.jj j 6 Aylıgı P 750 Kr.Vİ 1450 Kr. jf | 3 Ayhğı |< 4O0 KT.N p 8 0 0 lAAiŞl 150Kr.,h "Hifrshası. h e r yerj Rusya seyahati Intibalarından (IIIIIIllll1(1i 1 llfWI|wVCitll II IIÂ|U11|{ IJ1I1II] f II tllll IIIIIIIIIIII lli IIIIII lllll lll tt II1IIIII li IIl H IIII llttlll lllllllllllll III11111IIIIIIII llı ••ııı ı ııı • ı I I I U H I I I I I I I I I I 1 • Meclis 15 Hazirana Kadar Devam Edecek ""'«""«' ' ' •« »" ' <"•«• nm Ees senelik nîân Bu sahrların muharriri Mosko va'yı dört buçuk sene evvel de gdrmüştü. O zaman Moskova insaat toz ve dumanları içinde yüzen b*r şe hirdi, ve o zaman ziyaretlerimize delâlet eden Pclyakof Yoldas Rus ya'da beş senelik bir plânın tatbi • kma başlandığını ve bu plânın tatbikından sonra Rusya'da çok daha iyi şeyler görüleceğini bize anlat mağa çalısıyordu. O vakittenberi bu beş senelik plânın söhreti bütiin dünyayı tutmuştur. Onu bugün hemen herkes bir suretle biliyor. Biz de uzaktan uzağa bu bes senelik plân hakkında az çok malumata sahiptik. Bu defa Rusya'da onu bütiin eserleri ve tatbikatı ile yakından gbrüp tanımağa fırsat bulmuş olduk. Evvelâ son dört sene zarfında Rusya'da yapılmış olan tesisatı ve görülmüş olan işleri hakikaten filiyat sahasına çıkarılmış eserler halinde temaşa ve tetkik ettik, ve en sonunda dairesine giderek plânın münakaşalı izahatını dinledik. Bu plân mes'elesi yeni Rusya'nın hayatında kendi basına kocaraan bir dönüm noktası teşkil edecek kadar büyük bir meı/eledir ki inkılâpçı Rusya'nın kendisi icin ihtiyar ede ceği hattihareketi tayin eylemiş ol mak hasebile millî oltfuğu kadar beynelmilel ehemmiyeti de büvüktür. 1917 den itibaren muhtelif safhalar geçiren Rus ihtilâli ancak bu plânladır ki kendi hudutları içinde y*pveni ve muayyen bir istikamete dökülmüş bulunuyor. Plânın çayesi Rus Temleket ve milletini kendi dahilinde kendi ihtiyaçlarına yetecek istihsal vasıtalarile techiz etmekten ibarettrr. Rusva'da böyle bir karara v» rılmak için veya varılıncıv» kadar geçirilmiş olan safhaları hep biliriz. Ezcümle Rus ihtilâlini cihansümul bir inkılâp haline getirebilmek Rusya için de, baska milletler icin de çok ehemmiyetli bir mes'ele idi. Yeni Rusya plâna takaddüm eden senelerde hariçle de uğraşmak veya dahilde çahşmak şıklarının defalarla ve uzun boylu tetkik ve tecrübeleri karşısında bulunduktan sonra ve t»aliba dünyayı beraber sürüklemenin zorluklarını da takdir ederek kendi önüne şu suali koydu: Dünya ile meşgul olmaktan sarfı nazar ederek kendi hudutla rım dahilinde çahşmak suretile burada kendi kendine kifayet edecek ve inkılâbı da pekâlâ yasatıp gide cek bir sosvalist cemiyet yarata • maz mıyım? Bu suale olur diyenler bulundu, olmaz diyenler bulundu. Ezcümle Stalin . Troçki ihtilâfının en esaslı merkez noktası budur sanırız. Ni hayet olur diyenlerin fikirleri galip gelerek plân tanzim edildi ve bu suretle Rusya kendi dahilinde çalış • mağa basladı. Yeni Rusya kendi hudutları dahilinde kendi kendine kifayet edecek bir cemiyet tesis etmek için pek çok fabrikalar vücude getirmek, yani sanayie çok fazla ehemmiyet ver mek mecburiyetinde idi. Bunun icin evvelâ hariçten bu tesisatın malzemesi gibi mütehassıslarını da getirmek icap ediyordu. Plân beş sene zarfında nerelerde nelerin vücude getirileceğini ve istihsali artırmak îçin takip edilecek yolları tesbit ediyordu. Plâna nazaran Rusya'da hayat makineleşecektir, ve bütün çahsmalara ilim ve fen temel olacaktır. Ilk beş senelik plân içinde bulunduğumuz 1932 senesinde nihayet buluyor. Bu beş^sene zarfında yapıl ması lâzım gelen islerin bir cokla rının tayin olunan müd"detlerden evvel bitîrilmis olması Yeni Rusya'nın başlıca iftihar medarı olarak ileriye sürdüğü bir davadır. Filhakika bu ilk beş sene zarfında bir taraftan insaat ve tesışata bütün bir ihtimam ile çalışıhnış, diğer taraftan istihsalin artırılmasına azamî ehemmiyet atfolunmuştur. Elde edilen neticelerin müsbet ve büyük olduğunu kaydetmek lâzımdır. Plân başlıca iki hatta ayrılmakla işe başhyor: 1 tstihsal plânı. 2 İnşa ve tesis plânı. tkinci maddede yeniden vücude getirilecek insaat ve tesisat hitam buldukça birinci maddenin hasılası daha ziyade büyüyeceğini söylemeğe hacet yoksa da Rus dostlarımız bir Kâzım Pş. ve Y. Kemal B.| K ne j n ve ihtikâr Yolcu vapurları için o tna ş e h r i m i z e g e l d i l e r Fırka Grupunda hazırlanan^^eni lâyiha unku ıçtıma Meciis 15 hazirana kadar çalışacak, bütçeyi ve yeni kanunları çıkaracak İktisat Vekili tenkitlere cevap verdi Ankara 17 (Telefonla) Fırka grupu saat yedide Cemil Beyin riyasetmde toplanmıstır. Içtimada kontenjan ve ihtikâr mes'eleleri müzakeratına devftm edildiği anlasılmaktadır. İktisat Vekili itiraz ve tenkitlere cevap vere rek kortenjan usulünün muvafık bir usul olduğunu, memlekete favdası do kunacağinı, bu usulün devamı lâzım geldiğini, ihtikâr yapanlar hakkında hâ kimlerin sür'atle karar vereceğini söylemistir. iktisat Vekilinin izahatından sonra müzakere kâfi görülmüştür. Ankara 18 (Telefonla) Al dığım mevsuk malumata göre İkti, sat Vekâleti memleket dahilindeki deniz nakliyatı için hazırladığı lâyihayı bitirmiştir. Lâyiha bugün lerde Heyeti Vekileden geçecektir. Lâyihaya göre memleket dahi lindeki deniz nakliyatı, bazı ufak çatanalar ve saire ile yapılan nakliyat müstesna, inhisar altına alınmakta, bunun temini için 2,5 milyon lira »ermayeli bir şirket vücude getirilmektedir. Şirket sermayesi Seyrisefain idaresinin ve diğer vapurcuların kıymetlendirilecek va • purlarından teşekkül etmektedir. Sermayenin tezyidi icap ederse en büyük kısmı hazineye ait olmak • ~^' ^ ^ " ^ ™ ^^^^^ ıım M.Nimm.m.mm.Hmn.um . , „ „ „ n, N.IIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIII1IIIIII ^^^^^^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^^^^^^^ ^ ^ IIIIIIMIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHUinnilHUİII^ ^ ^ ^ Yolcu vapurlarını inhisar altına ala' cak büyük bir şirket teşkil ediliyor. üzere yeniden hisse senedi çıka rılacaktır. Şirket meclisi idaresinin yarısı hazine mümessillerinden, yarısı da rfiğer hisse senedatı sahiplerinden teşekkül edecek, reis meclisi ida • redeki hükumet mümessilleri ta • raf ından intihap olunacaktır. Hükumet nakliyat için azamî ve, asgarî bir tarife vücude getirecektir. Vapur sahipleri vapurlanna takdir edilen kıymetleri kabul etmezlerse gemilermi muayyen bir müddet zarfında memleket haricine çıkarmağa mecbur bırakılacaklardır. Bugün buraya vapurcular mü • messillerinden mürekkep bir heyet geldi. ^^^^^ ^^^^~^ ^ ^ ^^m~^^^i^.^.^^^^,^^,^^^^^^^ Ajansın tebliği Ankara 17 (A.A.) C. H. Fırkası Grupu bugün reis vekili Cemil Beyin {Mabadi 4 üncü sahifedt1 Meclis Reisı Kâmn Paşa Hjk nin ishkbalinden bir intiba Adliye Vekilinin Yeni teşkilât Hakkındaki beyanatı Büyük Millet Meclisi Reisi Kâzım Pş. Hz., dünkü ekspresle şehrimize gelmişler, Haydarpaşa'da, Vali Muhittin B., Kolordu Kumandanı Şükrü Naili Pş., Vali muavrni Fazli, polis müdürt! Ali Rı?a, Cevdet Kerim Beylerl* şehrimizde bulunan meb'uslar ve diğer bir çok resmî ve hususî mü essesat rüesası ve müdiranı tarafından karsılanmışlardır. Kâzım Pş. Hz., bir motörle Topane'ye çıkmışlar, otomobille Nişantası'nda oturan akrabaların dan bir zatın evine gitmişlerdir. Meclis Reisimizin İstanbul'a gelmeleri burada bulunan refika • larımn rahatsızlığından dolayı • dır. Kâzım Pş. Hz. burada bu lundukları müddet zarfında dişlerini de tedavi ettirecek, per şembe günü, olmadığı takdirde Sigara fiatları Indirilecek lutun Inhısarı muduru nün beyanatı sarı umumı mudür vekili Hüsnü Bey, dün, muhtelif mes'eleler hakkında bir muharriri mize şu beya natta bulun muştur: • BalkanJ^tün birliği Konferans devam ediyar, murahhaslar neticeden ümitvar görünüyorlar l Tütün tnhi Yeni sene bütçesi « Yeni se ne bütcesi Mec lise verilmiş ve Tutun Inhisarı Mudur Bütçe Encümevekili Husnu B. ninde müzakere edilmiştir. Yeni (Mabadı 2 ıncı sahıfede) Dun şehrimize gelen Adliye Vekılt Yusuf Kemal Bey harririmize Meclisin bu devirdeki mesaisi hakkında şu beya natta bulunmuşlardır: cumartesi günü Ankara'ya gide • ceklerdir. Kâzım Pş. Hz. dün bir mu ( Mabadı 2 ıncı sahıiede ) Dile kolay... 45 sene ayni dairede çabşan bir memur Bursa 16 susî) Dile kolay, fakat 45 sene ayni şehirde, ayni dairede ve ayni ma • sada bilâfasıla çahşmak için doğrusu insana hem tükenmez bir ömür, hem de hudutsuz bir sabır ister.. Iste. sabrın bu hudutsuz Zıhnı Bey belâgatine güzel bir misal: Bursa'da tahrirat kâtibi iken iki sene evvel tekaüt olan Zihni Bey bu memuriyete (20) kuruş maaşla girmis, tekaüt olacağı zaman maaşı (40) liraya kadar yükselmiş Zamanında (30) tane vali değişmis . (50) kadar mektupçu gelip gitmiş . Saçını burada ağartan ve memuriyet hayatında değişiklik nedir bilmiyen bu memura hükumet evvelki gün (480) lira ikramiye vermis ve (30) lira da maas tahsis etmiştir. Tütun konferansmm dunkü içtimatndan bir intiba müsait bir surette devam etmekte • dir. önümüzdeki pazar gününe kadar görüşeceğiz.» Türk murahhasları da konferauım neticesinden ümitvar görünmektedîrler. Bu konferans ihzari mahiyette dir. Konferansta her üç heyeti murahhasa kendi noktai nazarlarınt izah etmekte, bu noktai nazalardan birbirlerine uyanlar kaydolunanaktadır. Bu suretle bir formül vücude getirüerek her üç memleketin tütün mes'elesine muayyen bir istikamet verilmesine çalışılmaktadır. Konferansın pazar gününe kadar (Mabadi 4 üncü sahifede) Atina'da ikinci bir Konferans toplanacak Balkan tütün konferansı dün oğ leden sonra saat üçte Nemlizade Mithat Beyin riyasetinde toplanmış, saat altıya kadar müzakeratta bu lunmuştur. Konferansa istirak eden bazı murahhaslar fransızca bilmedikleri ci hetle bu zevatın mütaleaları tercümanlar vasıtasile alınmaktadır. Bulgar ve Yunan murahhasları dun kendilerile görüşen bir muharririmize demişlerdir ki: « Konferans çok samimî ve çok Başvekilimizin seyahati Tevere vapurunda 25 kişilik yer tutuldu, heyet pazar günü hareket edecek Ankara 17 (Telefonla) Ismet Paşa Hz. ve refakatindeki zevat cumartesi akşamı buradan Roma'ya müte veccihen hare ket edecekler dir. Tevere vapu ru pazar günü 9 da Galata rıhtımından hare Italya'ya goturecek olan Tevere vapuru ketle Haydar Recep, Ali, Saffet, Mahmut, Yunus paşa açıklarında duracak, İsmet Pasa Hz. ve diğer zevat bir istimbotla Nadi, Reşit Galip, Falik Rıfkı, Ruşen doğruca gemiye gideceklerdir. Eşref, Yakup Kadri, Asım Beyler, Roma seyahatine iştirak edecek Başvekâlet ve Hariciye Vekâleti Kazevatın isimleri kat'iyet kesbetmiş lemi Mahsus Müdürleri, Ankara Vatir. Yapılan liste şudur: lisi Nevzat Bey. Ismet Paşa Hz. ve refikaları hanıTevere vapurunda yirmi beş ki mef endi, Hariciye Vekili Tevf ik Rüş şilik yer tutulmuştur. tü Bey ve refikaları hanımefendi, lllllllllllllllllllllirilllllll llllimilimilllllllllllllll IIIIIMinillllllllllllllllMllllllllllllllllllinill IIIMIII1 IIIIIII1II1IHII1II1IIIIIIIIIIM1 IIIIIIIMIIIIIlllllllillllllllllllllllllllllinillllllltllllllllllllllll ınıınınıııınnııııııııııııınııııııııııiMiııınıııınııiııııınmııııııııııınnıniiMiıııınınnııı On altı kuliip arasmda nuvarnız cuma günü başlıyor^ Gayrifedere kulüpler arasındaki tur Muvazene vergisi Bütçe Encümeni istisna ları 20 lirava çıkardı taraftan insaat ve tesisata büyük ser. mayeler ve büyük faaliyetler tahsis etmekle beraber mevcut istihsali hergün daha ziyade artırmak mesaisini dahi ayrıca ve ehemmiyetle takipten hali kalmamışlardır. Yenîd'en yapılması lâzım insaat v e tesisata tahsis olunan sermayeler şunlardır: s ,'< Milyar ruble 1928 senesiödV'^ 4,1 1929 » 5,9 1930 » 10,1 1931 » 16,0 Ankara 17 (Telefonla) Bütçe 1932 ^ > 24,2 Encümeni muvazene vergisi lâyihasını Buna mukabil 1913 te 2 3 milyar bazı tadilâtla kabul etmiştir. Encümen ve 1928 de 26,4 milyar ruble olan istisna haddini 15 liradan 2 0 liraya çımillî iradın içinde bulunduğumuz karmıştır. 1932 senesinde 49,4 milyar ruble oNakliyat vergisi lâyihası da Bütçe Enlarak kayıt ve tahmin olunduğunu söylemek alınmakta olan neticelerin cümeninde müzakere olunmustur. Encümen vergivi Maliye Encümeninin kabüyüklüğünü göstermeğe kâfidir. •bul ettiğişekilde kabul etmi», ywm Rusya'da traktör, otomobil, teie«" zammı muvafık bnlmamıştır. fon, elektrik tesisatı, büyük demîr Encümen verginin yol inşasma teş sanayii gibi modern bir memleketin başlıca ihtiyacatını teşkil eden sanayi milini de muvafık bulmamışbrVergi nin yalnız yolculara hasn kararlaştınlYUNUS NADI mıshr. ( Mabadi 2 incı sahifede ) gunü bajlıyacak olan gayrıfedere kulupler turnuvasınm yapilacağı bostan stadyomu Resmî spor teşkilâtına, dahil ol mıyan gayrifedere kulüpler arasmda tertip edilen turnuva maçlarına cuma günü saat 11 de Karagümrük' teki Çukurbostan stadyomunda lanacaktır. Turnuva maçları îçua heç türlü esasat kararlaştırılmıs ve ku(Mabadi 4 uncü sahifede)