14 Aralık 1931 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

« Avrupanın büyük ve kuvvetli mala rağbet zengin olmuşlardır. milletleri o yerli sayesinde SMM a vr AKŞAM Bizde yerli mala rağbet etmeli, yerli eşya kullan- mağı bir ahlâk mefhumu addetmeliyiz. Sene 14 — No: 4734 — Fiatı her yerde: 5 kuruş PAZARTESİ — 14 kânunuevvel 1931 Telefonlar: Tahrir 21686 — Idare 21434 — Klişe 20113 : Ismet paşanın nutku Ismet paşanın, tasarruf haftası münasebetile söyledigi nutuk, üç kelime ile tavsif edilebilir: Sarahat, samimiyet, cesaret. Başvekil paşa, bu fırsattan istifade ederek, güzel hisler ve zarif kelimelerden yapma çerçi- velere ( sığınmış bir tasarruf edebiyatı oyapmak istememiş, memleketin iktisadi vaziyetini, kendine has samimiyetle , olduğu gibi izah etmiştir. Ismet paşa, iktisadiyatta her şeyden ziyade milletin itimadı sayesinde oOiş görülebileceğini tebarüz ettirerek bu en maddi meselede bile ruhi ve manevi amillere kıymet vermek isabetini gösterdikten sonra para meselesini izah etmiştir. “Türk parasını saklamaktan ise, köşede bucakta buldukları ecnebi dövizlerini (o bankaya (yatırmış olanların hepsi, çok acı sukutu hayallere uğradılar.., dedikten sonra: “Iki senelik acı tecrübelerden sonra — anlaşıldı ki, paramız bütün memleket paralarının en sağlamıdır.., Cümlesini söyliye- bilen Ismet paşa, hiç bir mesnedin sağlam addedilmediği bu teşevvüş deyrinde ocidden büyük bir cesaret göstemiştir. Bu cesaret, ne sadece lâfzi, ne de kendini dinleyenler üzerinde muvakkat bir propaganda tesiri yapmaya ma- tuftur. İsmet paşanın, her hangi bir mesele hakkında karar vermeden, hatta söz söylemeden evel “kılı kırk yarmak,, itiyadını bilenler bu sözün kudretini, bu cesaretin kıymetini iyi anlarlar. Itiraf edebiliriz ki, bir paranın kıymeti üzerindeki bu cesaret, şu günlerde değme memleketin devlet adamına nasip olamaz. Bundan dolayı nekadar iftihar etse azdır. Ismet paşa, tasarruf kaidesini, hem fertlerin hususi hayatında, hem devletin bütçesinde: “Ne kadar kazanıyorsak, azami o kadar sarfetmek ,, şeklinde izah ediyor, ve ithalâtın bu kaideye tevfikan tahdit edildiğini (anlatıyor. Bu tedbirin menfi neticeleri olacaktır, Başvekil bunu gizlemiyor. Hususi hayatımızda, her istediğimiz malı, istediğimiz miktarda alamıyacağız. Devletin o varidatında (o terakus olacak. Fakat, tesirleri her ne olursa olsun, bu tedbir zaruridir. Çünki, paramızı korumak için, sattığımız mal kadar, hariçten mal alacağız. İthalâtı tahdit edip, bin türlü müşkilâta katlanacağımıza,ihracatı arttıracak tedbirler bulmak daha iyi olmaz mıydı? Kolay itiraz! Ismet Paşa buna cevap veriyor: «Memlekete hariçten çok altın getirecek kadar bol bol satabilmek imkânı olsaydı, teşvik ile memleketin istihsalâtı ve satışları, ne kadar mal getitirse getirsin, ona tefavuk edecek dereceyi bulsa idi, bütün bu tedbirlere lüzum kalmazdı. Nazari olarak böyle bir akıl vermek elbette müreccahtır. Çalışmalı, çok ka- zanmalı, çok satmalı, o kadar çok sat malı ki; meinlekete ne kadar mal girerse girsin hepsine bu vasıta ile karşı koy- malı. Ne güzel , dünya üzerinde böyle bir mem kalmadı. Hiç kimse hesapsız, satabileceğine gü e sapsız satın almak mevkiinde değildir,» (Devamı ikinci sahifede ) Necmeddin Sadık Yerli malı Kâzım paşa Hz. mühim bir nutuk söyledi Kâzım paşa Hz. Ankara, 14 — Tasarruf haftası dolayısile Meclis reisi Kâzım Pş. radyoda bir nutuk söylemiştir. ni Kâzım paşa nutkunda demiştir 1: “Bu hafta her Türk kendisine şu suali sormalıdır: “Ben iktisadi vazifelerimi yapıyor muyum?.,, Iktisadi vezifelerimizin en ehem- miyetlisi yerli mal kullanmaktır. Her sene ticaret müvazenemizde vasati 50 milyon lira bir açık var- dır. Eğer bu açığı kapatamazsak türk parasının kıymeti düşer. Her sene 107 milyon liralık tereyağ, zeytin, peynir, et, pirinç, fasulye, yumurta gibi (memleketimizde âlâsı yetişen maddeler alıyoruz. Aldığımız pamuklu, yünlü, ipekli eşyalar da mühim bir yekün tutar. Herkes yerli malı kullanmağı bir vazife bilirse bu memlekete bu eşyalardan 10 paralık bile girmez. Osmanlı saltanatı devrinde bir milli sanayiimiz yoktu. Bugün git- tikçe inkişaf eden bir milli sana- yiimiz var. Bütün dünya sana- yiinde bir durgunluk göze çarpar- ken türk sanayiinde bir genişleme vardır. Bunu yerli mala gittikçe artan rağbete borçluyuz. Bugün zarif kumaşlarımız karşısında: “Bunlar bakikaten yerli mal mı ?,, diye hayret edenler çoktur. 107 milyonu bulan yiyecek ve giyecek ihtiyacını dahilden temin etmeliyiz. Avrupanın büyük ve (Baş tarafı birinci sahifede ) Temlik muamelesi Gayri mübadiller tapu harcı vermiyecekler Ankara, 13 (Hususi) — Temlik kanunundan istifade edecek olan- lara verilen tapu senetleri harçları hakkında hükümet, meclise bir lâyiha vermiştir. Bu lâyihada temlik kanununun 8 inci maddesi mucibince tapuya o raptedilmiş olup birinci veya ikinci taksiti alınan tapu harçlarının bakiye taksitlerinin veya hiç alınmayan taksitlerin affı teklif edilmektedir. Aynı teklife göre tahsil edilmiş taksitler iade olunmıyacak, 1912 teşrininden (evvel (o Yunanistanı terkeden Türklerin istihkaklarına mukabil: Türkiyede (alacakları gayri menkül mallar tapu harcın- dan müstesna tutulacaklardır. Bu suretle gayri omübadillerin alacakları mallar için tapu harcı | verilmiyeceği anlaşılıyor. Kaçakçılık 22 maddelik bir program hazırlandı Ankara 14 (Hususi) — Kaçak- çılık meselesini tetkik eden Halk firkası maliye encümeni bu hu- susta alınacak tedbirlere dair yirmi iki maddelik bir mücadele programı hazırlamıştır. Bu prog- ramın tetkiki için dün Meclisin Bütçe encümeninde Meclis reisi Kâzım paşanın riyasetinde mühim bir içtima yapılmıştır. İçtimaa heyeti vekile azasile, mebuslar iştirak etmiştir. Encümene dahil olmiyan bir çok mebuslar da mü- zakereyi takip etmişlerdir. Dünkü içtimada projenin mü- zakeresi ikmal edilemediğinden bugünkü içtimada proje kat'i şeklini alacaktır. Projede kaçak- çılık için iki hedef takip edil- mektedir. Biri hudutlarda, diğeri de gümrüklerde alınacak tedbir- lerdir. Bu tedbirlerin başlıcası bugünkü kanun ve nizamnamelerde yapılacak tadilâttır. Kanunlardaki tadilât alâkadar vekâletlerce ha- zırlanacaktır. Kaçakçıları takip, muhakeme için İstiklâl mahkemelerinin teş- kiline, heyeti vekile. azası gibi, maliye encümeni de lüzum gör- memiştir. Ancak alınacak adli tedbirler sırasında kaçakçı muha- kemelerinin (sür'atle (yapılması muvafık görülmüştür. Kaçakçılar mevkuf olarak mu- hakeme edileceklerdir. Bugünkü içtimada kat'i şeklini alacak proje salı günkü fırka grupunda müza- kere edilecek ve bilâhare Millet meclisine sevkolunacaktır. Maliye müşaviri Maliye “vekâletine bir ecnebi müşavi getirilmesi düşünülüyor Ankaradan gelen bir telgrafa göre maliye vekâletine bir ecnebi müşavir getirilmesi düşünülmek- tedir. ni ile üçüncü liste Iktisat vekâleti üçüncü konten- jan listesini hazırlamağa ay ba- şında başlıyacaktır. n Inhisarları tevhit Bu hususta tetkikat yapılıyor Ankara, 13 — Inhisar idarele- rinin birleştirilmesi hakkında Bü- Trakyada hava açtı Edirnede yeni feyezaan vukuundan korkuluyor Trenler aktarma suretile işlemektedir. Karadenizde fırtına var Edirnede su altında Edirne 14 (Hususi) — Son kar fırtınasından sonra hava açmıştır. Sular yavaş yavaş çekiliyor. Ma- mafih şehrin bazı kısımları el'an su altındadar. Şimdi karların eri- yerek tekrar nehirlerin kabarma- sından korkulmaktadır. Termo- metro sıfırdan aşağı olduğu için şimdilik böyle bir ihtimal yoktur. Bozulan tren yolunun ve küp- rülerin tamiri için çalışılmaktadır. Hattaki bozukluk daha! ziyade Yunan toprağındadır. Trenlerin bir müddet aktarma suretile işliyeceği zannolunuyor. Edirne 13(A.A.)— Havada sü- künet var. Güneş ziyası altında beyazlara Obürünen memleket, temiz ve tam bir kış manzarası veriyor. Şehrin Ayşekadın, Mihal köprü ve Göl maballeleriyle meşhur saray içi kâmilen su içindedir. Termometre yükseldiği için ani eriyecek karların büyük zayiata nar yük Millet meçlisi âzazası arasın- II da bir cereyan vardır. Maliye ve- kilinin de buna muhalif olmadığı söyleniyor. Hükümet bu hususta tetkikat yapmaktadır. i Koli postallar Bunlar da kontenjana | tabi olacak l Ankara 13 — Kontenjan usu- lünün kolipostal muamelâtına da teşmili üzerine Istanbul ithalât gümrüğü müdür muavini Nured- din B. Ankara'ya geldi. Umumi müdürlükten bazı talimat alıp dönecektir. Gümrükler umumi müdürlüğü bütçe tahsisat vize defterlerine benzer şekilde yeni kontenjan defterleri bastırmaktadır. Ikinci kânun başından itibaren kararname ahkâmının formaliteye ait tatbikatı bu defterlere kayd” | edilecek ve gümrüklerde muam& lât bu defter sayesinde kolay seri bir şekilde kontrol edile- cektir. Ye NUN ZE kalan bir sokak sebep olacağından korkuluyor, Teftişte bulunan Vali Emin bey tuğyan hasebile Uzunköprüde kaldı. Tren münakalâtı elân mün- katidir. Yol ve köprülerde sakat- lık vardır. Şimendüfer hattı Şark demiryollar idaresinden aldığımız malümata göre şimen- düfer münakalâtı aktarma suretile yapılıyor. Bu yüzden trenler gecik- mektedir. Hat Uzun köprüile Edirne arasında bir kaç yerde bozulmuştur. Bu toprağında olduğundan tamirat ile Yunan mühendisleri meşgul oluyorlar. Türk arazisi dahilindeki tamirat için de Istanbuldan mühen- dis ve memurlar gönderilmiştir. Kara denizde fırtına Karadenizde fırtına devam edi- yor. Fırtına en ziyade Boğazla Sinop arasındadır. Bir çok va purlar limanlara iltica etmiştir. ( Devamı ikinci sahifede ) İİ himen kısım Yunan