23 Kasım 1931 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

iktisadi buhran ile mü- cadele için yeni tedbirler alınması düşünülüyor. Sene 14 — No: 4713 — fiatı her yerde: 5 kuruş AKŞAM Japonya, Mançuride harp için esaslı surette hazırlık yapmağa başladı. PAZARTESİ — 23 Teşrinisani 1931 Telefonlar: ii 21686 — Idare 21434 — Klişe 20113 Hilâfet işinde yabancı parmağı ! Israrla söylüyoruz: Hilâfet satılığa çıkarıldı. Buna inanınız. O kadar ki, üste- lik para da veriyorlar !.. Mısır hükümeti, Kudüs davetine verdiği cevapta, Mısır işlerinden bahsedilmemek (| şartile | hilâfet kongresine iştirak edebileceğini bildirdi. Mısır -cevabına bakılırsa- bunu bir dünya işi değil galiba bir ahiret meselesi gibi anlamak istiyor |, islâm (Ohukuku © esasiyesinde Hilâfet, hükümet demektir. Din siyaseti dünyaya da abirete de karışır. Hilâfet diye ruhan! bir şahsiyet, bir teşkilât yoktur. Bu hukuka göre Papalığı andırır bir vaziyet düşünülemez. Yirminci (o asır o medeniyetinin icabatı, dini, dünya işlerine karıştırmıyor. Dini bir hükümet, kabul etmiyor, Papalık bile elini dünya işlerinden çekmeğe meckur edildi. Münferit bir halde yaşiya- biliyor. Hilâfet için böyle bir hâl düşünülüyorsa bu, işi büsbütün çığrından çıkarmak, onu islâm milletleri aleyhine kullanmaktır. Zannediyoruz ki hakikat, buna yakın bir şekilde tecelli edecektir. * *5 Hilâfetin din hukukuna göre mahiyeti, tarihteki davası, rolü kısaca gözden geçirildi. Şimdi kongre teşebbüsünün iç yüzünü araştırabiliriz. Biz, bu işte yabancı parmağı görüyoruz. Bu tahrikâtın hedef- lerinden birisi de türk cumhuriye- tidir. Türk ibtilâlidir. Türkiyemiz muasır medeniyetin icaplarma göre süratle ilerliyor. Süratle kvvetleniyor. Diğer islâm milletlerde, az çok bir uyanıklık hareketi var. Bu vaziyet bazı ya- bancıları (o endişeye (düşürüyor. Bunlar hilâfeti, müslüman camia- | larda bir irtica aleti gibi, Türki- yemize karşı da, bir kundak gibi kullanmak isteyebilirler. * .. Kudüs İngiliz mandası altında- dır. Açık bir tabirle orada İngil- tere hâkimdir. Manda şekilleri bir tarafa bırakılırsa, Kudüs müf- tüsü ve etrafındakiler büyük Beritanya tabiiyetinde gibi bir şey- dirler. Onun emri altındadırlar. Demek ki hilâfet işleri ilk bakış- ta hiristiyan bir devletin müsa- mehasından kuvvet alıyor. Belki- de arzusundan!. Sakıt halife Abdülmecidin kızı, İngiliz mahmisi Hintli racalardan | birinin oğluyla evlenmek üzeredir. Bu da kayde değer. Fransaya gelince, o bu işle Mallar çıkıyor Gümrüklerde muamele tabii şeklini aldı Rüsumat baş müdi'rü Seyfi B. Dün gümrüklerde supalan mal- lar ve 15 teşrinievvele kadar muameleye konan tüccar eşyası- nın muameleleri yapılmıştır, Bu mallardan bir kısmı anbar- lara göndrilmiştir. Bir kaç gündenberi gümrük- lerde devam eden müşkülâtın önüne geçilmiş ve muamelât tabii ceryanını bulmuştur. — Dün teftiş heyeti, reisi Adil beyin riyasetinde toplanmış ve mesaisine devam etmiştir. Gümrük eşyası görülen lüzum üzerine iki kısma ayrılmıştır. Gümrüklerde bu tasnif üzerine çalışılmaktadır. ölümrüklerde teehhür Ankara 22 (Hususi) — Meclis | arzuhal encümeni, gümrükten mal | çıkarmak hususundaki teehhür- lere dair vaki olan şikâyetler İ üzerine umum gümrükler müdirini dinledi. Bu teehhürden kaybeden hükümet müteahhitleri zarar gör- miyeceklerdir. Kaşeli Yeni ve esaslı tedbirler alınacak Ankara 22 (Hususi) — Gümrük | muhafaza teşkilâtının askerileşti- | İ rilmesinden başka kaçağa karşı i gümrükle ( inhisarlar (o arasında müşterek tertibat teşkilâtı yapıl- ! ması tasavvur ediliyor. Kaçakçılıkla mücadele Ankara 22 (Hususi) — Hükümet kaçakçılığa karşı şiddetli tedbir- ler alacaktır. | kaçakçılara muhakeme için istik- | lâl mahkemeleri teşkili lüzumundan çoktanberi meşguldür. Abdülmecit | bahsediliyor. meçhul paralarla Nis te yaşıyor. | Türkiyenin, Türk ihtilâlinin bütün düşmanları bu memleketin top- raklarında barınıyorlar. Suikastçı ermenisinden tutunuz da, rumu, yahudisi, mürteci müslümanı hepsi orada, Hepsi Fransadan himaye görüyorlar. Hattâ bunlara hudut boylarında, yeni yeni köyler ya- pıldı. Yapılıyor da.. Bizce Kudüs müftisinin din gay- reti bu menbalardan mülhem olabilir, Bu muhakkak gibidir. : v. Hilâfet Türkiyede iken Ingilte- renin en çok gocunduğu bir şeydi. Bugün Fransa ile birlikte bunun ihyasını isteyebilir mi? Bu pek / Devamı dördüncü sahifede ) #ahmut Esat | Cenup | kaçakçılık hakkında Surye hükü- İ metinin nazarı dikkati celp | edilecektir. Meclisin kış tatili Ankara, 22 (Hususi) — Başvekil | Ismet paşa hazretlerinin gelecek hafta mecliste beyanatta bulun- ması muhtemeldir. Bu münase- betle mühim müzakereler cereyan edecektir. s mahafilinde bu sene kış yapılmaması lehinde bir cereyan vardır. Muğla'da tütün satışı Muğla 22 (A. A.) — Şimdiye ii yek daklinde bir giilyon 200 bin okka tütün satılmıştır. İ Dadya, Mermeris, Fethiye ve Bodrumda henüz piyasa açılma- Mebuslar arasında | hududunda vuku bulan | Gemisini kurta- ran kaptandır! Bütün tüccar, bankacılar dahil olduğu . halde, efkârı umumiye, ithalâtın tahdidini tasvip etti. Bazıları diyorlar ki: Hükümet o bugün aldığı tedbirleri iki sene evel almış olsaydı, memleketin iktisadi sıkıntısı, şimdi iki misli az olurdu. Neydi oo devletin arkası kesilmeyen mübayaatı? Neydi otüccarın / alabil diğine, başı boş ithalâtı!. Çok doğru... Fakat bugün alınan ve herkesin, hattâ hususi men- faatleri az çok haleldar olan tacirlerin bile tasvip ettiği bu mühim tedbirin bu derece hüsnü kabul görmesi için, ahvalin bugünkü kadar vaha- met kesbetmesi lâzımdı! Bu fevkalâde tedbir iki sene evel tatbik edilseydi -daha o zamandan bunun lüzum we faidesini tahmin eden maliyecilerimiz bulun- saydı bile- memlekette kıya- met kopardı... Borsada ittihaz edilen, ve bugün artık hepi- mize çok tabii ve makul görünen tedbirlerin, » zaman ne büyük itirazlara uğradığını unutmamalı. “Buna karşı da şu cevabı verenler bulunur: Hakiki iktisatçı, maliyeci devlet adamı o dur ki, mem- leketin menfaatlerine muvafık olan tedbirleri, herkesin itiraz ( ve tenkidine rağmen,gürültüye Ü papuç bırakmadan tatbik İ) eder. Bunun faidesi varsın iki sene, beş sene, elli sene sonra takdir edilsin... Bu da doğru Ancak, beynelmilel harici ve iktisadi münasebetlerin bu derece girift olduğu bir asırda, bir memlekete ecnebi malı ithalâtının, o memleket ikti- sadiyatına zazar vermeden, tahdit edilebilmesi için,dünya buhranının bu seneki kadar vahim dir şekle girmesi lâzımdı. Bütün dünya millet- leri öyle fırtınalar içinde bocalıyor ki, artıh kimsenin ne hakkı, Gemisini ardı itiraza ne kaldı: kurtaran kaptandır! kimseye mecali caret muahedeleri Muahedelere yeni maddeler ilâve edilecek Ankara 23 — Bazı devletlerle aramızdaki ticaret muahedeleri tecdit edilecektir. Yeni muahe- delere vaziyete daha uyğun yeni esaslar konulacaktır. Muahedeler iktisadı koruma kararnamesine tevfikan yapılacaktır. Gelecek ay içinde Mısır, Italya, Suriye, Yugoslavya, Filipin, Lit- vanya, Portekiz hükümetlerile aramızdaki ticaret muahedelerine yeni esaslar konulacaktır. Meselâ Suriye — hükümeti omuahedesine kaçakcılığın meni hakkında bir çok maddeler: ilâve edilecoktir. Eskiden yapılmış bir çok muahe- deler iecdit edilirken de aynı i surette hareket edilecektir. —— Iktisadi buhrana karşı Masrafın en az dereceye indirilmesine çalışılıyor Kaçakçıları muhakeme için istiklâl mahkemeleri teşkili isteniyor Ankara 22 (Hususi) — Büyük Millet Meclisi maliye encümeni bugün, maliye vekili hazır olduğu halde, toplanarak ikitisadiyatı koruma kanununu tetkik etmiştir. Tetkikatın bu hafta zarfında bitirilmesi muhtemeldir. Yeni kanunun 10 - 12 milyon lira kadar varidat temin edeceği tahmin olunuyor. Maamafih büt- cede muvazeneyi temin için bun- dan başka diğer bir takım tedbir- ler ittihazı lâzım geleceği zan- nedilmektedir. Bu cümleden ola- rak masrafın indirilmesi yolları aranıyor. Bzzı mebuslar yeni büt- cenin 150, hattâ 140 milyon lira olarak tesbiyet edilmesini ileri sürüyorlar. Masrafı indirmek için düşünülen çareler şunlardır: 1 — Devlet teşkilâtında tev- hitleri suretile idarı ü görülen bazı teşekküller birleş- tirileceklerdir. Mübayaat ile uğraşan komis- yon ve daireler bu cümledendir.. 2 — Inhisar idarelerinin mas- rafları asgari dereceye indirilecel,, bunların temin ettikleri umumi varidatın pek azı masrafa, çoğu devlete gitmesi esası temin olu- nacaktır. 3 — Düyunuumumiye bütçe- sine Osmanlı borçlarına karşılık olarak konan mebaliğin yeni bir anlaşmaya istinaden kati ihtimali kuvvetlidir. 4 — Bütçeleri kabarık daire- lerin bu bütçelerinde tenzil care- leri aranacaktır. Mukaveleye bağlı tediyat için bazı tediye usulleri ve yabut tediyat taksitlerinin çoğaltılması imkânları taharri olunacaktır. 5 — Barem ve tekaüt kanu- nunun tadili için bir cereyan varsa da henüz bir karar verilmiş değildir. Maamafih Yahya Galip beyin fırka grubundaki teklifi veçhile devlet kadrosunda en yüksek maaşın 350 lira olarak tesbiti gibi bir noktai nazar taraftar kazanmaktadır. Iktisadiyatı koruma vergisinin icapederse bunun mükelleflere teşmili de düşünülüyor “Temyiz mahkemesinin Ankaraya nakli Ankara, 22 — Temyiz mahke- mesinin Ankaraya nakli tamamen kararlaştırılmıştır. Adliye vekâleti bina araştırmakla meşguldür. Bu hususta Yenişehirde müteaddit apartımanların kiralanarak oObu daireye tahsis edilmesi muhtemeldir Atina seyahati hazırlığı Dün ekzersiz maçı yapan Galatasaray ve Fener takımları bir arada Bey — Iktisadi buhran karşısında herkes tasarruf ediyor... Hanım — O halde artık sinemaya yalnız ben gideyim, sen gitme!