28 Mayıs 1929 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

| ! 1 ? e— *tarafından beş on asır evel düşünülen ye “AKŞAMDAN AKŞAMA ğülnci asır medeniyeti ve Bin bir gece masalları Bazıları meşhur romancı” Jüles | Verne ( — Jül Vern )i pek şayanı hayret bir adam telâkki ediyorlar; diyorlar ki: tayyareyi, zep- pelini, telefonu, telsizi, ve alelü- Mum asrımızın medeniyetini mey- dana getiren teknik techizat ve tertibatı, icatlarından — 10-20-30 Sene evel tasavvur ve tahayyül edebilmek ne fatanet, ne dirayet, ne kiyaset, ne zel Evet, şüphesiz ! Şüphesiz, bu, büyük bir akıllık, büyük bir dür- binlik alâmetidir; fakat, Bin bir gece masalları m yaratan kadim şark milletlerinin " istikbali keş- 'fetme kabiliyetleri ,, yanında tir; devede kulaktır ! Filhakika, üzerine binilir binil mez, insanı istediği her hangi bir yere Jâhzada uçuürüveren sihirli tayyareden zeppelinden gayri nedir? Vakıa, şeklen daha iptidat görünyor; lâkin sür'atinin derecesi- ne, bugünkü teknik henüz irişme- bakar bakmaz, arzu bu- yurduğunuz yerde, — gönlünüzün adamı hali hazırdaki ha- dinde görebilmek imkânını size veren billur top, yeni icat olunan, indeki gibi hareket Sillar topun halinde değil; put misali camittir. Meşhur Kel Oğlanı, Gayya Kuyusundan dünya yüzüne çıkaran, çakl,, diyip et istiyen, “gukl,, diyip su istiyen Anka kuşu kadar mükemmel bir assansör, henüz, New-Yorkun grafte-ciel ( — semayı farmalıyan ) ünvanlı 40 - S0 - 110 katlı binalarında bile yokl.. | Üç ciltlik Bin bir gece külliya- | tını karıştırınız; 20'inci asır mede- niyetinin bütün anasırını, orada, mütekâmil bir halde göreceksiniz! Evet, daha mütekâmil bir halde! Zira, eski şark masalı müellifleri Mmedeniyet seviyesine irişebilmekten. maalesef henüz pek uzağız! Faraza gönlümüz serinlik istedi miydi, /fasamızı yere çalar çalmaz önü- “müzde bir deniz halkedemiyoruz! Buna rağmen, bir şeyde, yalnız bir tek şeyde, şark fantezisinin irişemediği bir dereceye ulaştık: Harpculuktal.. Masalların en ba- “hadir, en meşhur kahramanı, kıysa kıysa, “bir hamlede 72 cana kıyar!,, Halbuki, biz, tanklarımız, torpille- rimiz, dretaotlarımız, 42 liklerimiz, lağamlarımızla, Harbi Umumide * bir hamlede 72 candan , pek fazlasına kıydık. Şayet ikinci bir ümümi harp zuhur edecek olursa yehi icat olunan zehirli gazları ortalığa saldık mıydı, * bir ham- lede 72,5 milletin birden canına, kıyacağımıza şüphe yoktur Bu mazhariyetimizi, eski şark, hiç bir masalında tahayyül ede - memiştir! e ( Vâ - Nü ) Edremitte su Edremit belediyesi, kasabanın su ihtiyacını temin ve tedarik etmek için hazırlanmıştır. Edremide iki buçük saat mesa- feden tatlı bir suyun isalesi temin adilecektir ! Bunun için belediye tarafından | 200 Hiralık keşif yaptırılmıştır. Para muhtelif taksitlerde ödene- cektir. Kasabanın sıhhi ve bol suya ihtiyacı bu süretle temin edile- L aa DDDT — TARRRADRARRDRRNDRRRDRD DNDN Temiz su Emanet bir şirket teşkilini düşünüyor Menba suları şirketi, tesis edil- diği günden' beri bir çok - istiha- leler geçirmiş ve maksadı teşek- külünü temin edememişti. Nihayet Emanet şirketle alâkasını kesti. Kayış dağı ve Kanlı kavak suları emanetin malidir. Emanet, bu iki suyu da menbalarında ıslah etmiş kayişdağı suyunu Erenköyü ve Kadiköyüne, Kanlıkavak suyunun Rumelihisari ve Emirgâna indir- miş ve bu semtlerdeki halka mecanen tevzi etmeğe başlamıştır. Bu iki su da İstanbulun en maruf ve kabiliyeti şürbiyeleri en müsait sulardır. Şehremaneti, İstanbulun diğer semtlerinin de bu sulardan istifade edebilmeleri için bir ket teşkil etmeyi tasavvur cı iyor. Emanet, bu şirketi teşkil etmekle İstanbulda temiz su satışını tahtı emniyete alacağını ümit ediyor. Bu yeni su şirketi, tıpkı Üskü- dar- Kısıklı tramvay şirketi gibi bidayette Emanet tarafından ser- imaye konmak suretile teşkil edi- decek, bilâhare aksiyon çıkarıla- cak, halkın da iştiraki temin edilecektir. Emanet, bu tasavvurunu tatbik edebilmek için 1330 senesi büt- çesinden tahsisat tefrik etmek imkânını arayacaktır. Bu taktirde Kanlıkavak ve Kayışdağı suları çok az bir kâr ile şişe ve dama- canalar içinde İstanbulun her ta- rafında - satılacaktır. Bu. şirket teşkil etmek için büyük bir ser- ye de ihtiyaç görülmiyor. Bentlerin tamiri îııu paraya mutavakkıf Sular hakkındaki kanın üze- rine bütün vakıf suları Belediye- lere intikal etmiştir. Halbuki bu radaki noktai haledilme- için bu varidat Emanete emiştir. Ancak, ge- sene şehrimize maruf — su vendislerinden fransız, şehrimize gelmiş, Büyükderedeki bentleri tetkik etmiş, bu bentlerin inşa tarzını pek beğenmiştir . Ancak bentlerden şehre - isale edilen su için vaktile yapılan şebeke kurunu vustai bir tarzda inşa edilen Ceski künklerden ibaret olduğu için, bunlar bu günkü ihtiyacı temin edememek- tedir. Bu mütehassıs, bent sularının bütün şehir içinde tevzii için 4 milyon liraya ihtiyaç olduğunu tespit etmiştir. Şayet Emanet bu parayı İstikraz ve sair bir suretle temine muvaffak| olursa o zaman İstanbulda bir su buhranı kalmayacak ve İstan- bulun su derdi kâmilen haledilmiş olacaktır. Bu takdirde Terkos Suyundan daha leziz, hatta kabili şürp bir su elde edilecektir. İthalât artıyor ithalâtın artmasında bayramın da tesiri oldu Son günlerde ithalât artmıştır. Gümrüklerde muamele nazaran daha ziyade çoğalmıştır. Bunun bir sebebi de bayram münasebetile — işlerinin birikme- sidir. Bayram günlerinde gelen va- purların getirdikleri eşyanın güm- rük muamelesi yapılmamıştı. Ge- len eşyanın ekserisi un ve mabi- fatura teşkil etmektedir. Kara- denizden de külliyetli. miktarda tütün gelmektedir. eskisine | Sıcaklar başladı, geçen sene olduğu gibi bu sene de çeşmeler kurumağa ve bir çok semtlerde halk susuz kalmağa haşladı. Emanet, her işe takdimen bu susuzluğa bir çare bulmalıdır. Ayasofyada arzıhalciler Şehrimize gelen seyyahların en evel ziyaret ettikleri yerlerden biri de Ayasofya cami Hak- buki resmimizde görüldüğü üzre Ayasofya meydanı seyyar arzı- halcılardan — geçilmiyor ve bu hal çirkin bir manzara teşkil edi- yor. Zabitai belediyeyi faaliyete davet ederiz İmar istikrazı izmir Belediyesi 2 milyon lira istikraz ediyor İzmir belediyesini sından istikraz edeci lira ile şehrin mühim ihtiyaçları temin edilecektir. Memlekette en mi lardan biri hal, diger fiatlarının yükselmesini temin için asri ve ihtiyaca kâfi ekmek çıka- racak fırındır. Belediye bu para ile şehrin Mühim yerlerinde vasi istimlâk muameleleri yapacaktır. Hal, Mezarlıkbaşında olacaktır. Vasi bir şekilde yapılacak olan hal de sebze ve et satılacaktır. Han sahiplerine ve sebze dükkân- larına mühim — miktarda veren — sebzeciler hal de — ucuz sebze satmak imkânını elde edeceklerdir. Kasaplar da halde satacakları , eti ——daha — ucuz mal edecekleri için şimdikinden ucuza — satacaklardır. Asri - fırm yapılınca Izmirin bir günlük ekmek ihtiyacını temin edecek derece- de ekmek çıkarmak - kabil - ola- caktır. Ekmek imal işi (Asrı Fırın) da makinelere gördürülecek olduğun- dan imaliye ücretlerinden dolayı ekmek - fiatları hiç olmazsa 1-2 zzül edecektir. ın en mühimi Basma- haneden ileriye doğru olan cad- denin açılması için yapılacaktır. Kemer çayına yapılacak olan yeni köprü de bu para ile vücuda getirilecektir. Kemer istasyonuna inecek elek- tirikli tramvaylar için umumi yol açılacaktır. Bu suretle elektirikli tramvay ray ferşiyatının kemere kadar uzanması temin edilmiş olacaktır. İstanbulun imarı Yeni bir kaç bina- dan başka şehir mühmel haldedir İstanbulda” yapılan mahdut bir kaç binadan sarfınazar ” şehirde umümi bir imar faaliyeti göze çarpınıyor. Yeni binalar €en ziyade Şişli ve Maçka semtlerinde yapılıyor. Fakat geniş ve uzun bir. sahaya ayrılan İstanbul —baştan — başa mühmel bir haldedir.! Burada bir iki misal ile kari- lerimizi tenvir edeceğiz : Beşiktaş ile Ortaköy — arasındaki — yıldız sarayı — düvarı birden — bire çöktü. Emanet duvarın yıkılmayan kısınını da — indirmeğe — mecbur oldu. Orta köyde tütün deposu ittihaz edilen Feriye sarayi önündeki rıhtımın taşları yerinden oynadığından rıhtımda esaslı bir tehlike görülmüş ve depodaki tütün boşaltılmıştır. Senelerden beri Ağa camü du- varında çatlaklıklar görülüyor. Ydiküle surlarındak çatlaklıklar yüzünden surların - birden bire yıkılması tehlikesi her an mev- cuttur. Topkapı sarayının Ayasolya ci- hetindeki kapısı yıkılmak üzüredir. Bu misalleri teksir etmek müm- kündür. Darültünunda halka mahsus dersler verilecektir Bu yaz darülfünunda müderris- ler tarafından halka mahsus ders- ler verilecekdir.' | Cumhuriyet arması | Cumhuriyet arması için yeniden bir. müsabaka açılacağı haber | alınmıştı. Bu yeni müsabakaya Türk ve cenebi san'atkârları iş- | Hirak edeceklerdir Edirne - muallimlerinin Balkanlara seyahatı Edirne muallimleri tatil mese- desininde Balkanlarda bir seyahat yapmağa — karar — vermişlerdir. Edirne muallimler birliği seyahat proğramını tertip etmektedir. /dirne — muallimleri ilk defa olarak Bulğaristan sonra Roman- yaya uğrıyacaklardır. Viyanada röntgen kongrası Alman Röntç <cemiyetinin kongrası Viyanada “Konzerthauz, denilen büyük salonda bin kadar mütehassısın iştirakile küşat edil- miştir. Kongraya iştirak edenler jarasında yalnız alman ve avuslı yalı mütchassıslar değil , aym zemanda civar memleketlerden gelen isveçli, felemenkli ve fran- sız Mmütehassıslar da- bulunmak- tadır. Emanet varidatı 200,000 Jira kadar eksildi Vergilerin tevhidi kanunu kesri munzam, yüzde muayyen bir ni: petteki bütün tevkifat ve küsuratı kaldırmıştır. Bu suretle Emanetin şimdiye kadar kazanç ve müsak- kafat vergilerinden bissci Emanet ikdardan badema Emanet de - edemiyecektir. Barem kanunu yüzünden Emanet varidatından 200 bin lira kaybet- Darülbedayi sanatkârları bu ay sonunda şehrimize geleceklerdir. Darülbedayi burada bir kaç gün kaldıktan sonra karadeniz türne- sine çıkacaktır. ğRADA SIRAD. Taassubun telkini Geçen gün çok feci ve çok acıklı bir Sile facıası 'oldu. 15 yaşında bir mektep — talebesi, İtalyan mektebine devam edem genç halasını katletti. Bu hazin maceranın kanlı taf- silâtını okurken taassubun zel dili ile bir kere daha karşılaştık. Halasına aşık olan küçük katil, maaile yaptıkları Kâğıthane sefa- sından sonra evlerine dönünce, komşuları imam Mehmet efendiye gidiyor ve kâğıthanede nasıl eğ- lendiklerini anlatıyor: Kayığa bin- dik, ata bindik! diyor . Mehmet efendi, bir genç kızın ata binmesini bir cinayet şekline sokuyor, açiyor ağzını, yumuyor. gözünü, söylemediğini bırakıyor: “ Bir genç kızın kâğıthanede ata binmesi namussuzluktur!,, diyor. Esasen genç halasına aşık olan çocuk, komşusunun bu sözlerile çığı rından çıkıyor ve bu gözlerinin önüne sevgilisi Müeyyet hanımın at üstündeki hali geliyor. Etraftaki gençlerin, at üstündeki “güzel kıza nasıl kaskanç gözlerle baktıklarını hatırlıyor ve kıskanç kalbini dağlayan imam efendinin dilinden aldığı mikropla, gidip genç kızı katlediyor. İnkişaf etmemiş dımağlar ve henüz teşekkül etmemiş bünyeler, aczin esiridirler. Aciz daima batıla sığınmış ve mevhum kuvvetlerden medet ummuştur. Tahsil görme- miş müfekkireler, taassubun tel- kininden, bu telkinlerin zehrinden korunamazlar. y Fena tefsir edilen vakaiyin böyle feci akıbetleri olacağını düşünmek lazımdır. İşte maaleset bu gün gene mürteci bir noktayı nazarın bir cinayetine daha şahit olduk. 15 yaşındaki bir talebe katıl oldu. Fakat asıl katıl muhakkak ki, Mehmet efendinin sakim zihni- yetidir. Selâmi İzzet Tashih Dünkü yazımda paralel kelimesi parelle şeklinde çıkmıştı. Yazının sonundaki not da şöyle olacaktı: Korkarak söyliyorum, çünkü, ede- biyat alemimiz tuhaflaşti: Anlarım diyene kızıyorlar, anlamam diye- ne kızıyorlar, Buz imtiyazı İmtiyazın tarihçesi hakkında malümat Buz inhisarı etrafında Şehre- mini Muhiddin B. ile Yunus Nadi B. arasındaki münakaşa üzerine buz meselesinin şimdiye -kadar i şafhaları tahkik ettik : Bu imtiyaz evvelâ — Abdülâziz zamanlarında Salim ağa namında birine - verilmiş, bu zat, uzun müddet buz imâli ve satışile meş- ğul olmuş bilhara - Abdülhan bir iradesile buz işi Abdülhamidin Şeyhi Ebülhüdanın oğlu Hasan beye verilmi; bir müddet bu işle uğraşmiş ve nihayet Haydar B. zamanında mezbahanın açılmasile Vekâletten gelen bir emir özerine Emanet inbisarma tevdi edilmiştir. ANKARA PALAS (ANKARA ) Bütün odalarda telefon, sı- cak suyu, kaloriferi vardır. Hususi banyolu apartımanlar. Odalrın fiatı: 6-8-10 ve 12 liradır. Amerikan barı, Orkes- tra, erkek ve kadımlara mah- sus perukâr salanu, çamaşır- hane, garaj, tenis, kütüphane, yataklı vagonlar — şirketinin acentalığı.