20 Kasım 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

DÜNYADA OLUP BİTENLER Orta Doğu Huzursuz bölge Sudandaki ayaklanmayla Suudi A- rabistandaki saray ihtilâli neti- cesi dünya kamu oyunun o dikkatini- yeniden üzerine çeken Orta olaylar birbirini kovalamaya ediyor. e Yemende iki yılı aşkın bir süredir devam eden iç savaş, geride bıraktığımız haftalar içinde odurmuş, Sudanda devlet başkanı General Ab- bud işbaşından çekilmek zorunda bı- rakılmış, Suriye - İsrail sınırında ye niden çarpışmalar olmuş, inakta da Molla Barzaninin kürtleri tükenin ku zeyini bir kere daha kendi odenetleri altına almayı başarmışlardır. Bu du ruma bakınca, huzursuz Orta Doğu- nun önümüzdeki günlerde yeni o ge- lişmelere gebe olduğunu söylemek yan lış olmayacaktır. Yemende iki yılı aşkın bir süre- dir imamcılarla cumhuriyetçiler oara- sında süregelen savaşın tarafların var dıkları bir ateşkes anlaşmasıyla ke- silmesi, bütün dünyada büyük bir fe- rahlık yaratmıştır. Gerçekten, dün. yanın bu pek az bilinen ülkesindeki iç savaş, yalnız ikiye bölünmüş fa- kir bir halkın bütün huzurunu (kaçır- makla kalmamış, aynı zamand bölgenin en önemli iki devleti Mısırla Suudi- oArabistanın arasını da fena halde açmıştır. e Mısır lideri Nasır, İmam Ahmedin ülkeden atıl- dığı ilk günden başlayarak ocumhu- riyetçilerin yanında yer almış, Yeme- ne önemli sayıda mısır kuvvetleri yol » layarak ihtilâlcilerin Oo iktidarı koru- maları için, füli yardım bile yapmış- tır. Buna karşılık burnunun dibinde İhtilâlci bir rejimin kurulmasını — İs- temeyen Suudd Arabistan da İmam Ahmedin yanında yer almış, oimam- cıları kendi topraklarında barındırmış ve beslemiştir. Yemende şimdi o ca- nlan ateşkes anlaşmasının, büyük ölçüde, Nasırla Faysal arasında beli- ren anlaşma isteğinden doğduğuna şüphe yoktur. Pakar sıra asıl mesele- nin çözümüne, yan menin yeni re. jJiminin kararlaştırılmasına gelince or taya yeni güçlüklerin çıkması kimseyi şaşırtmayacaklar. Kürtlerin durumu General Abbudun Sudan devlet baş- kanlığından ayrılması, bir bakıma bundan iki hafta önce Hartumda ayak lanan sivillerin başladıkları Oo işi (o so- nuna kadar, götürmeleri diye (o karşı- lanabilir. Gerçekten, ordunun iktidar- dan uzaklaştırılıp o başkumandanının devlet başkanlığında bırakılması, ola- yın mantığıyla "taban tabana zıttı. Ab budun oturduğu koltuktan indirilme- siyle, Bu aykırılık oOoortadan kaldırıl- mıştır. Şimdi devlet başkanlıgı yetki- leri, yeni seçim yapılıncaya kadar, üç kişiden kurulu bir komiteye devredil- miştir. Üstelik, ordunun sivil denet al- tına konulması için, beş kişilik bir Sa- vunma Konseyi de kurulmuştur. Bü- tün bu olup bitenlere rağmen. Sudart da işlerin yoluna girdiğini hâlâ mümkün değildir. Çünkü sivil, ler de kendi aralarında birleşip an- laşmış olmaktan çok uzaktırlar, öyle anlaşılıyor ki, Sudanda asıl gürültü, sivillerin Ooarasındaki (anlaşmazlıklar suyun yüzüne vurduktan sonra kopa- caktır. Suriye - İsrail sınırında olanlar, eski geçimsizliğin yeniden odepreşme- sinden başka birşey değildir, İki dev- let arasındaki 50 millik sınır, şimdiye kadar arap-yahudi geçimsizliğinin . en çok patlak verdiği oObölge olmuştur. Gerçi Birleşmiş Milletler gözlemcileri fiti yıldır bu bölgede çatışmaları dur durmak konusunda oldukça büyük bir başarı gösteriyorlardı ama, O İsrailin Necef gölünü sulamak amacıyla Ür- dün nehrinin akışını değiştirmek yaptığı çalışmalar, Oo bölgedeki ginliği son günlerde yeniden arttır- mıştır. Geçen haftanın sonlarına doğ ru bu gerginlik açık çarpışmaya odö- külmüş, İsrail uçakları oSuriye mev- zilerini dövmüşler, Suriyeliler de bu- na topçu ve havan ateşiyle o karşılık vermişlerdir. Tabii her zamanki gibi bu sefer de iki taraf suçu. birbirine yüklemiş, çatışıma gene Birleşmiş Mil. letler Güvenlik Konseyine götürülmüş ve gene Konsey hiçbir sonuca vara- madan dağılmak zorunda kalmış- Allah bilir ya bu, daha uzun yıllar böy le sürüp gidecektir. Irakta olup bitenlere gelince, şim- dilik acık bir çatışma haberi alınma makla beraber, bütün işaretler Ku- zey Irakta kürtlerin yeni olaylara hazırlandıklarım göstermektedir. Bağ dat hükümeti kuvvetlerini bu bölge- den güneye çekmiş durumdadır. Bu geri çekilmenin kesin sebebi o biline- memektedir, fakat anlaşılan. Başkan Arif iç güçlükleri bir çözüme o bağla- madan kürtlerle yeniden çatışmak is- tememektedir. . Bundan faydalanan kürtler de, çoğunlukta oldukları oSü- leymaniye bölgesini yeniden denetle- ri altına almışlardır. Bazı ogözlemci- lere göre, Arif, kürtlere karsı hareke- te geçmeden önce Başkan Nasırla tam bir anlaşmaya varmayı ve Mısır kuv- vetlerinin de açılacak harekete ka- tılmasını sağlamayı düşünmektedir. ingiltere Wilson'un dertleri İngilterede geçen ayın sonlarında ya- pılan seçim kampanyası sırasında, bir siyasi yorumcu, "bu seçimi kaybe. dene değil, kazanana acımak gerek" diyordu. Gerçekten, şu sırada İngil- terenin içinde bulunduğu duruma ba- kınca bu yorumcuya hak vermemek den gelmiyor. Onüç yıl muhalefette kaldıktan sonra işbaşına gelen O işçi hükümet, bugünlerde, kendilerine oy. AKİS, 20 KASIM 1964