Bulgaristan hükumetinin resmi dini olmağla beraber, edyan-ı saire serbest bulunmağla, Ortodoks mezhebi erbabı ve kilisa ve manastırları, hükumetin emrine tabi olmak ve tabi'evvelce de evkaf ve varidatı hükumet büdcesine idhal edilmek mantıklıdır. Kaldı ki Rumların mekteb ve neşriyatı, şiddetle Bulgarların kavmiyet ve mevcudiyetine muhalif ve mugayir olmağla, Bulgarların Rum mekteblerine ve neşriyatına müdahalesi bir tedbir-i siyasi olmaktan başka bir şeye atf olunamaz. Kavga, iddi'a, gürültü orada değil. Rumlar Türkiya'da olduğu gibi, Bulgaristan'da maymunlarını oynatmak istiyorlar. Kilisaları doğrudan doğruya Yunana tabi olsun. Manastır ve mektebleri Bulgarlar aleyhine daimi teşvikat ve tahrikatda bulunsun. Hatta te'sisat-ı diniyelerinden ma'ada, mesken ve ticarethaneleri kavanin-i mahalliyeye değil, Yunanistan'a aid olsun. Hırsızlıkdan başka kıyam ve kıtalde bulunsunlar "Moralıyım" deyince Türkiya'da olduğu gibi öteye beriye protesto, andan başka bütün Avrupa'ya yalan ve iftiraları neşr itsün. Kendileri daima haklu çıksun!. işte palikarya ve hamilerinin arzu ve du'aları! Filibe ve Varna'da, bahusus Ahyolu'da Bulgarların Rum kilisa ve manastırlarını zabt ve müdahale esnasında vuku bulan arbede ve kıtal sebebiyle, İstanbul Patriği hükumet-i mahalliyeye, hatta fehametlü Prens'e şiddet-ü lisan kullanmasına mukabil rutbetlu Patrik hazretlerinin rivayat ve müdde'iyatı eski ve kirli bir yalan torbası şeklinde suratına çarpıldı. Rumların davası yalnız kilisa değil. Türkiya idaresinde eski zamandan beri ahaliyi soyan Rum muhtekirleri, bir kuruşa günde bir para faiz alan alçak faizcileri, Bulgaristan nizam ve kaydları sebebiyle hepsi batdı, betti. Halbuki bugün Edirne ve Kırkkilisa'da Dodooğulları, Macarakiler köyleri harab ve turab etmiştir. Bunların biri Fransız, diğeri Nemçe konsolosu olduğundan ihtikarlarına bir de politika kuvveti ecnebi müdahalesi ilave iderek, bir tarafdan ahaliyi berbad, diğer cihetten millet ve hükumeti rezil etmekdedirler. Bulgaristan'da yağma yok! Bulgarların kavlince Bulgaristan'da Rum yokdur! Bulgar olmak istemeyen Rumlar başka yere, Yunanistan'a gitsünler. Türkiya'dan kopardıkları Girit'e yerleşsünler. Yunanistan'da ziyafet yiyecek degiller ya? Geden, yine fena ve bar bar bağırdıkları Türkiya'ya hicret idiyor. Asker vermezler. Patent hiç. Yalancı bir Yunan kaydı ve tabiyeti ile Türkiya nizamına, mahkemelerine ita'at itmezler. Söğüd gölgesinde oturur gibi oturdukdan başka, diş kirası olarak bir de yimek içmek daha... vesair imtiyazlar isterler. Bulgaristan'ın teşkili ibtidasından beri Rum kızlarının Bulgar gençleri tarafından tezevvüc edilmesi 40 sene zarfında bu unsurdan Bulgaristan'da nam ve nişan kalmadığı hesab edilmiştir. Binaenaleyh Rumlar kilisa, manastır, mektebden başka kendilerinin de istihale ettiklerinin farkında olmaları icab ider. Mikdarca azaldıkları cihetle düdükleri az öten Ermenilere sıra geleceği şimdeden hesab olunduğu anlaşılmakdadır. En garibi Türkiya'nın pis hükumeti, kendi ölüsü dururken başkalarının hastasına ağlamak kabilinden Rumlara himayet ve muhabbet **** ibrazıyla patriklere avukatlık vazifesi izharına çalışıyor. Biçare mahluklar! ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Bulgaristan Mu'allimin-i İslamiyesi Cemiyeti Hey'et-i Merkeziyesi Riyaseti tarafından idaremize gönderilen beyanname-i umumiyi atiye aynen derc idiyoruz.