10 Kasım 1906 Tarihli Ahali (Filibe) Gazetesi Sayfa 1

HADİSAT-I SİYASİYE "Fransa ve Avusturya İstilası" Bugünki telgraflar Fas'ın en belli başlı kasabalarında ve hatta Tanca'da bile "Sultan" ve "El Resul" tarafdarı asker ordularının kanlı müsademelerinden bahs idiyor. Hangi taraf eyi ve haklı? Ecnebi iğva ve tahrikine uğrayan iki tarafın da Allah belasını versin! Sultan, peygamber sülalesinden Fas'ın padişahı. Diğeri "Resul" ise, bizzat peygamber vaziyetinde ahaliyi güya doğru yola sevk idiyor. Hakikatde ise, ihtilal eylemesi sıfatıyla İslamları birbirine kırdırıyorlar. Başka yerde başka bir sultan daha var. Onları kaldırsanız da ben yalnız halife ve sultan kalayım diye bakıyor. Fransız ve İspanyollar bu memleketi de zabt ve istila ideceklerdir. Frenkler girdiği yerde ne yapıyor? İlk evvel hükumete aid miriyi, bundan ma'ada (medeniyet) kanunlarında te'min olunan hukukundan biri olan, te'sisat-ı diniye ve ma'arife müdahale ve heman zabt idiyor. Cezayir'de bunca evkaf ve medrese nereye getti? Doğrudan ve resmen Fransız hazinesine mal oldu. Ahali de cem'an esir ve perişan oldu. Dimek Frenklerin medeniyeti ahaliye frengi illetinden başka daha berbad belalar açmaktan başka bir faide insaniyet te'min itmemiştir. Bugün (Fas) kazasında Fransıza verilen salahiyet ve muvafakat üzerine, ibtida dahili bir ihtilal çıkartdıkdan sonra kuvve-i müsellaha ile müdahale ve memleketi istilaya almakdır. Başka bir şey değildir. Daha evvelce Fransa ve İspanyalıların davet politikası üzerine umum devletlerin murahhasları İspanya'da kain "Elcezire"de akd-ü müşaveret ve meclis ettiler. Zahirde muhıkkane olduğuna şübhe ve söz olmamak içün Maroklulardan bile memur ve murahhas istediler. Biz sizi ıslah etmek istiyoruz didiler. Hakikatde ise pazarlığa, askıya çıkan bu kıt'aya rakib devletlerin bir diyeceği olub olmadığı yani medeniler arasında bir gürültü ve muharebe zuhruna meydan kalmamak üzere işin salihen tesviyesine kalkışıldı. İngiltere Mısır'ın ebediyyen ilhakına söz veya imza atarak, Fransızın hakkını teslim etti. Moskof mağlubiyetden sonra kendi derdine düşmüş olduğu içün, çatal çıkan sesinden çok bir netice-i tehdid zahir olmadı. Fransızla ittifak ve ***** dem urularak güya pişkinliğe urdu. Almanya epeyi şavalar gibi göründi ki, bundan da maksad iki başlı menfa'atdir. İtalya Trablusgarb'daki hakkını tasdik ettirmekle beraber, hep birden İslamlara hücum olunmak bir "ittihad-ı İslam" vücuda getirmek ihtimaline