MÜTALA'AT-I SİYASİYE "Japonya'nın mebde'-i ikbali" "Rusya'nın bidayet-i inkırazı" Japonya devlet-i mu'azzaması, Mançurya'dan başka, Kore'nin de Moskof işgal-i askeriyesi tahtına alınmağa mahkum olduğu ve bu suretle Japonya istikbali Moskof hükumet-i zalimesi kadar muzlim bir siyaset ve tehlikeye ma'ruz kaldığını görünce, hamiyetkar hükümdarları, milletperver vüzera ve vükelası, vatanperver ahalisi dünyaya bihakkın veleh ve hayret vermiş olan, hamiyet, şüca'at ve maharetleriyle düşmanı az vakitde rezil ve berbad etmekle Japonya'nın evlad ve aile-i hükümdarisiyle beraber istikballerine bir de ikbal ilave etmişlerdir. Vakı'a Japonya bu muharebede maddi çok bir şey kazanmadı. Ma'nevi bir nam-ı siyasi bir mevki kazandı. Bundan ne çıkar? İşte bundan ne çıkar ise çıkar. Bütün alemin gözü Japonya'ya çevrildi. İlm-i servet-i milel nokta-i nazarından, Japonya kağıdına varınca Japonya meta' ve imalatı piyasaya çıktı. Büyük ve ehemmiyetli bir mahrec açıldı. Küçük kürenin bu hesab bazirganları nazarında dehşetli ehemmiyet kesb etti. Alman ve Amerika ma'mulatına Japonya meta'ı rekabete başladı. Amerika ve Almanya hükumetlerinin telaşı buradan naşidir. Dökdüğü kan, ettiği masrafa göre bu kazanc, Moskofdan alınan top, tüfeng, cebhane, zırhlı, varidat-ı saire bunlar meyanında hesab olunduğu halde de bu kazanc çok bir şey değildir. Siyaseten Kore ve Mançuri (Sahalin) Adası meselelerinde de çok bir şey kazanmadı dersek, fedakarlığın derecesine bir tenasüb-ü hendesi teşkiliyle bir hesab yapmış oluruz. (Ma'nevi bir nam kazandı!) Ha işte bu büyükdür. (Ele avuca girmeyen nam ne yarar) ne para ider denir ise (Kişi ikrarıyla ilzam olunur!) düsturunu tatbik ile isbata ibtidar ideriz: Bir kere Japonya'nın namı çıktı. Bu kuvvet ve maharete emniyet hasıl oldu. Moskofun perişan, rezil, mağlub olduğu da anlaşıldı. Yalnız maddeten değil siyaseten de mağlub oldu. Dahili ihtilallerin devamıyla her gün bir derece daha berbad da oluyor değil mi? Şimdi biz soralım: Bugün Japonya bu kuvvet ve hamiyetle Moskof boyunduruğunda kalan bir veya birkaç kavme hatta nim müstakil hükumetlere el uzatsa, seni himaye hem istiklaliyet hem bana menfa'at te'min ider. İttifak idelim dise kim kabul itmez? Alelhusus akvam-ı saireden