16 Ağustos 1941 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 1

16 Ağustos 1941 Cumartesi 4 üncü Yıl - No. 1180 Roosevelt €hurchili mülâkatı [—_ E Şimdi bütün mesele şu- “dar; Almangada İhgiltere H ve Amerikaya karşı “aynı silâh ile mukabele edecek mi? o da: “Bir karış toprak istemem. Başka milletlerin rejimlerine karışmam ve hiç bir hilâfına idarem altına almak mem,, diyebilecek mi? gö- rülüyor ki dediği dakikada harp bitecektir. Lake 3 Aüseyin Cahid YALÇIN milleti rızası iste- merika Cümhurreisi Ro- osevelt ile İngiltere Baş- vekili Churehill arasında- Ki mülâkat şayiaları nihayet tahakkuk etti. İki devlet ada- mının neler görüştükleri iptida İngiltereden hususi bir itina ve ehemmiyet çerçevesi içinde mis- ter Atlee tarafından bütün dünyaya ilân olundu. Mülâkat hakikaten mühim- | dir. Müttefikler sulh hakkın-| daki görüşlerini tesbit etmiş- | ler ve bunları cidden sulh dos- tu olduklarını gösterir m' yim bir lisanla ifade eylemişler- dir. İngiltere ile Amerika hü kümetlerinin mutabık kaldık- ları esaslardan en dikkate şa-| -yan ölanları şu suretle hülâsa | Evvelâ bu iki hükümet ara-| Zilerini genişletmek istememek- | 'te ve başka herhangi bir geniş- leme aramamaktadırlar. Sonra başka milletlerin rıza ve mu-| vafakatleriyle kabul edecekleri arazi değişikliklerine karşı iti- razları yoktur. Hiç bir milletin idare şekline karışmamakta ve| myalnız cebren esaret altına s0- kulmuş milletlere haklarının ia- de edildiğini görmek istemekte- dirler. İngiltere ve Amerikanın bü- | tün dünyaya karşı bir taahhüt mânasını tazammun eden bu e- sasları ileri sürebilmeleri onlar için manevi bakımdan büyük bir kuvvet teşkil ettiği şüphe- gizdit. Şimdiye kadar İngiliz devlet adamları Hitler ile Hit- lercilik aleyhinde şiddetli hü- cumlarda bulundukları ve on- ları mahvetmedikçe - silâhlarını bırakmıyacaklarını — bildirdikle- ri halde, denizler ortasında sa- kin ve sinirsiz bir muhit içinde vukubulan Mülâkat neticesinde - bu itilâf kabul etmez lisan memnuniyet verici bir itidal ile mülâyemet kesbetmiştir. Vâkıâ İlân olunan esasların altıncısın- da nazi tahakkümünün nihai tahribinden hâlâ bahis geçiyor. Fakat müttefikler bütün mil- letlerin idaresi altına girecek- leri hükümet gşeklini seçmek hakkına hürmet etmekte - ol- duklarını ilân ettikleri için Al- man milleti de Nazi rejimi al- tında vaşamayı hür bir irade ile ifade ettifi takdirde artık or- tada nihai tahripten bahsedile- | bilecek bir nazi tahakkümü ka-| lamaz, Binaenaleyh müttefik -| lerle Almanya arasındaki ideo- loji ve rejim ihtilâfı Alman milletinin nazi rejimini rıza ve muvafakatiyle kabul ve tatbik ettiğini inkâr kabul etmez şe kilde izhar ve isbat etmesiyle nihayete ermek icap eder. Bu- nun için de karşılıkl bomba atmıya ihtiyaç yoktur. Serbest ge atılmış rey puslaları hakika- H meydana koyabilir Fikrimizce iki deylet sulha doğru esaslı adımlar at- mışlar ve kendilerine terettüp edebilecek manevi mes'uliyet - lerden kurtulmuşlardır. — Onla- rın bu uzlaşıcı tezahürlerine rağmen harbe bir nihayet ver- mek kabil olmazsa cidden esef etmek lâzımdır. Çok mahirane hareket ettiler ve Führeri man- adamı tık “sahasında hakikaten iyi sıkıştırdılar. — Alman propa- gandası için artık İngiltere v Amerikayı hodgâmlıkla ve ent- rikalarla itham etmeğe imkân kalmamıştır. Onlar kendi he- saplarına bir karış toprak bile istemediklerini işte söylüyor- lar .Hiç bir milletin dahili ida- resine ve hükümet şekline ka-| rışmıyorlar, Hattâ kendi istek- leriyle arazi vermele de bir| şey demiyorlar. Sadece cebren | istiklâl ve hürriyetlerinden mah | SNDT TUT CHURCHİL Roosevelt Churchili — | Mülâkatı İngiltere ile Ame- rika arasında | askeri bir ittifak | Amerika, İngiltere W ve Sovyetler ara- sında da bir konfe- rans . toplanacak Amerika Reisicümhurü Roo-| sevelt ile İngiltere başvekili Churchill arasında vuku bülar Sonu.sayfa. 3 sütup İ de)), Churebill ile yapagı « muna maruz — kalan iâkattan rum edilmiş milletlere bu hak- larının geri verilmesini istiyor- lar ki bütün bu davada hod- gâmlık addedilebilecek hiç bir nokta yoktur. — İngiltere ile Amerika dünya efkârı umumi- yesi ve tarih sına bundan daha temiz ve bundan daha kuvvetli bir vaziyette çıkamaz- lardı. Şimdi bütün mesele şudur: Almanyada, İngiltere ve Ame- fikaya karşı ayni silâh ile mu- kabele edebilecek mi? O da “Bir karış toprak istemem. Baş- ka milletlerin rejimlerine ka “tışmam ve hiç bir milleti rıza sı hilâfına idarem altına almak istemem.,, — diyebilecek — mi? Görülüyor ki dediği dakikada harp bitecektir. Fakat Alman- ya bunu söylemeyip radyol Ve matbuatı vasıtasiyle mütte- fiklere sövmekte ve Ti: larından bahsetmekte deva derse manen çok zayıf mevlde düşer, | Almanya müstemlekelerden | | lerdir. Şimdiye kadar 20.000 e- mektedir. a (Sonu dayfa 3 sütün 5 de) Amerika Cümhurrei: tatil anında alınmış resimlerinden .'1 LMAN-RUS I HARBİ | Berlin bildiriyor: 'Ordumuz krivsoğ'u | zaptetti Mühim Sovyet kuvvetleri muha- sara ve İnha edildi,'20.000 esir amndı AA n Sovyet müdafaa hattı garbi Ukraynada da yı- kıliyor Budienny ordusu çekiliyor Berlin, 15 (a.a.) — D:N. B.: Bazı Alman kitaları, muzaffe rane ilerleyişleri esnasında 14 Ağustos, şark cephesinin bir bölgesinde oldukça fazla mik » tarda Sovyet kuvvetlerini mü - hasara etmişler, dar bir sahada sıkıştırmışlar ve imha eylemiş- sir allınmış ve 32 tank, 25 kam- , yon ve 1 zırhlı tren ya iğtinam veya imha olunmuştur. Çarpışmalarda, — Sovyetlere kanlı zayiat verdirilmiştir. Londra, ajansı bildiriyor: Almifin;baş kümandanlığı Al: man ileri birliklerinin Bug ha- 15 (a.a.) — Reuter licinde, Karadeniz sahillerine vardıklarını ve bu suretle Ode- sanın tecrit edilmiş bulunduğu- nu, ayni zamanda da Sovyet müdafaasının garbi Ukraynada yakılmağa bağladığını iddia et - l Motör, hareket ve manevra kabiliyetini, çekme Ve taşıma imkânlarını — artırınca, silâhın| da çapı, menzili-ve tesiri büyü müştü; nihayet, doğrudan doğ- | ruya muharibi zırhlamiş, ateş-| lerden korumuş ve ona engelleri | devirmek kudreti- bahşetmişti. Harp sonu çalışmaları ordula- rın motörize edilmesi gayesini üdmüştü. Ancak, burada — bü- içlüklerle karşılaşılıyor- | du. Muharip, bedeni ve ruhi ter- biye ile yükseltilir; makinenin - Motörlü vasıtalar Vazifesini müdrik techizatı mükemmel birlikler yıldırım hamleleri önünde yılmayacaklardır *YAZAN : Emekli General Kemalt Köçer üi vz Ü Ğ * kuvveti ise mukayyeddir. Maki- neyi işleten, vasıtayı sevkeden insandır. onun kabiliyeti de ma kinenin veriminden müessirdir. Makine, uzman * mürettebata um” gösterir. Makine, hudud- suz yorgunluk doğurur. Vâkıa, makine, beşeri başarısı arttı- rır; fakat, başarı kudretine de- bir had çizer. Sevk ve idare, makinenin çıkardığı zorlukları yenmeyi bilmelidir. Erin bütün takatile özenmesi gibi komuta- nın aşırı dileği de makine ka- (Sonu sayfa 2 siltun 2 de) Aşağıdaki Bir — kelim aynen neş Eşim İ İhegöl belediye sıhhat memur- luğunda iken kanserden 13.4.941 tarihinde vefat etti. Birisi 1929 doğumlu - ve diğeri mektubu aldık, | sonra Almanların tekrar nücu- Roosevelt'in — bir sürebilir, | ba ahrumiyetini ileri ka milletle kendi sevk ve | bazı havali üzerinde plebisit İ altına almak istemek -| isteyebilir. Bu onun hakkıdır. , günkü Alma Yukarıdaki prensipleri ihlâl et- mez. Fakat Avrupa ve Afrika-| vermemektedir. | yı sevk ve idare hakkı ve Av-| — İşte şimdi Alman diplomasisi Tupanın içinde iki yüz milyon bu manevraya mukabele etmek Alman çiftçisine yetişebilecek ve kendisini bu zor mevkiden büyük imparatorluk te ar-| kurtarmak vazifesi karşısında zusu müttefiklerin davasında kalıyor. Bizce Alman — muka- görülen belâğat ve insaf ile belesinin en muvaffakıyetli şek- Müdafaa edilemez. li İngilizlerle — Amerikalıları Açıkça görülüyor ki İngil- kendi sözleriyle yakalamaktan tere ile Amerika bu beyanı ve onlar bu beyanatı reddoluna- meden sonra — Almanyayı cağı ümidiyle sırf gösteriş için vaziyette bırakmak istediler: | yapmışlarsa kendilerini ric'at Bundan sonra harp devam et- edemiyecek bir mevkie sokmak | ——— tiği takdirde cephelerde ve cep- tan ibaret olabilir. Almanya da he gerilerinde ölüm tehlikesiyle ayni Hak ve adalet prensiplerine karşılaşan bütün insanlar ni-| taraftar olduğunu ilân etmeli çin bu ıztırapları çektiklerini ve bu es: dajresinde sulh düşündükleri zaman gözlerinin masası başına oturmıya hazır önünde Almanyayı — bul. bulunduğunu bildirmelidir. Çün- lar ve kendi kendilerine şu ce kü hakikaten hüsnü niyet sa- vabı vereceklerdir: hibi iki taraf için artık kan Çünkü Almanya başka mil- dökmeğe devamda sebep kal-| letlerin topraklarını zapetmek istemektedir, çünkü Almanya | Hüseyin Cahid YALÇIN M Bir Türk anasının Maarif Vekilimizden ricası Hayatta istinadsız kalmış iki çocuklu dul bir ana Alacağı ikramiyeyi alamayınca öksüz iki yavrusile çok müşkül bir vaziyette kaldı ve her şeyden evvel yavrularından birini okutup yetiştirmek- ten başka bir şey düşünmiyor 1933 doğumlu çocuk yaşta - iki kızımla kaldım. Başımızda ne himaye edecek, yol gösterecek bir erkek ve ne de hiçbir taraf- tan beş paralık bir varidatı - mız yoktur. Dünyada — biricik dayanacak — varlık olan eşimiz larca süren ıztıraplı ve mas rafli bir hastalık devrinden sonra ve Sıhhat ve İçtimai Mu- avenet Vekâleti celilesinin te- davi için gösterdiği çok derin ve şükrana değer şefka muavenetlerine ve Burs ve İçtimai Muavenet Bay doktor Ali Kemal Sar tun müşfik yardımlari, lan dikkatli tedavilere iki yavrumla - birlikte ları ve matemler içinde bıraka- rak ufulü üzerine zaten pek maaşlı bir memur olmamıza göre şefkatli -hükümetimizin çok kıymetli yardımlariyle bir- ün 6 da) Bgöz yaş- (Sonu sayf, 001 Cebinizdeki ten- bel paraları €e 6 Peşin Faiz Getiren Bir TASARRUF BONOSU ile Seferber ediniz J İD. RE YERİ Nüruosmaniye, No. 84 İstânbul Tulgraf: YENİ SABAH İstanbal TELEFON: 207195 H er yerde 5 Kuruş MAN-RUS I AL HARBİ Moskova bildiriyor. Alman zaylatı çok ağır Bir Alman taük kolu ordusu, 11 Tümen ve 13 Alay imha edilmiştir İki Rus şehri tahliye edildi, 75 Alman tayya- resi düşürüldü Moskova, 15 (a.a.) — Alman ların Rusyayı — istilâ ettikleri zamandan beri ağır zayiat ver- diklerini gösteren rakamlar dün neşredilmiştir. Bu rakamlara göre bir Alman tank kolordusu, 11 tümen ve 13 alay imha edil- miştir. 21 tümen mevcudunun yarısından fazlasını kaybetmiş- tir. Salâhiyettar mahfiller bu hu susta aşağıdaki beyanatta bu - lunmuşlardır: Almanlar imha edilen kıtala- rının yerine diğer kıtalar getir- mek için müşkülât çekecekler- dir. Hitler, geç kalmıştır. Zira birinci Ağustosta mareşal Von Kucknerin Leningrada, mareşal “Bvon Böck'ün - Moskovaya - ve Mareşal von Rendstedtin gire - ceğini tahmin etmiştir. İki şehir tahliye edildi Moskova, 15 (aa) — Dün akşamki Sovyet tebliği 14 Ağustos günü kıtaları - mız Beyazdenizden Karadeni- (Sonu sayi Ankara, 15 (a.a.) — Milli Şef Reisicümhur İsmet İnönü bugün saat 15.30 da yanla- rında Maarif Vekili Hasan Âli Yücel, Teknik Tedrisat Müdürü Rüştü Uzel ve Ge- nelkurmay Talebe Müfettişi Dr. Müh. Yarbay İhsan Ak- lay olduğu halde erkek okuluna gelerek mü- 'nin demircilik, maran- AU SAA MOLOTOF Berlinin yeni bir iddiası “Sovyetlerin Tür- kiyede emelleri vardır,, “Molotofun ağzından Çıkan ve vesikalara dayanan deliller mevcuttur,, Berlin, 15 (a.a.) — Yarı res- mi bir kaynaktan bildiriliyor: İngiltere ve Sovyetler birliği (Sonu sayfa 3 sütun 6 da) Başvekil Dr.Refik Saydamla beraber caddede loplanmış olan halkın sevgi tezahürleri arasın- da müesseseden ayrıldılar gözluk, motör, elektrikçilik, galvonaplasti, tesviyecilik ve diğer atölyelerini birer birer gezmişlerdir. Burada çalışan san'at okulu ve öğretmen kısmı talebeleri ile staj yap- makta bulunan ve ileride mü hendis olacak genç subayla- rımızın işlerini ayrı ayrı tet- kik buyurmuşlar ve her biri- (Sonu sayfa 3 sütun 6 da) İstanbul beled teklifle k Ankara Avukatlarından Manisa Mebusu B. Refik İn nin kardeşi Hâmid İnce ile İs- | tanbul — avukatlarından Suad Tahsin bundan bir müddet ev- a vel Dahiliye Vekâletine mü- caat ederek, İstanbul beledi - yesini - geniş bir mikyasta- alâ- kadar eden bir teklifi ileri sür- | müşlerdir Bu iki zat Dahili ne yaptıkları resmi bir müra - caatla — İstanbul - belediyesinin | varidatını her sene 8 milyon li- | ra arttıracak mektum bir vari- dat bulduklarını iddia etmişler- dir Bu varidat Vekâleti î gayet kolaylıkla | hsil edilecek ve halka hiçbir | yeni gülfet yüklemiyecektir. Bu varidatın şimdive kadar| mektum kalmasında hiç kimse| nin bir mesuliyeti yoktur. Çünkü hiç kimse şimdiye ka- 1Bahü Sayfa 2 aütun 4 e) | iyesi garip bir arşılaştı e — İki avukat, hiç kimseye kefalet tahmıl etmeden belediyeye 8 milyon liralık varidat bulacaklarını idia ediyorlar V ARE ee T Pirince azami satış flatı fesbit edildi | Ticaret Vekâleti-| nin tebliği 'a, 15 (a.a.) — Tica- letinden tebliğ olun- muştur 29 sayılı koordinasyon ka- rarının birinci maddesile Ti- caret Vekâletine verilmiş (Sonu sayfa 3 sütün 4 de)