16 Mayıs 1941 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 6
YENI BABAH 19 Mayıs MMareşal İzzet bana: “Paşana yaz, gel- sin; vaziyet onu (Baş tarafı 1 inci sayfada) zım olan bir hassadır,, diyor. Bu düsturu büyük dehasiyle ebedileştiren Atatürk; tama- | miyle düsturunun eri 'idi. Yal- mz o; gördüğü âkibete aykırı harekete geçmesini isteyenlere | ayak direr, tebellür etmiş âk.n' ve kanaati icabında kendini feda bile ederdi. Ordu kumandanı - olduktan #onra devletin — âli siyasetinin seyrinin takibini de vazife edin- mişti . Atatürkün ileriyi görüşü Yedinci ordu kumandanı iken 1917 de devlet mesuliyetinin a- yükünü taşıyan sadrazam lât Paşa —merhuma benimle gönderdiği malüm — raporunda Atatürk; Türkiyenin yıkılaca - #anı ve bu feci çökmeden kur- fulmak için icap eden tedabirin alınması — zaruretini tavsiyeyi; işgal etmekte olduğu mevkiinin ve sirf memleket ve millet için çarpan kalbinin vazifesi olarak yapmıştı. Bununla da kalmadı. Mevcut ordu kumandanlariyle de vatan ufkunda ve millet mu- kadderatında beliren öldürücü kasırganın önüne geçmek için birlikte harekete başlamak lü- Zumuna kail olduğunu bildirdi. Hattâ Şamda dördüncü ordu kumandanı Bahriye nazırı mer- hum Cemal paşaya hüsusi ve mahrem mektubunu bana tevdi ile- göndereceği gün; zaten yakından bildiğim fikir ve kararlarının esaslı nukatını Bütün Vvuzuh ve sarahatiyle bellediğimden mutmain olduk- ftan sonra şama hareketime mü- saade etmişti. Mülli cevherin gükremiş ümsali Yıldırım orduları kumandanı general Falkenhaym ordü kumandanlğır kisvesi altında Osmanlı ordusunu is- rafa ve yaratmak istediği —A- rap - Türk davasiyle, Osmanlı imparatorluğunu izmihlâle gö- türen sevk ve idaresini ibzal ettiği altınlarla gizlemek — iste-| Atatürk; ne bu altınlara; ne | yüksek makam ve şerefe, ve ne de askeri itaata boyun eğmedi. Atatürkün ihtiyari menkübiyeti Milli viedanının - volkanı, ve | milli cevherin gükremiş timsali olan koca dahi millet ve memle- ket için kendini âkibeti meçhul bir menkübivete attı, Akaretler- | de (76) numaralı mütevazi evi- ne döndü. Fakat — İstanbulda bulunduğu müddette vatani ve milli faaliyetine — devam etti. Vâtlar, iltifatlar, Almanyaya memuriyetler onu kanaatlerin- den uzaklaştıramadı. Bilhassa o günün müttefik zimamdarlariyle yaptığı müna- | kaşalarının neticesinde bir yıl | sonra mukadder mağlübiyeti- mizi gördü. Memlekete avdetin- | de, mes'ul, gayri mesul — va- tanseverlere vahim âkibetimi- ze karşı alnacak henüz ted- birler bulunabileceğini söyledi, durdu. Fakat, ne yazık ki, hiç bir tarafça dinlenmedi. Atatürk; Almanya seyahati esnasında bir üşüme netice - ginde böbreklerinden rahatsız - lanmıştı. — İstanbula avdetinde yatakta kalacak kadar rahat- Sızlığı ilerledi. Bir kaç gün te- daviden sonra hastalığın önü- ne geçilmişti. İyileştiğzi gün - lerden birinde ziyaretine ge- len sahra sıhhiye müfettişi ge- neral merhum Süleyman Nu- Mmanın Gdelâletiyle (Karlsbad) a bin lira hususi harcırahla gön- | derildi. Orada para için sıkıntı çekme, icap ettikçe biraderimiz Envere serbestçe müracaat & dersiniz tavsiyesinde de bulun- du. Bu tedavi bahanesiyle de bir kaç gün hükümet ricali Mustafa Kemalin tenkitlerin- den kurtulmuşlardı. Sultan Reşat ölünce Bu sıralarda Sultan Reşat | öldü. Vahideddinin — saltanata | gelmesi; devlet idaresinin deği.- geceğinde bazı yeni ümitler u- yandırdı. Yaveri ekrem mareşal İzzete bu sıralarda rastlamıştım. Mü- garünileyh bana — Paşana yaz gelsin; vazi- yet onu icap ediyor.,, dedi. Ben sevinerek bu iki kısa cümleden binbir mâna çıkar - makla beraber tafsilden sarfı nazar eyleyerek “vaziyet teşri- finizi icap etmektedir.,, mealin- deki telgrafımı aziz kumanda- nıma çektim. Telgrafımı alan Atatürk hemen memlekete dön- d Vahideddinin ilk selâmkğa İlk cuma selâmlığında bu- kınmak, Vahideddine - gözük. mek lâzımdı. Fakat ondan ev- wel mareşal İzzetten vaziyetin Hetilzam ettiği icabi - öğrenmek Matürküntayatından yazılmamış hatıralar yazdığı | tan evvel icabediyor!,, dedi. çok daha meraklı idi. Binaen- aleyh kumandanımın ilk işi ma- reşal İzzetin ziyareti oldu. Ma- ldan ayrıldığı zaman çök merak ettiğim icabın ne oldu - ğunu hemen öğrenmek için o- tomobilimize — binmeden evvel “— Ne imiş paşam?,, sualini sabırsızlıkla ağzımdan kaçır-| — dim. Hiç bir vakit sönmiyen e- nerji ocağı olan dimağının faa- liyeti gözlerinin akını kızart- mış, yüzünü nar renginde kor haline getirmişti. Bana çevrilen nazarlarının alevi - bütülüğüm- le beni kavuracağını sandım. — Ne olur ne olmaz, İstan- bülda bulunmak faydayı mucib olur zehabiyle zatı devletlerinizi | yaveriniz - vasıtasiyle — çağırt-| tum.,, cevabından başka, bütün | konuştuklarımız bir hiç ve bir| lâfügüzaftan başka bir şey de-| gil! dedi, ve: — Beni bunun için mi ça- ğardınız, be birader itâbından sonra da, zannederim Yaveri ekrem İzzet Paşa hazretleri pa- dişaha tavsiye olunacak işleri birlikte söylememizi istiyorlar. | Korkarım beni yarı yolda bi- rakmasın.,, — buyurmuşlardı. Evet ilk cuma selâmlık res- mine iştirâk olundu. Ve namazı müteakip Atatürk mareşal İz- zetle beraber huzura kabul e- d'ldiler, Vuhideddini A: terbiye imından söze başlamak mareşal İzzete teveccüh ettiği halde huzurda el pençe divan duran — Koca mareşalin yalnız ezdiyadı ömrü | şahaneleri duasını, sıhhat ve sa- | adeti hümayunları temennile- rini tekrar edip durduğunu gö- ten Atatürk; bulunulan vazi - yetin — ciddiyetire dokunarak mütalea yürütmeğe başlar, ve neticeyi de: | “— Bizzat zatı şadaneleri or- dunün — Başına — geçmelisiniz,, | mealindeki — teklifiyle kapar . | — Vahideddin - mareşal Tei hitap ederek: — Ne buyurulur paşa haz - retleri? süalini irad eder. Ma- reşal İzzet de: — İrade efendimizindir, — ce- vabında bulunduktan sonra ö- nüne — hakarak sü: Vahideddin bu süküt üzeri-| ne: huzurunda Talât ve Enver paşalarla görüştüm.. Umumi vaziyetimiz hakkında beni tenvir ettiler .. Sevk ve idarelerinden eminim cevabında bulunurlar ve ayağa | kalkarak her ikisine izin verir. Atatürk; Vahideddinin bu ce- vaplarına mephut ve hayran | kalır. Camiden ayrıldıktan sonra âcizlerine dönerek: — Cevat, bu adam hakkında söylediklerinde haklısın! — bu- yurdular ve vaziyeti anlattılar. Vahideddinin adi politikacılığı Atatürk; veliaht Vahideddi- nin ordu müşavirliğine tayin e- | dilir. edilmez, müşarünileyhi Çengelköy üzerindeki köşklerin- de ziyarete gitmişlerdi. | Bir saat kadar görüşmüşler- | di. Saraydan çıkar çıkmaz: — | — Nasıl buldunuz. paşam?. diye hissiyatını sormuştum. — | — Önüne bakarak ve gö: | lerini kapayarakı konuşan — ve | | biradere (bilâder) deyen, kendi | halinde bir adam, bundan ne| | hayır beklenir? Umumi müta-| | Jeasında bulunmuşlardı. Ben ise Vahideddini veliahtliğinde tanıdığım ve has- belvazife takip ettiğimi ve görül düğü gibi olmadığını — Kâmil paşa —merhumun pek kıymetli arkadaşı bulunduğumu ve hat- tâ bazı yangınlarda sırf halka kendisini felâketleriyle alâka- dar göstermek maksadiyle do- laştığını ve netice — görünüşe aldanılmamasını arzetmiştim. Seyahatimiz esnasında takdi- | rimin — bir kısmı Atatürkçe anlaşılmıştı. Ancak keskin ve| adi politikacılığı bu defa; “Ta- | lât ve Enver paşalarla görüş-, tüm. İdarelerinden eminim.,,| cevabiyle #östermiş oluyordu . Halbuki Vahideddin velihat iken Talât ve Enver Paşaların en| | ı kesten ivi Atatürk biliyordu. İşte Atatfirkün Acizlerini tak - diratı bu yüzdendi. ' O. A. GÜBER Kumaş alınacaktır. | lendirmiştir. Belediyenin ı Askerlik işleri l ) vellütlü acemi islâm erat sevke-| ikinci büyük hasmı canı olduğunu her — İstanbul Gümrükleri Başmüdür- lüğünden 1 — Gümrük kolcuları için 2318 lirahık tabalesi — dahilinde 2 — İhalesi 20/6/1641 Salı günü sant 13.30 da yapılacaktır. 3 — Nümune Levazım servisindedir. 4 — isteklilerin gün ve saatte 4 7.50 pey — akçelerini veznesine yatırnış olarak satın alma komisyontma müracaatları, RADYO| 16 Mayıs 1941 2.00 Program | 1830 Müzik 803 Haberler | 1930 Haberler 818 Müzik — | 1946 Konuşma 848 Ev kadını |" 19.50 - Müzik * 2018 Radyo 12.30 Program Kazçtesi 1238 Müzik — | 2045 Temsil 1250 Haberler | 2130 Konuşma 1305 Müzik 5 Müzik 1820 Müzik 30 Haberler * 2245 Müzik bbb nn 00 Müzik 1808 Müzik — | 2325 Kapanış MÜTEFERRİK Bükreş elçimiz gitti İki haftaya yakın bir za mandanberi şehrimizde — bulu- nan Bükreş Büyük Elcimiz dün vazifesi başına hareket etmiş- tir. Büyük elçi, gazetecilere bu seyahatinin hususi bir mahiye- ti olmadığını söylemiştir. İnhisarlar umum müdürü dün giiti İnhisarlar Umum Müdürü| Adnan Halet Tazpınar Anka -| raya gitmiştir. | Umum Müdür, Büyük Millet Meclisinde iki defa müzakere| edilecek olan teşkilât kanunu| ve kadri projesi etrafında İn - hisarlar Vekâleti ile temaslarda bulunacaktır. * Haber - verildiğine göre bu kanuın ile 6 eksperlik, iki umum müdür muavinliği derpis edil - mektedir. Keza, tekaütlük — za- manı gelmiş memurlar da, te-| kaüde sevkedi!miyeceklerdir. Gümrük komisyoncuları imtihanı Sümrük komisyoncuları maiyet memurları için tertip dilen imtihan 2 haziranda tanbulda yapılacaktır. Belediye istimlâkleri İstanbul belediyesi son altı ay zarfında istimlâkleri sür'at- altı ve l ay zarfında sarfettiği para bir milyon sekiz yüz bin liradır. çgçamaı DOKTOR HS Cevlik Akif Ayış Dahili Hastalıklar Mütehassisı Beyoğlu Parmakkapi İmam s0- kak numara 28, pazardan maada saat 14 - 18 e kadar. Gece müracaatları edilir. Telefon: 43905. BORSA 15 Mayıs 941 kabul Açılığ ve kapanışı Londra 1 Sterlin 522 Nevyork — Dolar 182.20 Cenevre — İsviçre Pre — 20— | Atina Drahmi 09951 Madrid —— Pezeta 12.89 Yokobama Yen 31.0175 Stokholm — İsviçre kror — 30.6275 ESHAM ve TAHVİLAT Muamele olmamiştır. Beyoğlu Yerlü Askerlik şu-| besinden: 1 — 812 dahil 332 dahil te- dilecektir. 2 — Toplanma günü 22 Ma- yıs 1941 Perşembe günüdür 3 — İstiyenler daha evvel ge- lerek elbiselerini alabilirler. 4 — Vaktinde gelmiyenlerin | askerlik kanununun — 90. mad- desi mucibince ceza — göreceği ilân olunur. * Barıyor — Askerlik Şubesin - den: Mıntakamız halkından olan 312 - 332 dahil yerli ve yabancı, acemi ihtiyat erlerin doğum cüzdanları ve varsa aekeri vek| sikalarile birlikte 18 Mayıs 941| tarihinde şubeye behemehal mü Tacaat etmeien Sahibi: A. Cemalettin Saraçoğlu Neşriyat Müdürü: Macit Çetin Basıldığı yer: (H. Bekir Gürsoylar ve | — A, Cemalettin Saraçoğlu matbaası) elbiselik Başmüdürlük (3181) Yanıcı madde alınacak Ziraat vekâleti zirat kombinalar kurumu müdürlüğünden *0 — Otuz ton dökmne motorim 7100 — Yedi yüz büyük teneke benzin 1491 — Bin dört yüz doksan bir büyük teneke petrol Muhammen.bedeli 15.500 lira olan yukarıda cins ve miktarları yazılı Üç Kalem yanıcı maddeden yalnız bin teneke petrol Sincanköyde ve mütebakisi Gazi istasyonunda vagon teslimi kapalı zarf usulile satın alınacaklır. Kat'i ihale 20 Mayıs 1941 'Salı günü saat on beşde Ziraat Vekületi bina- #ında merkez satın alma komisyonunda yapılacaktır. Bu işe girmek istiyenlerin 116 lira 25 kuruş muvakkırt teminat ile kanu- 14-16-18 amdır. (2586 — 3670) yona vermeleri |: Devlet Demiryolları İlânları Muhammen bedeli 139.796,50 (Yüz otur dokuz bin yedi yüz doksan sekiz lira elli kuruş) liralık olan kalorifer tesisatı malzemesi 17/6/1941 cuma günü saat 16,30 da kapalı zarf usulü ile Ankarada idare binasında satın almacaktır. Bu işe girmek istiyenlerin 8230,63 (Sekiz bin iki yüz otuz dokuz Hra doksan üç kuruş) liralık muvakkat teminat ile kanunun tayin ettiği vesi- kaları ve tekliflerini ayni gün saat 14,30 a kadar komisyon relaliğine ver- meleri Vkzımdır. Şartnamaler (200) kuruça Ankara ve Haydarpaşa — veznelerinde sa- talmaktadır. (3639) . Muhammen bedeli (10064) lira 40 kuruş olan 46 mlem muhtelit flüç | (2/6/1041) Pazartesi günü saat (15.30) on beş buçukta Haydarpaşada Gar | binası dahilindeki komisyon tarafından kapalı zarf usulile satm ahna- caktir Bu işe girmek istiyenlerin (754) lira (8) kuruşluk muvakkat teminat ve kanunun tayin ettiği vesikalarla tekliflerini muhtevi — zarflarım ayni gün saat (14.80) on dört otuza kadar komisyon reisliğine vermeleri lâzımdır. Bu işe ait şartnameler komisyondan parasız olarak dağrtılmaktadır. (3798) lstanbul Vılayetı Veterıner Müdürlüğünden: Ziraat Vekâleti namına Kozovada yaptırılacak inekhane - için Turhal caatları ilân olunur, (8806) İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri Umum Müdürlüğünden 1 Muhammen bedeli 7250 lira H!V!V()mrh*lnsvımmv ham bordür taşı pazarlık Süretile satın alınacaktır. 2 — Pazarlık 21/6/1941 Çarşamba €i katında yapılacaktır. 3 — Muvakkat teminat 544 liradır. 4 — İsteklilerin parasız olarak verilmekte olan şartnameleri — levazım- dan almaları ve kanuni vesikaları ve muvakkat teminatları ile ilân edilen' gün ve saatte komisyonda hazır bulunmaları, (3808 saat 18 de Metro hanımın 5 ia- | nun tayin ettiği vesika ve tekliflerini ihale günü saat 14 de kadar kamla-| istasyonunda teslim şartı ile «66> ton çimento satın alınacaktır. Bu çi- mentoların maballine teslim muhammen fiyatı — <2665> liradır. Taliplerin 17 Mayıs 1941 Cumartlesi günü saat 11 de <200> Mralık teminat —mektubu| ile İstanbul vilâyeti Halk Partisi karşısında Veteriner Müdürlüğüne müra- IDeba 19 Mayıs 1941 Bayramı- na mahsus fevkalâde piyango plânı İkramiye w Miktarı Lâra İkramiye Adedi 1 50.000 4 5.000 30 2.000 60 1.000 60 — 500 300 — 100 3.000 —— 10 30.000 2 33.457 Yekün 60.000 60.000 30.000 30.000 30.000 60.000 360.000 Tam bilet 2 Lira Yarım bilet 1 ? — PLANI — gat ve deri yıkama dolabı; satın alınacaktır. İktisat Vekâletinden : 1 — Şanjmanlı iki tarafa müteharrik, 2X1,30 eb'adında ve ibütün te-| ferrüntile birlikte 4 adet debağal, 4 adet deri yıkama dolabı bir deba-| gat ve bir deri yakama dolabı için kirumlu transmisyon ve 4 adet beşer beygirlik elektrik motörü kapalı zarf usulile e konmuştur. Dolap- : Jar, transmisyonlar, motürler ve diğen. teferrüat — kullanılmamış - olacak, | ihale tarihinden i#ibaren 4 gün içinde ve anbalâğir Gl4tak İstanbulda tes- | lim edilecektir. 2 — Bu egyanın heyeti umumiyesinin olup muvakkat teminatı 680 liradır. : 3 — İhale M/5/941 cumartesi güünü sazt 11 de Ankarada Vekâlet binasmda toplanacak satınalma komisyonunda yapılacaktır. Taliplerin mez- kür gün ve saate kadar teminatlarını yatırmaları — ve 2490 sayılı bükümleri dairesinde tanzim edecekleri zarfları eksiltme — saatinden bir #at evveline kadar komisyona tevdi etmeleri lâzemdır. 4 — Batın almacak eşya hakkında fazla malümat almak istiyenler Ankarada İktisat Vekâleti Sanayi Umum müdürlüğüne, İstanbulda Mınta- ka İktisat Müdürlüğüne müracaat etmelidirler. (8567) muhâmmen — bedeli 8,800 lira | kanun * İstanbul P. T. T. Müdürlüğünden Osmaniye telsiz binası tamiratı işi keşifnamesi mucibince açık eksilt- meye konulmuştur. Eksiltme 20/5/941 salı günü saat 15 de Büyük Postaha- * ne karşısında Valde han ikinci katta $ numarada Umum! depo muhasip- Hği odasında toplanacak müdürlük alım satım komisyonunda yapılacaktır. Keşif bedeli 1731 lira S1 kuruş, muvakkat teminat 129 lira 87 kuruş tur. Taliplerin keşif ve şartnamelerini görmek ve muvakkat teminatlarını yatırmak üzere çalışma gönlerinde Büyük Postahame binası birinci katta idari ielem levazım kısmına, eksiltme gün ve saatinde en az bir teahhütte 1000 liralık bu işe benzer iş yaptığına dair idarelerinden almış olduğu ve- sikalara istinaden 'Istanbul vil&yetine müracaatla eksiltme tarihinden tatil | günleri hariç üç gün evvel ehliyet 942 yılına ait Ticaret Odası vesikaları ile muvakkat teminat makbuzu ile birlikte kamisyona müracaatları. | (3456) l İstanbul Levazım âmirliği satınalma komisyonun | | | Müteahhid nam ve hesabına 868.000 adet madeni düğme alınacaktır. | Pazarlıkla eksiltmesi 20/6/941 salı günü saat 14.30 da Tophanede Lv, ımk—.( | Ilği satın alma komisyonunda yapılacaktır. Nümune ve şarinamesi — komlsu | yonda görülür. İlk teminatı 117 lira 18 kuruştur. Taltplerin belli vakitte komisyona gelneleri. (1M7) (3721) 14 -16.18 Valde Bağı Pravantoryom arl'hrma komisyonundan Çayır Satışı Mühemmen Mahamenea — Müvakkat miktar bedel teminet ihale günü | 25.000 Kilo M00 lira 78 Lâira 81/5/1041 Müessese arazisinde yetişen çayır otu açık arttırma ile satılacak ve 91/6/1941 Çarşamba günü saat 18 de ihalesi yapılacaktır. klilerin şarinameyi görmek üzere her gün Cağaloğlunda kâin yük-| sek Mektepler Muhasebeciliğine ve şartname ile beraber çayırı görmek içim de mezkür müesseseye ve isteklilerin teminatları ile beraber mı n güna de sözü geçen muhasebecilikteki satıs komisyonuna Mmüracaatları. — (3414) |
