14 Mayıs 1940 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 8

14 MAYIS 1940 (Z SAFI Üçüncü Yıl - No. 730 kanlığı dolayısiyle geniş ve uzun İdare Yeri Yeni Sabah : j ) GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Her Yerde 5 Kuruş harb Akdenize sirayet ederse v slkmam; İstiklâline çok mağrur ve kıs- A #eyrisefer zarureti tazammun ettir- mediği için İtalya tayyare gemisi in- ga etmemiştir. Pakat, diğer taraftan deniz tayya- reciliğine ve bilhasma denizavcı tay yareciliğine çok ehemmiyet vermiş fir, Zira bu cina tayyareler Akden asılarında kolaylıkla - sığinabilirler Diğer taraftan İtalyan tayyare kuv: vellerinin fazla miktarda ve faal ol dukları meçhul değildir. Yalnız hali- Kazında hizmette bulunan Breda, Savoin ilâh.. tipindeki tayyareler bi az demode ve gayri kâfi sür'attedir. der. Fakat ne de olaa İtalyan tayyı reciliğinin kadromu ve persone'i mev y cuttar. Ve İtalyan hava meydanları iyi tanzim edilmiştir. “Tabiati ile, satıh ve denizaltı kuv- vetleri ve hava harb vasıtaları ba aaından üs meselesi başlıca rolü oy nayacak mahiyettedir. Ba'soktadan bir mülâhaza verde- Gilebilir: Bir mekteb talebesinden İtalyan yarımadasını tarif etmesini istediğiniz zaman o, dalma değişmi- iyen ga cevabi verir: İtalya, Sicilyaya tekme vuran bir güzmedir.. İtalya, dünyanın — kuruluşunda, sanki Sicilya boğazının garbına ge den gemileri ileri firlatıp atmak, ve ah istikamette gelenleri ökçesile €zmek için Akdenizin ortasına konul- muş gibidir. Bu sevkulceygi vaziye - '*tin Akdenizin kontrolü. zımnında alisakd bir tesir icra ettiğini sakla yamayız. Bundan maada, İtalya, iyi mevki- terde bulunan limanlara ve deniz üs- derine maliktir. (Petrol limanları o- Jarak çimali garbide Spotzia, ve ce zatpta da, Napoli, Mesina, “Tarente ve Sicilyanın bilümum / limanları, aeselii cenup ve garb sahilindeki li- manları...) Nihayet Sardenya, Mad- delana ve girintili, çıkıntılı sahilleri | İle garb sahilinin müdafaası için ile- | ra maruz kalsa bile ki bütün deniz | Fibir mevri teşkil eder. Diğer taraf- | Üsleri ayni tehlikeye maruzdurlar. | olmasından dolayı fazla miktarda fan gerk sahili yani Adriyatik- İtal- yanın Aravutluğu - isçalindenberi | Oirante kanalıile kapalıdır. Yarım | . Evvelâ Zrablus; Misır ile Tunüsun | adanm, kanalının tam ortasında, Bingazi ve Trablusta modern liman: Jara malik olan Trablus ile Sirenaik | Akdenizde müttefik davasına gü | tarikiyle muvasale temin etmekte ve | Yolu vasıtasiyle, denizalı veya ha- | olmuştur. P etacaki ahillerinin ortasında bulunan - ki- : | kanç olan İtalyanın hayatı tehlikeye girecektir | | ğ büleBene.”. Aymıca Dizirle ivdir Yazan a | Ka Buras içiaden bütün ingiliz - Pram: | | n Haz filolarının. barınabileceği iyi bir ; şekilde tahkim edilmiş ve korumuş | Renie La Bruyere bulunan bir göl mıntakariyle, 'yanın belki'en mühim bahrt Üslerin. Fransız imparatorluğunun — Sicik- | 'ya kanalı methalinde uzayan bekçi- | Si olan Bizerte limanı” müttefiklerin | tenizdeki bütün — müdafaasının merkezini, bilcümle münakale yolla- Tımtan esasını, bütün Afrika kuv vetlerimizin seddini teşkil edecektir. | Nihayet Pransanın Süriyede — mev ud olduğunu ve Trablusşam ile Bey- ratu elinde bulundurduğunu, İa; lizlerin Hayfada yerleştiklerini ve müttefiklerimiz Mısırhların - da I- kenderiyeye sahib olduklarımı unut- mamalıyız. Bu suretle göründüğü veçhile Ce- belüttarıktan Süveyse kadar mütte- fik devletler fevkalâde güzel müdafan. İedilmiş, birbirleriyle yakın muvasa- |e dmkânlarına malik bulunan. ve 'ayni zamanda kendilerine asker ve Kudutsüz. — malzeme — yetiştirmeğe muktedir memleketlere dayanan de- kamaandani azalral Cunningbom — | Diz Üslerine sahibtirler. | den bBiridir. Bu istinad noktası her | ı bir askeri vaziyet arzeder. Kibnsa gelince, örasn Yakın Sar” | tehlikeye marız iki müstemleke ile 3 eri müdafaasına yarayacak - | bir adaya malik bulunmasıdır. İngilik / donanmasının büyük vakkileri hir - geçil resminde ea kaskaçları arasındadır. ayrıca, Ha- | olamıyacağını da izah lâzındır. Ni- | tarihin bütün büyük kargaşalık « | bir çok ciddi müşküller doğurması - Pransaz üslerine gelince, bunlar, | beşistan İtalya ile yalmız. Büveye | bayet Kazablanka - Bres Atlântik | lerında mukadder çarpışma yeri | na mukabil bizest İtalya için müh- 'yet büyük ve ehemmiyetli. kozlar | İngiliz müstemlekeleriyle ihata edil. | Va hücumlarından kaçınmak için sa- | — Akdenizde harb Bir harb vukuunda İtalyanın de- Şük (Pantellania) adacığının vazi- | getirmektedir. Evvelâ bütün Pro - | miş bulunmaktadır. Nihayet Rodos, | illerden çok-uzakta bir yol takib İ — Akdeniz coğrafi vaziyeti itibariy - | nize hiç bir çıkış imkümı kalmıyacak yetten istifade eylediğini de hatırla- ah lâzımdır. façitls Üsleri; Fakat İngilizlerle Pranmalar da- | Jen bir taarruza kargı sedi veya mu: | — Neticede deniz ve hava kuvvetleri- | Y edebilecek hüdiselerin “Franan | üç büyük havzaya ayrılmıştır. Girin- | Yence sahili, Toulon, Berre gölü ve | bir harb zuhurunda oldukça münfe, | İmkânını veren mutlak bir emniyet | ledeniz harekâtına mükemmel suret- | ve müstemlekeleri ile imparatorluk Hizera limanı ile başta gelmektedir , | rid bir vaziyette kalmıya mahküm, | #Yantajına sahib olacağız. te elverişlidir. Bu deniz İspanya, İ- | arasındaki rabıtalarını kaybedecek - Sonra, İtalyanın garb sahilinden ge- | dur. Bundan başka, Akdenizde cere - | talya, Yunan, Asya Yarımadaları ile | tir. Bu sebebden mevaddi iptidaiye ve ha emin Üslere sahiptirler. Evvelâ | Kabelebilmisil olarak yapılacak fa | nin müvasenesi ve üslerin veziyeti | Hle Afrikanın garb sahili arasındaki | tih, çıkıntılı sahilleri, tabii limanla- | ziraj mahsuller noktasından ürzetti- Tağilizler Cebelüttarkı ve İngiliz - Mı | aliyetlerde hareket noktası teşkil e- | mukayese edilirse, hiç olmazsa mu: | Müvasale imkünlarında bir tadilât | rı ve körfezleri, sakin sulu koyları | ği kifayetsizliklerle istiklâline o ka far küvvetleri tarafından işgal edi- | decek bir platform teşkil eylemek | hasematın İlk günlerinde Akdenizin | Yapamıyacağı bediidir. ile Akdeniz, gemilerin ve tayyarele- | dar mağrur ve kukanç olan İtalya, İen Süveye ile Akdenizin iki metha- | için mahsıs konmuş gibi duran Kor- | ticarf muvasale yolu olarak kullanıl. | — Biztat Akdenizdeki münasebetle- | rin harekâtı için fevkalâde — deniz | Cermenlerin kölesi olacaktır. Lütin Ji kaparlar. Bundan maada, İngil: | sika adası vardır. Korsika sahilinin | ması keyfiyetinin azam bir ihtiyat. | Te Ve ezcümle Tunus fere, Malta ile Kıbırısa sahiptir. Maltanın kiymetini - kaybettiğini süylemekte biraz acele edilmiştir. Bil Akis ba ada büyük bir chemmiyeti baizdir, hattâ ciddi bombardımanla- İlalyan dretmctları bir çeçid resminde | nakalütta Düyük müşkülât —Amüli | yetini düşünmek lâzımdır. Akdeniz | lir. Akdenizin ablokası müttefiklere le Yakıngark- | ve cevvi avantağları temin eder; bu- | denizinde teneffüs - için bir. ciğere 'ne gibi imkünlar arzettiğini anlat - | Ja telâkkisi lâzımdır. 'taki münakale meselelerine müteal | rada ne cereyanlar, ne meddü cezir - | malik olmayınca İtalyan milleti ire i | Mmakla bitmez. Bir ablukanın malided tesirleri : — | Jik bususatta, İtalyan ablokasımın | ler cardır. Sahilleri temizdir. Gemi- | geç, bütün mahaurlarına ve bütün Ü | Bunu mütenkib, bütün şimalt Af- İ — Seyrizefer muvakkat. bir 'saman | Cezayir sahilleri boyunca Bizerteye | ler, burunların civarma tehlikesiz | tehlikelerine tahammdl edeceği bir | vükeahili genilerimiz ç müükem - | çi Ya duraak ve yaut. da ”ai | YE oradan da İekenderiye. üasine | ça sokulebirler. Bu gebebtendie Ki / YNükla çirenk vi batayı niha, - “ el sığınacak limanlar teçkil eder, | Sucrette hafifleyecek ve yerini top- | teri kafilelerimizi — göndermek Jenizde kat'i reketlerin | yet anlayaca aa MaRlN l Tehaklea bilen | Bizi menedecek kadar sıkı olacağımı İ Yukun daima ihtimal dahilindedir aa İ mlletkler tarafmdım derbiş ei |: sümstalyorus. Halyanın harekele geçmeci halin , Bigir yrsne l İagilenel 'nüle. | — Ümek Şurkla olan müzasebetleri « | de yaziyet, vemlcedelesan oncak. | — Askerlik İşleri adalâ yardım ve münakale yolları | mize gelince, Fransız ve İngiliz ie- | tr? Si yardır. tinad noktalariyle Kap yolundan ie- | — Musolini tarafından babri inkişaf SUBEYE DAVET Brveli Fransa ile Şimali Afrika | tifade edilecektir. ve havacılığın teketmülü için sarf. —— Kadiköy Ankerlik şubesinden arasındaki — münakale yollarının, | — Fransa, bilhassa Dakar limanında | edilen cehdü güyret malümdur. Ye- | — İhtiyat yoklamasını yaptırmak ü. Zannedildiği kadar İhAI edileceği | müdafaa tedbirleri almıştır. Dakan | ni seri ve hareketiiolan İtalyan do- — zere mazeretleri sebebile gimdiye ka. sanılmamalıdır; gemilerimizi yekdi- | dan sonra Fransızlarla — İngilizler | nanması Akdenizde kıymetli birta- | dar gubeye müracast etmiyenlerin İğerinden 402 millik bir mesafede bu- | Habeşistana kadar olan Afrika #a- | amruz vazıtasıdır. Diğer taraftan İ- | yoklamalarının yapılması için yolee Tunan Cezayirle Marsilya arasında | hilini ellerinde bulundurmaktadır » | talyan tayyareciliğinin ve pilotları. — lama müddeti 15 haziran 1940 günü- dolaştıramazsak, buna mukabil nak- | lar. Bu yol, Süveysten geçmeyerek | zn kiymetlerini biliyoruz. Bunun | ne kadar uzatılmıştır. 311 - 881 da- Jiyatımızı / Kazablanka: - Bordesux | Uzak Şarka gitmek için çok ciddi bir | için Almanyanın, arkamı sıra mihver | hil doğumlu ihtiyatların yoklamala. yoluyla 1032 mil veyahut da Kazab: | yol değiştirmesini mucib olmakta- | arkadaşını sürüklemeğe Çalışmasını | rını yaptırmak için şubeye müracant Janka - Brest yoluyla 1000 mil yapa- | dir. Bu faraziyede, ticaret nokta - | pekâlâ anlıyoruz. Almanya, harbin | etmeleri ilân olu bilriz D aA aa ee gea dd | y Ai vuğiln Sakkeli İ ee Dalie nn li a | T hai AM B ee aiamüin aG AR A Grein ea eee Sagyaklerarı Kaygüryaamdlam aç ea aa. he Satılık Evuzz Kazablanka arasında 2231 kilmetre | İhtiyar etmekteki/ kararı işaret di | — Bütün bunları biliyoruz. Ve İtal ile küçük bir bahçeye 1: uzunluğunda olan otomobil yolu ile | yor. Bu menfaat harb takdirinde de | yan yardımının çümülünü de sakla: yahut da 2120 kilemetre imtidadın. | mevcuttur. Süveyg tarikiyle seyrise | mıyoruz. Fakat biz de kendi buvve çe Ramolibiesnam ginci da olan “Tunus - Oran - Kazablanka | fer kesilmiyecek ve 1914 de olduğu | timizi ve yarımadanın zayıf nokta, |ğ| münzarasına hükimdir. Bumeti demiryoluyla yapabilccektir. ibi barb gemilerinin refakatinde | larını bümiyor. değiliz. — Kuvveti- SST Halimpaşa " sokak Böyle bir yol değiştirmenin tevlid | Vakubulacaktır. miz, yalnız başına. Pransız do edeceği mahauırlar ve taahhürleri | — Bu harbin nasti olacafını” gözden | Si İlalyan donanmasını geçeceği | “Tenm Amml Cemalmililn Sarenl ee İ C e T T Pranea ile Afrika arasındaki mü- | zemekten uzak olan Akdenizin vazi- | — İtalyanın z†kolaylıkla görülebi. (ei Sabah Sinttaası)