İ Yazan: General ERZİNCAN ERZURUM. ) KURTULUZU Kâzım Karabekir İKTİBAS VE TERCÜME HAKKI MAHFUZDUR Ermeni Mezalimi Divanıharp Ermenilerden Korktu- ğundan Birini MahkümEdemiyordu Bu Yüzden Ermeniler Cür'etlerini Gitgide Arttırı- yorlar, Türklere Her Zulmü Reva Görüyorlardı içti Şubat ortalarında —uzak mevzilerdeki topların kamaları ve rasat ve nişangâh dürbünleri kâmilen toplanıp merkezdeki depoya cemedilmiş, yakın mev- zidekilerin dahi nişangâhları çıkarılıp sıra kamalar ni alınmasına gelmişti. Palandövendeki toplar hak- kında dahi emri yevmi verilmiş idiyse de henüz icra edilememişti. Yalnız Kürtlerin taarruzunu def'e tah- sis edilmiş olan topların nişangâhları üstünde Osmanlı kıtaatının yakın zamanda taarruzu beklen. miyordu. Osmanlı kıtaatı yaz gelmeden evvel harc- kete gayrimuktedir ve kuvvei maneviyesi bozuk zan- nediliyordu. 12 şubatta tepeden tırnağa kadar müsellâh olan Ermeni eşkiyasının da on, on iki kadar Türk'ü istas- 'yon civarında alenen kurşuna dizdiklerini gören iki Rus zabiti bunları kurtarmağa teşebbüs etmişse de bunlar da silâhla tehdit edildiklerinden bu biçareler kimse tarafından muavenet göremeyip telef olmuş. lardır. 18 Şubatta ordu kumandanı idarei örfiye ilân ve divanıharp teşkil ederek eski kanun mucibince idam cezası tatbikini emretti. Miralay Morel Erzu. rum mevkii müstahkem merkez kumandanı ve Er- meniden birisi de ” divanıharp reisi tayin olundu. Başkumandanla biflikte mevkli müstahkem kuman- danı General Gerasimof ta bu gün Erzurumdan ha- reket ettiler. Bunlar icabında topçu çekilirse geride hangi mevkide içtima edeceğini - tayin edeceklerdi. Mevkü müstahkem topçu kumandanlığı vazifesini ifa etmek üzere kaldım. Miralay Morel'in karargâhı ekseriyetle Rus zabitlerinden müteşekkildi. Alay erkâniharbi erkânıharp yüzbaşısı Şenör 4di. Ordu kumandanı gidince miralay Morel başka bir tavır takındı. Erzurum son dakikaya kadar mü- Gafaa edileceğinden zabitan ile eli silâh tutan erkek, lerden kimsenin şehri terketmelerine müsaade etmi. yeceğini söyledi. Erzurumdan hareket etmek arzu. sunda bulunan zabitan hakkında divanıharbe malü- mat verdiğim zaman divanıharp azasından kobum. sesle bağırarak Erzurumdan çıkmak is- tiyenlerin hepsini bizzat kendisi vuracağını ve giz: lice kaçanların ise Köprüköy ve Hasankalede ikame adilen kuvvetli Ermeni kıtaatı tarafından bizzat ken fi vesl yan yüksel sını haiz olmuyacaklarından dolayı yakalı Sıp divanıharbe irsal edileceklerini söyledi. Kurtu mak güç olan bir kapana - tutulduğumuzu anladım. idarei örfiye Mmayıp bilhi e divanıharp Ermeni eşkiyası için ol. a R zabitleri için teşekkül ettiği te zahür etti. Şehirde cebir ve tazyik eskisi gibi devam etti. Her zamanki gibi silâhsız afaasız olduk. ları halde taarruza duçar olan Türk ahalisini Ru zabitleri imkâp datresinde da - bulundular Maiyetimde bulunan zabitlerden bir çoğu sokakta yakalanmış ,soyulmuş olan Türkleri cobren kurt Tuşlardır. F uru vazifesini ifa eden Karayef gündüz sokakta bir Türk'ü soyup kaçan bir Erm Rus mütareke murahhasları niyi silâhile vurmuştur. Silâhsız muti ahaliyi tetef edenlerin cezalandırılacağı vüdinden hiç bir şey çık- Divanıharp Ermenilerden korktuğundan hiç hir Ermeniyi wahküm edemedi. Halbuki divanıharbin teşkilini en ziyade Ermeniler talep etmişlerdi. Hiç bir zaman bir Ermeni diğer bir Ermeniyi cezalandı. ramıyacağını Türkler müsirren iddia ederlerdi. Bi a, karganmtı gözünü oymez) derler ki doğru olduğunu gözümüzle gördük. Eli silâh tutabilen Ermeniler firar etmekte olan ailelerinin 1 kaydile hep beraber firar ettiler. Mah- haberim ve izden (K darbi me muhafazı pus bulunan zabit vekili Karagudayef Mmüsaadem olmaksızın tahliye edilmiş. Bunun tahliye sebeplerini miralay Morelden sorunca: Yeniden tah- kikat icra edilerek masumiyeti tebeyyün etmiş oldu- #unu söyledi. Halbuki gerek ben ve gerek bir iki za- bitim vak'anın en mühim şahitlerinden idik. Bize buna dair hiç bir sual sorulmadı. Bununla beraber alayca tahkikat ve istievabat yaptırılarak dosyasını miralay Aleksandrof'a tevdi € Tafta'da bizzat yakaladığım cani dahi hiç bir cezaya duçar olmadı. Miralay Morel Erzurum 'Türk halkının ayaklanmasından korkmağa başladı 17 Şubatta Andranik Erzuruma geldi. Bununl beraber havalii müstevliye komlseri muavini doktor Zavaryef te beraberdi Ermeni mesailelerile hiç meğ; gul olmadığımız için Andranik'in hükümeti Osmani- yece idama mahküm bir cani sayıldığından haberdar değildik. Bunların hepsini yedi martta Osmanlı or düsü kumandanile konuştuğum zaman - öğrendim. Andranik Rus mirlivası formasile geldi. Tütbeden (Sen Vilâdimir) ve ikinci rütbeden (Sen Jorj) salibinin ikinci rütbesini dahi hamildi. Bunlar- dan başka efrada mahsus (Sen Jorj) salibinin ikinci Tütbesini dahi hâmildi. Bunun maiyetinde kendi er- kânıharp reisi olan Rus erkânıharp miralayı Zinki- yeviç te beraber gelmişti. Andranik, Erzuruma gel- meden bir gün evvel miralay Morel, Andranikten a Dördüncü dığı telgrafta Erzurumdan firar eden korkakları kâ. milen telef etmek üzere Köprüköyüne makineli tü- fekler ikame edilmiş olduğu zikredildiğini umuma ilân etti. Andranik gelince miralay Morel'in yerine Erzurum merkez kumandanlığını deruhde etti. Mi- ralay Morel bunun emri altında kaldı. Biz de dalma Miralay Morelin kumandasında bulunduk. Andrani- kin muvasalatı günü mıntakam - dahilinde bulunan Tepeköyünde bütün ahali kadın, erkek, çoluk çocuk kâmilen Ermeniler tarafından katlikm edilmiş oldu. ğunu o mıntakadaki zabitim vasıtasile haber aldım. Tik görüştüğüm hengümda hemen buna dair yavadisi kendisine söyledim. Benim yanımda emir verip Tepe köyüne yirmi atlı gönderdi. Hiç olmazsa faillerd bir kişi olsun yakalanmasını emretti. Bundan tice çıktığını ben bugün bilmiyorun Güzel lmanı n artı Sinirli Olmamak Güzelliğin En Birinci Şartıdır. Bunun İçin Sinirli Olmaktan Çekininiz Bu günlerde belki biraz sinirlisi- nizdir? Bunun da şaşılacak bir yeri pek yoktur.. Hattâ içimizden atnir. lerine hâkim olmayı bilen, sükünet- le düran kimseler de dünyadaki hür diselerden mütecesir oluyorlar... Ba #inirlilik bâletinin Amili ne olursa olsun, bundan baz ve zevk duymal 'ta mevzuu bahsolamaz. Öyle ise bur dan nasıl kurtulabiliriz? Evvelâ fizik cihetten işe bakmak lâzımdır. Zira manevf cihetten ziya- de fizik sahada üni tesir yapmak, müsbet bir netice almak imkânı da: ha galiptir. * Bu süretle bakarsak, önümüze Hidroterapi çıkar, Mükemmel bir â- sap müvazenesi için su, en esaslı bir” unsurdur. Fakat gelişi güzel sıcak veya soğuk banyolar da almak iyi değildir. Sinir yorgunluğu' enseniz- de, o biçimsiz ağırlığı tevlit edince, 'en mükemmel ilâç, eğer bir masaj yapan bulunmadığı” takdirde, düşe tur. Evinizde duş varsa, oldukça sı cak bir derecedeki suyun altına gi- Tip enseyi bu tazyik altında tutmalı dır. Hattâ başınızı duvara dayıya- rak ve gözlerinizi kapiyarak 4 veya 5 dakika müddetle sıcak duşu sir. tınızda hissediniz. Bundan sonra zevkli bir iç ferahlığı - ve sükünet hissedeceksiniz. Duş olmayınca, enseniz üzerine do sıkacağınız bir sünger de kullanabi- dirsiniz, Bunu müteakip derhal soğuk bir| duş alıp almamak meselesi sizin tak. dirinize kalmıştır. Fazla asabi hal- lerde, bu, şayanı tercih değildir, sı- cak duş daha iyidir. Işte duş olmaz Sa, elinize büyük bir sünger parçası| Alarak ensenize koyar ve sıkar ve| Suyu, amudu fıkariniz üzerinden a- kıtırsanız hakiki bir istirahat ve sü- kün duymanız muhakkaktır. Buna mukabil, sinirlerinizin bo-| zukluğu hakiki bir manevi inhitat| yukva getirirse, bütün gece uykusuz kaldıktan sonra, gündüz de yarı u- yanık bir halde gezeceğinizi hisse- Gerseniz, sabahleyin uyandığınız za- man soğuk bir duş çok faydalıdır. Fakat, bu duşu yataktan çıkar çık- maz, vücudun henüz sıcak olduğu bir zamanda yapmalıdır. Ve duşu mü-| teakip, havlu ile kurulanmayıp, elle- rin ayasile, sıkı surette friksiyon ya- parak kurulanmalıdır. Bundan sonra - tekrar yatıp bir müddet derin derin ve sakinane ne- fes alınız. Bu teneffüsü yaparken manevi bakımdan da Ravvetinizi ar- tıracağınızı ve hattâ artırdığınızı da kendi kendinize telkin etmelisiniz, bu ütüsükjestiyon sinir bozukluğu halinde çok ehemmiyetlidir. Sinirden uyuyamazsanız su, yine | hakiki bir ilâçtır. Soyunduktan son- ra vücudünüzden bir miktar soğuk su geçirmeniz yani bir tüvalet eldi. venile soğuk su ile bir friksiyon fidir. Bunu yaptıktan sonra kurula- Bip yatınız. Uyumadan evvel oku, mağa uğraşmayın. Soğuk su ile frik, siyon yaptıktan sonra kitap okuma- 'nin uyku getirmediği ve düşünceyi uyumak fikrinden uzaklaştırdığı ve uykusuzluğu ortaya çıklırdığı isbat edilmiştir. Ayrıca, çok şekerli ve sıcak bir| fincan sütün de, yatakta yavaşça| içildiği takdirde, uyumağa imkân verdiği de müsbettir. Sinir meselesinde gıda bahsi de| mühimdir. Kendi vücudünüz için çok dikkatli olmanız lazımdır. Şe kerli gıdalar. güzel tatlılar ve ara) Baharın yağmurlu günlerirde “Yemek yerken bütün vücudünüz, zihniniz uyanık vaziyettedir. Mese- Jâ kızartmanızı yerken fena bir ha- vadis, veya bir kavga, midenizin bo- zulmasına ve dolayısile sinirlerinizin altüst olmasını ve nihayet manevi yatınızın bozulması neticesini doğu- Nihayet, fazla sinir bozuklu- Zunda neşe ve sükünet bulmak için iki metod vardır: Esnemek veya gülmek. 5 Eznemek, yani tabiatte yaşıyan canlı mahlâkların gerinmek ve uyu- mak hassası, açık havada dolaşma- nın tesirile vukua gelebilir. Bu me- tod, can sıkıntısı verecek bir kita- Tn mütaleasına bin kere tercih edil. melidir. Gülmek te dir; f mükemmel bir şeye la neşeli veya tuhaf bir fil- nek, veya garip bir kitabı o- kuyarak, Bir iki saat her şeyi unut- mak lâzımdır. Fakat bu da tabiat meselesidir. Bazıları sinemayı, bazı- ları sporu, bazıları a musikiyi din- lemeği isterler. Fakat neticede, en esaslı tedbir. ertesi günü ne olacağını düşünme- mek ve eğer.. ile başlıyacak cümle- lere kulak asmamaktır. Yağmur?. Yağmuru da, her günkü düşün: ö ve nti çıli alcak ati D Gi gee Münz e lli sobununu, taakdea tayyürt Büzü aüştümenize KAf geriyor, Fa Kat aklı selim iyi düşünmek bahsine İanlecek olureak, yağımız ürüe aa SrA0DN YKĞN Klmalan z ER Ddiğina Kü ha TXalmr Yayoi) bi gü ilein SY Gi KA Bazağı geçiin de gi Çümleleri İR mülnak sçikün Bi e- blledi, HYN dzm a Kai harakmyor, Ollln, hatta goe nn har ae Bi aa y gi Sak BeREİyİ N de hissediyor. sıra da tatlı bir garap... İhtiyaç ha- | keyfiyet halini ahıyor. Halbuki da linde kendisini gösterir, sinirleriniz | ma güzel, şık giyinmek te lüzumdir bozuk olduğu müddetçe şişmanla-| Bu suretle eski kalın ve biçimsiz ka- maktan katiyen korkmayın.. Fakat | uçuklara veda edilmiş ve gehir &0 her yemekte de fazla miktarda kar-| kaklarında tam spor kıyafeti de hoş) nınızı doyurmayın.. Öğle ve akşam| / görünmedi; yeni modellere da n afif olsun, yalnız i-| yanan, ince, renkler, çiçekli, parde kindi vakti, sant Beşe d üler, ve yine kayçuktan olmak U. lt edin. Yediklerinizi iyi bir ge- | zere meydanın çıkmıştır. k nemek (i r k ye-| di bu b gayanı hayre dikçe sinirleriniz bozulabilir, yine ye | yenilikler müşabede edilmekti mevzulardan kaçınmağa çalışı lâde güzel, üka, ağır empermeabel giyil:cek iki kostüm model ler yapmakta ve piyasaya çıkarmak tadırlar. Bu pardesüler, pratik olduğu ka- dar da her türlü kumaşa tekabül e- decek gekilde yapılmış, gözleri ok- fıyacak Manzaralar göstermektedir. Bu suretle, dalma, şehrin ve saye fiyenln fena oyunlarını, şıklık ve za- Tafeti de muhafaza etmek şartile, neticesiz bırakmak imkânı hasıl öl. muştur. Bazı dalgın tabiatlilerin her yerde unuttuklari şemsiyeye artık veda etmek zamanı da gelmiştir. Kırk yaşında da yirmi ya- şında imiş gibi boyanınız Yaşlar ilerleyip yirmiyi, otumu, Tark #şıkça, ber kadının çeliresi ve ifade ettiği “manlarda, dolayısile makiyaj faraları da değiğir. Yicmi yaşımdan evvel bir kudin için çi olacak) otuz yaşında (güzel!) ve kırkımı da geçiren (evvekden ne gü ati özülr. Bu sebebtendir ki orta boyanma natı denilen bir sanat çıkmnıştır. Ve bu sanatın da kendisine mahsus kanunları vardır: — Yirmi yaşındı “yapacağınız boyalar, sizi sert ve yaş h göstermelidir. Otuzunda, kendini- zi meydana koyabilirsiniz. Kırk ya- şına gelince, makyağı hafifletirsiniz. Umumiyetle, bu sahada, yirmi yaşı- 'na gelmiyenlerle, kırk yaşını geçmi- yenler bu işin en acemisi olarak gö- Tülmekte ve iyi renkleri intihap ede memektedir. Ayni zamanda makyaj- larında ifrata varıyorlar. Neticede 20 yaşına gelmiyen genç kızlar olgun ve- serbest kadın tavrı — aldıkları gibi kırk yaşını aşanlar — da birer genç kız karikatörü oluyorlar. — Halbuki bu iki yaşın nekadar garip de olsa, ayni şekilde makiyaj — yapması lâ: zamdır. Burada, hafif, belirsiz, ay- dınlık ve tatlı bir renk mümkün ol duğu kadar tabil bir vaziyet aranı: Jacak yegâne esastır. Ayrıca yaşlı bir kadın, haddinden fazla kumral veya kızıl saçlar, göz kapakları, kir- pikler üzerindeki boyalar, zamanın işaretle, diğer - simaları daha yaşlı gösterir. Bu sebebten her kadının bu - hur suslara dikkat edip kendi tenine, bi- çimine, vücuduna münasip gelecek boyaları, rujları” seçmeleri evlâdir, Zira rujlar, pudralar, her deri üze: rinde, levantada olduğu gibi değişte Hattâ dudaklar da bile şeklini değiş Prencip olarak, hergeyden evvel ark yaşına — geldiğiniz vakit genş kiz gayet kafif ve sade ikyaj yapınız.