2 Nisan 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 3

Z NISAN 1939 Paris: 1. (AA) — B. Chamber-) ain'in dünkü - beyanatından bahse-| Gen Matin gazetesi diyor ki: | 'B. Chamberinin'in dünkü dekla- yasyonu, mubalağasız, İngilterenin #on yirmi beş sene içinde harici siya #etle alâkadar olarak yaptığı dekla- Tasyonların en mühimmidir. Journal gazetesi diyor ki: Dünkü gün, cidden tarihi bir gün| ylmuştur ve böyle kalacaktır İtalyan gazeteleri ne diyor? Milâno: 1. (ALA.) — italyan ga- zeteleri, B. Chamberlain'in beyana- tanı, İngilterenin her ne bahasına 0- kursa olsun çenber siyasetine deva. Hitler Dün Nutuk Kğenterafı V inci erfemade. | “Tanrı bu Alman milletini, İn- Eilizlere veya Fransızlara uygun| düşen kanuna riayet etmeğe mec- bur olmak için yaratmamıştır. AL manya onlara itaatla mükellef de- ildir. Almanya — bizzat kendi| ihtiyaçlarına göre yaşıyacaktır. Bu | gün biz, diğer devletlerin veya | Onların devlet adamlarının — Jatf veya kahrına tâbi bulunmuyoruz. Bier bugün bir İngiliz devlet ada- , bütün meseleler hususunda kendisiyle görüşmemiz lüzumuna, | binaenaleyh bu meselelerin açık| görüşmelerle halledilmesi icabet-| tikine ve bu evretle bötün meseler| lerin halline imkân bulunduğuna | kail ise, kendisine şu cevabı ver meliyim : tam on beş sene bunu yap mak fırsatına malik bulunuyordu- nuz. Fakat bügün şuna kuni olduk | ki, eğer milletler cemiyetinin uzun| nutuklarda bizim meselelerimizle Meşgul olmasını beklem etseydik iç ve dış poli | vaffakiyetsizlikten muvaffakıyet. Bizliğe uğrıyacaktık. Belki de ebe. diyete kadar bekliyecektik. Bugün dünyada milletlerin, fa-| ziletli ve faziletsiz olmak - üzere| ikiye ayırabileceği sık sık iddin « diliyor. - Faziletli milletlerin baş-| ha mümessilleri onlarcn İngiliz- ler ve Fransızlardır. - Faziletsiz milletr de bilhassa — Almanlar ve İtalyanlardır. Bu gibi tefriklerde bulunmak bizce bir beşerin işi de-| Üildir. Böyle doğru bir fark ancak fanrı yapmağa müktedirdir. Bir İngiliz devlet adamı her me selenin, hattâ Alman miletinin ha yat sahasına dahil bulunanın da, ancak İngillere ile evvelden mü. zakere edilmek şartiyle halledil. mesini veya ortaya konulm terse, n 5-| ayni suretle ben de İngil -| terenin kendi İmparatorluğu için.| de her neyi olursa o n halletme| den evvel Almanyaya müracaat et mesini taleb edebilirim. Bugünkü Alman milleti, — bu -| günkü Almanya artık hayti menfa. atlerini terketmek fikrinde değil. lerdir. Onlar ufukta beliren tehli- ke karşısında atıl kalmak istemi | yorlar Eğer müttefikler Avrupa-| ları, mantıki ve coğrafi zarüretle. Ti gözetmeksizin değiştirebilai der, biz Almanlar o zamanlar bu. '©a müni olmak imkânını bulama. | dığımızdandı. - Eğer bügünkü A manyadan, bazı peyk devletler Almanyaya taarruz edecek derece- do kuvvetlenmesine müsandektir. | hk bekliyorlarsa, —müttefik dev - det adamları aldanıyorlar. — Bu - günkü Almanya harpten evvelki Almanya değildir. Eğer bir dev. let, büyük devletlerin hesabın evesine düşerı dikk maklarını yakma. Bizim Çek mülletine cidden Ve z yoktur. —Asırlaren beraber adık. Eğe | a Çek devleti Alm: lara Mİş ve saniyen AL- Mmanyaya karşı müstakbel bir ta Arruza âlet olmamış olsaydı, müs-| K— YATHAIVH NOS Çemberlaynın be- yanatının Akisleri '“ma karar vermiş olmasının bir buh- rani olarak telakki etmektedir. Nutuk Almanyada — masil karşı- dandı Alman - gazeteleri, B. C İsinin avam kamarasındaki beyana- fını, Almanya ile Polonya arasında. ki münasebatı — zehirlemeğe matuf Türumsuz bir nümayiş olarak göster- mekte berdevamdırlar. Mamafih bu gizctelerin mütale- aları, Polonyanın şimdi artık reali- teler hakkındaki afaki görünüşünü | 'yeniden görden geçirmeğe meylede bileceği korkusunu ihsas etmektedir . Mühim Bir Söyledi takil bir Çek devletine hiçbir iti- razımız olmazdı. Binsenaleyh böy le hareket etmekle bu devlet yaşa- mak hakkını kaybetmiştir. Ben de, farihin ve coğrafi vaziyetin teknar| birleştireceği şeyi en makül pren-| sibler dahilinde birleştirdim. Çek milleti, faziletli milletlerin ezdi- &i milletlerden daha geniş bir hür-| Fiyetten müstefid olacaktır. — Bu süretle sulh davasına büyük — bir| hizmette bulunduğum kanaatinde- yim ve bunun içindir ki ve bu ka- naatledir ki, önümüzdeki — parti köngresine “sulh kongresi, adını vermeği kararlaştırdım. Zira AL manya diğer milletlere taarruz et | mek fikrinde değildir. Bizim iste diğimiz, ekonomik münasebetl inkişaf ettirmektir. yamber Bunu yapma-| #a hakkımız vardır ve bu hususta| 'ne Avrupa ne de Avrupa harici| devlet adamlarından ders almağı | kabul edemem. Almanya bir teh.| did veya ihata siyasetine müsaade| niyecektir. İngiltere ile günün birinde bir| a yapmıştım: Deniz anlaş-| ması, Bu anlaşma, iki tarafın biri. birine karşı asla harp etmemesi gi bi beslediğim şiddetli anlı bir arzuya dayanıyordu. - Fakat bu arza kar- gihkli olmak gerektir. Madem kil bu arzu İngilterede bugün mevcut| değildir. Mezkür anlaşmanın şart| Jarı da ortadan kalkmış demektir. Almanya böyle bir cereyanı — sü- künetle karşılıyacaktır. Kendimiz-| 'den eminiz, eminiz çünkü kuv-| vetliyiz, kuvvetliyiz çünkü birleşi-| kiz ve memleketin imarıma çalış-| mak - istiyoruz, Muüssolininin nutku* Roma, 1. (AA.) — Mussolini| Napoli civarında bir hava merkezi- nin inşaat işlerini açmış, sonra Ca- pove'ye giderek kısa bir nutuk söy. lemiştir. Mumaileyh, bazı mıntaka-| Jarın islâhı Küzumunda kısaca israr| ettikten sonra İtalyanın müstemleke temayüllerine telmih etmiş ve kala. balık ailelerden bahsederk saha kü. fi gimediği takdirde yeni bir saha a. Tamanın tabil olduğunu söylemiştir. Halk, nutkün bu kısmını: ÇT nus, Tunus, genişleme) scalörile kar- #lamıştır. Hatip, netice olarak demiştir ki: (Kimse bizi durdurmuyacaktır Çünkü herşeş Te alınması lâzimgelen şey, azmimiz. orsasında Panik Neyyork: 1. (A.A.) — B. Cham- berlan'ın İngilterenin Polonyaya yar | bir panik — tevlit etmiştir. Eshanı, | '#n buçük puvana kadar kaybetmiş mıştır. Bazı sanayi ve demiryoli .,.! lerini bulmuştur. —— Bethelem Steci, 2:75 dolar, Du- pont 5 450 dolar, Chrysler 3.12 do lar.. h. kaybetmişlerdir. Mühim birçok sigorta girketleri | bu ayın üçünden itibaren harp teh- | likesine kargı sigorta primlerinin a türdlacağını lân etmişlerdir. “ YENISABAM Heykeller Meselesi (Baptarafı 1 inci sayfada) Yışarak vakit ve halin çerçevesinden dişarı çıkılmasına — meydan vermi- yorsak memleketin tahammülü ha.| Ficine çıkacak âbide masraflarının| 'da önüne geçmek Tüzumunu hisnet, memek kabil değildir. Bazı şehirler| bunu yapıyorlarsa inkılâp davasına| bağlılıklarının verdikleri şevk ve be| 'yecan içinde her fedakârlığı kabul| etmelerinden, insanlarda pek tabü olan görenek ve tefevvuk hislerinin| tesvikine maruz kalmalarından ileri | geliyor. Kendi kendimizi, iyi ve te- mmiz bir duygudan tevellüt eden, fa-| kat memleket hesabına çok zararı| bir israf vücude getiren bu müsaba-| ka hamlesinden korumak zaruretin-| deyiz. fnkilâba ve büyük inkılâpçı gefe| bağlılık mutlaka evimizi, barkımızı Satarcasına bir fedakârlık ile büyük bir heykel dikmek suretinde izhar edilmek lâzım gelmez. Her kasaba kendi ruhunda böyle bir hamle his- sediyorsa bunu küçük bir büst şek- linde bir hatıra ile de ifade edebilir. Binaenaleyl, mevcut cereyanın | delâlet ve isbat ettiği veçhile, füride| meseleyi bu bakımdan mülâhaza ile memleketin umum! vaziyetine göre | israf telâkki olunabilecek güzel e-| mellere sed çekmek salâhiyeti yok- #a ona bu salâhiyeli vermek ve mas- rafları kısmak icap eder. Jüride bu salâhiyet varsa kendisine bu salâ- hiyetini hatırlatmak ve bu noktada | da bilhassa müteyakkız bulunması-| a istemek lazımdır. Nejad Sirel'in makalesini okur- ken bunun sanki bir ittiham altın. da kalarak heykeltraşları müdafaa maksadile yazılmış intibar hasıl o. huyor. Görülüyor ki işin içinde bir | yanlış anlaşma var. Abidelerin bir israf teşkil ettiği iddin olunduğu za- | man, bunu iki manada mütalea et- | mek kabildir. Ya, değeri az olan e- #erlere çok para veriliyor, yahut ya- Pilan eserlere değeri kadar para ve riliyorsa da bu kadar değerli eser yaptırmak lüzumsuzdur. Bu israfa ilk defa olarak dikka- ti celbeden Bürhan Toprağın birinci gıkkı iddia etmiş olduğunu hatırla- mıyorum. Onun makalesindeki şikü. yet ve teessür yalnız büyük ve mas-| Taflı âbideler yaptırılması temayü- Tüne karşı idi ve biz bitaraf okuyu. cular da işi böyle anlamıştık. Hâlâ da heykeltraşlarımızı ihtikâr ile itti.| ham etmek aklımızdan geçmiyor. "Türk heyekltraşlarının zengin olma. | dıklarından, orta bir refah içinde bulunmadıklarından — bahsedilmesi mafile bir zahmettir. Bu bizi mem 'nun edecek bir müşahede değil, bi Tükis mütecesir edecek bir hakikat teşkil eder. Fakat âbide yaptırılması! Mevcut sanatkürları rahat yaşat- mak Üzere bir çare şeklinde de ka bul edilemiyeceği için şehir ve kasa, balarımızı çok masraflı âbideler #asına teşvik edemeyiz. Hüseyin Cahid YALCIN Aleni 'I'eşek'kü_ırw Mebusluğumu telgraf ve tebriken birçok, mektuplar almaktayım, Telgrafla cevap vermek imkânı yok. tur. Sarih edresleri yazılı olmadı. #ından mektupla da bir çoğuna ce- Vap — veremediğimden karşılık te. #ekkürlerimin — iblğina muhterem Büzetenizin tavassutunu dilerim. Astanbul mebusu: | Küzim Karabekir | Başvekilimizin |İDünkü tetkikleri| B. Refik Saydam hava kurumul 've müştemilâtını gerdi Ankara: 1 (A. A.) — Başvekili Refik Saydaı eç derek Tükkuşu öğretmen okulu fle tesisat ve laboratuvarını, Etimesut| | tayyare meydanımı, Akköprüdeki | tayyare ve plünör etmiş ve Ti kurumu: müstakbel mesaisi hakkında ba kan Erzürüm mebusu Şükrü Ko gak'a direktif vermiştir | alanlar hakkında, (Baş tarafı 1 inci sayfada) KW. olmasına mukabil mevcut ka- 'zan — takatı ancak 40,000 KW. idi. Bu mikdarın yalnız 25,000 KW. hık kasmı modern bir tesisat olup müte. Baki 15000 KW. 1 1913 senesinden kalma eski tipte olarak tazyıklı 8 küçük kazandan müteşekkildi. Istan bul şehrinin elektrik ihtiyacı hergün artmakta olup 1938 senesinde aza- İ ni takat 33,600 KW 1 bulmuy 've önümüzdeki senelerde süratle ac- tacağı tahmin edildiğinden mevcut kazan tesisatının hattâ bugün bil> emniyet bakımından kâfi gelmediği görülmüş ve artacak ihtiyacı kargı- Tamak için — 25.000 KW. takatında 'yeni bir kazan dairesinin âcilen te- Sisi kararlaştırılmıştır. Yeni kurula- cak kazan dairesine en modern te- Sisatla mücehhez — ve beheri saatte 62 ton yüksek tazyık ve yüksek ha- raretli buhar veren kazan kurulma. 1 tensip edilmiştir. Silâhtar fabrikasının bulunduğu arazi killi çamurdan müteşekkil ol. duğundan üzerine kurulacak binala- rın tehlikeli bir surette çökmemeleri için ancak metre murabbama 0,600 g. tahmil etmek enizdir. Bu sebep-| 'ten inşa edilecek kazan dairesinin ? sathında ve 4m. irtifaında betan arme hususi - şekilde bir temel yap- mak mecburiyeti hasıl olmuştur. 1-| in müstaceliyeti ve temel sikletinin | asgari hadde indirilmesi göz önün- de tutularak temel betonunda siman | fondü kullanılacaktır. Kuvvetli de- mirlerle arme olan işbu beton teme, Tin maliyeti — takriben 60000 Li | Dürr firmasına ihale edilen 2 kazan ontaj masarifi ile beraber fiatı tak | Tiben 600,000 lira, Bina çatı ve silo- lar ile beraber, boru tesisatı, Tu. Tumbalar, kömür nakil tesisatı, elek- trik techizatı, kontrol ve ölçü aletle- ri için de 440,000 lira, yani ceman. 1100000 lira sarfı mukarrerdir. Bu kazanlar komple olarak kış| Etrüsk'ü teslim tahkikat (Baş tarafı 1 inci sayfada) bir üçüncü mevadı müşteile kom - partımanı ilâvesi gibi ikmal, islâh| fadil veya tebdil suretiyle gideril-| mesi mümkün olan maddi eksiklik-| lerden ibaret olup mukavele mu. cibince yerine getirilmesi müteah-| hit tanafından kabul edilmiştir. — Bu gemiye konulmuş olan kazanlar kullanış, bakım ve kifa-| yet noksanlarından işimize elveş Tişli görülmediği ve - kifayetsizlik sebebiyle sürat ve azami — kömür sarfiyatı hususlarında taahhüt edi. len hadler temin olunamadığı an-| Jaşılmıştır. Bundan sonra sipariş edilecek böyük gemilerimizde bul şekilde kazan kullanılmaması ka-| Tana alındığı gibi görülen kifayet | bertaraf etmek için gerek| Etrüsk ve gerek eşlerine üçüncül bir kazan ilâvesi temin olunmuş -| Nafıa Vekili Dün — Ankaraya Döndü yevaimi girmeden hizmete girecek ve bu suretle şehrin ihtiyacını büyük bir emniyet emsali ile karşılamak mümkün olacaktır. 'nında yaptırılması istenildiği zaman. girket tarafından arttırılması, imti- yazın uzatılması gibi taleplerle kar- gılanırdı. Şimdi kendimizin mahı o-) lan bu tesisatın onlardan daha mü-) kemmel olarak ve daha külfetsizce | yapmış olacağız., Vekil bundan sonra fabrikadan ayrılarak öğle yemeğini yemek üze- re evine gitimniştir. — Öğleden sonra| bazı ziyaretlerde bulunmuş ve bugün Ankarada toplanacak - olan Parti u- mumi kongresinde bulunmak üzere dün akşam ekapresle Ankaraya ha. reket etmiştir. — Vekili istanbulda| Vali, Emniyet müdürü ile vekâlete bağlı teşekküller erkâm uğurlamış- lardır. İtalya ve Alman- yanın Emelleri (Baştarafı 1 inci sayfamızda) ve ahlâki ulum akademisi muvace.| hesinde izah ve tasrih etmiştir. Hatip, birtakım — haritalar gös- termiştir. Bu haritaların üzerinde| Brezilya, Arjantin, Perunun bazı kı- | sımlarına — (Antratica Germanica) Giye işaretler konulmuştur. Hatip, | bundan sonra tayyarelerin yere inmelerine mahsus 39 sahanın bir listesini Condor sen- dikasının — kontrolü altında bulun- maktadır. B. Efron, Panamaya bir.. kaç aat mesafede bulunan - ve Pe. Tuya aid olan malabrico Timanının| bir Alman üssü bahrisi olduğunu i- | Tüve etmiştir. Hatip, Almanyanın bu. Jimanın imtiyazımı 1914 senesinde | almış olduğunu / ve halihazırda Al- man harp gemileri ile vaptırlarının bu limanda serbestçe seyrüsefer et. mekte olduklarını ilâve etmiştir. Türkiye - Amerika Brezilya arazisinde | 8. — Muvazene ve istiab Kud- reti gibi gemininasit evsafında mu- | kavele ve şartnameye aykırılık ve| süreti umumiyede tekne, — kazan, makine yapı ve kullamış bakımla Fından da can ve malları tehdit edici mahiyette ayıp ve kosurlar görülmediği anlaşılmıştır. | 4 — Gerek işçiliğin umumiyetle, arzu olunacak mükemmeliyet de recesinde olmamış ve gerek gemi, halde tesellüm edilmiş bulunması e bu noksanların ikmâli için za- manında tedbir alınmamış bakımlarındı ehi da tahkikata girişilmiş ve diğer taraftan' bundan sonra b e d de ayni e düşülmen d - İNİ — Marmera tipi Sus, Marakaz,, hi iraz v tekne, makine, kı anış b dan can ve aveleye aykırı fert Ticaret muahedesi (Baştarafı 1 inci sayfamızda) Bu anlaşma ile her iki memle- ket karşılıklı bazı menfaatler te, mamulâtı mütekabilen gümrük res, mi tenzilâtından istifade ettirerek, üstahsalat iki memleket arasındaki ticari mü-| badelâtın haemini tihdaf etmişlerdir | İmza olunan anlaşma hüküm -| derine n ran Amerikaya ihraç olunacak tütün, ah ve kilim pa- lamut ve meyankökü hülâsaları, ta.| olan kuru üzüm, kabuksuz fındık | kabaklu ve kabuksaz ftk, haşi Ş tohumu, İüle taşı ve kuş yeml| mühtelif tesbit edi NNi — Akay tipi “Suvat ve Uler, örmileri | ülen itiraz ve tenkidler tetkik. düşmediği, “kömür sarfiyatların avele ve şartname hükümleri- 'ne uygün bulunduğu görülmüştür. Milli Şefle Majeste Jorj Arasında Yunanistar Ankana: 1 (A A.) — Yünaz nistanın milit bayramı münüse- betiyle reisicümhur İamet İn- önü ile Yunanistan — krali ve başvekli Refik Saydam, hark ciye vekili - Şükrü / Saraçoğlu ile Yanan başvekili ve hariciye nazırı Metaksaa arasında tek graflar teati edilmiştir: İsmet İnönü ile Majeste Jorj arasında teati olunan telgraflar berveçhi âğidi Majeste İkinci Jorjr Helenler kralı ATİNA Yunan milit bayramı mesut. vesilesiyle - Majestelerine en hararetli tebriklerimi ve gerek şahsi saadetleriyle dost ve müt- tefik asil Yunan milletinin re- Şahi hususnüdaki — samimi — te- mennilerimi meserretle arzede- İSMET İNÖNÜ Ekselüne Reisicümhur ANKARA Ekselânslarının güzel temen- nilerinden ziyadesiyle mütehas- 2it olarak kendilerine samimi- yetle teşekkür eder ve bilmu- kabele şahsi saadetleriyle dost ve müttefik asil Türk milletinin refahımı dilerim. İKİNCİ JORJ Ingiliz Hariciye Nazırının Mesajı Baştarafı 1 inci saytamızda) (t tevkatlde iive e- halarından birisini Büyük Britanya ya tahsis etmek kararını bütün kal- bimle setâmlarım. Bu memleket, Tür kiyenin milletler arası meselelerde- ki görüşünün kendi görüşlerine çok yakın ve benzer bulunduğunu ve iki memleketi birbirine bağlıyalı hakiki dostluk bağlarının mevcut olduğunu esaslı srette bilir. Yalnız bugünün değil, bütün za- manların en büyük simalarından bi risi ve modern Türkiyenin kurucusu 've babası olan rahmetli sevgili Şefi- 'niz Atatürkün ölümü karşısında Bü. yük Britanya, 'Türk milleti ile birlik. te elem ve matem duymuştur. Yeni Cümhurreisiniz general tnö nünün majeste kıral altıncı Jorjun taç giyme töreninde fTürkiyenin mü- messili sıfatile - vaki olan ziyaretini ve ekselünslarının - burada gördüğü itibarı hatırlamakla bahtıyarız. Her iki memleketin menfaatleri- nin de hiçbir. yerde birbirine tesa: düm etmemesi mesut bir hâdisedir. Yeni Türkiyenin bugünkü hükümet tarafından tesbit edilmiş olan esas. lar dahilinde inkişafı, bu inkişafa e- dinden gelen yardımı yapmağa hazır bulunan Büyük — Betanyada ancak hüsnü suretle karşılanabilir. Esasen. malümumuz — olduğu veçhile, mali yardımda bulunulmuş ve büyük İn- Biliz firmaları tecrübe ve bilgilerini Türkiyenin hizmetine tahsis etmiş lerdir. Yürekten gelen bir iş birliğinin vam edeceğine ciddiyetle güvea- Mekte ve emniyetle inanmaktayım. Türkiyeye / sürekli bir refah ten menni ederim.) Hariciye Vekilimizin mesajı: Hariciye Vekilimiz B. Şükrü Sa- u mesajında göyle diyor: (— Her birisi Avrupanın bir u- cunda vücudbulan bu iki salbçu dev. letin dünyadaki vazifeleri diğer bir noktal nazardan — da mütenazırdır. Sulhperver İngiltere nasıl ki denizar #irı Ülkeler İle kıtamız arasında bir. Tabita vazifesini görmekte ise Tür kiye de Avrupa — ve Asya arasında bağ teşkil eylemektedir. Bu ikl Tolün — tenazüründe de memid bir müşabehet aramak — hatalı olmiya; Harle bitiriyor. Çiktisa /e Vekilimiz mesajını göy. dt — sahada da son sene temleket arasında tehadı dün etmiş olan — mesud iş birliğinin önümüzdeki — senelerde tekişafına, her ikl taraf için hayırlı netice ver: Mesine emniyetle - intizar eder, Bür yük Britanyaya sürekli saadet diler Tim)