10 Şubat 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 2

ENVE ÖLÜMÜNİ Enver Pa Kararını Arkadaşlarile Birlikte En Evvel Cepheye Hareket Etti “Askerlerin şarkıları önden yükselir ken onlar da arkadan takibe başla- Gilar. Yükselmiş olduklaarı bir te-| peden — askerlerin ilerleyişini daha iyi görüyorlardı. Uzaklarda görünen köy de yı yordu. — Yükselen alevler arasında | Sanki feryatlar yükseliyor gibiydi. Bunlar — düyulmiyordu.. Fakat| Gurbin ile bakıldığı zaman köydeki panik çok iyi farkedılliyordu. Paşa bu manzarayı görünce mü- tecssir olmadı değil.. Fakat asker- dere daha çok cesaret vermek için yeni yeni emirler vermek lâzımdı. İşte paşanın emri yükseliyorulu. — Askerler soldaki tepeyi tat #unlar. Düşman ilerlemeden o tepe- 'ye hâkim olursak iyı netice elde ede- biliriz. Paşa- tepeden kantrol ediyordu. Kendi askerleri çok iyi mevkide Adiler. Nitekim mühtelif tepeleri de Butmuşlardı. Bu paşaya büyük bir Küvvet ve itimat - vermişti. Az ma- İkerin yapmış olduğu - bu muüvaffa- karşısnda paşa yeni bir ha İeket yapmak arzusunda idi. Pakat elde biraz da ihtiyat olsaydı ne olurdu. Paşatin ilk defa olarak askersiz * vaziyette kalması çok müteeesir et- Mişti. Bu esnada tarihten birçok | hatırlar kafasında canlanıyordu. Kendi kendine yıldırım Bayazıdı. Güşünüyordu. O da böyle vasiyette Kalmış değil miydi?! Pasa kendisini onunla mukayese | etmek istiyordu. Çünkü netice - bir, denbire güründe “canlamıyor ve fe Jüket karşısında ürküyordu. Halbu. ki 0 burada yeni bir hareket, yeni| bir hamle yapmak arzusunda idi. Fakat ne olurdu? Biraz ihtiyat as- keri olsaydı. Hizır gibi yetişecek hiç olmazsa| birkaç yüz basmacı bulunsaydı. Birkaç günlük faaliyet esnasın-| a basmacılarla da alâka ve rabıta İkesilmişti. Belki bu rabıta devam et askerl veziyeti Geri yok ileri vardı. Bu esnada — Rusların ilerlediği) görülüyordu' Paşanın korktuğu baş, ka idi. Sağ ve sol cenahtaki Rus ne- ikerlerinin ilerliyerek kendisini arka Han çevirmeleri. Bu takdirde” vaziyet hakikaten Weci olacaktı “—ama. e yapılacak! Paşa bütün askeri vaziyeti bir kene daha kafası içinde toparladı. geriye kaçmak için icabedecek ricat hatlar ni da göz önünde tuttu. Ve sonra ileriye — doğru yürü- mekten başka çare bulamadı. Ken: Hisi de cephede döğüşmek istiyordu. Nitekim bu esnada ilerideki aa. kerlerden gelen haberlerde Rusların Köyden ileriye/ çıkmadıkları bildiri. Hiyordu. Bu vaziyet kısmen değil. ta mamen lebe İdi ama, ihtiyat olmadı. # için takviye kıtaatı göndereme. nekte idi. Enver paşa yanındaki arkadaş- Jarile birlikte en ön cephede bulu. Yeni Sabahmn Tariht Tefrikası: 67 RPAŞANIN) DEKİ ESRAR şa Ârtık Vermişti takdirde boşu boşuna bir kurgunla gözlerini fani dünyaya kapayabi di. Fakat Enver paşa hiç C. böyle düşünmiyordu. O kendisini bir ölü- mün beklediğini kabul etmiyordu. Yalnız harb etmek, — döğüşmek ve kendi uhdesine düşen vazifeyi yap- mak İstiyordu. Nitekim bunu düşü. 'nerek arkadaşlarına ileriye gitmek| kararını bildirmişti. Arkadaşlarınn (bu olamaz) sözü karşısında paşa | kendi noktal nazarını müdafan ede- rek İleriye gitmek kararından dön. Miyeceğini bildirmek istedi ve dedi- Ki — Hakkınız var. İleride tehlike vardır. ama.. bundan başka da yar, ak hiçbir iş yoktur. Çünkü bur Tada çok da yalnız kaldık Aksi tak- dürde yap yalnız — kalacağız. İleri hattaki askerlerimizle — de İrtibatı keseceğiz. İşte o zaman feci vaziye te düşmüş oluruz. Geriye gidemi ileriden de hayır kalmaz. Paşa bun- | dan sonra kendi — noktai mazarını mnüdafaa eden uzun uzün beyanat-, fa bulundu. (Devamı var) RADYO CUMA — 10.2.939 12.30 Program, 12.35 Türk mü Ziği (Pl.) 13.00 Memleket aat a-. yüri, ajans, meteoroloji haberleri, | 18.10.14 Müzik (küçük orkestra -| 18.80 Program, 18.35 Müzik Varyete programı (Tangolar, | Valsler, Cigan ve aaire). | SOperetler - Pl:) 1900 Konüşma | Şef: Necip Aşkm) (Haftalık spor servisi). 19.15 Türk Müziği (İnce saz faslı: Muhayyer | makamı) 20.00 Ajans, meteorolo-| di, haberleri, ziraat borsası (fiyat) 20.15 Türk müziği. Okuyanlar: Muzaffer ite. Çalanlar: Vecihe, Refik Fer. #an, Cevdet Çağlar, K. Niyazi 1 — Tamburi Cemil - Mahur| İlkar, Eyabi Mehmet - efendi -| inci beste, 8 — Lâtif ağa - Mahur şarkı:| Telif edebilsem feleği, 4 — Rahmi Bey - Mahur şarkı: Bkir ettin beni ey dil. 5 — Vecihe - Kanun taksimi, € — Dr. Şükrü Şenozan - Ma- hur şarkı: Bu sevda ne tatlı 7 — Rahmi Bey . Mahur şar- ka: Servü nazi seyret çıkmış, — Şemsettin Ziya - Mahur| garkı: Şu güzele bir bakın, 9 — Sadettin Kaynak - Çıkar| Fücelerden haber sorarım, 10 — Meğer çok sevilenler var.-| miş. 11 — Yesari Asım » Bu yaz ge- çen günlerimiz. 21.00 Memleket sant ayarı, 21.00| Konuşma, 21.15 Esham, tahvilât,| kambiyo . nukut borsası (fiyat), 21.30 Konuşma (Brahms - hakkın; da: Cevdet Memduh) 21.45 Müzik (Riyaseticumhur flârmonik örkes- trası) Şef: Praetrius 1 — Joh. Brahma: Büyük or - İsctra için serenat No, 1, op. 11, Re majör, Allegro molte, Bcherzo, allegromnon troppo Adaglo non treppo Menuetto 1 ve 11 Bcberzo, allegre Rondo, allegro 2 — Joh. Siraass: “Zigenner. Baron,, oreretinin uvertürü. 8 — Joh. Strausa: Viyana or « manları efsanesi. 22.45 Müzik (Cazband) 29.45. A Son afana haberleri ve yarınki| Program | kazası ile / Elazığ vilâyetine - bağlı | laşlıklara mahal verdiği — görülmüz 5 İntihab Hazırlıkları Tamamlandı SNĞ henli veinki ginü blelim ÖnlEi eeçiksini aei Üa e müntehibi evvel defterlerini tef ti işlerile uğraşmıştır. Üzak kazalarda intihap defter- lerinin birçoğu tamamlanmış ve tas dik olunup yarın sabah mahallelere asılmak Üzere kaymakamlıklara gönderilmiştir. Bu akşam bütün defterlerin tet- kiki bitirilecektir. Ve yarın sebah mahallelere asılacaktır. Defterlerin tetkiki bitirilince İstanbuldaki mün- tehibi evvel miktarı tamamen belli olacaktır. Bu miktar belli olunca İstanbulun çıkaracağı mebus rdedi taayyün edecektir. Küvvetle söylendiğine nazaran Astanbulda nüfus bir fazla mebes çıkaracak kadar artmıştır. Şu halde evvelce 17 mebus çe kardığı halde bu defa İstanbul 18 mebus verecektir. VİLÂYETTE İsmine dikkat edilecek kasabalar Tünceli vilâyetine bağlı - Kalan Keban kazasının isimlerindeki mü- şabehet dolayısile postalardaki yan- ve bundan sonra / Kalan kazasına gönderilecek — mektupların üzerine (Kalan - Tunceli) yazılması karar Taştırılmıştır. Bingöl kazasının adı (Karlı ova) oldu Bingöl vilâyetine bağlı - Bingöl kazasının isminin (Karlı ova) ola- rak değiştirilmesi kararı dün vilâ- yete bildirilmiştir. Konsolosluklara ya: Cak mektupizra pul Konsolosluklara — gönderilecek Mektuplara — pul yapıştırılması ve zarfların üzerine de ait olduğu dev. detin adı yazılması kararlaştırılmın. tır. Valinin Ankara seyahati Dün bir sabah gazetesi vali ve belediye reisinin dün Ankaraya gi. deceğini / yazmıştı. (Tahkikatımıza Razaran — vali ve belediye reisinin Ankaraya gitmesi mutasavverdir. Fakat bu seyahat ancak ünümüz. deki hafta yapılacaktır. İş beyannamesi Bazı müesseseler çalıştırdıkları işçiler için iş kanununun 5 inci mad. desi dolayısile vermeğe mecbur ol dukları beyannameleri vermiyerek kanunun istisnalarından istifade yo Tunu aradıkları - görülmüştür. Bu zevi yolsuz işlere mahal vermiyerek ieçileri için beyanname - vermiyen kimseler hakkında derhal takibata eçilmesi vilâyete dün tebliğ edil. miştir. İNRARAAAAAARAARARARA KA AAA KUKOA Türk - İngiliz takas anlaşması İngiltere ile aramızda imzala- nacak olan takaa anlaşması haberi biyasada memnuniyetle - karşılar muştır. “Anlaşmanın — bugünlerde n " ee aslemaan bi m İ gehrimizdeki inhisara ald depe biz eere varcabı unulmaka. — İA A KA DARRdei ha elü dan Türk - Amerikan ticaret W B e anlaşm: 'Türk - Amerikan ticaret anlaş. Denizbank memurlarının |mesaisile alâkadar yeni “ası bu ayın 16 inde imzalanacak- tır. Piyasadaki tüccarlar — takas| Tuamelâtınin yarlıp yapılamıyaca-| ih hakkında verilecek kararları -) Bemle beklemektedirler. Tittik Ihracatı hararetle devam ediyor Piyasamızda 987 - 988 senesi #toklarından olan 90,000 bin balya, tiftiğin mühim bir kaama ihraç edil-| Mmiştir. “İhraç edilen kısımlardan Başka elde otuz bin balye - tiftik. Kalmıştır. Bunlar da - peyder peyi Almanya ve İngiltereye ihraç edir tektedir. EHİR H, AAA ae aa . Okuyucularımız Diyor ki : İzmirde açıldığı gün- denberi tamir görmi- yen cadde Muhterem gazetenizin (Oku- yucularımız diyor ki:) köşesinde, bundan evvel İntişar eden yazır lardan birinde, İstanbulda bil mem hangi sokağa (20) sene ve hangi sokajta da (60) senedenve- Ti tamir eli değmediğinden şikâ- yet edilmektedir. O sokaklar İstanbulun birçok kakları gibi Beledi gerisinde olmakla beraber, belk de (10) wi eden uzak ve Amme hizmetlerini üzerine almış olanların bir defacık bile olaun geçmemiş oldukları sokaklardan olabilir, bu —münasebetle tamir görmekten mahrum kalabi'irler. Fakat, birinci sınıf vilâyetle- rimizden (200) bin nüfumslu ve Egenin incisi güzel İzmirimizde, Kordon ve Konak - Güzelyalı ve temdidi gibi birinci sınıf eaddeler- den sonra gelen ve bunlardan Ko. nak - Güzelyalı caddesine muva- zİ olan ve şehrin her hususta en iyi şartlarını ve vasıflarımı taşıma: sından kesif bir halk ile meskön, önemli bir semtinde, ikinci dere- cede ehemmiyeti haiz ve bugün (Halil Rifat paşa) caddesi denil. mekle meşhur bir cadde vardır Bu cadde, daha o zamanlerda İzmirin ba semtinin yukarıda bi nebze arzettiğim hususiyetlerini | yakından görerek İzmir'e her su. retle imar, güzellik ve ilerleme te. mini maksadile esbak sadrazam. lardan (Halil Rifat paşa) nam bir zatın himmetiyle açılmış bir cad. dedir. İşte bu caddenin bugünkü ha- Tine bakılırsa, daha açıkdığı. gün. Jerde, mebdeine rastlıyan mahdut bir kısmına tefriş edilmiş Arna- kaldırımlarından sarfınazar; dörtte üçüne «id akzamı, açıldığı gündeki ham toprak ve kırılma; mış kaya fümseklerini olduğu gi bi muhafaza etmektedir. — £ Böyük bir kısmında - bilhasa kışın yağmur ve çamurda - yaya yürünmesi bile kabil olmyan bu yaldan, İzmir belediyesi Eşrefpa- a semtinin otobüslerinin seyri se ferini yaptırmaktadır ki; bu ber. bad kaldırımlarda yapılan otobüs seyahatinden, azayı dahiliyeyi ye rinden sökecek derecede sarsıntı.. lardan çekilen zorluklar, benden değil Eşrefpaşa halkından dinle- nirse vaziyet belki daha iyi teba- rüz ettirilmiş olabili Hamdolsun ben hüsnü tesadüif ve talih eseri olarak evime bu yol- daki vesaitle gitmek meeburiye tinde olan bedbahtlardan bulun- miyorum. Olanca — gayret ve küvvetini (Fuar) sahasında teksif eden İz- mir Belediyesi, ileride İzmirin bu #emtinin gayri meskün bir hale ge leceğine kanaat besliyorsa, bu takdirde o sahadaki teksifi mesai- #inde haklıdır ve devam eceb'lir Aksi takdirde bu gayret ve him- Metinin yüzde birini olsun fzmirin böyle mühim bir eaddesine hasrü tahsis etmiş olsa, bu caddede t mir denilen medeni bir nimetten issesini almış olabilir. Cad. 89 No, bir karar Denizbank umum / müdürlüğü merkezde bulunan memurlarının me| aaileriyle alâkadar bir karar ver -| miştir. Bundan sonra her hangi bir kimse mesai zamanında memur-| ların çalıştığı odalarda oturap has, bihal edemiyecek, işi olanlar da) bu işleri biter bitmez daireyi ter- kedeceklerdir. Bu yolda ilk tedbir | olarak memurların mesaf odaların.-| daki kendi iskemlelerinden - başkal oturulacak koltuk ve sandalyeler kaldırılmıştır. Şehir eclı'sinin Dünkü Toplantısı İstanbul gekir meelisi dün saa 15 de toplanarak - Tüznamede mev: Cut meeleleri müzakere etmiştir. Beşiktaşta Abbasağa mezarlığı- mın bir kızmının park haline ifrağı uygun görüldüğüne dair mülkiye encümeni mazbatası — macliste mü- nakağalara sebep olmuştur. Azadan bir kısmmı müzeler ida- Tesinin muvafakti alınarak Abbas iğadaki mezarlığın tamamen kaldı rılmasını, park ve mezarlığın yan yane olmasının hiç bir yerde görül- memi bir şey olacağını söy ticede mazbata tekrar tetkik olunmak üzere makama iade olun- Bundan sonra Taksimde (Çöp- lük çeşme sokağı) nın leminin Den- ker sokağı olarak tebdili hakkında ki mürkiye encümeni mazbatası o kunmuştur. Azadan bir çoğu çöp- lük çeşme sokağı isminin çok çirkir olmakla beraber Denker isminin de yerinde ve muvafık olmadığını be 'yan etmişlerdir. Mazbata daha mu vafık bir ismin bulunması için en cümene havale olunmuştur. Ruznamenin diğer maddelerinin| de müzakeresinden sonra şehir mec lisi, haftanın sahı ve cuma günler toplanmak kararını vermiş ve c ma günü toplanmak üzere dagilmı: İlk mektep muallimlerir.e| mesleki konferanslar İlkokul öğretmenleri için ha -| zırlanan konferansların — birinciz' yarramla çünü mühtelif morlar-| da verilmişti. Şehir korferanslarıma ikincisi 15—2--939 çarşamba günü ayni anlönlarda devam edilecektir. Ayni günde, Ünive-site konfe alonunda muallim Fevzi S len tarafından verilecek olan coj Tafya konferansına Fatih, Eminönu Eyüp, Bakırköy - kazalarının ilk ekteb hocaları - geleceklerdir. Konferanslardan üçüncüsü Ka düköy 12 inci ilk okulundadır. Yük ! gek müalim mektebi müdürt Ha- mid Ongun'un vereceği Tarih xon- feransında da K-d.köy, Kar Üsküdar ilçelerinin diğer öğretmer leri bulunacaklardır. Abideleri koruma heyeti Memleketimizin muhtelif vilâ- yetlerinde uzun müddettenber! e. tüdler yapan âbideleri koruma he- eti devamlı çalışm. martakası ola Tak İstanbulu intihab ctm'ttir. Sul. '*tan Mahmud türbesire yında mesailrin. baslam slardır. (SÜMRÜKLERDE, Güm.ük ve İnhizarlar Vekilinin tetkikleri Birkaç günderberi şehriminde belnma'ta olan gümrük ve inhi| arlar l AT Rüna Tarhan şeh- Hraizdeki tetkiklerine dün de de vam etmiş... Vekil öğleden evvel| inhisarlar umum — müdürlüğünde Meşgül olmuş öğleden sonra da TAKVİM 10 Şubat 1939 CUMA Hleri 120 Zilkicen 1357 Rumi : 28 enn Künun 1154 95 KA 1 12,28 — İkindi : 1517 Öğle Akşamı 17,36 — Yataı 1 1907 İmsâkı 5,22 Son Yugoslav hükümet buhranı : Son günlerde Yuçoslavyada d hült siyaser bakımından ehemmiyet. H bir hüdise olmuş. M. Stoyadıno tur. M. Stoyadinoviç, bu kararını, kabinesindeki - nazırlardan - beşinin istifası üzerine almıştır. Bugün, M. 5 altında kurul: iç'in riyaseti inde 11 8 iki müslüman, iki Slaven Hirvat nazır toplayan yeni Yugos- Jav kabinesi bu kabine buhranına nihayet vermiştir. Yugoslavyada bu şekilde bir ka- bine bühranının vukun geleceğini 11 Kânunuevvel 1938 de vukua gelen mebusan intihabatı neticesi gövter iş ve bu buhran âdeta gizli bir su- rette o tarihten beri devam etmişti. Bu intihabat neticesinde o zamanki başvekil M. Stoyadinoviçin şefi bu. lunduğu Yugoslav radikal partisi takriben 1.600.000 rey almış, hal- buki, muhalefet partisi - 1.300.000 rey kazanmıştı. Yugoslav mebus intihabatı ka- mununun bazı hükümleri ekseriyet kazanan tarafa mebusların - yüzde yetmiş beşini intihap hakkını ver. diğinden, muhalefet partisi kazan. miş olduğu reylerden istifade ede Temiş, bu vaziyet Hırvatlar nezdis- de bir takım hoşnutsuzluklar uyan. dırmış ve perlâmentoda - hükümet tenkitlere uğramıştı. Avrıca #on zamanlarda beynel- milel vaziyetler ve siyasf ziyaretler Hrvatlar nezdinde aksülâmeller vi cude getirmeğe başlamıştı. Netice olarak 11 kününuevvel 1888 intihcbi Hırvatların şefi Mu- cek ve oaunla birlşen Sırp mühale- fetirin küvvetini göstermiş, fakat bu kuvvet parlâmentoda tan bir va- 2Wyet gösterememişti. Pundan başka Hırvat mzeselesi kab'nede ve hükümet partisinde de noklai nazarları ayırtmaza başla- mmastı. Bu pesti uzasından olmaları: 'a rağmen Koroçel'in eski halkçı pastisi Slovenleri ve Mehmet Spa- Bosalıları, Maçek'in intihabattaki Muvaffakiyetinden sonra Hırvatlar Ja geniş mikyasta anlaşmak istiyor- dardı. Hükümetçi Sırplılar urasınca Svetkoviç'in gurubu da bu voktai Nazara dayanmıştı. Bügünkü başvekil Çetkoviç bu süretle Hırvatlar meselesinde Mu- yek i> alaşmak fikrini gösteren hareketlerde - bulunacağını ve bu kasusta çalışmağa amade olduğunu âr bildirmiştir. M. Sverkoviç radikal partisi a- zasından olduğu için, ve son venee derdeki Yugoslav harlef siyasetinin doğruluğuzun tecrübe edilmiş olma Sımlan dolayı harlcf siyazet, kendi- #nden evvelki kasinenin — tattağu yolu güdeceği, dahilde de bu deram- h ihtilâf Gmilini / bertaraf etmek, için ça! şacağı görü'mektedir. Yugoslavya, —merkezi ve çarki Avrupanın istikrarsız bir kısmı istikrar Amili büyük küvvet olduğundan dahilf bir anlı şamamazlığı yenecek siyaset takip ederek hariçte dostlarile ayni yolda yürüdügünü gösterecek, Balkanlar? da ve merkezi Avrupada suih ümil lecissen bırı olduğunu ilân edecek. tir Dost Yucoslaryamız yeni başı vekili M. Svetkoviç bu “iyaseti tam kip edecek siyasi “ahsiyet olarak kendisini göstermektedir. Dr. Reşat Sagay bit Hall-evleri Halkevleri balosu z Şubatla verilecek CH P. İstanhül - İiyönkürakı 28 gabat cumartesi geces? Perapa Jas salonlarında şehrimizde mevcut bütün Halkevleri - meafantine bir balo verilecektir Davetlilere mümkün olduğu ka. dar hog bir gece geçirtmek için Par- #i bütün gayretlerini sarfetmekto. ir. Balo iki caz iştirakile yapılacak, bundan başka bazı Macar artisteri tarafından numaralar gösterilecek konservatuvar mezunu — amatörler dinlenilecektir. Gecenin, semimi bir hava içinde Beçmesini temir meksadile - tertip heyeti programa Briç partileri ve Piyangolar ilâve etmiştir.