10 Nisan 1950 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 1

W0 Nisan 1950 — Pazartosl |s.B.0. | TİSADİ BT v — SA a  w 5 a w v » VA | İ ! | ; | İ İ İ İ İ | J | Ş | ü lll aKi 3Kİ e D S B SOT S AMLİR. B ari MÜSTAKİL GÜNLÜK GAZETE Tüplerı önc ehede şaniiyiir Telefon: 44756-44757 Santral a Ki ğlu Hariç memleketler iki / mislidir. Tesis eden: HABİB EDİB TÖREHAN diyet kabul edilmez. Telgraf Adresi! Hetlo. Istanbul POLiTiKA 9/W/1950 Yunanistanda yenilikler JAREŞAL Papagos'un, Veni- zelos Hükümeti içinde Millf avunma Bakanlığına tâyin edil. mesi, hiç şüphesiz, beklenmiyen bir hâdisedir. Hele Mareşalin, aymı zamanda Silâhlı Kuvvetler Başkomutanlığını — ve, Genelkur- may Başkanlığını da elinde tut- | ması, işin ehemmiyetini büsbü- tün arttırmıştır. Bu yüzden Yu- nanistandaki siyasi vaziyetin ta- mamen değiştiği iddia edilebilir. Herhalde bu hâdise, doğuracağı neticeler — itibariyle, geçen 5 martta yapılan seçimler kadar Mühim telâkki edilmeye lâyıktır. | Günkü 1 | Mrl. Papagos'un, — Venizelos | Khabinesine girmesi, Hükümetin meyidini hususi bir tarzda kuv- vetlendirecektir. Evvelâ, Mare- gal, İkinci Dünya Harbinde İtal- Haya karşı dövüşen muzaffer bir kumandan olduğundan ve iç sa- Yaşta komünist âsileri mağlüp ettiğinden, Yunan halkının - gö-| zünde büyük bir prestije sahip | bir şahsiyettir. Ve onun iştiraki | ile Kabine, milli cepheden vaziye- | tini sağlamlaştıracaktır. Esasen en salâhiyetli müşahitlere göre, eğer son seçimlere Papagos, her- hangi bir siyasi teşekkülün ba- şında olarak girseydi, reylerin en az yüzde 70 ini alacaktı. Yunan Parlâmentosundaki va- ziyete gelince, Papagos'un şimdi Venizelos'la işbirliği yapması, herhalde Plastiras ile Papaan- dreu'nun kabineyi destekleme- sini temin etmiyecektir. - Fakat, | iki merkezi parti şefinin, her şe- ye rağmen bir hükümet buhranı yaratmakta tereddüt etmeleri Çok muhtemeldir. Esasen böyle bir kriz başgösterirse, buna hal | çaresi bulunamıyacağı ve yeni 'e gitmek zarureti hâsıl | olacağı muhakkaktır. Halk, tek- rar rey vermeye davet olunursa, bu defa Papagos, reylerin en büyük kısmını kazanacaktır. Milletlerarası — vaziyette — ise, Venizelos - Papagos işbirliği, de- | rin akisler uyandıracaktır. Ma- | reşalin kabineye girmesini, A- merika Atina Elçisinin Yu- nan Hükümetine verdiği mâhut mektuba bir cevap olarak telâk- ki etmek doğru olur. Bu ceva- bin, birbirini. tamamlıyan iki muhtelif mâna taşıdığına şüphe yoktur. Evvelâ şunu demek is- tiyor : “Yunanistanda sağlam, demokratik, milletin sevgi ve itimadını haiz bir hükümet gör- Meyi arzu ediyordunuz. - Hiç iti- Taz kabul etmez şekilde böyle Bir kabine kurulmuştur.” Diğer taraftan da şunları ifa- de ediyor 1 “Biz Yunanlılar, Amerikanın büyük dostlarıyız. Bize yaptık- ları yardımlar için de - onlara Minnettarız. Fakat biz müsta- Kİl ve kararlarında hür bir mil- letiz, Bunu bilmelerini istiyo- ae | Hakikaten Mareşal Papagos, Yunanistanın dostları ve müşa- virleri karşısında istiklâlini her fırsatta, bilhassa — isyanı bastır- ma hareketleri sırasında kati bir şekilde ifade etmiş olmasiyle tanınmaktadır. Onun, Venizelos Kabinesine, bu hükümetin sa- dece milli arzulara itaat edeceği hakkında bütün teminatı aldık- fan sonra girmeyi kabul ettiği #üphesizdir ÂAmerikalılar, böyle bir aksüla- mele karşı cephe alabilir mi ? Hiç zannetmiyoruz. Amerikan Hükümeti, bulunan bu hal çaresi karşısında tatmin edilmiş görünmekten başka bir şey yapamıyacaktır. Zira Ameri- kalılar, Papagos'a hem asker, hem de insan olarak itimat et- mekteditler. Onun Yunan halkı tarafından sevildiğini ve niyet- in de temiz ve vâzıh oldu- Nu - bilirler. Bundan başka, reşalin hükümet içinde en| esaslı bir rol ve belki de bir | gün herhangi bir siyasi deği- | Şiklik neticesinde onun, hü: kümet “şefliğini ele alacağını ümit ederler. İşte o zaman, Amerikalıların bu derece temen- ni ettikleri Yunan . Yugoslav nlaşması da herhalde mümkün olacaktır, - Venizelosu, siyasi ba- kımdan — fazla “mimlenmiş", te- lâkki eden Tito, siyasi — mazisi, hattâ hali olmıyan bir askerle konuşmayı tercih edacek bir in- Bandır, * Yekk l Washinqtnn hususi muhabirimiz G. H. Martinden telgrafla Yugoslavya, Trieste'yi ilhaka hazırlanıyor Trieste ihtilâfının meydana çıkardığı bir hakikat : Dünya, iki kuvvet arasında taksim edilemez Washington, © (Hususi muhabir miz G. H. Martin'den) — Washin: ton, Londra ve Paris, Trieste hakkır da yeniden bir görüş teatisi yapıyor lar. Amerikanın maksadı, yanlış bi; harekete dahil olmamak Ve İtalyan Yugoslav ihtilâfında tarafsız kalma: noktasında toplanır gibi görünüyor Amerikanın — Belgraddaki George Allen'in son zamanlarda Ro madaki Amerikan elçisi meslekta; James Dunn'e yapacağı israrla söyle- 'nen ziyareti, Trjeste meselesini tek. rar birinci plâna çıkaracaki Esasen son haftalarda İtalyan ve Yugoslav Hükümetleri, Amerika nez- dinde teşebblse geçmişlerdir. Yugo Javya, doğrudan doğruya Washing-| ton hükümetine müracaat etmeyip, Belgraddaki Amerikan sefirine baş- vurmuştur. İtalyanlar ise, bu teşeb- büsü Washingtondaki — elçileri Tar- chlani vasıtasiyle resmen — yaptılar. Yugoslavlar, Triestenin B bölgesin: de 16 nisanda yapılacak seçimlerdi doğması — mühtemel — hâdiselere ve müstakbel vaziyete Amerikanın di katini çektiler. Yugoslavya, bu se- çimlerin bir plebisit mahiyetinde ola- çağı ve neticede halkın B bölgesini Yugoslavyaya ilhak hususundaki ar- Zu ve iradesini meydana — koyacağı kanaatinde bulunuyorlar 4 sefir Diğer taraftan, Triestenin B böl- gesindeki halk efkârının, — Belgrad hükümetini, —bu karara karşı ciddi tedbirler almağa zörlayacağını anlat- mak istiyorlar. — Hangi tedbirler?. Orasını kimse bilemez. İtalyanlar, en kötü — neticelerden Ürkerek, 16 nisan seçimlerini takip edecek olan hâdiselere kargı Ames rikan Diş Bakanlığının müteyakkız bulunmasını istiyorlar. Roma hükü- metine göre, Yugoslavlar, şimdi B bölgesiyle aralarında mevcut iktisadi birliği bir idari birlikle tamamlıya- | rak Triesteyi büsbütün ilhak niyetin- dedirler. İtalyan elçisi — Tarehiani, Washington hükümetinden, Amerika. nın 1948 mart kararına sadık olup olmadığını sormuş, Amerikalılar buna müsbet cevap vermişlerdir. Na- | zari olarak, Amerika tavrını değiş- | tirmemiştir. Maamafih, bu pir pren- | sip vaziyetidir. Eğer, Tito, Triesteyi ilhaka kalkışırsa ne yapılacağı belli dedirler. Trieste etrafında dönen bu. hâdi- gelerin daha umumi bir mi (Türk Ede- biyatı Tarihi) Refik Halid in (Memleket h ikâ yeleri) hakkında der ki: “Bunlar Türk edebi- yatında Ana- dolu'nun — ilk hakiki hikâ- yeleridir. A- nadolu, ( Memle ket Hikâyeleri )- nde bütün ha. kiki varlığı ve iç ülemi ile karşımıza ge tirilmiştir İşte Yeni İs- tanbul, - bun- dan otuz. beş sene evvel A- nadolu'yu o kadar içinden ve özlü tarâ- fından — gör müş, — yaşat. mış, edebiya tımıza klâsik bir eser kazan- dırmış olan (Memleket Hikâ- yeleri) müellifini yeni tetkik- lerde bulunmak: ve bıraktığı Anadolu ile bulduğu Anadolu hakkında mukayeseler yap- mak maksadiyle yurt içinde uzun bir seyahâte davet et miştir Bu seyahatin herlefi seçim ve politikadan ziyade otuz beş #ene zarfında husule gelen de ğişikliği sezmeğe çalışmak Türk köylü, kasabalı ve şe hirlisi ile temasa geçerek 20s- yal sahadaki gelişmenin ma- Anadoluda Refik Halid —| Yugoslavyada, seçim gününde yapılan bir şenlik dır. Öyle bir vakılar serisine doğru | çiliğin inkişafı, Washington ile Mos- gidilmektedir. ki, Avrupa devletleri, | kova arasında gitgi üyen kuv. Siyasetlerini daha muhtar bir şekil- n de tesbit etmeğe taraftadırlar. Wal. ter Lippman'ın da makalelerinde sık Sik işaret ettiği gibi, yalnız iki bü Yük kuvvetin yani Amerika ile Rus- vetli bir grupun teşekkülüne meydan vermiştir ki, ne Amerika, ne de Rus- ya bu zümre üzerinde hakiki hiç bir 'nüfuza sahip değildir. Yugoslavyanın Trieste hakkında yanın arasında taksim edilmiş bir. — bir emrivakle kalkışmasını, Batı Bir- dünyanın meveut — olmasına imkân | liği namına önlemek lâzımdır. Zira yoktur. Zaten Avrupadaki hâdisele- — böyle bir vaziyet büyük batı devlet- Tin cereyan tarzı ve Asyada milliyet- | lerinin zaafını açığa vuracaktır. Kudüsün beynelmilel oimasını Arap Birliği dün kabul etti Arap devletler ayrıca, bir müşterek Güvenlik paktı da imzaladılar Kahire, © GAP) — Arap Birliği | Konseyi, Birleşmiş Miletlerin Kudü. ihtilâfları bariş yöliyle halledecekler- dir; 3) İmzacıların birine karşı / vaki Ürmek için ileri sürdükü plânı © altı | olacak bir tecavüz, bütün imzacı dev uygun oyla kabul etmiştir. Haşimi | İetlere karsı tevcih edilmiş sayılacak Ürdün, oy vermekten istinkâf etmiş | Ve bütün devletler silâha başvuracak- | fir. Masir, Süriye, Lübnan, Irak, Su- | Jardır; | üdi Arabistan ve Yemen oylarını' pli Herhangi bir. imzacı devlete nin Jehinde kullanmışlardır. kargı tecavüz tehlikesi başgöstermesi Ürdünün — bu gekilde / hareketi, bu devletin - İaralile - münterit bir sulh B abilecekine — bir delil sayılmakta; ederdi ve müs ikinde bulunacak | Ünited Prossi k Güvenlik Pak- | ni aşağıdaki başlıca nokta- | ö Kollektif savunma plânlarını ha- Jamakla — mükellef — imzacı devlet kurmay başkanlarından gekkil D Pakt daimi bir komisyon kurulacaktır; da veya yabancı memleketlerle olan | — 6 İmzacı d avunma ve diş izleri bakanlarından müteşekkil müş- | | terek savunma komlsyonu'kurulacak. | Maliye uzmanlarından müteşek: | xat animi bir iktisadi komlayon kuru. Tacaktır. Belçikada buhran hâd sathada Van Zeeland da kabineyi kuramadı Brüksel, 9 Nafen — Dört hafta- danberi devam etmekte - olan- siyasi buhran bir türlü - halledilememekte: dir. Dün kabineyi kürmak üzere-ol. olan Hiristiyan Sos | İ yalist Paul Van Zeeland gece yaptığı bir açıklamada “son dakikada zühur | eden güçlüklerin, hükümeti kurma- | sına mâni olduğunu bildirmiştir Kral Leopold'un yeniden tahta dön ineki meselesi bir türlü - helledileme: diğinden Belçika hükümetsiz kalmak tadır. Muhabirlerin tahminlerine gö- | re, her iki parlâmentonun da fevkal- | âde bir. toplantı dmaları ve | bü hususta reye müracaat / edilmeni | intimal dahilinde görülmektedir. Bu | dü yapılmadığı takdirde, — Belçika | meclisi feshedilecek ve yeni seçimle- | re gidtlecektir. Liberaller ile Sosya: listler kral Leopold'un ge yeni- ni kabul etmiyeceklerini — defalarca | hiyetini belirtmek, — kısacası bugünkü Anadoluyu tanımak, tanıtmaktır Yalnız şose ve tren güzer gâhı üzerinden geçip gitmek süretiyle Anadoluyu — görüp anlamak mümkün olamıyaca- ğından üstat Refik Halid her asıtaya başvurarak — vak. tiyle karış karış gezdiği, ya- Hindiç Fransız birlikleri komünistlerle harbe başladı Montreal 10 (YİRS) — Hindiçini. tıp kalktığı, kaynaştığı — uc den. gelen Mabörlere gürü, - Pransın ra, isşız Ve yolanız köylere uğ. — İ| birlikleri, iki gece evvel harekâta ge- ramağı da ihmal etmiyecek şen komünist Vietmin ordusuna kar- tir. Yarınki nüshamızda okü- || * Sövasmaya, baslamıstar. — Çarpış ucularımıza daha etraflı ma ae Cenpblinda “eğlaini MtlNtsdiri İâmat vereceğiz, Fransız- uçakları, ; komünistlere ağır hücumlarda bulunuyorlar, Seçim hazırlığı tamamlandı Partiler, adaylarını dün tesbit ettiler C.H.P. ve M.P. listelerinde yer alacak namzetler öğrenildi. 14 mayıs 1950 pazar günü yapılg- cak olan 1950 milletvekili seçimleri. 'nin en mühim safhalarından biri dün bütün yurtta idrâk edilmiştir. 'Dün üÜç büyük siyasi partinin yok- lama kurulları — tarafından mahalli milletvekilleri- adayları” seçilmiştir. Bundan evvelki nüshalarımızda da hemmiyetle tebarüz ettirdiğimiz gi- bi gazetemiz ileri sürülen mühtelit simler Üzerinde durmamıştır. Fakat yoklamaların neticesinde par- ti aday listelerine girmeye muvaffı olan kimselerin adını resmi kaynak. urdan almamış olmamıza — rağgmen katiyet kesbettiğine hüsusi — istihba- ratımız vasıtasiyle emin olduğumü: dan” neş Mezkür. isimler her partinin merkezden gösterilece olan adayları da ilâve edilerek bil” hare ilân edilecektir. Fakat aşağıdı Ki isimler listelere girmiş bulunma! tadır. İstanbul C.H.P. teşkilâtnın namzetleri Nizamnameleri gereğince CHT İstanbul yoklama kurulu dün saba aat 10 dan tibaren Eminönü Halkı inde Prof. Dr. Sadi Irmak'ın bi kanlığında — toplanmıştır. Gizli oyl: yapılan namzet seçiminde aldıklı Tey mirasiyle, A Riza Arı, Ekrem Amaç, Burhan Felek, İlhami - San- car, Hüseyin Cahit Yalçın, Refet Be- de, Haşim Refet Hakarar, Atı£ Ödül, Meliha Avni Sözen, Tevfik Taylan, Şakir Zümre, Zühtü Teteyi (Sendi: kalar başkanı), Hamza Osman (Eski milletvekillerinden), M. Ali, Kâğıtçı, Ekrem Tur, Ekremi Özden, Esat Du- Tüsoy, Cevat Nizami, Muhiddin. Üs- tundağ, Badi Irmak diyor Ri: “İstanbul her halde güzel ve, centilmence bir siyasi maç seyretmek imhd- vunı bulacaktır” Yoklamada kazanmış olan isimlerin neşir ve ilâni hakkı Genel Sekreter liğe aittir. Bu itibarla düydüğünüz | isimleri tekzip edecek durumda” ol- mamakla beraber resmen tebliğ e demem. Listenin hazırlanmasında — parti teşkilâtının çok anlayışlı çalışmaları olmuş ve partimiz İstanbulda zaferi- ni temin için muhterem — İstanbul halkının arzu ve temayülleri dikkate alınmıştır. Bu süretle meydana ge- len isimlerin halkımız — tarafından beğenileceğini kuvvetle ümit etmek: teyim, Şunu da ilâve etmeliyim ki, bura: da seçilmiş olan 10 adaya merkezce sekiz aday daha eklenerek 27 aday halkımıza takdim edilecektir. Kuvvetle tahmin ederim ki, mer kez adayları arasında gayri müslim Türk vatandaşlarımızdan — dört kişi bulunacak ve mütebaki isimler dev- let adamlarımız arasından seçilecek- tir. Bu arada bazı büyük şahsiyetle: rin parti listemizde müstakil olarak 'yer almaları da mümkündür. Gazeteci hedesine fırsat buldukları gibi İstan: bul yoklama kurulu büyük bir vazife arkadaşların da/ müşa- duygusu ile hareket etmiştir. Bunun en açık tezahlrü kurulu! üye- sindn 351 inin bizzat gelerek oya iş tirak etmiş olmasıdır. Bütün seçim 16 sı bir, 3 ü bir olmak Üzere iki tur- da bitirilmiştir. Benim şahsi intibamı - sorarsanız bu “neticeden memnunum. — İstanbul | her halde güzel ve centilmence bir siyasi maç seyretmek imkânını bula- caktır Ümidindeyim. İstanbul Millet Partisi teşkilatının gereğince M. P. İstanbul yoklama kurulu” dün saat 14 de partinin Beyazıttaki merkezin- de, il ve ilçeler idare kurulları ile bu. Nizamnameli cak başkanlarının iştirakleriyle top- lanmış ve aşağıda isimleri bulunan zevatı İstanbuldan namzet gösterme Ge karar vermiştir Mareşal Fevzi Çakmak, — Hikmet | Bayur, Vasfi Raşit Seviğ, Sadık Al- | döğan, Fuat Arna, Enis Akaygen, Ahmet Tahtakilıç, Ahmet Oğuz, Ha san Dinçer, Osman Nuri Köni, Sa Kaçar, Ertuğrul Akça, Osman h, LÜti Bornovalı, — Mustafa Kentli, Danyel Bohor, Hiristaki An: gelidis, Armanak — Lotikyan, Urfal Mahmüt / Kâmil, İstanbul D.P. namzetlerinden bazıları Demokrat Parti seçim — kurulları da dün parti tüzüğü gereğince ilçede ayrı ayrı toplanmış ve nam jefik Çakmak. teği Diğer vilâyetlerde alınan neticeler ikinci sayfada seçilen adayların tasnifi bugün bitirilecek İİYENi İSTANBUL'ün Kuponu|| * İÇ SAYFALARDA İKİNCİ Suç ve Ceza M. Nermi Koca Sinan'ı andık Bir İstanbullu ÜÇÜNCÜ Ahmet Mithat Efendi ve Hasan Mellâh Refik Halid Karay DÖRDÜNCÜ Bir telefon yüzünden (Hikâye) BEŞİNCİ Haftanın iktisadi hadise- lerine bakış Yeni İstanbul ALTINCI Paris Büromuzdan gön- derilen moda, yazı ve re- simleri SEKİZİNCİ Günün spor haberleri Demokrat Partide zetlerini tesbit etmiştir. Yalnız Şile ve Çatalca ilçelerinin listeleri gelme- diği için nihai tasnif yapılamamıştır. Kat'i netice bugün alınacaktır Buna rağmen gece yarısına kadar diğer ilçelerde başta giden namzet- lerin şunlar olduğu — öğrenilmiştir. Celâl Bayar, Füat Köprülü,: Adnan Menderes, - Fuat Hulüsi - Demirelli, Salamon Adatto, Faruk Nafiz Çam- hbel, Nihat Reşat Belger, Mükerrem Sarol, ”Marseillaise” gemisiyle şehrimize dün 338 ecnebi seyyah geldi e ip ve muharrir Dr. Aüreneha arkadaşımız — Fikret Adilin dilimize adapte ; ettiği ve hâlen — Şehir. Tir yatrosunda (aynanmaktâ olün — “Deli Saraylı,, piyesinin müdifi Girsu- doux'nun oğlu, Fransız - Müslüman Hastahanesi Doktorü Sinan — bulun- maktadır. Pransız ticaret filosunun sen yeni yolcu gemisi olan “Messageries Mari- times,, kumpanyasının 20.000 tonluk: 'La Marsetllaise,, vapürü'dün sant 19 da 338 seyyahla limanımıza gel miştir. Kumpanyanın genel müdürü de ge- den Yolcular arasında olup şehrimiz-. SA TW Tni e . a çalal'dlan aa yallkrın sünnd d | | Mimar . Sinan Kd Tanınmış Kimseler arasında e Üniversiteli gençler Süleymaniyede bir ihtifal yaptılar Büyük Türk döhâsı Mimar Sinağın 362 nci yıldönümü — münasebetiyle dün sabah Süleymaniyede bir. ihti- fal yapılmış ve bu 'ihtifalde söz alan mühtelif hatipler Sinanın — yetiştiği tariht muhiti ve sanat değerini anlat le Belçika “Turing Kujüp, Müdüri Dusraine, -Ostende | Belediye- Reisi Lerruy, Ciba ilâç fabrikasının mü- dürü Wüh m, Belçikanın - tanınmış gazetecilerinden Pourguois, Pas der- Kisi muharriri — Brüyüre, Fransanın '€n'meşhür çikolata fabrikatörü Me- Mareşalın sağlık durumu Teşvikiye Sağlık Yurdunda ikinci | mışlardır. Öğleden sonra Mimarlık bir ameliyat geçiren Mareşal Fevzi | Fakültesinde de bir tören yapılmış Çakmak'ın sağlık durumu vahameti- | ve bu törende Sinan için yapılan bir ni muhafaza etmektedir. Eşi ve kızı | büst merasimle açılmıştır. Mareşalın yanından - ayrumamakta- | — Ayrıca, Edirnedeki Selimiye Caml- dırlar. Ateş 30, nabiz. dakikada 100 | inde de bir toptantı yapılarak, Sinan dür. Göce saat 1 de konustüğümüz | anılmıştır. Bü toplantıya iştirak et hastahanenin nöbetçi doktorü vazi- | mek için giden mimari talebeleri bu. yetin ciddi olduğunu söylemiştir. — | gün şehrimize döneceklerdir. Dün vefat eden üstad Cem'in 41 sene evvelki bir karikatürü 7& ağustos 1000 tarihli (Kalem) den — Balıkçıdan aldım, bakkal verdi. Fakat kasap, efendi borcu temizle- meden ciğer bile vermem diyor. — Mebus olacağını söylemedin mi?