9 Mayıs 1942 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

çX BAŞMUHARRİRİ Ahmet Emin YALMAN — Vatan Evi —— Cağaloğtu, Molla Fenari Bokağı 30 - 32 Telef. 24186 - Telg. VATAN İsi. Cumartesi 9 MAYIS 1942 Yıl: 2 — Sayı : 570 VAT “DOĞRUYA 'DOĞRU - EĞRİYE EĞRİ., P Fiyatı —a l Fikirler | 5 Kuruş Milli tiyatro nasıl doğar? YAZRN $ İsmayıl Hakkı BALTACIOĞLU Bugün 2 inci sayfamızda Yolsuzluk yapanlarla Türak toğuta mücadele h-i İgürek miğea Pai ükümet, çok ciddi bir mill davayı eline almış ve yol suzca gelir temin eden memurlğr: la âskeri mensuplar hakkında b a zırladığı bir lâyihayı Meclise ver- Miştir. Meclis de bu mühim dava ile meşgul olmağa başlamıştır. j Fevkalâde zamanlara — mahsus $artlar; ak koyunlarla kara Ako- yunları birbirinden ayırır. S_CCU'C' sİ zayıf olan memur, umümi men- faati korumak yolundaki vazifesi- ni yapacak yerde bu menfaate düşman olan vurguncuya yatak. hk eder, vurguncu bu sayede hal- kın sıkıntısı yüzünden vurgunlar Vurur, yaptığı yolsuzluğa göz yu- Marak vazifesini çiğneyen memu- ra da pay verir. Yahut hükümet alım satımların- da seciyesiz. memur, müteaılîıhıtle işbirliği yapar. Haddinden yuk_sek fiyatlarla mal alarak veya müte- ahhit lehine ve memleket aleyhi- ne diğer suretlerle yolsuzluklar Yaparak müteahhide para kazan- dirir, kendisi de bu çalınmış ma- lin bir kısmmna ortak olur. Üçüncü bir fasile olarak da se- €yesiz memur, halka zorlukl_ar Yaratır, zorluğu kolaylığa — çevir- Mmek ve çabuk iş görmek İçin pa- Tâa sızdırır, Esnaft haraca bağlar, kendisine menfaat gösterilmezse binbir zorluk icat eder. Sütü- bozuk İnsanlar hör yerde ve her zaman vardir. Fakat fev- kalâde zamanlarda bir taraftan umumi menfaat namına türlü tür- lü yasaklar ve tahditler kurulur- ken, diğer taraftan mal az, İstek çokken, yolsuzluk fırsatları pek çok genişler. Geçen harpte memleketimizde de vagon ve koli ticareti. memur- ların türlü türlü sulistimali, vur- Bgunculuğa — müsamaha şeklinde türlü törlü —yolsuzluklar — vardı. Harbin sonunda İttihat ve Terak- ki fırkası kendi kendini feshetme- Be karar verdiği zaman Talât Pa- Şa tarafından neşredilen beyanna- | mede şöyle denilmişti; «Çalanlar © kadar çoktu k;i bunlara karşı birşey yapamadık. Bir harp zama- ninda hükümet makinesinin — dur- Masından korktuk. Yolsuzluk ya- Panları cezalandıramamanın mes. | üliyeti bizim üzerimizde top- lanmıştır. Biz de cezamıza Trazı. yız.> Bu harpte biz çok şükür taraf- sızlığımızı koruyabildik, — fakat harbe mahsus umum! darlıkların Ve sıkıntıların haricine clkamıdık[ Hükümet, halkin çokluğunun sı. kıntısının bir takım açıkgözler ta- rafından vurgun fiırsatt yapılma. Ması için şiddetli tedbirler düşün-’ dü. Fakat bir takım seciyesi bo- | Zuklar, halkın menfaati için ko-| nulan tahditleri hükümsüz — bı. rakmak ve vurgun tini örtmek için k z endilerile — işbir- liği Yaptılar Veya H3 diğer suretlerle mMayı İcap ettirecek kı ar olmakla beraber daha Ziya; gn : de kü- çük memurların bir kismı &a da kalmasıdır. p ci Yalnız şunü ilâve edelim ki hü. kümletin halkla ve ameli işlerle Olan temasları zaten küçük me: Murlar vasıtasile cereyan - eder. B_ynlur arasında yolsuzluk salgını Börülmesi umumi bünyeyi rahat. SIZ etmeğe kâfidir. Ortada derin bir hastalık var. Hukı'ımet_ böyle bir kanun hazır- lamakla bu hastalığı iyi etmek ar- Zu ve niyeti beslediğini belli Ot Mistir. Kanuhdaki Mesi beklenebilir. cuların şekave- |' Hükümetin attığı mühim adımı alkışlarız. Fakat aynı zamanda hastalığın asıl sebeplerine karşı da mücadele açmak lâzımdır — Yazan: Ahmet Emin YALMAN ı' î | | Japonlar Varspite sınıfından bir zırhlı Watı Martinik adası dikkati çekiyor Madagaskar'a t Cenubt Afrika ve çıkarıldı Adadaki Fransızların $ pek az cephanesi var Londra, 8 (ALA.) — Madagaskar Amerika-askerleri- $ Büyük Britanyanın- kontrolü' altına girdikten sonra Panama kanalı kar- Şısında önemli bir stratejik durumu | olan Martinik adası dikkati çekmek. te bulunmuştur. Vişi, Fransanın y kılışındanberi orada — saklı bulunan 250 milyon altın Urayı nakletmekle meşguldür. Bu altınlar iki denizaltı gemisine yüklenmekte ve bitaraf yük gemileri tarafından Venezüelâya nak ledilmektedir. Vişi, Madagaskarın İş- gali “Üzerine Amerikanın diplomatik münasebetleri ihtimaline kesmesi (Devamı: Sa. 3; Sü. g de)Xx Veygand tetikte Laval Almanlara asker? yardım yaparsa — Ge_nera/ Fasta müstakil bir rejim tesis edecek Vaziyette imiş Nevyotk, 8 C(AA) — İyi bir membaşlan Vaşingtona gelen fa. kşt teyit edilmeyen bazı haberlere Böre General Weygand, Lavalin iktidara Beçmesini müteakıp der- hal Fransadan ayrılarak Fransız Fasında Rabata Bitmiştir. General, Fakat bizce asıl mühh hastalığın asıl sebepler ederek bu tır, m olan iş, ini sebeplerle Uğraşmak. Sebepler Olduğu gibi (Devamı Sa. 8, 8ü. 4 de) t v vaziyettedir. Cihetten Vaşingtonda bu. Diğer (Devamı: Sa. 3; Sü. 6 da) 4( Çan-Kay-Şek'in Komandosları faaliyette Kanton şehrine giren Çinliler birçok binaları tahrip etti'er n ” Hava Meydanlârı ve Japon karargâhları havaya uçuruldu Çüungkirng, 8 (A.A.) — Çan Kay Şek'in komandosları Çinin işgal altındaki kısmında Japonları hır- Palamağa — devam etmektedirler. Bunların en son yaptıkları hare. ket Kanton'a girerek burada bir çok binaları havaya uçurmak ve bir çok Japonları öldürmek — ol- mMuştur. K Komandosların Hingpo üzerine yaptıkları son tsafruzlar esnasin- Çitırdıklarını bildiriyorlar. Ingil'zler ise bu haberi Varspite Ingiliz donsnmasının en kuvvetli gemileri şiddetli bir deniz harbi Amerikalılar: 7 İ_]apon gemisini batırdılar Japonlar da Amerika- İngiliz donanmasına ağır bir darbe vurdular t yalanlıyorlar, nden biridir Varspite':n battığı yalanlanıyor Tokyo, 8 (A.A.) — İmparator. luk umumi karargâhı aşağıdaki tebliği neşretmektedir: Yeni Gine sularında faaliyette bulunan İmparatorluk donanması- Na mensup biri'kler 6 mayısta Mer can derizinde İngiliz ve Amerikan birliklerinden mürekkep kuvvetli bir filo bulunduğunu keşfetmişler. ir: T mayısta Japon birlikleri düş man teşkiline taarruz ederek Ca- liförnia tipinde bir Amerikan Zzirh. Jisini- derhal baliemişlar-ve Cam- berrâa tipinde bir İngiliz kruvazö- rü ile Warspite tipinde bir İngiliz zırhlısını ciddi hasarlara uğratmiş. lardır. Bugün Japon birliklerj Ba- rataor tipinde bir Amerikan tay- yare gemisini ve Yorktown tipin- de başka bir tayyare gemisini ba- tirmışlardır. Taarrüz devam etmektedir. Bu muharebeye «Mercan denizji mu- harebesi» ismi verilecektir. Japonların uğradıkları zaylat Vaşingtön, 8 (A.A,) — Harbiye Nezafreti' tebliği: da hava meydanları, köprüler- ve Japon karargâhları havasya — uçu- rülmuştur. Komandoslar Hukow'u bir hücumla zaptetmişler, burada- ki deniz üssünü havaya uçurmuş- lâr ve Japonlarin hizmetinde bu- lunan- Çin kıtalarının silâhlarımi almışlardır. Semetade d aörese y Pierre Laval B. Elçimizi kabul etti Vichy, 8 (AAy — B. Laval Cenup batı Pasifik: Çok iyi ha- berler alınmıştir. 4 mayısta Japon ve Amerikan kuvvetleri ârasında cereyan'eden deniz muharebesin. de düşman kayıpları şutlardır; Bir kruvazör, iki torpito muhri. bi, “dört topçeker ve bir iâşe ge- misi batırılmıştır. 9000 tonilâtoluk bir deniz tayyare ana gemisi, ha. fif bir kruyazör, bir şilep ve bir taşıt gemisi ağır hasara uğratıl- mıştır. 6 Japon tayyaresi - tahrip edilmiştir. Muval*ak olan bu ha- reket Salomon adaları çevresinde cereyan etmiş ve yalnız 3 tayya- remiz kaybolmuztur. Uzakşark: Amerilfen denizaltı- Türkiyenin Vichy büyük elçisi Bay Behiç Erçinle Japon büyük elçisini kabul etmiştir. ları ve devriyeleri Uzakşarkta şu düşman gemilerini batırmışlardır: (Devamı: Sa. 3; Sü. 4 te) (/) C. H. P. Meclis Grupu fevkalâde toplantısı Ekmek meselesi örüşüldü Başvekil ve Ticaret Vekili vaziyeti izah ettiler rak toplanmıştır. ) —Ankara, 8 (ALA.) — C.H.P. Meclis grupu umumi heyeti bugün (8.5.942) saat 17 de Reis Vekili Sey- han Mebusu Hilmi Uranın reisliğinde fevkalâde ola- bildirildi. Söz alarak kürsüye gelen Ticaret Vekili Mümtaz Okmen, 1941 senesi hububat mahsulünün elverişli olmaması sebebile hükümelçe daha eylül ayında ekmeğin karne İle verilmesi tedbirinin alın- BAR AAA dığını ve geçirdi- Celse aşıldıktan ve geçen top'an- tıya ait zabit hu. lâsası — okunduk- tân sonra, hükü- metçe halka ve- rilmekte olan gün Bazı mebu lar, ordu. i'e halkın ihtiyacı satır clındıktan sonra mahsulün serbest bırakılmasını ileri sürdüler ğimiz şiddetli kış ayları içinde de iaşe işinin sekte- ye uğramaması- na dikkat edildi- ğini ve kadar bugüne 300 gram lük ekmek mik: tının Mmevzuu- bu olduğu riyaset tarı üzerinde dündenberi alınan kararın mucip se- bepleri hâkkında &rup umumt heyetini tenvir etmek istediği ve bugünkü fevkalâde toplan- hükümetin tarafından heyete üzerinden halka ekmek verildiğini izah ettikten son- ra yeni mahsüle yaklaşmakta günlerde her ihtimale karşı gerek ordu bulunduğumuz — şu ve gerek (Devamı Sa, 3; Sü. 5 te) $ Eden diyorki: Sulh için fedakârlık yapmalıyız Harpten sonra ben- cilik siyaseti için yer kalmıyacaktır İktısadi uzlaşma mesüliyeti İngiltere Amerika, Rusya ve Çine teveccüh edecektir e 1 1 Togiliz Hariciye Nazırı B. Eden Edinbourg, 8 (A.A.) — Huici_ye Nazırı M. Eden, bu akşam Edin- bourg'da söylediği bir nutukta harp- (Devamı: Sa. $; Sü. 5 te) (*) Bankalarla tüccarlar işbirliği yapacak İaşe müsteşarlığı elkoyma usullerini değiştiriyor miyet itibarile her nevi maddelere ziyetini değiştire- Ankara, 8 (Telefonla) — Iaşe Müsteşarlığı, umu- el koyma va- ı ları başka şahsa devretmek yerine, t#Win edilecek bankalarımıza satacaklardır. Bu hususi işli- suretle sermayelere cek bir takım u- suülleri tetkik et. mektedir Bu usulün ba- Şında, milli ban- kalarımızın — tüc- ctarlarla iş birliği yapması esası a- raştırılmaktadır. Tüccarlarımız, Yapağı satışları, 7 Hazirandan itibaren serbest bırakılacak eskiden olduğu gibi köylünün elinde değer fiyatını vererek- satın alacaklar, fakat bun- I yecek saha temin edileceği gibi fu- Zzuli teşkilât ku. rarak bu teşkilâ- tın hazineye yük olmasının önüne geçilecektir. Bu usule Uuygun ola- rak hâlen el kon- bulunan malı Pağıların satışı 1 haziran 1942 tarihinden itibaren serbest . bırakılacaktır. müuş bulunan ya- Dobbie ve Dönkerkte Ingi- Maltayı lizleri kurtarmıya muvaffak olan ve şimdi giden General Gort Malta adası müdafii istifa etti General Dobbie'nin yerine General Vikont Gort tayin edildi General Lord Gort vazifesine başladı Son bir ayda Maltaya 6 bin ton bomba atıldı Londra, 8 (A-A., — Müstemle. ke Nezaretinin perşembe akşamı neşrettiği tebliğ: Malta adası ve ona bağlı yerler valisi ve başkumandanı “Tümge- neral Sir Willlam Dobbie Krala istifasını vermiştir. Kral, General Vikont Gort'u bu vazifeye tayin etmiştir. Lerd Geort vazifesine başladı Londra, 8 (A.A.) — General Gort'un Maltaya giderek yeni va- zifesine başladığı resmen bildiril. mektedir. General Lord Gort Dönkerk'ten bü- yük Tngiliz kıtalarile bir kısım Fran sız askerlerini Britanya — adalarına çekmek muvaffakıyetini gösteren ku- mandandır. Son zamanlarda Cebeli- tarık kumandanı bulunuyordu. Bir ayda 6 bin ton bomba Londra, 8 (AA.) — Londranın salâhiyetli mahfllerinde bı._—gvu'ı söylendiğine göre, nisan ayı için- de Malta üzerine 6 bin tondan faz la bomba ştılmıştır. Ayni müddet içinde hava bataryaları 101 düş. man tayyaresi düşürmüşlerdir. Maltaya hava hücumu yavaşlıyar Londra, 8 (A-A.) — Britaneva ajansının havacılık müharriri ya- ziyor: Malta üzerine yaptlan akınlarda son haftalar içinde manalı bir za- yıflama görülmüştür. 25 nisanda gündüz ve gece ada. ya 250 Alman bomba uçağı hü- cum ettiği halde, bu sayt 26 ve 27 tarihlerinde 100 ve 150 ye düş- müştür. $ da Japonları geri de Maltayı müdafaaya r ,rllzalışark ——harbi —— Japonlar,Hint hududunu geçtiler | Çinliler bir mıntaka- aHlılar Avustralyanın istilâsı bekleniyor ( )Seylân adasına takviye kıt'aları — çıkarıldı Ankara, 8 (Radyo Gazetesi) — Vişinin Birmanyaya atfen bildiri!en ve henüz teyit edilmiyen bir haberi- ne göre, Akyab'da sahil boyunca 1- lerliyen Japon kuvvetleri Birmanya ve Hint hududunu aşarak Hindista- nın mühim bir ltmanı olan Şitabong'a (Devaraı: Sa, 8; Sü. 2 de) (—) —Mihailoviç askerleri harekete geçti Yişin doğu batısında muharebe başladı Zürih, 8 (ALA.) — Brit. Belgraddan almman bir telgraf, ge- neral Mikanovitch kuvvetlerinin, Nisch'in doğu ve batısında bir sava- Şa tutuştuklarını bildirmektedir. Bel- graddan takviyeler gönderilmiş ve bir çok köprülerin tahrip edildiği öğ- renilmiştir. —