9 Mayıs 1942 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
MAYIS 1942 Başvekil ile Ticaret Vekili izahat Verdi Ekmek İstihkakının Azaltılmasına Sebep, Yeni Mahsule Kadar Ordu ve Halk İhtiyaçları İçin Her İhtimale Karşı İhtiyatlı Bulunmak Zaruretidir Başvekil Dr. Refik Saydam Madagaskar Meselesi İSTANBUL! Anka'« & desi Ne, 107 AF: TAN ISTANBUL TELGR TELEFON: 24310, 24318. 24319 ——— SEKİZİNCİ YIL — No, 2414 Verilen Tasv'p Başvekil, Müstahsile Bırakılacak Mahsül Üzerinden Serbest Ticaret Yaptırılmasını Doğru Ankara, 8(A.A) —C.H.P. Meclis grupu umumi heyeti bu- gün 8/5/1942 saat 17 de reis ve- kili Seyhan mebusu Hilmi Ura. nın reisliğinde fevkalâde olarak toplanmıştır. Celse açıldıktan ve geçen top- İantıya ait zabıt hülâsası okun- duktan sonra, hükümetçe halka verilmekte olan günlük ekmek miktari üzerinde dündenberi a- İnan kararın mucip sebepleri hakkında grup umumi heyetini hükümetin tenvir etmek istediği ve bugünlük fevkalâde toplantı. nın mevzuu bu olduğu riyaset ie | tarafından heyete bildirildi selesi gibi kapanacağına hükmedile bilir, Şu halde Lavil'in Pransda iktidar mevkiine gelmesi Fransanm dış siyisetinde büyük bir değişik- İk” yapmıyacaktır. Anlaşıldığına göre, Laval'in vazilesi Fransa sa- hillerine asker çıkarılması ihtim; karşısında dahiliç (asayişi ten etmek ve icap ederse böyle bir çi- karma teşebbüsüne karş: gelmekten ibarettir, M. Zekeriya SERTEL ğppsiz kuvvetleri 48 saat için- de Madagaskarın en büyük deniz üssünü işgal ediverdiler, Vichy'den aldıkları emir üzerine mukavemete geçen Madagaskar - daki Fransız kuvvetleri, üstün İngiliz kuvvetleri karşısında 48 Saatten fazla mukavemet edeme. diler, Adada bulunan 15000 kişi. lik Fransız kuvvetinin yarısı içe- rilere çekilmiş olmakla beraber, artık Madagaskar işgaline niha » yet bulmuş nazariyle bakılabilir. Madağaskarın işgali bir takım tneselelerin aydınlanmasına yar - dim etmiştir. Her şeyden evvel bu hâdise, müttefiklerin teşebbüsü daima Almanlara bırakmak istemedikie. rini, bilâkis 1942 yılında teşebb sü ellerinde bulundurmıya ka - rar verdiklerini gösterir, Adanın İşgali Fransayı Alman kucağına düşürebilindi. Müttefikler bu teh İikeyi dahi göze alarak kat'i bir hareketten çekinmemişlerdir. Madageskarın işgeli, deniz, ha. Vâ ve kara küvvetlerinin iştira - kiyle karaya asker çıkarılması hususunda müttefikler için bü - Yük bir çapta muvaffakıyetli bir tecrübe olmuştur. Avrupa sahil, lerine asker çıkarmıya bazırlanan müttefikler bu tecrübeden hayli istifade edeceklerdir. Madagas - karın işgalinde kara, deniz ve hava kuvvetleri beraber çalışmış lar, hatâ adaya paraşütlerle de #sker indirmişlerdir. Bu tecr - bede elde edilen muvaffakıyet İngilizleri Avrupada karaya as . ker çıkarmak hususunda da teşçi edici bir rol oynıyacaktır. ** Şvist Madaçaskarın işgali yö zünden aydınlanan en mü him hâdise, Fransanın vaziyeti olmuştur. Bütün dünya Işaval hükümeti - min bu hâdise kolgısında A7 Devimi: Say2, Sü. 4 ? Ticaret Vekili Kürsüde Söz alarak kürsüye gelen Tica- ret Vekili Mümtaz Ökmen 194) İsenesi hububat mahsulünün elve rişli olmaması sebobiyle hükümet çe daha Eylül ayında ekmeğin Ap Baştarat' 1 incide © Ticarst Vekili Mümtaz Ökmen İdığı ve deniz uçaklarına miahsus Karar Edildi İhtiyaci Fevkinde Bulmadığını Söyledi “MAYIS 1942 * FEVKALADE ÇEKiLiS Yeni Gine . Sularında —— . Bir Deniz Muharebesi Başladı Müttefiklere Göre: Japonlar 1 Uçak Gemisi, 1 Kruvazör,.2 Torpito, 4 Topçekeğ Kaybetti JaponTe bine Göre: İki Tayyare Gemisi İle Bir Zırhlı *Batırıldı Amerikan donanmasını mensup tayvare gemilerinden biri hedefe ateş açarken Melbourne, 8 (Â-A) — Mütte-| fik. karargâhı bildiriyor! Passifik cenup batısında gören deniz çar pışması esnasındağiinüttefk kuv- vetler düşmana ağli kayıplar ver dirmişler, bir hafif'Kruvazör, Ski torpido muhribi, dört topşeker, bir malzeme gemisi batırmışlar, 9 bin tonilâtoluk br deniz uçak ana gemisini, bir hafif kruvazörü ve bir yük gemisini ağır hasara uğratmışlardır. Tebliğ müttefik kayıplarının hafif olduğunu ilâve etmektedir. Muharebe devam ediyor Melibourn, 8 (A.A) — Avustral yadaki müttefik kuvvetler umu. mil kurargâhinni tebliği: Cenup batı Pasifikteki şiddetli deniz muharebesi devam etmek » tedir, Düşman filosundan'bir kruva- zör, iki torpido muhribi, dört top çekerle bir inşe gemisinin batırıl. “Sulh İçin / Fedakârlık Yapmalıyız" Eden Diyor ki: “Sulhu KorumakYükü! Harpten Sonra İngil- tere, Amerika, Rusya! ve Çine Düşecektir,, İngiltere için dünyada artık infi ratçılığm bahis mevzuu olamı cağım söyliyen Mr. Eden Edinbourg, 8 (A.A.) — Harici- ye nazırı M. Eden, bu akşam E- dinbourg'ta söylediği bir nutukta harpten sonraki dünya durumunu tasvir etmiş ve demiştir ki: “Sulh için fedakârlıklar yapı malıyız. Bu harp başlamadan ev- vel dünya gözlerimizin önünde ufalıyordu. Harp, bu gelişimi hız- landırdı, Hârpten sunraki dünya| daha küçük olacaktır. İnfirat için,! bencil siyaset için fena konişuhuk siyasti için yer kalmıyacaktır.| Britanya İmparatorluğu icin dün | lacağı| yada artık infirat banis metzüu| — ümit 47 Devamı: Sa.2, Sü. 5 47” Devamı: Sa. 2, Su, 8 | Deniz harbinin vuku bulduğu yeri gösterir harita Tramvay ve Elektrik İdareleri Bilânçoya Göre Geçen Yıl 1,876,722 Lira Kâr Etti Elektrok, tramvay, tünel işlet meleri lüğünü 1941 yılı bilânçosu hakkında ha- zirlanan mazbata dün şehir mec. lisinde okünmuştur. Bu bildnço - ya göre; idare, 1941 1,876,722 lira 57 kuruş safi hâsr- Tat elde etmiştir. İşletme hâsılatı,| muhtelif hâsılat ve faiz hesabı ile elde edilen kâr ise 9.259.299 li-| ra 57 kuruştur. Bu paranın 1196649 lira 97 kuruşu elektrik» ten, 679790 lira 28 kuruşu tram- vaydan, 4011 lira 83 kuruşu oto büsten toplanmıştır. Tünel işlet. mesi bilânçosu 3730 lira 1 kuruş zararla kapanmıştır. Eocürhen, mürekip raporlarını İn- celedikten sonra şu mütaldalari yü- rütmüştür: İstinlikin çoğal, dektrik teslatında yapılan takviyenin. edi rliyat temin eğile- Ar Devimi: Sa, 2, Su 7 lunarak ISeylâna da Takviyeler Gönderildi Çin Kıtaları Doğu Asyada Japonları Boyuna Hırpalıyor Birmanyada Akyab Limanı da Düştü Londra, 8 (A.A.) — Öğrenildiği İ ne göre, son günlerde doğu Afri - kadan: getirilen - İngiliz * kıtaları Seylâna çıkmıştır. * | Yeni Delhi, 8 (AA) — Küçük İğapon kuvvetleri Akyab'a girmiş lerdir. Doğu Çindeki Harekât Çung King 8 (A-A.) — Çan Koy Şekin komandosları Çinin işgal! altındaki kısmında Japonlar: hır palamıya devam etmektedirler. Bunların en son yaptıkları hare - ket Kantan'a girerek burada çok binaları havaya üçutmak ve Weygand Fas'a Geçmiş! Amerika Diğer Fransız Müstemlekelerine El Koymıya Hazırlanıyor şi Martinigue'de Bulunan Fransiz Altinları Vene- züella'ya Naklediliyor Londra, 8 (A.A) — Madagas - kar büyük Britanyanın kontrolü altma girdikten sonra Panama kanalı karşısında önemli bir stra- tejik durumu olan Martinik ada. sı dikkati çekmekte bulunmuş - tur. Vichy, Fransanın yıkılışı - danberi orada saklı bulunan 250 milyon altın lirayı nakletmekle meşguldür. Bu altınlar iki deni - zaltı gemisine yüklenmek*e ve bi taraf yük gemileri tarafından Ve Ar Devamı: Sa. 2, Sü, 5 Lort Gort Majta Adasına Kumandan Tayin Edildi Adaya Geçen Ay 6 Bin Tondan Fazla Bomba Atıldı General Lord Gort Londra, 8 (A.A) — Müctemle- ke nezarelinin Perşembe akşamı neşrettiği tebliğ: Malta adası ve ona bağlı yerler valis ve başku- mandanı Tümgeneral Sir William) Dobbie Krala istifasını vermiştir. Kral, Genera| Vikont Gort'u bu en Japorları öldürmek olmuş ur. vazifeye tayin etmiştir. AZ Devamı: Sa. 2, Sü 7 Tevzi Birlikleri için Hazırlık Ekmek Kârneleri İle Gıda. Maddesi Tevziatına Önümüzdeki Çarşamba Gününden İtibaren Başlanabilecektir Dün sabah vilâyette yapılan toplantıda bulunanlar (Yazısı 2 inci sayfamızdadir) Lüksün Bolluğu, Lüzumlunun Yokluğu Dünü başmakalemiz, şimdiye kadar herhan: güzetede okuduğum bütün başmakalele- isi idi; devlet ve millet bakımından fikirlerin en doğrusunu, öğ veriyordu. Bir kere dı sonra İç siyaseti de ağzında eveleyip gevelemiyor, meselenin kabuğuna değil, özüne dokunuyor, €n kestirme yolu gösteriyordu. Kisaltacak olursak - tekrarında ha - yor vardır! - diyordu ki: “Şeker sarfımı azaltmak istiyorsak neden şekercilere lüks şeker yaplırtarak halkın yoksulluğuna karşı acı bir istihza teşkil eden bir israfa kalkışyoruz? Süt bulunmuyorsa neden iks peynire müsaade ederek geçimi dar vatandaşları esas gıdası olar; beyaz peynirden mahrum bırakıyoruz? Hayvanlarımız eYpasiz kalıyorsa niçin bira içiyoruz? tes, kestane, fmdık, nohut ve baklayı ne sebeple pasta şekline sokturarak fiyatlarının. artmasına göz yumuyoruz?,, Çok doğru... Şiddetle doğru! Lüks şekerden, lüks “peynir - den, lüks mancalardan, lüks içkilerden, lüks gıda illetinden kur. tulmalıyız. Gecen gün Mecidiyeköyü gazinolarında müşteriler $i- şe şişe bira yuvarlarlarken bir yük beygiri de kıştan kalma bir aç- itkla önlerine yuvarlanıverdi. Gittikçe dikleşen, fersizleşen göz. lerin! onlara dikerek âdeta diyordu ki: “İnsafsızlar! Bir dakikalık sudan zevkiniz İçin bakınız biz ne hale geldik! Sizin ağzınız dahi köpüklü amma benimki bira köpüğü değil... Ölüm köpüğü", me- zeci camekânlarımız dil peyniri kutuları, kirlihanm topakları lor sepetleri, kaşar ve graviyâr kelleleri, yaldızlı krem kalıpları ile tıka basa dolu... Fakat bir dirhem beyaz peyniri, ilica derman bulamazsınız! Şekerci vitrinleri sulh zamanındakilerden çok | çeşitli ve şakrak! Pastacılar ise'ne sihirdir, ne keramet, el çabuk- luğu ve göz buvacılığı marifet!,, der gibi gittikçe hokkabarliğı art- tarıyorlar, donanıyorlar, şenleniyorlar; çoluk çocuğa yediremedik- leri nesne birakmiyorlar. Evet, dünya bizimkinden derin ve çaresiz bir yokluk içinde. dir; ayrıca harp felâketini çekmektedir. Ağızdan gelen kaberler, ajansların bildirdiklerinden çok'acı ve korkunçtur. Hattâ, inan. mayınız, çoğunda adları sayılan iaşe vesikaları karşılıksız ve bah- sedilen iaşe düzeni de yalandır. Fakat durumumuzu iyileştirmek için almamız lâzimgelen daha bir sürü tedbirler de yok değildir. Haniya bir zamanlar ortalıkta “tek tip,, sözü dolaşıp duruyordu? Bir tip peynir yapılmalı; Beyaz! Bir tip şeker görmeliyiz: Akide! Bir tip pasta tanıyoruz: Ekmek! Ve bir tip, iaşe sistemi istiyoruz Lüks gıdaya veda! Zira lüksün bolluğu, lüzumlunun yokluğuna sebep oluyor.
