2 Ekim 1940 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

'ı'llızııın | ılkteşrin | 1940 Fiyatı: 5 Kuruş VATAN EVİ CAĞALOĞLU No.32 TELEFON: 24136 TELORAF: VATAN İst. | BAŞMUHARRİRİ î AHMET EMİN YALMAN Modern Softalığa Doğru Gitmiyelim Dünyanın Klâsik Eserleriyle Temasa Gelmek İçin Lâtince Öğretmek Çok İsabetli Bir Adımdır. Fakat Lisede Edebiyat Okuyan Bir Türk Gencine Kendi E- debiyatiyle Teması Muhafaza İmkânını da Vermeliyiz Yazan: Ahmet Emin YALMAN Barif Vekâleti üç lisede, bir kıa iTİnci anıftan başlıyarak, Okuiadtik şube açmağa ve İâtince BPaĞA karar verdi. U adım ameli olarak ne neti- Ş Stecek> Bunu henüz kestire- 'Sruz. Fakat her halde eşas fi- RA Sok doğrudur. Eaki Yunan ve ,:n"'- günlerinden — başlıyarak YA Münevver sınıfının iki, üç 4 Şene içinde yarattığı harika- hç Yar, Büsbütün başka zaman _::'- ve başka şartların mahsulü mep bu eserlerin yeri artık dol- değer. Onların bazan — vardığı keönlik ve yükseklik her neden- .'i;ıodım hayatın — çerçevesine üyor. Ruhlarımızı maddi bir İ :Çn düşürmemek için mutla- & lâsik kaynaklardan feyiz ve | Buz almağa — ihtiyacımız var. | derE yapmadığımız içindir ki & ıvllıxınııı gittikçe fakirleşi- akli: ve adaplasyon cere :_ıı.ı. fikri hayatımızı günden Wne kısırlaştırıyor. Halbuki ee Wnıem fikir hazineleri ara- | la biraz dolaşınca ulkumuzun Setişlediğini, — heyecanlarımızın inlestiğini duyuyoruz. — Fikir kadar güzel olmakla beraber Kğünkü ders ve imtihan usulle- | Yaş Maksada ne dereceye kadar atcağız? Klâsik kültürün icap | Uti L İktrdiği candan merak ve d N* dereceye kadar ayaklan. aK SAğız? Hele liselerde lâtince 'maktan temin edebileceğimiz B G verim ne olacak? Lielerimiz- | ha dil öğretme imkânlarile aca- 4:—: talebe, öğrendiği lâtince- | ŞE büfade ederek klâsik enerle- zel Mühtelif lisanlardaki pek gü- tercümelerinden istiğna duya- | Müâzi üzerine kilit vurarak ancak yabancıları taklide çıkmak nerede görülmüş şey?.. Kendi kökü ile alâkası silinen bir edebiyattan ne beklenebilir? Liselerimizde edebiyat öğrenen her talebenin eski yakıya iyice zahip olması, dünün eserlerini hyacak kadar Arabi ve Farixi öğ- renmesi lâzımdır. — (Osmanlıca) diye bir ad çıkararak dünle bu- gün arasında — sun'i bir sed kur- manın mânası var mı? Dünün e- serleri dün söylenen ve yazılan türkçe iledir. Bunun başka türli olmasına ihtimal yoktür ve ola- maz. Bütün bunları her birimiz bili- yoruz ve düşünüyoruz. Fakat söy- lemeğe dilimiz varmıyor. Çünkü aramızda inkılâbı çok yanlış mâ- nada anlıyanlar ve müâziye olan bir takım sevgi ve alâkalara ge- rilik damgası vurmağa kalkışan- lar var ki itiraz karşısında derhal eski yolda susturmak usullerine başvuruyorlar. Hiç şüphe yok ki harf inkılâbı. dil inkılâbı eşsiz içtimai eserler- dir. Faki harf, eski dil, bilgiyi im- fiyazlı bir azlığın tasarrufu altına koyuyordu. Yeni harf, yeni dil, bunu geniş kütlelere ulaştırmağa yarıyacak güzel ve sade vasıtalar- dır. Şunu da kabul - ediyorum ki, vücude gelen taze ve güzel eser- lerin kökü tutuncaya kadar, be- tonu kuruyup — sağlamlaşıncaya kadar titiz, hattâ mutaassıp dav- ranmak bir zaruretti. Öyle olma- zaydı bir harften diğer harfe in- tikal müddeti nesillerce — sürer, hiçbir zaman tâmam olmazdı. Ne Karar Verecek? Hariciye Nezaretinde Noktai Nazar İhtilâfı Vaşington, T (ALA.) Reüter: Üç taraflı paktın imzaaı dolayesile Birleşik Amoerikanın alacağı vaziyet hakkında Hariciye Necaretinde bir NOKLAL nazar İhtilâfı mevcut gibi gö- Tünmektedir. Sümer Welles'in Japonlar tarafın- | Gan İngiliz topraklarına bir tecavilze sebebiyet verdiği takdirde, Amerika- nin şifahi protesto ile iktifa eylemi- | yeceğini kat'iyyetle söylemesi lâzım | Beldiği kanaati izhar edilmektedir. Yazan: Emekli Albay Mecit SAKMAR Almanların bir aydasberi takip ettilderi gündüz. hava hücumları lerini aşmakta ve Londraya — te- vecetih etmiye uğraşmaktadırlar. Muvaffakıyet derecesi İngiliz av- cılarının erken ve yahut geç kar- tâbidir. Şimdiye ka- dar İngiliz avcılarının - avlarını vaktinde yakaladıldarı ve bu yür- den ancak mühdut Alman tayya» relerinin Londraya — varabildikleri malümdur. Gündüf yapdan bu hücumlardan maksat fngiliz hava Küvvetlerinin yıpratılarak funli- |da projektö: VATAN Taarruzu Isrllı—;ı—l.nııılrı |Tekrar bombalandı. Londra, 1 (A.A.) — Dün ce Alman tayyareleri, Londra ü- zerinde dolaşmışlardır. Bu esna- havayı tenvir yor, siddetli mania ateşi ya hyordu. Neticede Alman gece tayyareleri daha ihtiyatlı davran- mışlardır. Londra mıntakasının birbirin: | bulunmuştur: |den çok uzak olan 27 jüzerine bambalar atılmıştır. Ay- İni zamanda İngilterenin kontluk- İlarından 8 şehir üzefinE bombü- lar atılmıştır. - lediye erkünı ve Gostları tarafından nahiyesi nisbeten Yıl: 1 —Sayı: 45 BaşvekilCuma günü Ankaraya Dönecek Dr.Refik Saydam Adanada Halkla Konuştu Adana, 1 (ALA.) — Başvekil Dok- tor Refik Saydam bugün refakatin- de Ticaret Vekili Nazmi Topçuoğlu olduğu halde mant 18 de Törca eka- presiyle şehrimize gelmiş ve istas- yonda vali ve hükümet erkânı tara- fından / karşılanmıştır. Başvekilimiz trenin tevakkufu esnasmda istasyon- da toplanan halkla konuşmuş ve ayni trenle yollarına devam etmişlerdir. Başvekil Yakında Ankaraya Ankara, 1 (Telefonla) — Düm #ke şam Hatay'a hareket eden Başveki. miz cuma günü şehrimmzze dönmüş bulunacaklardır. 'Dahiliye Vekili Dün Ankaraya Gitti Vekil,memurlardanâzamirandıman alınabileceğini söyledi Evvelki gün Trakyadan şehrimize |7 İaünen Dahiliye Vektll Faik - Öztr dün akşamki trenle Ankaraya — git- miştir. Faik Öztrak hareketinden ev- — vel vilkâyete giderek vilkyet ve beles | diye işleri hakkımda Vali ve Beledi- ye Reisila görüşerek izahat almış ve © bazı direktifler vermiştir. — öğleden sonra parti ve belediyede meşgul ol- — Müştur. Faik Öztrak dün akşamki trenle Ankaraya hareket etmiştir. niyet müdürü, Vilâyet Parti ve Be- | ukurlanmıştır. | Vekil hareketinden evvel kendisile görüşen güzetecilere Şu beyanatta «e— Ankaraya gidiyorum.. Bu se- fer Ankarada fazla kalacağım ve n meclisin toplantııma ait hazırlıklar — Dahiliye Vekili Faik Öztrak KU İdatında yapılacak değişikliklere te - 'Trakyayı dolaştım. ve çok iyi buk mas ederelk heyanatına şu süretle de- | Londra dün akşam sakin bir gece geçirmiştir. Filvâ- yetlerinin azaltılması ise - bunda düm. Bü söyahatimden çek memnan | vamı einilştir: kaş Ve lâtince eserlerin aslını o- kaytcak kadar alâkasını derinleş. niycek> Bunları bilmiyoruz. İyi | vünetle atılan bir adım karşısında Gla sabit oluncaya kadaş nikbin Tayı tercih ediyoruz. M—Y İniz bu — münasebetle şunu Fakat bugün gayeye varılmış- tır. Eski harfi hiç bilmez bir ne- sil yetişmiştir. yeni harf sarsılmaz sürette kök tutmuştur. Artık İise- lerde edebiyat okuyan her tal beye eski harfle beraber dünün eserlerini anlıyacak kadar esaslı Nevyotk, 1 (AA.) — Reuteri Bir | geçim nutku söylemek tzera Detrolt- ye gitmekte olurk B. Wendell Wilkie, Nevyorktan geçerken gerda toplanan halka dermiştir ki: muvaffak olanamamıştır. Bilkis bir haftadanberi İngiliz vetlerinin — Almanya — di faaliyeti durmadan — artmaktadır. Astilâ güyesini kolaylaştırmak ise Intihap edilen hedefler bu maksa- ki İngiliz payitahtı üzerinde Al- man tayyareleri miktarı az idi. Bunların ekserisi müteaddit defa» lar istikamet değiştirmek suretile ihtiyatla Londra etralında uçmuş- lardır. Pek çabuk - bastırılan bir olmak oldum, 'Trakyadaki vaziyet çok iyi- | dir. Gerçi mahsul biraz fena amma hükümet köylüye tohumluk tevzi et- mek süretile bu arkıntıyı da izale et- ü> | <— Bu mesele henüz ifade edile- cek kadar olgunlaşmamıştır. Fakat esas herkesi Azami çalışmaya sevke- decek bir çare araştırmaktır, memür- dardan âzami randıman — alabilmek- Vekil bundan sanra merkez teşki- | tir.> <Amerikada bir Chuürchili hükü - meti kurulmalıdır. B. Churehili, bü- da uygun değildir. Gündüz. hüçumlarının her gün yangın müstesna üzere datmak : Cihi de- ak isteriz: Cihan mede- Londranın — merkezinde - başka Möetinin klâsik fikir mahsullerile bir surette türkçe, hattâ icap atti- Teti Üt İi kadar Arabi ve Far öğret- a ihtiyacını çok haklı ol: d'_ğ':'irn. kendi . edebiyatımızla ha temas imkânlarının azaldığ Ve bugünkü nesil ortadan çe- menin zamanı gelmiş, belki de bi. raz geçmiştir. « Kendi edebi ve fikri mâzimiz- küvvetli bir demokrasi müda- | Gildir. kuvvetleri do değişmektedir. 27 eylâl gündüz. hücümu — kuvvetli, 28 ve 20 eylül günleri mizbeton za- yıf, 30 eylülde hücum biraz daha yangınlar görülmemiştir. 47 Alman Tayyaresi Düşürüldü Londra, | (AA.) — Reuter: | Hitler Mısırın Gandi'nin Verdiği İstilâsını İstemiş Gevap Vaşingtonda Büyük Bir Âskori Toplantı nziliz Hava Nezareti tebliği: Dün öğleden sonra geç vakit üç ayrı filo halinde ilerliyen düş- İle tam temas imkânını muhafaza | Liçin böyle yapmak lâzım geldiği- | ni hiç kimse akli deliller göstere- | şiddetli ve 1 Birinciteşrinde pok küvvetini kaybetmiştir. Bunun se- bebini izah etmek şimdilik kahil te mıfıra ineceğini de hatırla- Yız. Vaziyet cidden korkunç- Bombay, 1 (ALA.) — Reüter: Londra, 1 (ALA.) — Reuter: Gaze- Hindistan umumi valisi Lord Lim-| teler Berlin görüşmeleri — sanasında Vaşington, 1 (A.A.) — Birleşik A- * Kendi dilinde yirmi beğ sene Te İmerikaya düvet edümiş olan - lâtin e Tithovw ile Gandihi arsaında - kongre | Hitlerin yakın şarktaki stratejik va- ün © Yazılmış eserlerin bir mille- rek l_llul_;dzmcı. .l(î_.u şiı_e:ı“' |Amerikasına mensup yüksek rütbeli || “ektldir. B'" "W;_îl'k""' Kent Susseks ve ( partisinin, Avrupa harbi muvacehe- | ziyet noktal nıuır' andan, Mmrîr isti. YhapiyePi nesli için yabancı bir dil |sey inkılâba uymaz. Geriliktir.? |x askeri grup. müdafaa tertibatınr |Ş — 29/30 ve hattâ 30/1 gece hücum- E| Porsci sal Tinden ayni zamaân- | sindeki hattı hareketine dair zuhür €-| Jâanin vakit gecikmeksizin filiyata — ine gölmesi körülmüş şey de- diyen olursa kendisine - cevabim | ,eiçik etmek tzere Vaşıngton'a va- || ları sok şiddetii yapılmış birçok || da aşmışlardır. Hücum eden av- | den IntüAf hakkında teati edilen mmek | konulmazı tçin Tnk el d, bilmiyen | sudur: v olmuştur. Birleşik Amecka Ge || Yancınlara ve tahribata sebep 6l- || ci tayyarelerimiz düşmanı dağıt- | tupların tam metni neşredilmiştir. —| zannetmektedirler. Hdi Eski yunancayı 'unan talebesi tasayvur edi- mışlardır. Dorset mıntakasında İnkılâp, aklın tam ve serbest muştur. Fakat bunlürdan bekle- nelkurmay relsi general — Marshali, Umuml vali, İngiliz -kanunlarının | — Daily Telegraph. garbi çöle son mi> b Katşımızdaki vaziyedin ae G Pugün kavrıyamıyoruz. İ ZAN otuz beşten yukarı olan: - Yakın mâziye kadar uzanan hükimiyeti demektir. Bu hâkimi- yete karşı olan tecavüzlere geri- lik demekle bile kalamayız. Bu yolda düşünüş, eski softalığın ve taassubun modernm — kılığa girmiş bu ziyaretin Karp —nisıf “kürresinin Vamniyeti işlerinde daha sıkı bir iş- birliği temin edeceğini aöylemiştir. General Marshall, Birleşik Ameri- ka Harbiye ve Bahriye Nazırlarının Bermüdes adalarındaki Amerikan üs- men neticenin yakın bir zamanda semere vermesi mümkün olamız bir yıpratma — harbi şeklini almış bulunacaktır. * İngilizlerin hücumlarına gelin- bir şehre bombalar atılmış ve za hasar olmuştur. Diğer mahal- lerdeki hasar azdır, Suffock mıntakasında öğleden sonra bir şehir üzerine cüretl ne bir hücum yapılmıştır. Evler harhangi bir harbe prensip itibarile | Muhalif olan kimselerin kanaatlerini | serbestçe ifadeye imkân vermekte ve fakat bu kimselerin endişelerini baş- kalarını harbe iştirakten menedecek şekil ve derecede tefsir - etmelerini zamanlarda Avustralyalı — kıtaatın Belmiş olduğunu hatırlatarak Mare- şal Gerazlani'nin depolar ve münaka» le yolları tecisi ile meşgul bulunduğu nu, ve Rocsa hilkümetinin ilân etmiş olduğu mühlete nazâran geç kalınmış bir şeklinden başka bir şey de- iildir. Softalığın ve taassubun her nev'i ve şekli, inkılâp mefhumuna |taban tabana aykırdır. bi fikir varlığile bugün arasında B köprü hizmetini görüyorlar. hat bunlar birer birer çekiliyor- i;.,;’ yerleri dolmuyor. Zaten ı"lı €e birinci maksat itilüyı durdur- maktı ki, banda muvaffak olun- muştur. İkinci maksat yıpratma harbi, yani Almanya dahilindeki askeri hedeflerin tahribidir ve İn- hasara uğramışsa da alınan rapor- lar zayimtın az olduğunu göster- mektedir. İngiltere üzerinde dün cereyan eden muharebelerde 47 kabul etmemekte olduğunu anlatmak | bulunduğunu, İtalyan — taarruzunun tadır. İngitereye karşı büyük taarruzla aye Gandki cevabinda ezcümle yöyle/ ni zamanda yapılacak olduğunu te- demektedir: barüz ettirmektedir. Fakat bu son leri için plânlar tertip etmekte alduk. darını da beyan eylemiştir. 'i klâsiklerimize merak eden- B; Adam Karısını limdir. bunlı lıyanları — bulmak | aa . di <Kongre bir Nazi zaferine belki | tanrruz hem tardedildi hem de hare- Otuz bq:: gAŞ ĞA z giliz harp siyasetine de uygundur.| | man tayyaresi imha edilmiştir. İde her hangi bir İngiliz kadar mu- ketin önüne geçildi. Fakat belki de — Söcak kuk beşi aşanlar arasında i İ n a 23 Yerinden Bıuı.ı!rdın er'ı ı_ıyyı;ş dâfi ba-|haliftir. Şurasını ehemmiyetle tek-| Hitler Mussolini'ye her ne pahasına Özirin emanetlerine rastgeliyo- M " ın um taryaları tarafından düşürülmün İyar etmek isterim ki, kongre İngiliz | olursa olmun Musırin İstilasini emrel- 'n": Bunlar birer birer çekilince i Blç&k'lyll'lk Öldürdü mm ve ;;-rı-ı 22 a ';::.Bı';'v::z:-î':: hükümetini harp gayretlerinde müş- | miş bulunmaktadır. Fakat —Mareşal * Olacak? Asırları dolduran ede- Yımünumıen izmir, 1 (Telefonla) — Bu akşam 'akat pilotları ğ külâta düşürmekten datma imtina | Grazlani'nin teşkilâtını yapmak için " everlerimizin acaba hiç mi kiy* asat 17 de Karşıyakanın Soğukkuyu m“ ı.l"ıo etmek emelindedir. Fakat, kongrenin | kaybettiği vakit, Muvaffakıyet şanı- Teti n Ankara, — Relsicim- â ğ | beşeriyot tarihi ni Yok? Garp kültürünü benim: » 3 (ALA.) di t olmuştur. Bir | z Alman Tayyareleri Merkezi iyet tarihi için bu nazik devre- | larımt uzaltmış olmaktadır. *emek için bual ü hür İsmet Anönü'nün doğumları: J| Mevkünde bir Crüye Ka Ğ İzmir, 1 (Telefonia) — Dün gecel façiltereye ve Diğer Mıntakalara | (6 kendi inanmnı İnkâr ederek bu i-| — Tagiliz donanması, denizlere — katl Mi lüzmi3 n yildönümü münasebeti de, ia” ım eli öt a pla Kar, | MAt 12 de Bergama merkezile Di- Meer bi 4 | yaseti bir mabut ittihaz etmesine im- | wurette hâkim olduğu için kolay de- Kilinin Çandarlı nahiyesinde otduk- ça şiddetli ve Üç #aniİye devam eden bir zelzele olmuştur. Hasarat yaktur. giltere — kralı Majeste - Altıncı kân yokdura George tarafından kendilerine ha- raretil bir tebrik telgrafı gönde- rilmiş ve Milli Şefirmiz de samimi teşekkürlerini telgrafla bildirmiş- tir. gildir. | şulaşınca, Ragıp tıçakla Nazirenin U- zerine yürümüş ve bir kasap gibi bı- çağını. sokup Çıkarmıya — başlamış. (tar. Zavülli kadın muhtelif yerlerinden 23 yarâ alarak ölmüştür. Katil Hüdiseden sonra kaçmış fi Kat tutulmuştur. İfadesinde karısı mın, kendisini evden kovduğunu Söy: Temakle iİktifa — etmiştir. - Cinayetin Hakikt zebebini gizlediği anlaşılmak- tadır. . ç Garplı âlimler hiç de böyle dü- :'nııu.,.., çe ŞaTan hazineler garpta gittik- 'azla dikkati celbediyor. Av- deki, kütüphanelerinde - Türk e- “Yatı hakkında yazılan eserler aittliyor, tetkik ihtiyaçları ge- *iliyor. ) —Hava ve Nezaretlerinin Londra, | (AA. Dahili Emniyet Türk edebiyatını Dün geceki düşman hava hü- cumları. yeniden — bilhassa Lon- drayı islihdaf etmiştir. Bununla beraber, Mersey nehri - boyunca bazı yerlere ve memleketin ez- (Devamız Ba, 4, SÜ / te) — anları hiç bilmemek Temizlik Namına ! Göçen vene v Amerikada Har- Srd Üniversi Tantgeli inde bir gence mejeldim. Amerikada mükem- n H_""”-r öğrenmişti. Eski yazi- YacıliYordu. Türkçe eserleri anlı- ,;::_:fd.. Arabi ve Farisi öğ- İtalya Maliye Nazırı Berlinde Hitler, Nazırı — Eski Başvekil Tatarescu Yapmak için tahsisat lâazım: malzeme âzım. Onlar da bu sırada az - bulunüyor. -Onun için şehrin imar işlerinin yürü- Yazıcılı ma : Arasında Yazıları okuyucular larafından yıkmak için de mal- zeme, tahsisat, şu bu lâzım de- tddben goe e ek — Rabul Btü Tevkif Edildi çok setilen M Şevki Yazman Va: j :,:"? Bu sahanın - tetkikine Bükreş, 1 ÇALA.) — Stefani Ajan-| — Neden yıkmazlar u Galata- öltesinde ( yer valimile e vümü veteceğim... diyordu. Berlin, © (ALA.) — Slefani Alan: | ydaniz saray karakolu denilen musi- SK yazılar yazacaktır. '!:ıu)ııc. Türk düygüsile çö- | a : Mesmi bir tebliğ. eski Başvekil| bet, çirkin ve harap binayı? Arkadaşımız. Bağcada yaptığı ğ düşünen, yaratan adamları- | — İtalyan Maliye Nazırı, 1ün aksami | Tatarescu'nun da,; tevkif ve hapso - Niçin hâlâ İstanbulun heyı bir seyahatten — yeni / dönmüştür. K ':'nı Ortaya koyduğu eserler me- | Bertine gelmiştir. Kendisi >opagaN-| tunduğunu bildirmektedir. | lasında bir kadit başı gibi tu- (| Seyahat notlarnı bize yazacak- Yab, bize, kendimize bu kadar | dt müzırı Pr. Gaebbolk'in misafiri -| — Kendisinin devlet adamı ve Parix ar, şu eeki ve yanik erkâ- |İ*ır: Bakdada dair Hik yazıyı üçün- _.::r_ı ve uzak kalsın? Onları | Scaktar. İsefiri süfmtile sarfetmiş olduğu faallb | mıharbiye dairesini? vü sayfamızda bulacaksınız. n kiğ ” Eeip üsüllerile koşif ve tet- | — Führer, bugün, mazır B. Furlaacci yetler hakkında tetkikat yapılacak- Temizlik ve estetik namına Ab '_' * d Ka da elmi kolanu bağisdım. tır. Simeğe ihtiyacımız — vardı. | yi kabul etmiştir. şunları ortadan kaldırsak!