1 Eylül 1940 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

PAZAR A aa KEİYATI 1 Cağaloğlu, İstanbal 5 EYLÜL | Telefon: 24136 — || KURUŞ BAŞMUHARRİRİ: Ğ AHMET EMİN YALMAN Sene: 1 Sayı: 14 VAILTAN SİYASİ SABAH GAZETESİ YAT 292 Bin Kişi Fuarı Gezdi İzmir, 31 (Telefonla) — Fuarı şimdiye kadar 291 bin 763 kişi gezdi. Romanyaya İkinci Cerrahi Ameliyat Yazan: Ahmet Emin YALMAN Romanya kısa bir zaman için- de ikinci bir cerrahi ameliyat ge- çirmiştir. Kırk beş bin kilometre murabbai — genişliğinde — toprak Romanyadan ayrılmış, eski sahi- bi olan Macaristana dönmüştür. Dost ve kardeş Romanya, bu saniyede hiç şüphe yok ki teessür Ve t içindedi ü teessü ortak olmak isterdik. Fakat ola- miyoruz. Çünkü yapılan işin ne- ticede Romanyanın İlehine ve hayrına çıkacağına — inanıyoruz. Rumen milleti sırf bu yüzden za- afa uğramıyacak, aksine olarak bir kısım herici tazyiklerden ve devamlı bir huzursuzluktan kur- tulacaktır. Bir memleketin umum düfusunun yüzde yirmi sekizi nisbetinde yabancı unsurları zor- la idaresi altında tutması büyük bir yüktür. Bu kadar büyük bir harici cisim taşıyan bir bünye da- ima hasta kalmağa mahkümdur. Bir insan; vücudünde bir has- talık olduğunu bilse bile, seve se- ve cerrahi ameliyat — yaptırmaz. Buna laka kati buriyet duyması lâzımdır. Milletler için bu gibi meselelerde aklın icabını yapmak daha güçtür. Romanya Ja son ameliyata harici tazyik altında rıza göstermiş, Bulgaris- tanla olan birincisini de, belki de ikinciyi atlatırım ümidile yaptır- Maştır. Doğrusu aranırsa Macaristandan aldığı topraklar- dan ancak bir k yani Ru- Romanya, Londra Üzerinde Hava Muharebeleri İngilterenin 16 Şehri Üstünde Muharebe oldu 700 Tayyarenin Yaptığı Hücum Londra, 31 (A.A.) — Reu- ter: On iki kadar Alman bom- bardıman tayyaresi, yirmi kadar Messerschmidt — avcı tayyaresi refakatinde, bu sabah, İngilte- renin şarki bölgesind geçmiştir. On dakika sonra, 30 avcı refakatinde diğer Bir bü- yük bombardıman tayyare filo- su da gözükmüştür. Yarım saat sonra, bu tayyare- ler, karışık bir vaziyette yeniden sahil üzerine dönmüşler ve İn- giliz avcı tayyareleri tarafından hücuma — uğramışlardır.. Bunun üzerine şiddetli bir muharebe vu- kua gelmiştir. Sanıldığına göre, asgari üç ve belki de dört düş- man tayyaresi- düşürülmüştür. Bir bombardıman tayyaresi yere düşmüş ve bu tayyarenin müret- tebatından paraşütle atlıyan — üç kişi esir edilmiştir. Diğer bir tay- yare denize düşmüştür. 16 İNGİLİZ ŞEHRİ ÜZERİNDE ALMAN TAYYARELERİ p 'Londı'ı. 31 (AA.) — Gece menlerle meskün olan yerlerin meşru sahibi idi. (Geri kalan yer- ler, Fransanın Umumi Harpten sonra takip ettiği harici sisteminin icabı olarak Roman- yaya fuzuli olarak peşkeş çekil- miş, memleket zorla şişirilmişti. Macarlar azimli, atılgan insanlar- dir. Haldı et d hiçbir zaman beklenmez. Ro- manya bunu tam d ittifak | pılan hava akınları esnasında yaresi düşürülmüştür. ! Yüksek infilâklı bombalarla yangın bombaları atılmıştır. Asgari 16 şehrin üzerinde düşman tayyareleri uçtuğu- ha- ber verilmiştir. İngilterenin şi- mali garbisinde üç şehrin üzeri- ne atilâan bömbalar, bazı evlerin hşnp olmasına ve yangınlar çık sebep olmuş anlayıp Macaristan ve Bul tanla hesap görseydi belki de bugünden daha az fedakârlıkla işin içinden çıkardı. Fazla olarak da Avrupanın cenubu şarki köşe- si bu anlaşma sayesinde — sulhün ve âhengin bir cenneti haline ge- lebilirdi. | Bugün dolaşık yollardan ayni noktaya varılması, sulh bakımın- dan elde edilen (şimdilik naza- ri) menfaati inkâr etmeğe bir se- bep değildir. Viyana konferan- sında Almanya ile İtalyanın ha- kem sıfatile verdikleri karara na- zari bir ölçü ile bakılırsa Balkan- ların sulhüne ve âhengine hizmet eder yolda bir karar olduğunu itiraf etmek lâzım gelir. Prensip bakımından hiç şüphe yok ki doğru bir yol tutulmuştur. Yüz inlerce, milyonlarca insanın sev- medikleri, benimsemedikleri bir Yabancı memlekete zorla vatan- daş olmaları, sahte ve berbat bir usuldür. Viyanada verilen son karar, Macaristanla Romanya a- rasındaki azlık dâvasını kati bir surette tasfiye etmektedir. Yeni hududun aksi tarafında kalan Rumenler ve Macarlar muayyen bir zaman içinde gönüllerinin is- tediği! tarafa iltihak kararı vere- bilirler. Böyle bir karar verirler- se mallarını betaber alarak veya tasfiye ederek karşı tarafa geçe- bilirler. Geri kalıp da karşı tara- fın vatandaşlık kazanı içinde kay- namağa razı olanlar bulunursa dir, Viyana konferansının elbette güzeldir. Ge- rek Alman ve gerek İtalyan ha- riciye nazırları sulh, iyi niyet, a- dşlct"vg emniyet hakkında bu- günkü insahnların kulağına çok tatlı gelecek sözler #öylemişler- dir. Viyana konferw,_ acaba mihver devletlerinin başka mil- letlerin istiklâline ve hakkına ria- yet yolunda yepyeni bir siyaset- lerinin başlangıç noktası mı ol- mak iddiasında? Şimdilik buna inanmak hiçbir sebep yoktur. Almanyanın ve İtalyanın bugüne kadar olan hareket tarzı, Viyanadan kulağı- mıza gelen tatlı sözlerin Tuhuna taban tabana aykırıdır. Gerek Al- manya ve gerek İtalya, kendi hayat hakları namına başkaları- nın hayat hakkını inkâr etmek yolunda o kadar ileri gitmişler, | vakit vakit kendi rızalarile ver- (Devamı Sa. 4; Sü. 7) bu da kendilerinin bileceği şey- zahiri | * için Ş 14 ALMAN TAYYARESİ DÜŞÜRÜLMÜŞ Londra, 31 (A.A.) ae Bur gün öğleye kadar İngiltere üze- rinde 14 Alman tayyaresi düşü- rülmüştür. ” İNGİLİZ. TAYYARE MEYDANLARINA HÜCUM Londra, 81 (A.A.) — İngiliz ha- va ve dahili emniyet nezaretlöri teb- liği: g;lBu,g'mı öğleden sonra büyük düş- man tayyare filoları Kent Kontluğu sahillerinden geçerek bilâhara geniş bir mmtakaya dağılmışlar ve iz hava kuvvetlerine ait Londra civarm (Devamı Sa, 4; Sü. 2) î..ondıu civarında bir Alman tay- | İngiliz Tayyareleri Berline Hücum Etti Krup fabrikası Müessir surette Bombalandı Bir Ayda Bin Alman Tayyaresi Düşürüldü Stokhölm, 31 (A.A.) — Reu- ter: Dageus Nyheder gazetesi- nin neşrettiği bir telgrafa göre, İngiliz avcı tayyareleri, dün ge- ce, yarım saat fasıla ile birbirle- rini takip eden dalgalar halinde Berlinde hedeflerine hücum et- mişlerdir. İlk alârm gece yarı- sından sonra saat birde verilmiş- tir. Şiddetli infilâklar işitilmiş ve Berlinliler, sığınaklara girmişler- dir. Hava dâfi bataryaları, şid- detli bir ateş açmışlardır. Alarm, saat 3.20 de nihayete ermiştir. BOMBARDIMAN EDİLEN ALMAN FABRİKALARI Londra, 31 (A.A:) — İngi- liz hava nezareti tebliği: İngiliz hava kuvvetleri bom- bardıman tayyareleri dün gün- düz Hollanda da :ğıüçman işgali altında bulunan tayyare meydan larına ve Hollanda sahillerinde sefer yapan kafile ve gemilere hücum etmişlerdir. Dün gece tayyarelerimiz, Es- sen de Krupp fabrixalarına, Gel- senkirchen, Botröp ve Saint Na- zaire petrol tesisatlarına, Duiss- burg ve Reishalz elektrik fabri- kalarına ve Ruhr havzasında as- dit —tayyare cum etmişlerdir. (Gündüz. ve gece iştirak — edeh tay SOVYET RUSYA İ çernoviç TETTİ Macaristana Terk Edilen Arazi Transilvanyanın Bütün Nüfusu Beş Milyondur keri hedeflere, Hammzaset em- tia garlarına, Almanya, Hollan- da Belçika ve Fransada mütead- meydanlarına hü- harekâtına Son günlerde hâd bir şekil a- lan Rumen - Macar ihtilâfı, Al- man ve İtalyan hariciye nazırları- nın hakemliği ile. şimdilik halle- dildi. Bu münasebetle ismi çok geçen Transilvanya hakkında lü- Izuığlu realâmat hulâsa ediyoruz: hepsi üslerine dönmüşlerdir. AGUSTOSTA 1000 ALMAN TAYYARESİ DÜŞÜRÜLMÜŞ rinin adedi bini geçmiştir. tayyaresi düşürülmüştür. Ayni müd det zarfında İngilizler, tayyare kaybetmişlerdir. H istilâya başl nan Alman tayyarelerinin (Devam: Sa: 4; Sü. 4) Londra, 381 (A.A.) — İngiliz hava nezaretinin bu sabah bildirdiğine gö- re, ağustos ayı zarfında İngiltere ü- ç zerinde düşürülen Alman tayyarele- silvanya, Banat ve Maramureş. | arazisi 57.805 | Şiddetli hava - faaliyetinin Wkuıkîlometıe murabbardır, nüfusu da | bulduğu geçen hafta, 275 düşmm';z_870 051 dir. | Fihi olan 10 mayıstan itibaren İngi- liz hava kuvvetleri, hava dâfi batar- yaları ve topçu tarafından tahrip e- dilen ve tahribi resmen tesbit olu- adedi | |bin kilometre murabbaını, yani | Ardeadan başlıyarak Karpatlara 'varan kısmını Macaristana terke razı oldu. 'ü mıntakaya ayrılabilir: Tran- Transilvanya 1.657.973 -ü Rumen, Bunun yalnız 88 826 796 sı Macardır. Yani yüzde 577 si Rumen, yüzde 28.8 i Ma- | car. | — Banat arazisi 26.000 kilomet- re murabbaı, nüfusu da | milyon 733 bin 463 tür. Bunun | milyon 37 bin 463 ü Rumen, 429.076 1 Macar. Yani yüzde 59.9 u Ru- men,.yüzde 3_4—8 i Macar, Maarif Vekilinin Tetkikleri arif Vekili, bu sabah saat 10 da Kızılçullu köy enstitüsüne gide- rek akşama kadar orada meşgul olmüş ve enstitünün faaliyeti ü- Kızılçullu Köy Enstitüsü Çok İyi Çalışıyor İzmir, 31 (Telefonla) — M.-W rinde meşgul olmuş, gördüğü ça- lışmadan memnuniyet beyan et- miştir. K Maarif Vekili öğle talebelerle yemiş ve i Cümhuriyet zerinde tetkiklerde bul x Vekil, köy çocuklarının ders- lerine girmiş, bilhassa kız talebe- nin yemek ve biçki dershanele- tur. Yarın Manisaya gidetektir. yemeğini gece Fuar gi Halk Partisi İzmir Şşubesi tarafından verilen ziyafette hazır bulunmuş- Marı in arazisi 18.393 kilometre —'murabbaı, — nüfusu 939.437 dir. Bunun 510.823 ü Rumen, — 223 u Alman, 97.903 ü Macardır. Yani yüzde 54.4 ü Rumen, yüzde 23,7 si Al- man ve yüzde (0.4 ü de Macar- dır. Transilvanyanın bütün nüfusu 5.143.250 dir. Ve 3.206.261 i Rumen, 1.353.675 ji * Macar, 543.622 si de Almandır. Yapılari anlaşmaya göre Tran- silvanyanın Macaristana terkolu- nan kısmındaki Rumenlerle, Ru- menlere kalan kısmındaki Macar- lar, arzu ederlerse diğer kısma geçecekler ve mallarını beraber götürecekler, mülklerini de tas- fiye edebileceklerdir, Transilvanyanın a, Transilvanyanın 45 |* Transilvanya, tarihi bakımdan bulunmadıklarını İngilizlerin İddia Ettiklerine Göre Romanya Bir Tek Dostsuz Bırakılmıştır. İtilâfı Mihverciler Dikte Ettirmişler Londra, 31 (A.A.) — Reu- ter'in diplomatik muharriri bil- diriyor: hük $ K o T YAŞ 1”'1"“'" ODESA ŞLBESARABYA © tiT BERLADU B kaLAS H D YA Büx?ı.ş A ğ SILIŞTR. ÇUMLA Be BULGARISTAN (|| m YU Küçük bbalarlı R—;ıı:n l 'ıo:y= Sovyet l:ou:î:,rmh:::;ı:m ve'Bulgaristana geçerek Hür Fransanın İnkişafı GL De Gaull'ün faaliyeti gittikçe müessir oluyor Londra, 831 (A.A.) — B. B. C. Le- opolâvilla radyosu, Fransız hattı üs- | tüva Afrikasının General de Gaulee iltihakı ne suretle kararlaştırılmış waldug'u hakkında şu tafsilâtı ver- | miştir: b Geçen, çarşamba günü, Fransız su- Alman ve İtalyan İ i, Romanya ile Macaristan ara- sında hakem vazilesi görmek ve bu iki devlete bir hal suretini zorla kabul ettirmek niyetinde söylemelerine rağmen, bu her iki şeyi de ayni zamanda yapmışlardır. Rümen hükümeti, Almanya ve İtalyanın hakemliğini kâbule mec bur edilmiştir. Dönebileceği bir tek dostsuz bırakılan Romanya, önüne geçilmez mukadder karşı- sında baş eğmiş ve Rumen dele- geleri, «hakemler» in dikte etti- ği hükümleri kabul etmek talima- tını almıştır. Bu hükümler, fiilen Macaristana bütün metalibatını, yani senelerdenberi istediği ha- kikatte Rumen ekseriyeti ile mes- kün 50 bin kilometre murabbaı kadar araziyi vermektedir. Ro- manya, fiiliyatta, 1912 hudutla- rına irca edilmiş bulunmaktadır. Transilvanyada bir Rumen mukavemeti ihtimalinden bahse- diliyor. Rumen hükümetinin mü- zahereti olmaksızın böyle bir mu- (Devamı Sa, 4; Sü. 8) Mareşal Çakmak Zafertebriklerine Teşekkür Ediyor Ankara, 31. (A.A.) — Genel Kurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, büyük zaferin 18 inci yıldönümü olan 30 Ağustos Za- fer Bayramı münasebetile her taraftan vâki tebriklere karşı te- şekkürlerinin iblâğına Anadolu Ajansını tavsit buyurmuşlardır. NOTLAR : ÜÇ TÜRLÜ ODUN Odun fiyatı çatallaştı. Kuru Rumeli meşesi 435 Yaş Rumeli meşesi 400 Gürgen 380 Kuruşa satılacak. Bu odunlar «standardize» midir? Galiba kurunun yanın- da yaşın da yandığını unutu- yaruz. Yaşı kuru, kestaneyi meşe, karaağacı gürgen diye satıp P. | bir grup Braz zavillaede umumi valinin ikametgü- hına gitmiştir. Subaylar, Genelkur- may azasma buügünkü vaziyete müu- halif olduklarını ve hür Fransa kuv- vetlerine iltihak niyetinde bulunduk- larını kât'i bir lisanla bildirmişler- dir, Genelkurmay âzası, hiçbir mu- kavemet eseri göstermemiştir. Bu- nun Üzerine subaylar, umumi vali Hussonun odasına girmişler ve idare â&miri ile görüşmekte olan umumi valiyi de kararlarından haberdar et- mişlerdir. Umumi vali ve idare âmiri, Vichy hükümetine karşı sadakatlerini bil- dirmişler ve mukavemette bulunmı- ya çalışmışlardır. Fakat kısa bir mücadeleden sonra bunlarım muka- vemetleri kırılmıştır. Bunun üzerine başka subaylar, (Sonu Sa. & Sü. 8) Transilvanya Hududunda Tahşidat Yapıyorlar Romanyada Matem İlân Edildi Bükreş, 31 (A.A.) — Mihver devletlerinin ültimatomuna Ro- manyanın gösterdiği — teslimiyet hakkında Bükreşte hasıl olan ak- sülâmel büyük olmuştür. Roman- ya arazi ve 2.750.000 nüfus kay- betmektedir. Bu nüfusun | mil- yon 500 bini Romanyalı, tahmi- nen 1.000.000 u Macardır. Transilvanyanın üçte ikisinin terki ile Macaristan Romanya a- razisine giren bir kıstım ve işgal altında bulunan Polonya ile müş- terek bir hudut elde etmiştir. Emin'"bir membadan öğrenildi- ğine göre, Almanlar, Piyor'da ay ni zamanda işgal altında bulunan Polonya - Sovyet hududu boyun- ca kıtaat tahşit etmektedirler. İyi haber alan Bükreş mahfil- lerinde şimdi tahmin edildiğine nazaran, karışıklıkların önüne geç mek üzere Alman kıtaatının 'Transilvanyada muhtelif strate- jik noktaları işgal etmesi muhte- mel bulunmaktadır. | Bükreş, anlaşma haberini, AL- man şartlarının kabul edildiğini bildiren — gazetelerin fevkalâde nüshalarından öğrenmiştir. Bu hâdise üzerine matem alâ- meti olarak akşam geç vakit po- lis, Rumen payitahtınım sinema- larını tâhliye etmiştir. RBĞYP fi' müusiki programını tatil etml_!m'- Romanyanın — anlaşmayı imza (Devamı Sa. 4 Sü. 4) Yunanistanda İhtiyatlar Yunanistan, İl Eylülden iti- — baren, 1924 - 1928 sınıfları ihti- hizmete — çağırmıştır. — 1919 1934 sınıfları subayları, antren- manlarını 16 Eylülde bitirecek lerdir. çevesine dahil mektedir, Usul Köleliği ile — Mücadele Zarureti Bir Memur Diyor ki: “Halkın Elemini Duyuyoruz, Fakat Ne Çare Elimiz Kolumuz Bağlıdır,, (Memur, halk hepimiz usullerin köleliğini çekiyoruz. Geçen — gün başyazımızda derdi ortaya koymağa çalıştık ve okuyucula- — rıraızı bu köleliğe karşı elbirliğile mücadeleye davet ettik. Daveti- — mektuplar ve mar lâyihalar ve vesikalar matbaamıza y_ağıyor. Bunları toplu halde neşredemiyoruz. Belli başlı fikirleri ve malü- — matı ister istemez kısaltarak birer birer yazacağız.| miz boşa çıkmadı. Kısa M. N. diye imza atan bir memur şöyle diyor: «Üsuüllere köle olmuyalım başlığı altında yazdığınız yazıyı dikkatle okudum.nmimuklbkdadlmebu— tınız. Usul deyince pek çokları yanlış olarak memurları buna taraftar sa- nırlar. Halbuki halkın bir işini da- fikirler, arada da tomar to> Yerimiz az... — nin hangi cereyanlardan geçeceğini « iptidadan tayin a 4 çıkmanın mahzuru olmasa bile - s! usul haricinde iş görmekten do- layı mesul — tutulacağınız W hakkaktır. — Müfettişlerin — elindeki ölçü usuldür. Usul haricine 4 diye sizden günün birinde hesap so- — rarlar. n hepsi usul me- , kikası yap vicdanlı bir memurun ne kadar azap çektiğini tasavvur edemezsiniz. suliy dolayı diog öldükten sonra da çoluğumdan ço- Görüy ki, karş a- dam haklı, muamelesini derhal bitir- mekte hiçbir mahzur yok. Serbest olsanız mesuliyeti üzerine alır, ya- Bu işi vaktindi duruyorlar. Nasıl ay iş ne kadar ;)üynk gv ve zah ğ asul y den hesap İs- ti ilir» korkusu Hastalık zannedildiğinden büyü tür. En hayati — kuvvetlerimiz yüzden kemirilip gidiyor. Bunun ç: resi de mesüliyet dağrtmak usulü yerine, salâhiyet — sahihi — mua: ğgiz? Ticari ahlâk yerleşi i piyasalarda böyle, cins üzer:: da görüyorsunuz. Öyle olduğu halde bağlıdı ne fiyat koymak ve güç şeydir. Hiçbir | suliyet yükü taşıyahilecek adam memurlar üzerinde toplamak ve mı şey yal Usul, o ** ”A Askere Çağrılar — Atina, 31 (A.A.) — Reuteri yat subaylarını, bir aylık askeri — Almanlar N Atinada bu çağırmanın müda- — faa hazırlıklarını tamamlamak i- — çin alınan umumi tedbirler çer- — olduğu söylen: — "