1 Eylül 1940 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

BAŞMUHARRIRI: AHMET EMİN YALMAN Romanyaya İkinci Cerrahi Ameliyat Yazan: Ahmet Emin YALMAN Romanya kısa bir zaman için- de ikinci bir cerrahi ameliyat ge- çirmiştir. beş bin kilometre murabbat iğinde — toprak Romanyadan ayrılmış, cski sahi- | bi olan Macaristana dönmüştür. Dost ve kardeş Romanya, bu saniyede hiç şüphe yok ki teessür | ve matem içindedir. Bu teessüre ortak olmak isterdik. Fakat ola- miyoruz. Çünkü yapılan işin ne- | ticede Romanyanın İlehinc ve hayrına çıkacağına — inanıyoruz. Rumen milleti sırf bu yüzden za- afa uğramıyacak, aksine olarak bir kısım herici tazyiklerden ve devamlı bir huzursuzluktan kur- tulacaktır. Bir memleketin umum üfusunun yüzde yirmi sekizi nisbetinde yabancı unsurları zor- 4 idaresi altında tutması büyük sir yüktür. Bu kadar büyük bir verici cişim taşıyan bir bünye da- ma hasta kalmağa mahkümdur. Bir insan; vücudünde bir hat- talık olduğunu bilse bile, seve se- ve cerrahi ameliyat — yaptırmaz. Buna mutlaka kati mecburiyet uyması lâzımdır. Milletler için bu gibi meselelerde aklın icabını apmak daha güçtür. Romanya 'a son ameliyata harici taayik tında rıza göstermiş, Bulgaris- anla olan birincisini de, belki de kinciyi atlatırım ümidile yaptır- Baştır. Doğrumu aranırsa — Romanya, Vacaristandan aldığı — topraklar- dan ancak bir kısmının, yani Ru- menlerle meskün — ol: yerlerin meşru sahibi idi. |Geri yere ler, Fransanın Umumi Harpten sonra takip ettiği harici ittifak sisteminin icabı olarak Roman- yaya fuzuli olarak peşkeş çekil- miş, memleket zorla — #işirilmişti. Macarlar azimli, atılgan insanlar- t. Haklarından — vazgeçmeleri hiçbir zaman — beklenmez. Ro- Manya bunü tam zamanında anlayıp Macaristan ve Bulgarir- tanla hesap görseydi belki de bugünden daha az - fedakârlıkla işin içinden çıkardı. Fazla olarak da Avrupanın cenubu şarki köşe- »i bi anlaşma sayesinde — sulhün Ve âhengin bir ceaneti haline ge- lebilirdi. h Bugün dolaşık yollardan ayni noktaya varılması, sulh bakımın- dan elde edilen (şimdilik naza- Ti) menfaati inkâr etmeğe bir se- bep değildir. Viyana konferan- sinda Almanya ile İtalyanın ha- kem mfatile verdikleri karara nâ- zari bir ölçü ile bakılırsa Balkan- ların sulhüne ve âhengine hizmet eder yolda bir karar olduğunu itiraf etmek Vâzım gelir. - Prensip bakımından hiç şüphe yok ki doğru bir yol tutulmuştur. Yüz binlerce, milyonlarca insanın sev- medikleri, benimsemedikleri bir yabancı memlekete zorla vatan- dâş olmaları, sahte ve berbat bir usuldür. Viyanada — verilen son ki Macaristanla Romany: rasındaki azlık dâvasını sürette tatfiye etmektedir. Yeni hududün aksi tarafında: kalan Rumenler ve Macarlar muayyen bir zaman içinde gönüllerinin ie- tediği' tarafa iltihak karanı vere- bilirler. Böyle bir karar verirler. se mallarını befaber alarak veya | tasfiye ederek karşı tarafa geçe- | bilirler. Geri kalıp da karşı t fan vatandaşlık kazanı içinde kay- namağa razi olanlar " bulunursa :şı da kendilerinin bileceği şey- ir, Viyana konferansının — zahiri manzarası elbette güzeldir. Ge- vek Alman ve gerek İtalyan hi riciye nazırları sulh, iyi niyet, a- dâlet ve emniyet hakkımda bu- günkü — insanların — kulağına çok tatlı gelecek sözler töylemişler- dir. Viyana — konferansı, acaba mihver devletlerinin ba; il letlerin istiklâline ve huın.= yet yolunda yepyeni bir siyaset- lerinin başlangıç noktası mı ol- mak iddiasında? Şimdilik buna —ihanmak — için hiçbir sebep yoktur. Almanyanın ve İtalyanın bugüne kadar olan hareket tarzı, Viyanadan kulağı: mıza gelen tatlı sözlerin Tuhuna taban tabana aykırıdır. Gerek Al. manya ve gerek — İtalya, — kendi | avcı hücuma man tayyaresi SİYASİ SABAH, GAZETESİ 292 Bin Kişi Fuarı Gezdi İzmir, 31 (Telefonla) — Fuarı şimdiye kadar 291 bin 763 kişi gezdi. Londra Üzerinde | Hava Muharebeleri ııngilterenin 16 Şehri Üstünde Muharebe oldu 700 Tayyarenin Yaptığı Hücum Londra, 31 (A.A.) — Re |ter: On iki kadar Alman bam- bardıman tayyaresi, yirmi kadar Messerschmidt refakatinde, bu sabah, renin cenubu şarki bölgesinden ir. On dakika sonra, 30 fakatinde diğer Bir bü- yük bombardıman tayyare filo- | su da gözükmüştür. Yarım saat sonra, bu tayyare- | İcr, karışık bir vaziyette yeniden sahil üzerine dönmüşler ve İn- giliz avcı tayyareleri tarafından Bunun üzerine şiddetli bir muharebe vu- kua gelmiştir. Sanıldığına göre, asgari üç ve belki de dört düş- düşürülmüştür. Bir bombardıman tayyaresi yere düşmüş ve bu tayyarenin müret | tebatından paraşütle atlıyan kişi esir edilmiştir. Diğer bir tay- yare denize düşmi 16 İNGİLİZ ŞEHRİ ÜZERİNDE ALMAN TAYYARELERİ * Londra, 31 (AA.) — Gece yapılan hava akınları esnasında Londra civarında bir Alman tay- avcı — tayyarı uğramışlardır. İngilte- İngiliz Tayyareleri Berline Hücum Etti Krup fabrikası Müessir surette Bombalandı Bir Ayda Bin Alman Tayyaresi Düşürüldü Stokholm, 31 (A.A.) — Rew- teri Dagcus Nyheder — gazetesi- nin neşrettiği bir telgrafa göre, İngiliz avcı tayyareleri, dün ge ce, yarım saat fasıla ile birbirle- rini takip eden dalgalar halinde Berlinde hedeflerine hücum et- mişlerdir. İlk alârm gece yan- #ından sonra saat birde verilmiş- İtir. Şiddetli infilâklar işitilmiş ve Berlinliler, sığınaklara girmişler- dir. Hava dâfi bataryaları, şid- detli bir ateş açmışlardır. Alarm, saat 3.20 de nihayete ermiştir. BOMBARDIMAN EDİLEN ALMAN FABRİKALARI liz hava nezareti tebliği: İngiliz hava kuvvetleri bom- bardıman tayyareleri dün — gün- düz Hollanda da düşman işgali altında bulunan tayyare meydan larına ve Hollanda sahillerinde gefer yapşn kafile ve gemilere hücum etmişlerdir. Dün gece tayyarelerimiz, Es- ven de Krupp fabrixalarına, Gel- senkirchen, Botröp ve Saint Na- zmire petrol tesisatlarına, Dulss- burg ve Reishalz elektrik fabri- Ğİ Londra, 31 (A.A.) — İngi-| Macaristana Terk Edilen Arazi — Transilvanyanın Bütün Nüfusu Beş Milyondur " man ve İtalyan hariciye nazırları- çıkmasına rülmüştür. sebep olmuştur. gün öğleye kadar İngiltere üze- rsinde 14 Alman tayyaresi düşü- İNGİLİZ. TAYYARE MEYDANLARINA HÜCUM Londrs, 31 (ASA.) — İngiliz ha- det zarfında va ve dahili emaiyet nezaretlöri teb- / tayyare kaybetmişlerdir. (Devamı Sa. 4; Sü. 2) VTi dağaraln ati 1 İ arla| Kalarına ve Ruhr havzasında as- yangın Boğbaları atılmıştır. — | Asgart 16 şehrin üzerinde| düşman tayyareleri uçtuğu - ha- ber verilmiştir. — İngilterenin — şi- DUk i mali garbisinde üç şehrin üzerik | YT elmirlerdir. l EaDMEK Misunballür;'baam” eylaski İ çe GÜD Xe Reca harap olmasına ve yangınlar edek — tayyi hepsi üslerine dönmüşlerdir. AGUSTOSTA 1000 ALMAN 14 ALMAN TAYYARESİ | TAYYARESİ DÜŞÜRÜLMÜŞ DÜŞÜRÜLMÜŞ | Londra, 31 (AA.) — İngilim hava Londra, 31 (AA) — Bus| teretinin İ velah Büldirdiğine g- re, ağustos ayı zarfında İngiltere t zerinde düşürülen Alman tayyarele- Tinin adedi bini geçmiştir. Şiddetli hava — faaliyetinin — vuku bulduğu geçen hafta, 275 düşman tayyareri düşürülmüştür. Ayni mild- İngilizler, yalnız 80 Hollandanın istilâya başlanması ta iğgi: Bugün öğleden sonra büyük düş- | rihi olan 10 mayıstan Itibaren İngi- man tayyare filoları Kent Kontluğu | liz hava kuvvetleri, hava dâfi batar- | sahillerinden geçerek bilâhara geniş / yaları ve topçu tarafından tahrip e- bir mıntakaya dağılmışlar ve İngiliz dilen ve tahribi resmen teabit olu- | h&vA kuvvetlerine ait Londra civarın nan Alman — tayyarelerinin — adedi İ (Deyamı Sar &; Sü. 4) “Maarif Vekilmin Tetkikleri Son günlerde hâd bir şekil a- lan Rumen - Macar ihtilâfi, Al- nn hâkemliği ile şimdilik halle- dildi. varan kısınıbı Macaristana terke razı oldu. Transilvanya, tarihi bakımdan üç mıntakaya aynılabilir: Tran silvanya, Banat ve Maramureş. Transilvanya — arazisi 57.B05 kilometre murabbamdır, nüfusu da 2.870.951 dir. Bunun — 1.657.973 ü Rumen, 826.796 şi Macardır. Yani yüzde |577 si Rumen, yüzde 28.8 i Ma- Banat arazisi 26.000 kilomet- re murabbar, nüfusu da | milyon 733 bin 463 tür. Bunun | milyon 37 bin 463 ü Rumen, 429,076 1 Macar. Yani yüzde 59.9 y Ru- men, yüzde 24.6 i Macar. Maramureş'in —arazisi 18.,393 kilametre — 'murabbar, 939.437 dir. Bunun 510.823 ü Bu münasebetle izmi çok harekktına #eSen Transilvanya hakkında lü- zumlu malâmak bulâsa ediyoruz; arelerimizin | “Romanya, Transilvanyanın 45 | bin kilametre murabbamnı, yani Ardesdan başlıyarak Karpatlara nüfusu | Kızılçullu Köy Enstitüsü Çok İyi Çalışıyor İzmir, 31 (Telefonla) — Ma-| arif Vekili, bu sabah saat 10 da Kızılçullu rek akşama kadar orada meşgul | olmuş ve enstitünün faaliyeti ü- zerinde tetkiklerde bulunmuştur. Vekil, köy çocuklarının ders- lerine girmiş, bilhassa kız talebe- nin yemek ve biçki dershanele- köy enstitüsüne gide- | miştir. Maarif Vekili öğle talebelerle yemiş ve Partini İzmir — şubesi werilen ziyafette hazır bulunmuş- | tur. Yarın Manisaya gidetektir. rinde meşgul olmuş, gördüğü ça- Rumen, lışmadan memnuniyet beyan et- / 543.622 si de Almandır. yemeğini | silvanyanın gece Fuar | nan kısmındaki Rumenlerle, Ru- gazinosunda Cümhuriyet — Halk | menlere kalan kısmındaki Macar- tarafından | lar, arzu ederlerse diğer kısma geçecekler ve mallarını beraber götürecekler, mülklerini de tas- hayat hakları namına başkaları. min hayat hakkını — inl yolunda © kadar ileri vakit vakit kendi — vızı (Devamı Sa. 4; Si 7) h—a._,_.._.—bıu—w—ü_mw ı-—ıı «Cluja — şehri... Rumen, — 223.130 4 Alman, 97.903 ü Macardır. Yani yüzde 54.4 ü Rumen, yüzde 23,7 gi Al- man ve yüzde (0.4 ü de Macar- dir, Transilvanyanın bütün nüfusu | 5.143.250 dir. Ve 3.206.261 || —— Macar, | 1.353.675 (i | Yapılari anlaşmaya göre Tran- aristana terkolu- fiye edebileceklerdir. fer Bayramı taraftan völ SOVYET RUSYA İngilizlerin İddia Ettiklerine Göre Romanya Bir Tek Dostsuz Bırakılmıştır İtilâfı Mihverciler Dikte Ettirmişler Londra, 31 (AA.) — Rew ter'in diplomatik muhatriri bil- ir: Alman ve İtalyan hükümetle- . Romanya ile Macaristan ara- sında hakem vazilesi görmek ve bu iki devlete bir hal — suretini zorla kabul ettirmek niyetinde | bulunmadıklarım — söylemelerine Tağmen, bu her iki şeyi de ayni zamanda yapmışlardı Rumen hükürn İmanya ve |İtalyanın hakemjiğini kabule mec İbur edilmiştir. Dönebileceği bir |tek dostsuz bırakılan Romanya, |önüne geçilmez mukadder karşı- sında baş eğmiş ve Rumen dele- geleri, «hakemler> in dikte etti- ği hükümleri kabul etmek talima- taını almıştır. Bu hükümler, 'fiilen Macaristana bütün metalibatını, yani senelerdenberi istediği ha- |kikatte Rumen ekseriyeti ile mes- kün 50 bin kilometre murabbaı kadar araziyi vermektedir. Ro- | mukavemeti ihtimalinden bahse- diliyor. Rumen hükümetinin mü- zahereti olmaksızın böyle bir mu- Devamı Sa. 4; Bü. 3) Zafertebriklerine Teşekkür Ediyor Ankara, 31 (ALA.) — Genel Kurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak, büyük zaferin 18 inci yıldönümü olan 30 Ağustos Za- münasebetile UÇ TÜRLÜ ODUN Odun fiyatı çatallaştı. Kuru Rumeli meşesi 435 Yaş Rümeli meşesi 400 Gürgen 380 Kuruşa satılacak. Bu odunlar — <standardize> midir? Galiba kurunun yanın- da yaşın da yandığını —unutü- kuru, kestaneyi meşe, acı gürgen diye satıp li Nasıl ayırdedece- ğiz? Ticari ahlâk yerleşmemiş piyasalarda böyle, cins Üzeri- ne fiyat koymak ve tut güç geydir. KARA DENIİZ Küçük murabbalarla taranmış kısıralar son defa Sovyet Rusya, Macaristan veBulgaristana geçerek Rn—-,—auum—...-,..'â'..’:..m DA vi / Hür Fransanın İnkişafı GI. De Gaull'ün faaliyeti gittikçe müessir oluyor Landra, 21 (AA.) — B. B. C. Vepolavilla radyosu, Fransız hattı ü tüva Afrikasının General de Gaulce Kararlaştırılmış Le- Almanlar | Transilvanya Hududunda Tahşidat Yapıyorlar Romanyada Matem İlân Edildi Bükreş, 31 (A.A.) — Mihver devletlerinin ültimatomuna Ro- manyanın gösterdiği — teslimiyet hakkında Bükreşte hasıl olan ak- sülâmel büyük olmuştür. Roman- ya arazi ve 2.750.000 nüfus kay- betmektedir. Bu nüfusun | mil- yon 500 bini Romanyalı, tahmi- nea 1.000.000 u Macardır. Transilvanyanın üçte — ikisinin terki ile Macaristan Romanya a |razisine giren bir kısım ve işgal altında bulunan Polonya ile müp terek bir hudut elde etmiştir. Emin'bir membadan öğrenildi- ğine göre, Almanlar, Piyor'da ay ni zamanda işgal altında bulunan Polonya - Sovyet hududu bayun- ca kıtaat tahşit etmektedirler, İyi haber alan Bükreş mahfil- lerinde şimdi tahhin — edildiğine nazaran, karışıklıkların önüne geç mek üzere Alman kıtaatının Transilvanyada muhtelif — strate- jik noktaları işgal etmesi muhte- mei bulunmaktadır. | Bükreş, anlaşma haberini, Al- İman şartlarının kabul edildiğini bildiren — gazetelerin — fevkalâde nüshalarından öğrenmiştir. Bu hâdise üzerine matem &lâ- meti olarak akşam geç vakit po: lis, Rumen payitahtınım sinema- larını tahliye etmiştir. Radyo da müsiki programını tatil etmiştir. kavemet eseri | :mımı ne suretle Volduğu hakkında gu ta€silâlı miştir: Geçsa çarşamba git Fransız su- baylarından vere mürekkep bir grup Zavillsede umumi valinin ikametgü- hına gitmiştir. Subaylar, Genelkur- may azağınA bugünkü Vaziyete mu- halif olduklarım ve hür Pranaa kuv. vetlerine fitibak niyetinde bulunduk- larını KALI bir bsanla — bildirmişler. dir. Genelkurmay üzadı, hiçbir. mu: Kgöstermemiştir. Du- nun Özerine subaylar, umumi Husaonun odamına girmişler ve idara Amiri ile görüşmekte olan valiyi de kararlarından haberdar et- mişlerdir. vali amumt Romanyanın — anlaşmayı imzâ (Devamı a. 4 Sü. 4) ——— Yunanistanda Askere Çağrılan İhtiyatlar Atina, 31 (ALA.) — Reuteri Yunanistan, 11 Eylülden baren, 1924 - 1928 sınıfları ihti- yat subaylarını, bir aylık askeri hizmete — çağırmıştır. 1919 « Umumi vali ve idare âmiri, Vichy | 1934 gsınıfları subayları, antren- kada bir Bunun üzerine başka subaylar, (Somu Sa. 4 Sü. 8) Usul hükümetine karşı sadakatlerini bil- | manlarını 16 Eylülde bitirecek: dirmişler ve mukavemette bulunmu- | lerdir. ya çalışmışlardır. Fakat mücadeleden sonra bunların muka- faa hazırlıklarını tamamlamak * vemetleri kırılmıştır. Atinada bu çağırmanın müda- çin alınan umumi tedbirler çer çevesine dahil — olduğu söylen: mektedir. Köleliği ile Mücadele Zarureti Bir Memur Diyor ki: (Memur, halk hepimiz -vsullerin köleliğini gün başyazımızda derdi or! Tımızı bu köleliğe karşı cibizl “Halkın Elemini Duyuyoruz, Fakat Ne Çare Elimiz Kolumuz Bağlıdır,, çekiyoruz. Geçen taya koymağa çalıştık ve okuyucula- liğile mücadeleye davet ettik. Daveti: tuplar ve fikirler, arada da tomar to- her tebriklere karşı te- şekkürlerinin iblâğına — Anadolu Ajansını tavsit buyurmuşlardır. NOTLA miz boşa çıkmadı. Kısa meki mar lâyihalar ve vesikalar matbaaı malı ister istemez kısaltarak birer M N. diye imza atan bir memur şöyle diyori «Üsüllere köle — olmuyalımı —'*'f' altında yazdığmız yazıyı dikkalle okudum. Benim ceki hir derdime bas- tınız. Usul deyince pek çokları yanlış | olarak memurları buna taraftar xa- gırlar. Halbuki balkın bir işini da- | Kikası — dakikasına — yapamamaktan | wiodanlı hir memurun ne kadar azap çektiğini tanavvur. edemezsiniz. Görüyorenmaz Ki, karşınızdaki a- dam haktı, muamelesini derhal bitir- mekte hiçbir. tahzür yok. Serbesi olsanız mMesuliyeti üzerine alır, yar parsınız. Ba işi vaktinde yupama- maktan iş sahibinin ne kadar büyük zararlar, ve zahmetlere — uğradığını da görüyorsunuz. Öyle olduğu halde elleriniz kollarınız bağlıdır. — Hiçbir şey yapamazsınız. Usul, o muamele- * yi Bunları toplu halde neştedemiyoruz. Belli başlı fikirleri ve malü- miza yor. Yerimiz az... birer yazacağız. | nin hangi cereyanlardan geçecekini « iptidadan tayin etmiştir. Haricine çıkmanın mahzuru olmusa bi sirf usul harkcinde İş gürmekten d layı — mesul — tutulacağımız — nt hakkaktır. — Müfettişlerin — eliadeki ölcü usuldür. Usul haricine çıktınmı diye sizden günün birinde hesap se- rarlar. Memurların hepsl usul me- Süliyetinden dolayı titrerler. — «Ben öldükten sonra da çalığumdan ço- cuğumdan usul yüzünden hesap - tenebilire korkusu umamidir. Hastalık zannediktiğinden büyük- tür. En hayati — küvvetlerimiz bu yüzden kemirilip gidiyor. Bumun çar vesi de mesüliyet dağrtmak — usulü yörine, salâhiyet — sahibi — munyyetı memurlar Üzerinde toplamak ve me- saliyet yükü taşıyahilecek adam yö- tiştirmektir.