29 Ekim 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

Niçin cumhu- riyetçiyiz ? Yazan: Sadri Ertem Cumhuriyetin on yedinci y linda bu suale daha vuzubla Cevap verebiliriz. çin cumhüriyetçiyiz? 'Türk tarihinin tekâmül hat. ları bizi halkm, halk için ve halk taradından idaresini Zzerü- için cumburiyetçi Ol. duk, Filhakika tarihin seyri i. gçinde Türk cemiyetinin tekâmül Merhaleleri uzun asır zarfında büyük istihaleler kaydetmiştir. İlk kabilelerden itibaren aşiret. ler, dağımık millet, derebeylik, İmparatorluk sıra ile birer te. kâmül merhalesi olmuşlar ve irlbirlerini takip ederek Türk Milletinin ilerleme tempolarına devirlerinde rehberlik etmişler- dir, Terihin bu seyri — içinde cumhuriyet devlet tekimüliinün dini ifade etmektedir. büyük hızı ile ke. et bakrmımdan eni — karak. © Şehir Haberleri. Yunenistanla 1 betlerimiz d itaret Mmünase- evam ededek 'Yunan vapurları Ameri ka seferlerini tatil ederse Amerika ile Basra- Bağdat yolu açık kalacak 24 saattenberi Yunanislanda 60- reyan öden hâdiseler, şehrimiz t caret mukitlerinin nazarı dikkatl- ni Türk — Yunan ticerf münase- batına çevirmiştir. Bugünkü halde, Türkiye ile Yunanlatan arasında mevcut Ucari münasebetlerin de #işmesi için hi bir sebep görül- memektedir- Son zamanlarda, Yur nanistana mühün miktarda torik Ihraç etüğimiz gibi Yunanistandan memleketimize de muayyen mşl- ların iaracı devam etmiştir- En son olarak Yunanistandan memle- ketimize mal getiren nakil vasıta. , üç gün evvel Kaligradiyanm 8 mil açığında batan 190 tonluk mor törlü Yunan yelkenlisidir. Bu ge- minin içinde mühim miktarda cam | kamulesi bulunduğu malümdür. E- daha çok ha- | Yat gartlarına uyana terket. r:;sî şeklinde meydana çıkmış. Osmanlı İmparatorluğu Sel. guk feodalitesinin tasfiyesi ile Merkezini kurmak - suretile bir tekâmiül merbalesi — arzetmişti. Selçuk foodalitesi mahallf kal. Mayı slar edinmişti. t budutları içinde ve derebeylik- folk- e yaşamayı tercih etmiş. k feodalitesi bir mille. d izah edemezdi. Bilâ. kis bir milletin tekevvünü için bu derebeyliklerin tasfiyesi lâ. zımdı. Anadolu — Bzerinden yapılan Ehlisalip seferleri, ve şarktan gelen istilâ orduları, Anadolu- da sosyolojik manada bir mil. let gunrunun doğmasına hizmet ruhunu ya. cephe ha a Osmanlı — imparator. luğu bu sosyal temayilller üze- rine temellerini kurdu. Merke. ziyeti tesis etti. İmparatorluk Merkezini tesis etmekle feoda- liteyi tasfiya ediyor ve memle. kette bir tekâmül — merhalesi Vücoda getiriyordu. |Fakat imparatorluk merkezi. Hİ kurar kurmaz yeni bir. gek- le, yeni bir bünyeye geçti. Bu bünye onun millf hudutlardan faşmazı, büyük istilâ hareket. leri idi. Bu istilâ hareketi la. rihin bir vakrasıdır. Bu vakta. ya mMütenazır bir psikoloji de ,bütün imparatorluğa şamil hü. VİYet arzetmeğe başladı. Mparatorluk korkuya müs- tenit bir ahlâk, silailei merati. be dayanen ve gayesi şeref 0. lan ve gerefi yüksek mertebede bulunana hulâl manasına anla. bir zihniyet hâkim oldu. Mparator ve maiyeli, kendin. N evvelki içtimaf bünye ile Mücadele eder, feodaliteyi tas- fiyo ederken balka ait de ne Varsa, bilhassa kültür. nammna | Ne mevcut ise hensini imha et. Teyi bir vazife bildi. İmpara- forluğun nizamı teokrasiyi da- hi İstibdadın emrine almaktı. dAEıtenkJe kanunlara kadar ni bir çeşni imparatorluğun Kat YAf gartı telâkki edildi. Mil. te istinat etmiyen bir hassa Ordusu vardı: Yeniçeri. Ve yi- Be milletin ruhiyle, şuuriyle a. bulunmıyan bir dilşünce Mekanizması mevcuttu: Medre. Be düşünür, Yeniceri fcra edor. Sultan od bu iki kuvvet orta. sında dimiyeti muhafaza e. Medrese iskolhati ti bir tefek- kür tarzını ifnde ederdi, Yeni. çeri milletin dişmda yeni tek. ıâ;qı aykırı bit silâh halinde İ. İmparatorluk mücadelelerin. de ancak bu İki gi edivardu: Fikir ve ;ââ?vıî'w Fakat ne bu fikir dünya mik- Şasmda bir is bazartyor, ne d bu silâh memleketi Mağlübiyet ten kurtarıyordu. Şi & Çikrin ve silâhim mağlübiye. 1 her geyden Önce kendisine klik ettikleri İmparatorluk Makammı zayıflatıı şa CETÇİ İmparatortık hir taraf. î:ı Ordusunn. bir taraftan fik. İahi Avrupat örneklere göre 15- #tmek tecri'belerine - giriş. (Devamıs 6 ıncıda) sasen Yunanistan — bize zaçyağı, cam, madeni yağ, balık konservesi satmakla maru'tur. Buna mukabil Türkiye, Yunanistana bazı gıda maddeleri vermektedir. 'Yunasılstanda 24 saattönberi in- | kişaf eden hâdiseler Yüzünden bu | tesri münasobalin durmasına im- kân yoktur- Her iki memleket a. rastudaki ticar! mübadecllerin tren | yolu ile devamı, gayrimümkün de- Bildir. Halen, Türkiye ile Yunanistan arasında harlet kliring anlaşmaşı. na göre Türkiye, Yunanistandan blr miktar alacaklı vaziyettedir. Diğer taraftan bir Yunan acen- tesinin, hükümetimize Mürucaat « la, gimdiye kadar Pire — Nevyor- ka münlhağır kalan vapur seferje- rini Nevyork — Pire — İstanbu- la kadar temdit için müstade iste- diği mallımdur. Yunan — vapurları | Amerika takdirde Türkiye ile Amerika ara- #inda yegüâno yol olaralı Basra — | ( Bağdat tranatti kalacaktır. Lama ve potrel demirlerinin fiyatı tesbit edildi İsveçe gönderilen ticaret heyeli- mız demir teminine çalışıyor Ticaret Vekâleti, Lâma ve pat- rel demirlerinin ton fiyatlarmı tes- bit edörek alâkadarlara bildirmiz- tir Buna göre 10 X 100 eh'adin- daki lama — demirlerinin tonu 177 lirn 69 kuruş, 20 santim kalmir- Rındaki potrellerin tonu İse 160 1- ştur. Bilhassa İnşaatla rmin tesbi- yet uyandırmıştır. Diğer taraftan İsveçe — gönderi- len ticaret heyetimiz, memlekoti- mize Hizumlu demir malzemesinin temini için çalışmaktadır. Şimal memföketlerini mir m l dirde © Okul çocuklarına yapılacak ( ikinciteşrinden yardımlar itibaren yeni bir taalıyet devresi başlıyor İkokullarda ukuyan — lakir ve yoksul çocukların gıda, elbise, ki: tap vesair okul ihtiyaçlarını temin maksadile birkaç yıldanberi parti: ye bağlı olarak teşekkül eden okul çocuklarmı himaye — birlij bu yılki fazliyetine bir teşrinisani: den itibaren başlayacaktır. Birlik d0 Ve bundan sonra Prensin dans- larından feykalâde zevk almağa başlamış, yeniden, —yeniden dan- setmişlere Vaziyet uzun müddet böyle devam edince dostları Miz Burdet Kupor'e, böyle göförüyle a» çıktan açığa dansatmenin sozyete yahatma uygun olamıyacağını söy- lemişler. bunun halli için bir çare düşünmüş, ve prensi kendine malt müşavir yapmış- Artık Rivierada- ki bütün masraflar pronsin elile yapılıyormuş. — Prena masraflara karşılık olarak ilk çeki 25 nisan akşamır esat yedide almış. 26 ni san sabahı erkönden bankaya git- miş 20 bin doları almış ve bir da- ha meydanlarda görülmemlş. — Tabil Mis Burdet Kuper ka- valyesine karşı büyük bir hiddet duymuştur. a — Hayır.. Bütün bunları ahbap larına gülerek anlatmış ve Sonun: da şu neticeye varmış: Yirtal bin | dolar için mi? Ne olur- O kadar güzeldi ki aldırmadım bilee — Ve siz de prense halef oldu- nuz-. Pepe derin bir nefes alâr Ön ikinci konyağını başaltlı vo: — Yalnızca çek hesapları bön- de değil. dedi. Çünkü Tui-Tul ar tık gervetini bizzat ddara — ediyor tabil! bu pek hoşuma gitmedi: — Dostluğunuz ne kodar za- Mandanberi devam ediyor? — İki ay kadar var- Bir gün TakTul gordanıma - inci bir iğne takmak Htedi. Hiç tereddüt et - | kolları her okulda bulunan yârdr ma muhtaç talebe sayısımır tesbit elmektedir. Sayı tesbit işi 10 günde ikmal e dilecek ve 15 teşrinisaniden itiba" ren yardım işine geçilecektir. Bu yıl 15 bin talebenin doyurulacağı DE seferlerini — talil ettiği | Z ARADAAN B Meseleler: Murakahe komisyo- nundan evvel müra- kabe memurları lâzım Fiyat mürakabe ko. misyonu ihtikâra mey- dan vermemek için muh. telif maddelerin fiyatla- rmi tesbit — etmektedir. Buna rağmen — iğneden ipliğe kadar beş kuruş. luk eşyadan beş - mialine kadar ihtikâr yapılıyar. Meselâ — çikolata bir beş, diğer bir yer. de altı kuruştür. Yumak bir yerde 30, diğer bir yerde 35 — 40 kuruştur. Piyasada kalmadığı göy. lenen lâstik çocuk don. lJarı kırk — kuruüşa - idi, Elinde bulunanlar iki li. raya satıyorlar. Delmason fasulyesi bir yerde 25, diğer bir yerde 30, bir üçünell yerde işe daha Tazlaya satılmak. tadır. Bütün bunlar, mü. rakabe — komisyonunun takibinden kurtulan, fa. kat halkı Ürküten hâdi. selerdir. Mürakabe ko- misyonu umumi hüküm. ler verirken, hakiki fi. yattan — haberdar olan memurlar alıcı gibi &e. hir içinde dolaşıp bu gi. bi kazanç peşinde ko- şanların yakasına yapış. malıdır. Halk, — icabmda bütün parasını hüküme. te seve seve teslim ede. bilir. Fakat şunun bu. nun kazancma âlet Oola- maz. İşaret — ettiğimiz vazifeyi belediye memur. ları da yapabilirler, Ye. ter ki teşcbbüs edilsin. KDĞ PE i u Vapur seferleri çoğaltıldı tile dün munzam olarak köprüden 13.50 da Kadiköy ve Lütün Ada- lara bir vapur tahrik edilmişlir. Bu akgam da gece 1,30 da, köp- rüden Kadıiköy ve bütün Adalara, 2,30 da Haydarpaşa ve Kadıköyü- ne ilâve postaları tuhrik edilecek- tir. Kadıköyünden köprüye dönüş vapuru, bu gece yartaından sonra 2 de tahrik edilecektir. —H Altın fiyatı Dün ait fiyatları, bir aralık iki liradan fazla yükselmiş, sonra ted- ricen düşmüştür. Evvelki gün 23,10 lira olan bir aitın dün öğle Üzeri 24, daha sonra da 25 İlraya çıkmış, — bilâhara 24,50 llrada la- tikrar peyda etmiştir. sanılmaktadır. Ayrıca muhtelif teşekküller hi Maye birliğine yardım edecektir. Aşk ve Mâcerâ romanı Yazani , Moris dö Kobra meden reddettim- Nasıl güzel de- ğil mi? ü — Neden roddettin? — Bügünlerde bir tane daha büyüğünü elde edebilmek için Kü- Çük hediyeyi birden kabul etmek doğru olmaz-. — Demek büyük lokmayı ter Cih ediyorsunuz. — Tabil-. Bir müyarndor kadın” la yatmak 90 gün vadeli bir bo* Doyu yastığın altma koymak de- mektir. Eğer bu bonoyu ezken Btzdirirsanız o yaştık artık — BİZE haram olur. Çünkü bu kadmlar kendilerini naza çeken erkekler den daha çok hoeg'anırlar. Korkak, çekingen olmamalıdır. Yalnız bu İŞ biraz müzkü'dür. Muvaffak olabil: mek için bir çok mahrumiyetlere katlanmazı, ve sabır etmesini bil - melidir. Krediyi dalma muhafara etmek, yüksektan atmak lâzım- dir- Ben bu rolü tam bir ay aç kar rmlâ öynadım. — Evet dostum Alekas, bir kahve va bir dilim ek- mekle beslenip sevişmek mocburl- yetinde kaldım. Tui-Tu£ tam benim gansıma — çıktı. Şişmanlamaktan korktuğu için ne mümkünse yapı- yor- Gida almıyor, akşamları bir Çeviren: Muzaffer Acar Balata e bir bardak portakal mu- yundan başka — kursağına bir şey gitmiyor. gö acınacak haldesi- Pope göz kırpiyor ve sesini ah galtarak ; — Hayır, mahrumiyete bir müd dot tahammül etmek kâfi geliyor. Şimdi mükemmol- İstediğim gibi yeyip içiyorum. Sevgili dostum ni- hayet benim öyle wcur erkekler- den olmadığıma: anladı ve iyi ha - reketlere başladı. — Bu iyi hureketlerden ne kas- tediyorsunuz- Bir kadının hoşunu- za giden hareketi nedir ki?. — Bu kadınlar kendilerini ver dikleri zaman değll, yalmız verdik- leri zaman daha kıymetli olurlar. Başka ne olsun fetiyordunuz ki? Bir kadm erkeğe mağlüp olunca hiç bir şey ZİYAn etmez. Sadeca bir küçük üÜtreyis, veya, eğer vey. diği erkekse tatir bir heyecan ve sürekli bir ttreyiş- Bunlar hep ta- bil haller- Kıymeti az- Fakat vü- cudunu değil de, başka, maddi bir gey verirse, işte bu iyi bir alâmet. tir, kadınm fedakârlığına işaret eder: Amerikan argosunda söylem Cumthuriyet bayramı münasebe-* 8 — VAKIT 20 BİRİNCİTEŞRİN 1040 Görüp düşündükçe : Kıvılcım sıçradı Dün, her devletin, hudutlarır €n büyük dikkati harcadığı ağn Bavalı günlerdeyiz. Yine her dev |et elnirlerinin. akordunu bozma Mak için en büyük gayreti harer Yor. Titizlikten, kuru otdan nam kapmak — manaı gelecek aşırı hassesiyotten çekiniyor, diyorduk. Ne yazık, ki bugün artık böyle Giyecek halde değilir. Dün subaha N Atinadan çekilen telgraflar, Araavutluk — Yunan — hududun- da, ilk harp — kıvılealarının tutu- #Up parladığını bildirdiler: İtalyan sefiri, gece saat Üçde Yunan devlet reisini görmeğe git- Mİ# vo uzun bir nota vermiştir. Saat üçte verilen notanm müd- | deti, ne gariptir, Ki saat beşte bi- | tüyor ve altıda da hudutlardan ge git baslıyormuş. Yarının — tarihçisi, bu noktaya geldiği vakit ne duyacak, ne düşü- Bocek ve hele nasıl yazacak! bi- Miyoruz! Zamanım hidiselere ve- Tecoği Tengi evvelden tahmin et- mek güçtür. Fakat hüdise, ne kar dar #öze, mantık — cambarzlıklarına boğulsa da hakikati örtmek gali- ——— aeti J Eminönü — Halkevinin — yeni temsil ve spor salonu açılış me- rasimi dün yapılmıştır. Mora. sime saat on beşte Şehir bandosunun çaldığı istiklâl marşı ni müteakip başlarmış, İstanbul parti idare beyeti relsi Reşat Mi mar oğlu tarafından — bir nutuk iı's)'f.emıistir, Parti namımna — göze başlıyan Mimar oğlu, sık sık — al kışlarla kesilen nutkunda ezcümle demiştir ki; *— Bu evler, yalmız — kerhkangı mimari bir keymet ifade eden eser ler değildir. Onlar, mazrujları iti barile de çok daha mükim, çok le yizli içtimat — mücsseselerdir. Bu kültür ocaklarının aleşini yakan, Ebedi Şefin elidir. Vatam kurta ran, onda binbir güzellik, iyilik ve doğruluk yolu açarak dehası ile © Ku ideale doğru sevkeden Alanın kudreti ve elidir. Bizim — bu ideal | yolunda © kadar hızla, şevk ile bir —.. Giği gibi Tui”Tal de nlhayet kustu- — Binlerce dolar mı kustu? — Hayır. Çoök kıymetli bir taş Hem de çok yakın bir zamanda bu- BÜn öğleden sonra 60 me: cadde- döki 177 numaralı apartımanda- Şimdi mücevher frifiderde duru - Yor. Tahii söz aramızda Mösyö Aleks, bunu başka kimse — bilme- moli.. —Bu evi air mŞt töylediğiniz yar sizin — Hayır, onun — garsoniyeri- Buranm duvarlarınt yakın zaman- da Barıya buyattım — Neden? — Çünkü benim saçlarım sarı- Benden evvel de duvarlar Ni rez Binde imiş. — Sahıp? Mi Çünkü benden evvelki dostu Mııırl.ı imiş. Dinleyin beni Müsyü ğ *ka. Bu akşam sizl gördüğüme evkalâde memnun oldum. Belki tizinle iyi bir iş yapabiliriz. Gelin :ı:;:: Yukarıya küçük salona çı- N Pepe Sanşez'in — itirafları şuuru Zerine gölgeli ısıklar — aksettiri: Yor. Daha başka göyler öğrenmek. Otu dinlemek için arkasından Kİ - diyorum. Bir de yaztıklar arasında iki çiftin iserinden atlr Yor, bacaklarımı toplamış, arkasmı düvara dayamış yorgünlük - çıka- Fan bir diğer kadının yanmdan sü- ratle geçiyor, yukarıya çıkiyor, kü- $ük tenha salona giriyoruz, bura- da herkesten uzak, başbaşa konü- (Devamı var) Parti Başkanı R;.'M Mim: Ba kabi! olmryasak. Bu saatte Yunanir dostlarımmı, sevgili vatanları ve tarihi şereiler ri için kan dökmektedirler. Erko- Âi olan bir Ülkenin, sim yazısı bu* dur- Bütün bir ömür nimctile bese iz vatanın, bizden bir gün doğurup - beslediği, bü. iştirdiği gövdemizi iate ıdır. Seve seve can Ver im vazifemiz, yurdu uğ- runda silâba sarılan adam, tek bü- gına İken de bir kalabalıktır. Kal- binde gekit atalarımım — yoldaşlığı yaşar. Şorefsis olmıyanlar, iki kat, al gak bir yaşayışa, kanlı bir mozar da mağrur bir enişi din kere üst tutarlar Çok ağır ve pek ehemmiyetli dakikalar içindeyiz- Yarm belki de gimdi Epir smırlarında — tutuşan kealcmın bütün Balkanlart kızıl ışıklar içinde bırakan bir yangın olduğunu göreceğiz. Ne olursa olsun, Türkün kararı değiemiyecek'ir. Başımızda bize is- tiklâ) kazandırmış, ganla vükselt- miş, vatanı cennete döndürmüş kahramanlar var: Biz onların is- lerinde, geri nodir bilmeden, yü- rTüyeceğiz. Ne kalbimizde — korku, ne zihnimizde telâe var. Hakkı Süha GEZGİN Eminönü halkevi temsil ve spor salo KĞ İ aroğlu nutuk söylerki gidişimiz var kise bu fazilet ocak” larım günden güne — arttırıyoruz. Bugün bütün yurtta bunların ade di 500 ü geçti. Müneever ve tenev vüre heveskâr erkek ve kadın Türk çocuklarından üç yüz bine yakın azası var, Yolmuz şehrimizde bu e det 30 bine yakındır. Bu birlik ve beraberlik ocağına Brerken Türk mülletini daima yir celimek, emelini takip — buyuran Ulu Milli Şefimize, hayırkâr par tiye ve onun feyizkâr kükümetine minnellerimizi bir daha tekrarla. YWa Bundan sonra kordelâyı kesen mar oğlu vali ve belediye reisi* : İ l Buraya İlk adımı siz atınız, demiştir. Vali, refakatinde harp akademi" si komutanı tümgeneral Ali Fuat Erdem olduğu halde büyük kapı" dan içeriye girmiş, bunu, diğer mi* salirlerin ziyaretleri takip etmiş" tir. Davetliler, büyük — müsamers salonunda misafir edilmişlerdir. Bu rada da Eminönü halkevi ve İstanbul hukuk fakültesi hukuk başlangıcı ve tarihi döçenti Yavuz Abadan da bir nutuk — söyliyerek halkevlerinin ehemmiyetini anlat. maş ve demiştir ki: “Halkevleri bir ideolojinin kaler leridir. Türk sınırları nasıl geçiler mozse bu kaleler de öylece düşürü" lemez.,. Bundan sonra ev orkestrası gü" zel parçalar çalmış, misı(iıl_er bi lede izaz ve ikram edilmiştir. Yeni bina 250 bin liraya yakım bir paraya mal olmuştur. İstanbul semtinin mühim bir ihtiyacını kar şılmaktadır. Bu akşam 21 den itibaren salomarı halka açılacaktır. ——— M ne: 2 11160100 n ss 0481158 660 4 0 s021040 940 17 10 38 00 17 08 12 00 ae 1321842 182 4481137 4491140