26 Ekim 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

’-———27' Elâ Cözlü ınsanlar memleketinde Yazan: SADRı ERTEM Bu elle işliyen tezgâh. lat nö Kadardır” Şöyle bir hesap etti: ”— 1500 ü geçer, dedi. Karahalli nahiyesi Çivrtle 12 getre mesalededir UÜşak kazasının bu güzci aahiye merkezli iasanı muhte- üf hislerle Kaplar. Bir dela taştan, bDüyük birkaç katlı bi. nalar, boyalı çatılar, munta- zam kaldırımlı sokaklar, kısa pantalonlu, saçları taranmış çocuklar, tötr şapkalı adam. lar, bıyıkları — dibinden üraşlı şik gençler, boyuabağlı örkek- ler insandaki hayreti arttırır- Jar, Bir köylü çocuğu taralından mermer yontularak vücuda ge- tirilen Atattirk büstünün önün. | de konuşuyoruz: — Kasabaya yol yoruz. Bütçe meselesi.. Bu söze Karahalliler birden | cevap verdiler: — Bili bin llra biz verelim.. Vilâyet silindir göndersin! Blli bin lirayı dudakları tit- retaeden tekrar eden vatandaş- larım mütovazi vekarı hayreti. mi biraz daha artırdı. Karahalliler eskidenberi do- kumacılıkla meoşgul olurlar, Germiyan devrinde, ondan o6 ki zamanlarda dokuma bezleri ile meşhur olan Denizli Boldan mıntakası buralar kadar im- tidat etmektedir. Eski bir dokumacılık anahe. sine sahip olan bu miıntaka hakkında Uzunçarşılıoğlu Bay İsmall Hakkı şunları kayde- dör: "*Germiyan — kumaşları — za, manımda en makbul ve mule- ber kumaşlardandı. Garbi Ana, dolu hükümetleri bop bu ku- maşları — kullanırlardı. Hattâ Germiyanoğlu Süleyman Şah kazını Osmaalılara vermek is- teğiği zaman Osmun oğluma gönderdiği heyetle, hediye ola- rak bu kiymetli kumaşlardan yollamıştı. Neşri de şöyle yazı, Ör: Z Bwvel zamanda — Anadoluda altın ve gümüş az olurdu. Mu- . teber olan - Donuzla (Denizli) bezi IĞi, Bir kimacyo hil'at giy- dirirseler ol bezden nice pare hil'atler — diktirip ibzar durur- du... Bu ishak fakih ol bezler. den mübalâğa gölürmüştü.,, Hammer tarihi de yan kumaşlarından yoör Muradı Hüdavendigürm ba: gına Germiyan masswatından beyaz renkte ince bez sardığını ve kaftan ve cübbesinin de kır. muzı renkli Kermeyan mensu- | eatında noldüuğunu yazmakta- dır (1). Mesalikül'ebsar'da — Kermt- yan askerinin ceyahirli, kırmı. xı atlaslı ve büna mümasil zey- net elbiseleri olduğunu yaz- yor (2) Bu tarihi kıymetine rağmen bence bu mıntakanın tezgâh cephesindeki faaliyetini tah- min müşküldü. Köylülerden birine sordun: — Yolu yaptıracaksınız. Fn. kat bu ne kâdar zamanda olur, bitor?. Golf pantaloulu, eli baston. lu, gerdanı açık bir keten göm- Tek giymiş olan genç bir köylü cevap verdi: Hemen Çabucak! — Biz, harbi uüğiümide su borularını geçirmek için okkası dört yüz kuruştan barut aldık, dağları yıktık! Peki, dedim. tınız? Gülümsedi: Suyu no yap — Getirdik, dedi, iki yüz elli bin lira masraf ettik. On binlerden, yüx binlerden bağsederken gözünü bile kırp. mayordu, Karahalli bir dokuma mer- kezi halini almıştır. Son sene- lerin gümrük Mmuufiyetlori bu tahada ci tezgâhlarının — kârli bir sürette işlemesine imkân bırakmıştır. Konuştuğum dum: — Dokuma size bu gerveti ıl temin eder? Gölümsiyerek cevap verdi: Hem dokuruz, hem Bas d adama — kgor- ni yaptıramı- | Görmi- | bahsedi- | | kuli | ya benzer bazı teşekküller on. Jarın hayatına Z— VAKRİT 26 BİRİNTİTEŞRİN 1939 Balarız, Örencik katırlarının sirtina yükledik mi, dokumaları birta. kunımız Nazilliye, İszmire, bir takınınmız larla ortaklığ Kendini ot . ba ceki köy şimdi el sanai ve birlikte odun ticaret serma- yedarlığın! da yapıyor. İktısadi bünyonin tek buzada hakikaten dik e yıktır. Baçmmalita —(Jm.nk seddi ü olan el sanâylı den istifade et n ucuzluğundan dolayı fabrikaya rekabet ediyor. Muvaffakiyelin sırrı, k psikolojisine intibaktır. Yerli ve yabancı fabrikaya | Aaadolünün içinde rekabet &- den bu çıkrıklar tablalile bir gün bubar ve elektrik kuvve- | Ünk kendilerine râm edecek- ler, Tabrika kuracaklardır. Daha çıkrığa göre kurulmuş olan katiır nakliyeciliği de tabil bu inkişaf seyrini takip edecektir. Banıyorum ki — bizim sanayl — sormayodarlığı kaynaklardan doğacak! Karahalli nahiyesinin iktısa. di inkişafı bütün el tezgâhları için misâl sayılamaz. Çünkü Karahalillerde kendi bünyesi. ne göre tekâslif etmiş bir sa- nayi sermayesi bulunduğu gibi bu sanayi sermayesi ticaret iş- lerini de tanzim etmektedir, Buna mukabli memleketin hemen hor yöorinde olduğu gi. bi vilâyet içinde de el tezgâh- ları bir yandan inhilâle uğra- yör, bir taraftay da en fena şartlı bir hayat seviyesi mey- dana getiriyor. Karaballide görmüyorsak, geniş mil ham maddeyi, yerinde ylü yerli böyle bu mahpzarayı nabiliyor. — Anadolunun hayat ve zevk seviyesine göre kondi hayat standardını yükseltiyor, Fakat diğer mıntakalardaki el tezgAhları filhakika eskiden kulma ihtisasa, ananevi tekni- ğe ve ham maddeye day dağınık — bir halde gik )u)ıııı yarı © ylerde mevsim müna- | Aâtıl kalan insanlar at İşinden boş kalımca tez. | âhin başıma geçiyorlar, üsasen tezgâh bir aile rel nin emrindedir. Çırak ve kalfa nanlar pek azdır. Memle- | ketimizde tergâhlarda çalışan- | ların yüzde s#ekseni bir veya tlhayet Üç kişi ile çalışanlar. dir. Bünların vaziyeti her türlü tarifin havstlasına alamıyaca. ğt kötü şartlara tâbidir. Türkiye dokumacıları hayat seviyesi düşük, sıhhi şartları aslâ tanzim edilmemiş in lardır. Ayrıca da tezghb çocuk- ları mektepten çalmaktadır. zi man çin hiç bir sebep y tur. Bvvelâ hiç bir teşkilâta h' bi değildirler. Vaktiyle Lonca: nizam verirdi. Fakat geçen bir asrın gümrük politikası, tlcaret siyaseti tet. gâhları harap, iptidaj vo mara- z! bir hüle koydu. Şimdi onla. rin yüzde doksan sekizi tücecn- rin ve müutüvassılın emrinde acaib bir şekilde, en kötü tarz- da proleterlesmektedirler, #Daha ver) (1) Ç(Hammer terelimesi: Cild 1, Sayfa: 2292). (2) Kütalıya şehri: Sayfa 69 Perşemb. | Cuma 26 L Teş. 27 1.Teş. 19 Ramazan | 16 Kamazat hız VA hız 175 1 |eem universıte neşrıyai sergisi Önümüzdeki Salı günü İnkılâp Müzesinde açılıyor Ünlversitenin açılmas yıstle İnkılâp —müre inde üniversite | len eserle miştir. Bi bDin muhte!l bütün neşr fakültelerine alt ge malarla da g gi salhı günü ımırıuı— ıı—ıı Si minden sonra açılacaktır. Liman varidatı azalıyor Limana gelip giden yem rin azalması yüzlinder letmesi umum müdü atı dörtte bir ni Benede ö m dahi varidat temin edemiyece. mnlaşılmaktadır. Bu vüzden ir çok masraflar kısılmakta ve bazr tamir ve inşaat işleri geri brrakılmaktadır, Sahillerde ya . ptlacak izkelelerin de en lüzum. luları inşa edilecektir. düğe Bugün bir Amerikan şilebi geliyor Yarm Amerikada inşa odi. Jen ve ilk defa sefere çıkmış o. lan büyük bir Amerikan şilepi muhtelif mal yüklü olarak li . manımıza gelecek, geminin bu Ük gelişi münasemetile Ameri. kan kongoloelüğü — tarafından yat canlı bir suret. | gemide bir ziyalet verilecektir. Ziyafete vali ile deniz müesse. seleri erkânı ve bir çok gevat davetlidir. Yeni Amerikan gilepi dün. yanın en süratli yük gemisidir. 17 mil yapmaktadır. Almanyadan bir ticaret mümessili geldi Dün sabah Almanyadan şah. rimize bir ticaret müme: gelmiştir. Bu szat Almanyanın memleketimizden alacağı olan ve Merkez Bankasında bloke bu. lunan iki milyon liraya mukabil buradan mal alacaktır. Müm bulursa alacağını ve cih edeceğini söylemiştir. Delos vapuru Memleketimize ait olmak . icinde bir çok mallar bu. Junduğu halde bunlart limana çıkarmadan Karadenize giden Alman Delog vapuru dün hma. na gelmiştir. İthalât tüccar . ları geminin şehrimizdeki acen. tesini protest, iyi muayene etmiç hiç bir mal rmüslerdir. Gemi olm:ıdıaı——ı “ larak Bulgaristana gidecektir. —— Karadenizde fırtına Eçe, Mermara ve Karadeniz. de fırtına bx-_“ımısur. Devlet meteoroloji istasyonu fırtına « | nm #iddetleneceğini bildirmek . Vuzi Veti İ Lüks otellerde yatan elektrikçi çırağı Kumkapıda elektrikellik vı. pan Karabetin çırağı Yeryant, bir gece ustası gittikten #otnra dükkâm açarak içetiye girmis, gekmecedeki 48 lirayıt anlarak Stvişmistır. Yervant dün yakalanmış, bi. rinci sulh ceza mühkemesine verilmistir. Suclu sorgusurnda: — 48 lirayt sinema ve tivat. rolarda yedim, gece'nri de lüks otellerde — yatıvor , demiş - î tir. Yervant h: a tevkif kararı verilmiştir. etleflieei Gemlik iskelesine şa- mandıra kondu Gem'ik izkelesine yanaşacak ve kalkacak vavurlara bir ko, laylık olmak Üzere Münakale Yü iskelenin 8) metre va. | mardıra koymuştur Gemiler iskeleva kalkarken buraya bağlanacak - hatırasını andı Muhtelif hatipler büyük mütefekkir felsefi kanaatlerini izah ettiler salonunda gençlik .ır:ı!m";mı büyük bir toplantı yapılmıştır. Bu toplantıya Üniversite profe.' sgörlerinden başka yüzlerce tale, be ve münevver de k et. miştir. Toplanttyı acmak Üzere ilk defa kürsüye gelen Edebiyat 'esi profesürlerinden Musz le söze baş- 'Perapalas dün de Otel sahibi üÜstüste üç defa dolan- dırıldiğini iddia ediyor Perapalas otelinde üç MehL[ : kadınla beraber üç ay otu. rarak 4500 lira dolandırdığı tddia | edilen Yemenli Gâlip Efganinin sekizinci asliye ceza malıkemesin. de bakılan muhakemesine dün de devam edilmiştir. Dün evvelçe hasta olduğu için mahkemeye gelmiyen Perapalas oteli Bahibi Miabah dinlenilmiş. tir Otel sahibi şunları söylemiz. ılv. — Dört ay kadar evveldi. Bu adam oötole gelerek, Toka dan memnun -rılır.ad “— Türk tefekkür - tarihinde | yeni bir ananenin temelini at. miş büyük bir mütefekkirimizin | on besinci ölüm yılır — kutlula. | in toplanmış bulunuyo . yaz, Farabi ile açılan Türk te fekkilrü çığırı ümmet camlası i. çinde ve ümmetin müşterek sanile inkişaf ederek bütün is. lâm orta zamzınında devam €. den hir tefekkür ananesi olmuş. tu, Her camianın tabil bir öm. Yü verdır. Hırlatiyan ümmetçili. ıı gibi ,ı»ım üwımrfr—ılıqı de ye. iğe terketmek davasına bakıldı emniyet ikinci şube başkomiseri Eşref dinlenildi. Eşref, davacı ve maznunun müdüriyete geldikleri. ni, orada birkaç saat münakaşi ettiklerini, kendisi ile beraber ar. kedaşlarının da aralarını bulmak için uğraştığını söyledikten Son- ra: “—a Münakaşaları esnasında Gillp Efgant paranm Mrsirda ö. denmesi için uyuştüklarını iddia edi Misbalt ise'haberl' bulun. t Böylüyordu.” Galip Efgani koömiser - Bşrefin şahadetiâi, Misbahı iltizam eder mahiyette bulmuş olacak ' ki aya. | i:ı kaltarak! 650 lira para Cebinden ç.lmn.ı,:ı bir Yemen hükümet zarlta | Jâmla ııkıdn_ ol | hükümetinin de mümessili bulunduğu ti. Ben, pasaportunun —arkasında | 1000 İsgiliz liralık deklârasyonu | olduğuna dair polisçe kayıt bu. | Tunduğundan hiç şüphe etmiye. rek 650 Hzayı ıerdım Evvelâ 20 gün oturaca, d men üç ay ka y ları çıkarmanlıtı — istedi.' Faket fazla olduğunu söyledi ve bu ara. | da 250 lira daha para aldı. | Neden sonra — dolardırıldığımı aâlıyârak mahkemeye — müracaat ettim. Kendisi ile, borcunu Mı. sırda ödemek üzere mutabık kal. | dığımız yalandır. Böyle bir !ty yoktur. Otele getirdiği Meksikalt ka. dınların babalarınım Yemen ümetinin Paris mümessili ol! Zumu söylemişti, " Misbahtan sonra şahit olarak Okullarda pasif korunma teşkilâtı tamamlandı (önümüzdeki haftadan itiba- ren tecrübelere başlanıyor almışlardır. Pasif korunma çalıkmalarını koöntrol müksadile | Hava hücumlarından korun ./ raak maksadile gohrin her tarü. | fm if şkilütr | bi okullarda da aynı t : yanılması alâkadar mekamlar tarafmdan okul ida. relerine bildirilmletir. Okul pa. si€ korunma — teşkilâtı mevcut nizamname hükümlerine göre harztrlarım Her okul idare- öğretmenler, talebeler ve mits. “ümuüminin evrakt tetkiki için baş. “— Ben bu kemiseri Reisleum. Iıurı bxr rre.:hıph şikâyet edece. zaruretinde idi. Osmanlı ratorluğu bu. camiayı “N Cedit,, ve “Tansimat” hüf lerine kadar ayakta tij hattâ asırlarca kuvvetli ketli yaşatmıştır. Yal für bakımından daha on ikinci asırlarda, yani — ÖS “içtihat Kkapısımı., durgun bir hayat geç Profesör sözlerini göyle miştir “— Ziya Gökalp gibi fekkirlerin ebedi bir olduğundan yalnız bizlef bizden sonra gelecek Di silleri de gittikçe artan V ka ile meşmi edeceğint vökter. Bununla — berai karşı olan hassasiyetin O rağı dalma Türk gent? kap?| | Türk üniversileleri | Çünkü o, herkesten etf zimdir, İlim ve folsefenit ns olmasa bile âlim ve Jile vatonı vardır, Ziya Göh vatanın ve bu milletin (€ dur. Yeni Türk tefekkii babası ve edebiyat Faküli manevi bdânisi olmak d ona olan borcumuz pek * tür, Fakültemizin — DUkaS sefa şubesinin manevi DÜ karsı, omun catımı altındA terilen bu şüksek aldkas na feveih edilen riyaset $f teşekkür ederek - tebocil | İSfETİMLŞ Alkışlarla biten Müstsl kibin sözlerinden sanra. mütefekkirin ölmez ruhü şratida bir dakla süküt ! mistir. : Sükütu mliteakin söf felsefe şubesinden Kutsh Gökalpm - kısaca bir halini anlatmıstır. Edabi” besinden Sükrü de Ziya Gi Ia arkadaşlık vapan bazı hatıralarını ? ! miş, bu hatıralarla anın Bundan sonra Beyoğlu merkez dürü Feyzi Cülümser idi, Feyzi de bir buçuk | dar evvel bir gün Galip E£. | faninin yanında kumral ve güzel blx kadınla beraber geldiğini, Pe. vapalas ötelinde ihtikâr yapıblığı. nı iddia ettiğini ve ist kayma. kârta #nlattığını töyledi. Gecen celsede Mitbahin vektli avukat Suad Ziya tarafından mah kemeye verilen ingilizte telgraf ve Mektupların tercümetleri okun. du. Telgraf Yemende Seyfül. islâm - Ahmet namına — yazılmıstı ye “Aden milli bankasından Os. manlı bankasına, Galip Efgan' namına 850 lira yatırmız” denili. ymdu. Misbaha yazılmış olan mek. tupta da hesabın yanlışlığından Wm " Neticede muhakeme, mülddei. ka bir güne bırakildı. teşkilâtmiın gelecek haltadan itibaren bü. tön okullarda tecrübeler vapila. | caktır. Tecrübelerin muntazam bir gekilde yapılması kollarda vazife alanlarm vazifelerini bil- hasaa Jâyıkiyle ifa etmelerine karsı okul direktörleri terafım - dan tertibat almmretir. İlk tecrihaden sonra teski . #tta Böriülen atsaklıklar eii. rıtle — eölzeltilerek — kusursuz! | Tıp Fakliltasi terinin yüksekliğine ve nn dürüstlüğüne deir ÜN vermittir, Bundan sanra küre! prof Kâzm İsmall Ziya Gö Türk milliveteiliğiadeki ! tebarüiz ettiren kıymet!i tabede bulunmustur. Pr ezelim'e yunları söylem!it Hedemler.. le Setdnikte ©İ etli, Denebilir ki Ziva hâ da Türk milliye öi alev alabilmesi için bir ü ıa_umndn topladığa fr" Belânik dübi bir qar» Avrupa fikirlerine şiddi tünmesinden peyda olıwd ei Tamalarma ihtivwaç Türk milliyetçiliği bir 'ı şehrinde doğabilmek: içit nadohe çocuğu bekledi. » Bu iki şehir ırı.un(lll Gükı.m wz”ğw n.ı;l: ğünu İzah edan Ci Tini bitirirken mütefekki cok cevelân ettiği ve Türk gençliğinin kaynaşti en cok sahme olan Elıyılt danının onun heykelin! hassir olduğunu işaret € Edebiyat Fakültesi rinden Sabri Esadım, lî alpm Türk terbiyecil İ' hususiyetini — gösteren dinleyiciler tarafından 5” tekib edilmiştir. Sabri Esadı mütcakip | lan iktısat fakülltesi g0f döçenli Ziyaettin Fah alpı Bosyoloji bıkım'ndlnh eden çak kiymetli bir k İ vermiştir, Doçent, Türk | yatının Ziya Göka'n temli ve metotlu bi 4 nı, bunun dshll' L ımme’a mütefekkirinin takin et lölöji doktrinini tebarlüf , mlı. onun örijinal bir * olup olmadığı hakkındü nen ve yazılar fikirleft etmistir.e Da'ı tonra edehivat # dön Halit Piyva GAt 1"",, kar Flir okumuş; bır 90