23 Ağustos 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

2—VAKIT 23 Ağustos 1939 Fikir ve Sanat; Ömer Seyfettin 4 el Millt dile hikâye yazan adam | ( çarada bir - Uman amelesi işlerini bıraktı şüphesiz ki kahraman ve tarihin | (Türk iktisat cemiyeti) her devrinde tebcil olunacakltır |ıktısat ilminin terakkısins Yazan: Sadri Ertem Ça ışacak raftar kazanmaya başlamıştır. Ankarada Türk iktısat cemi- di bi CÜÇ e n e vEz ü ee s'anbul - Mudan saferleri Halkın arzusu üze tadilât yapılıyor Bursa, Mudan;& ve eivari cinm şikâyetler) Czerine Ğ denizyolları idaresi İstânbül Hâdiseye ameleden istenen yüzde yırmı kazanç vergisi sebep oluyor Istanbul limanı amele buhra. dönmez Maliye Vekâleti ile bu O genç yaşında bir teşhis v geçirmektedir. Limanda tah: işi konuşacağını vaadetmiştir. yeti adiyle yeni bir remiyel hatasına kurban gitmişti. Onun ölümü bir münteha olmadı, çünkü bir taraftan onun bede- ni toprağa altmış kiloluk bir kemik yığını halinde terkedilir. ken onun ruhu ve hayat telâk. kisi toprağa dökülen bir haşhaş tohumu gibi gür, hüdayı nâbit filizler verdi. Vahi bir kır çiçeğinin edası- ni her zaman muhafaza eden haşhaşdaki velüdiyet, kolay ko- lay etrafı istilâ kudreti Ömer Seyfettinin kalbinde de belir. di. Şüphesiz Ömer - tek başına bir adamdı. Ve tek başma bir dünya yarattı diyecek değilim. Çünkü böyle telâkkinin dünya- da hiç kimseye nasip olmadığı- nı biraz mürekkep — yalamış o. lanlar kolayca idrâk ederler, Tarihi dolduran kahraman fertlerdir. Fakat bunların hiç. biri kendinden daha evvelkin. den irtibatını kesmiş değildir. İki zirve arasında meçhul kah ramanlar, adı unululmuş tekâ- mül yaratıcılar vardır. Bir büyük zirve ve büyük inkalâp hamlesi halinde gördü- gümüz noktalar durmayan, i- lerleyen bir tekâmülün bir had- didir. Tarihi fertler yapar di. yenler vardır. Ve onlara göre tarih ve sanat sadece tek fertle. rin fantezilerin. den doğmuştur. sadece cesarettir. Fakat hakikat cesaret demek değildir. Ömer Seyfettin Osmanlı im- paratıs”auğunun son senelerin. deki sosyal aksülâmellerin fi. kir, sanat ve dil âlemindeki — akislerini ifade eden bir muhar. rirdi. Bugün milli dilden bahse. denlerin birçokları o | “Yeni Lisan,, meselesinde ta. mamen eskiyi, “Lisanı azbül- |beyanı Osmani,, yi müdafaa İediyorlardı. İkurulmuştur. Gayesi iktısat il- İmi ve bununla alâkalı mevzu. | |lar ve meseleler hakkımda öza- İarr arasında fikir taatisini ve Jiktısat ilminin Türkiyede lerak- nil ve ıı.ıhliy? işleriyle ui'aıın[ Fakat bugün limanda amele amelelerin miktarı birkaç gün 'azlığı yüzünden vapurlardan vvel 450 kişi iken bugün İ80 yükler zamanında başaltılama kişiye inmiştir. |maktadır. 270 amele maliyenin kendi.| Bilhassa ecnebi — vapurları Perlerinde tadilât Bugün onların -samimiyetle kisini ve taammümünü temin man onlara garip, acaip geli. yordu. Şimdi onun tadını aldılar, çünkü onlar milletin geriden gelen hamleleriyle birlikte milli şuura erdiler. ÖOmer , Seyfettin dil meşele- sinde - bir piştar gibi hareket edenler arasında idi. Netekim onun hikâyelerini İbirinci plâna çıkaran kudret |bikâye denen şeyin ana dile de yazılacağı hakkında misal İvermiş olmasındadır. Bugün Ömer Seyfettinin bi yaktığı hikâye tekniği itiraf et melidir ki, eskimiştir. Hikâye iç ve derinlik kazanmıştır. Basit, sade hislerin ifadesin. den ibaret kalmamıştır. Fakat Ömcer Seyfettin dil davasındaki roliyle hâlâ piştarlık makamını pek geride bırakmış değildir. Milli dille hikâye yazan a- dam şüphesiz ki her zaman, ta. rihin her devrinde - tebcil olu. nacaktır. SADRI ERTEM dördüncü denizaltı gemisi Haliçte — Valde kızağında Türk ve Alman mühendisleri tarafından inşa edilen nıfına mensup denizaltı gemi- sinin dördüncüsü olan “Yıldı- rım,, denizaltı gemimizin önü. | müzdeki pazartesi günü denize indirme merasimi yapılamaktır. Merasimde - Milli Müdafaa | Vekili General Naci Tınaz, Do. müdafaa ettikleri millt dil o za. | 908 hareketinden sonra Ru- İnanma kumandanı Amiral Şü- meli hudut zabitleri arasında | kür Okan, Vali, mülki ve askeri| nasyonalizm bir vakığ halini |erkân hazır bulunacak; Amira. ünkü liyecektir. jetmektir. | Cemiyetin şubesi olmıyacak tır, Idare heyeti şunlardan mü- Çekkeğtir: Sait Aydoslu, Muhlia Ete, İNusret Köyr Hazım Atıl ;Ku_vmak. İsmail Hüsrev Tö. kin, Müessis &zalar da şunlardır: Abdullah Aker Namık Zeki ıAriİ Şevket Süreyya Aydemir, Kemal Bedizci, Bilkor, Ahmet Hâmit Çagı vuşoğlu, Esat Demirel Eralcin, Mümtaz Faik ; Şeref Nuri İlkmen, Asım Sü. | İreyya, Halis Kaynar, Hlalit Nazmi Kişmir, Enver Kö. semen, Âhmet Alt Özeken, Rüknettin Öztamur, Talât Sa. buncu, Remzi Saka, Haldun Sarhan, Mahmut Seyda, Nuret. tin Toköz, Nusret Üzgören, Ni- Ali Uçüncü, İhsan Ülkmen, Ulvi Yenal, Celâl Yarmen. —— | İstanbul Merkez | Kumandanlığı ,İştanbul Mer- | kez kumandanı FAlbey — Cemal oi l iradkiz E feye tayin edi. lerek yerine Al.| $ bay Hüsnü Ta- şer getirilmiştir. Yeni Merkez ku mandanına — va- zifesinde muvaffakiyetler diler, diğer taraftan, bugüne kadar vazifesini ehemmiyetle — gör- |mekte olan Albay Cemale, ye. ni ödevinde başarılar temenni ederiz. —— Maarif Müdürü Balkanlarda |limiz bir nutuk söy) almıştı. Çünkü milli davalar fiil baline gi ve;hincını Türk fertlerinden, Türk bayrağından, Türk zabi- tinden alacak bir şuur mertebe- çok iyi biliyorlardı ki, birisinde üniversite şahadetnamesi, öbü- rüsünde bomba, belinde taban. ca, sırtında filinta dolaşan uzun saçlı, parlak gözlü Balkan deli- kanlısı kendisine şahsen düş- man değildir. Fakat o bir dava- nmn kahramanı olarak cinayete bile el uzatmaktan, adam boğaz lamaktan, gözünü kırpmadan insan boğmaktan ıı:ügkk-i- yordu. Komitecilik böyle bir psikolojinin her gün cins cins misalini kaydetmiştir. — Bu psikolojiye karşı Rumeli. den kabarmaya başlayan mu- kavemet yine orada bir fikir ve sanat meselesi olarak ortaya atıldı. Ziya Gökalpın, Enis Avni. nin, Ali Canibin, Ömer Seyfet. “Hinin — Selânikte — çıkardıkları mecmua “Yeni İisan,, davasını sosyal mesele olarak ilk defa — keskin bir şuurla müdafaa et. miştir. “Yeni Lisan,, hereketi ancak — Balkan muğlübiyetinden sonra, — yani Balkanlarda doğan, Ru- — eli alaylarındalki zabitlerde çi- çeklenen hissin daha derin bir hal alması, kültür merkezi olan Istanbulda — yer bulması ile ta- HAVA TAKVİM” Dün hararet Trakya ve Do. ğu mıntakalarında | - 2 derece yükselmiş, diğer — bölgelerde L »6 derece düşmüştür. Yağmur yağan mıntakalarda 8 « 12 derece kadar hararet dü- şüklüğü olmuştur. Saat 14 te hararet Ç:ırlıııinA 26, Çanakkalede 27, Balıkesir. de 28, Antalyada 29, Malatya. da 31, Manisa ve İskenderunda dedilmiştir. Bugün havanın Ege cenup mıntakalarında az bulutlu ve doğuda bulutlu ge-ip Trakya ve diğer bölgelerde, bulutlu ve yağışlı olması muhtemeldir. | Çarşamb .:Perşe mb . | 23 Ağus. 24 Ağus | | kemrem ea arie eei 8 hızir recep 0 recep vit kızır YİL vakılları—ı-.n izani ı.ı:.ı.'!ı:ı.ın' hemeareme Cüneş || Özle V ixindi (| Assam | Yarsı İmsak (dera yılı bina vaziyeti etrafında 33, Diyarbakırda 34 derece kay | Kartaldan döndü Kartal kazası okullarının yeni | tatkikler yapmak üzere Kartala giden Maarif Müdürü Tevfik | Kut dün şehrimize dönmüştür. — İlk okullarda devamsız talebeler Devamsızlığı dolayısile ilk o. kul talebesinden son notunu a! - mamış olan talebe, mütcakip se, ne başında müracaat ettiği vakit imtihanda eksik notların veril .| mesi uygun görülmüştür. | —— İ Enstitüler genişletiliyor Üniversitenin remonoloji ve ar- keoloji enstitülerinin — tevsiine Maarif Vekâletince karar veril. miştir. İki enstitli için Şehzade. | başmda Genç Türk caddesinde bir bina kiralanmıştır. Enetitü .| ler bu binada müstakil olarak | çalışacaklardır. İ — Üniversitede yeni ders yılı hazırlıkları | Üniversitenin yeni ders yılı ha. zırlıkları etrafında görüşmek ü- İşere dün rektör vekili Bay Ali |Fuadin — başkanlığı altında” bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda 1 eylülden itibaren ntlik işleri etrafında görüşülmüştür. mihan mümeyyizleri hakkında Vekâletin yeni kararları Dersle ihfisası . . İstanbul a menler imtihanda bulunmıyacak | vosu etrafım Maarif mürfettişleri ders yılı sonunda lise, orta ve ilk okul . ların imtihanlarında — yaptıkları tetkiklere ait hazırladıkları ra. porları Vekilliğe vermişlerdir. Bu raporlara göre bazı okullar » da imtihan — komisyonlarına o derste ihtisası olmuyan zatların lerini liman — işçisi addederek vakitleri gelince yükleri boşal. yüzde yirmi kazanç vergisi is. teresi yüzünden ellerinde ka- lan paraları kâfi görmiyerek şlerini bırakmışlard, . Ameleler kendilerinin hamal ilduklarmı ve eskidenberi de böyle addedilerek ancak yüzde beş kazanç vergisine tabi olduk larını iddia etmişler; fakat ma- iyeye bunu kabul ettirememiş- lerdir. an işletmesi umum mü- Ü vaziyeti şehrimizde bu- nan Münakale Vekiline ar- etmiş, Vekil Ankaraya döner madığı halde hareket etmekte ve tüccarların malları geri git- mektedir. Liman işletmesi baş- |ka amele aramış, fakat hiç kim. se yüzde yirmi vergi ile bu işe girmeğe razı olmamıştır. | Bilhassa- şanbaharda- daha Imüşkul bir vaziyette kalınacağı | anlaşılmaktadır. Çünkü o za. iman nakliyatı fazlalaşacak |i- manda hareket artacaktır. Dün akşam Ankaraya giden ,umum müdür Raufi Manyasın bu iş üzerinde alâkadarlarla te. maş etmesi muhtemeldir. | olmiyan - öğrel- da mümeyyiz seçadiği anlaşı! . mıştır, Imtihanların ciddiyetle yapılma /Sinı kemin için her dersim tertr < hanına o derste | .tisasr'olan öğ. retmenlerden mümeyyiz seçilme- gn Bine itina edilmesi İçin bütün okullara tebliğat yapılmıştır. Mudanya arasındaki vapur yapmak şyaltşmağa »i nıştır. Bu!î” l ür bugün İstanbulda bir 147 yörmek ve yine Bursayâ M mek için tarifeler yüzündef | yece İstanbulda kalmak mef riyetinde bulunmak « Jır, xü her gün Mudanyadan aKi arı Vapur vardır. Bu vapuril lenler tabiatile ancak ertesi # işlerini görebilmekte ve 1W8tâf bahları vapür kalktığından * şam da İstanbulda kalmağa W" bur olarak ancak ertesi ”) yerlerine dönebilmektedir. salılar yeni yapılacak tarift sabahları erkenden Mudsd$ bir. vapurla — Istanbula gel ve işlerini yaptıktan senrs / aynı akşam Bursaya dönmeği » temektedir. Denizyolları Â7 bu suretle tari tadi bacak, fakat v gociktiğif | bu tarifeyi ancak bir teşrinif velde tatbik edekilecektir. Adliye kadros! Müsteşar dün sa Ankaraya harelret eti n yeni Mi tiren adliyı fiz dün ya h Ütec: Ğ CA anlasılmaktadır. İ kadar 6 bin lira garfeğilmirt MErR Türk tabiiyetine !Liman Umum mü: Göçmen naklir' geçen talebeler İlk tahsillerini Türk okullarında yapacak Yabanet ilk okullarına ve or. ta derecell yabaner okullarının ilk kısımlarıma dovam eden, ya, bancı tebeasr bulunan talehe. Jerden Türkiye cumhuriyeti va. tandaşlığına geçenler muhak- kak Burette İlk — tahsillerini Türk mekteplerinde yapmak mecburiyetindedir. Bazı velilerin bu kanuna rla. yet etmiyerek çocuklarmı yine yabancı Mmekteplere devam ol. tirdikleri yapılan teftişler neti eesinde anlaşılmıştır. Bu gib! tajebelerin önümüzdeki ders yı- | n başında tasdiknameleriyle bir- likte Tesim! okullara devredil. | meleri bütün okullara tebliğ e- dlimiştir. Yürükali plâjına giderken Bir sandal devrildi, 4 kişi denize düştü Büyükadada oturan Nojad, Fikret, Zari, Sakızar isminde dört kişi bir sandala biteret PYyurükali plâjına gitlmek Üzere yola çıkmışlardır. Yolda sandal ansızın çıkan rüzgüârdan devril- miş, dördü de denize düşmiz- lerse de etraftan yetişen şandal orlar tarafından kurtarılmışlar. dır. o -—o—— Tırhan Mersine hareket etti Almanyadan gelen Tırhan va" puru dün Mersine ilk gseferini yapmıştır. Vapur Mersinden dü- erken Kıbris adasına uğraya buradan İzmir fuarma gi decekleri alacaktır. dürü Ankaraya gilti Yeni inşaat projeleri | tesbit edilecek | Devlet limanları işletmesi u. |ıtum müdürü Raufi Manyas dün akşam vokületle temaş etmek Üzere Ankaraya gilmiş: tir. Umum müdür yarın sabah tekrar şehrimise Göneceklir. Limanlar işletmesi umum Diü- dürlüğü yeni mesal proğramını bazırlamaktadır. — Programda müatacel olarak yapılacak işler vesbit edilmiştir. Bu işler arasında bilhassş biz çek limanlara iskele inşası baz- ta gelmektedir. Şimdilik Mu. |dünya, Ordu, Ereğli ve birçok | Marmara iskeleleri kışı geçtri- | cek bir şekilde tamir edilecek. ler, İlkbahardan itibaren de bü. tün Ilmanlarda yeni ve esaslı iskoleler inşasma geçilecektir. Kış mevsiminde inşa edilecek iskelelerin projeleri hazırlannı- caktır. Bugün pek harap olan Mu - danya iskelesinin tamlirine Lbaş » lanmak üzeredir. İdare bundan başka liman işletmelerini maki. | neleştirmek için de esaslı proje | |ler hazırlamaktadır. | Sovyet Sefiri Beynelmilel — Fuarın açılış merasiminde bulunmak üzere |izmire giden Sovye: Rusyanm Ankara elçisi dün akram Cum- huriyet — vapuriyle şehrimize dönmüştür. | Kuyuya düştü P Ali, Şakir ve KâmİI ismirde |üç kişi Kasımpaşada Kulaker |da Yenidere sokağında Hilmiy« | jt kuyuyu temizlerken bunlar. dan Ali Dikkatsizlik — netlcemi kuyuya düşmüş. arkadaşları ta [ rafından kurtarılmıştır. sanat eşyaları, başlandı Nâzım vapuru 2. göçmen getiriyor , Romanya ve nulııı'ııııl'ın,_ gelecek muhacırların ntf başlanmıştır, Bulgaristan muhıcıııırf"'. mak üzere Varnaya gidel Zm vapuru İlk kafile ile bİ! güne kadar limanımıza w cektir. Vapurda 2.000 def 'f, la göçmen ile bunların zirüf' , hayvanlar! dır, Vapur Himanımızda hi de mıyacak, doğru Turzlaya # 4 Yek muhacırları oraya C'”'.. caktır. Buradaki tahsffl'l 4 nede bir müddet kalacak d göçmenler sonra Anadoludt "g leştürllecekleri yerlere gev leceklerdir. ; Diğer bir vapur da hul”):;— de Köstenceye giderek ROF' y yadaki muhacırları nıklld“. tir. Teşrinisaniye kadar n.ıllf:; ts devam olunacak, by mÜC , içinde Bulgaristandan 18000 | Romanyadan da 3.400 muk” eetirilecektir. Romanyadan geleceklt Kavakta sıhh! muayenedt? çirildikten sonra Marmâ reğlisinde karaya çıkarl lardır. ö a v — Hava taarruzn denemesi İstanbula yapılacak İÜ’:J; va taarruzu hazırlıklar! € ” da çalışılmaktadır. İkinci d'n:ı; mede sokakta — vazifedir oııııV ve gazeteciler maake ile Ö? caklardır. # aA T L