3 Mayıs 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

kşaretler: ——0 - Hitlerin nutku ve küçük milletlerin endişesi Hitkefr mutku hakkında yapı Tan tefsirler aşağı yukarı biribiri- me benziyor. Bunların arasında Ro- manın tefsiri dikkate lâyıktır. Ro- ma radyosu bu nutku metin ve mutedil diye taysif etti. Roxmnan teşhisinde metanetten bahis şimdiye kadar söylenen söz- şekilde tekrar ediliyor. olma bahsine gelince, bu nutukta hakikaten göze çarpan ve mihver /— neşir vasıtaları tarafından mutedil — olduğu dünyaya propaganda edi- len bir hal vardır. Bu itidal bir sulh garantisi ola- bilmesi, bilhassa Ruzveltin mesa - jında bahsettiği küçük — devletler — Üüzerinde nasıl bir tesir yapacak - tır? Bu devletlerin — vatandaşları — bundan sonra: — *Oh, artık kurtulduk. Bun - — dan gonra rahat, rahat uyuya - biliriz. Hudutlarımız bir günde değişmiyecek, blr gecede bayra- — ğğumız kayıplara karışıyacak!,, diye bir sözü kalp kuvvetile söyliyebilecekler midır Böyle bir hüküm ve kanaale varmak bu devletler ve bir kı - — gim insanlar için mümkün de - — güildir. Çünkü her zaman hare- ketler, filller sözlerden daha O küvvetli İntibalar Mrakır ve O İnsanlar söze değil, aksiyona muhabbet verirler. Ortada bir Çekoslovakya, bir. Arnavutluk işgali hâdisesi bulunmasaydı, bu nutkun propagan Iu kıiymeti — şüphesiz ki bugünküyle kıyax — edilemiyecek bir şekilde olur - — du. Çekoslovakya ve Arnavut - — buk hâdiseleri Avrupa milletle- —wi vicdanmnı ikl sebepton dolayı — rencide etti ve itimarlı ortadan kaldırdı: “1— Avrupanın 1780 dan beri / klâsik bir ahlâk, siyaset, hukuk formülü olarak Kkabul ettiği #“millet,, hakkı işgallerle çiğ - O nenmiş bulunmaktadır. 1789 — genesindenberi bütün nosillere hayat yoliyle, talim ve terbiye “yöliyle yapılan telkinler insan- Jarı adota İnsiyaki bir şekilde millet hakkına riayete icbar et- mektedir. Hattâ millet hakkı davası Ayrupa için yalnız bi » Oyük Pransız ihtilâlile değil, — Rönesans hareketile başlar. Avrupada bütüh fikri tema - let, bütün beşeri hisler mil- et kadrosu düşünülmodikçe i- ah imkânını bulamamaktadır. 'lıı kadar maziye sahip olan ve hattâ muhafazakâr bir temayül sayılan “millet,, davasma cepr hoden uluorta yapılan tecavüz - — der yalnız münevverleri — değil, alarmdan yaraladı. ğ ' İnsanların inandıkları bir şe- ü hücam ellerindeki malı al - maktan daha çok ıstirap sebebi — Çekaklovakya ve Arnavutluk ketmiştir. Avrupada da koloni yapılabi- lir mefhumunu bütün mukaver et kısa tabirile bir anti - pati yüratmıştır. — 8 — Alman propağandası Çe- ko ya işgaline kadar Al - “man mülli vahdeti davasını ken disin9 siper edinmişti. Avfupada hâkim olan “mil - © İstismar eden Alman pror dası Alman emperyaliz - göstermeğe muvaffak ol - Vo kendisine gösterilen bu ko ortadan kaldırdı. Çokoslovakyanın bayrağı in - Hiyet,, fikrini bu suretle sene -| ni senelerce milli bir Iııı-ehıı O 2—VAKIT 3 MAYIS 1930 İnhisarların Bir Teşebbüsü Piyasaya ucuz kolonya çıkarılacak | Jdahisarlar umum müdürlüğü. nün yeni sene bütçe ve katlroları |hakkında Vekâletle temaslar yap- mak üzere Ankaraya giden umum müdür Adnan Halet Taşpınar şeh timize dönmüştür. Yeni bütçede eksper, harmancı gibi bütün teknisiyenlerle mühen- dislerin kadroalrı takviye edilmiş, maaşlara zamlar yapılmıştır. Yap rak tütün ve sigaralarımızın dış memleketlerde satışını arttırmak, tütün hastalıklariyle mücadele et. mek için da ayrı ayrı tahsisatlar konulmuştur. Ayrıca Türk tütünleri hakkın- da İngilizce bir eser hazırlanmış- tır. UCUZ KOLONYA İnhisarlar idaresi kolonya ispir. tosu fiyatlarında da tenzilât yap. matına rağmen iyi losyonların pi. yasada çok pahaliya satıldığını ve aranılan evsafı haiz olmadıklarını görerek makbul evfası haiz ve ay- nı zamanda fiyatı çok ucuz bir ko. lonya imal etmeğe karar vermiş, bu yolda çalışmalara başlamıştır. Bu kolonyalar yakında piyasaya çıkarılacaktır. ——— Yenikapı Açıklarında Bir Amele Boğuldu Dün Yenikapı açıklarında bir) deniz kazası olmuş, bir kişi boğul Müştür, Hâdise şöyle olmuştur: Belediyenin Marmaraya çöp dö ken mavunalarında çalışan Recep ıll—hde bir amele Yenikapının iki ııııril kadar açıklarında bir mavuna- 'Idın diğerine atlamak istemiş, fa- 'kat muvaflak olamıyarak denize düşmüştür. Kd Zavallıyı kurtarmak mümkün olamadığından akıntıya kapılarak boğulmuştur. bir hezlmet kaydetti, Çünkü A- manyayı sempatik göstermeğe hizmet eden maske Çek hudu - dunda yere düştü. Bu — suretle Alman — propagandası — derhal sevimsiz ve mütaarrız bir çehre balinde görünmeğe başladı. Çünkü her proprianda iİnsan ların inandığı, iİman getlidiği bir prensipe dayanır. Çekoslovakyanın — işgalinden sonra Alman propagandası sa - dece tehdidden ibaret kaldı, 'Tehdit kısa bir zaman .çin pa- nikler vücude getlrebilir Fakat prensibe istinat eden empatik bir propagandanın yerini tuta - maz, |dal bu bir propaganda mağlü- jbiyetinin telâfisi yolunda bir ha | reket gibi mütalâa edilebilir. Ve | ba nutkuün yeni bir manevra ol- | duğu hissini verecek bazı delil- | |ler de mevcuttur, Meselâ Alman | Tantının ve orada tasdik edile - cek garantinin aleyhimdedir. Münferit bir. surette küçük anlaşmalar küçük devle'ler için daha tehlikeli bir istisbal man, zarası resmetmektedir. Çünkü para, propaganda, iktısadi hu. lül, dostane tazyik sistemleri tatbik edilen küçük — levletler Çekoslovakyanın âkıbetine uğ” radıkları takdirde — “kibetleri ııııçuı- beynelmilel sHal sorma imkânmı da - bahşetmi; ccektir, Belki bunlarım hicbiri olmaz. Fakat şimdiye kadar yapıl . mış olan propağandanın ziddıni İm beynelmilel garantiden uzaklaşmış olmak küçük millet- leri endişeden kurtaramaz, Sadri BitTEM Maarif Vekâletinin mühim bir kararı Tedris saatleri değişiyor —| | Dersler öğleye kadar bitecek; sene ortasında ayrıca tatil yapılacak | Maarif Vekâleti okulların yıllık çalışma müddeti, tatilleri ı ve günlük derslere başlama saatleri üzerinde tetkikler yapmak- | | tadır, Öğrendiğimize göre okulların gerek yıllık çalışma müd. detleri, gerekse günlük çalışma saatleri üzerinde önemli değiş- meler olacaktır. | Vekâlet, okulların umumi tatil müddeti dört aydan Üç aya veya iki aya indirmek tasavvurumdadır. Buna sebep de yıllık ça- lışma devresinin az olması dolayısiyle talebenin lâyıkiyle istifade edemediği ve bu yüzden de iyi randıman almamadığıdır. Önümürdeki ders yılı başında okullar tedrisata 25 Eylülde başlam:ş bulunacaklardır. İlk okulalrda olduğu gibi bu yıl lise ve orta okullar derslerini 10 Haziranda keşecekler ve imtihanla. rın: 26 Hazirana kadar ikmal edeceklerdir. Bundan başka en mükim de gişme de okulların çalışma saat- leri üzerinde yapılacaktır. Önümlizdeki ders yılı başından itiba- ren okullar derslere sabah saat si ekizden itibaren başlayarak saat 13 € kadar beş saatte derslerini bitirmiş olacaklardır. Öğleden sonra talebeler okulda cimnastik, müzik, resimiş ve okulun diğer içtimal faaliyetlerile meşgul olacaklardır. Bu fa. aliyetlere öğretmenler nezaret edecektir. Senebaşı münasbetile yapılan üç günlük tatil müddeti yirmi güne iblâğ edilecektir. Hususi okullar da bu kayda tâbi tutulacaklardır. Günde altı saat dera yapan ecnebi ve ekalliyet okulları da derslerini öğleye kadar yapmış olacaklardır. Maarilf Vekâleti tedrisatta mühim bir değişiklik yapacak olan bu fikrin tatbik şekilleri üzerinde etüdlerine devam etmek- tedir. _Şehir meclisinde - vilâyet, Belediyî bütçeleri kabul edildi Şehir Meclisi dün Wali vejterek masraflar yukünu 8 mil. Belediye Relsi Lütf, Kırdarım| con 816,626 lira olarak kabul reflliğinde toplanmış. 919 gene. si belediye alk ve fevkalâde ve müşterek masraflar büdecleri müzakere ve kabul olunmuştur. Yeni büdcede Esnaf hastaha- nesine 3700 lira yardım yapıl- | miştır. Vali bu hastahaneyi gez. diğini ve çok beğendiğini, yeni kurulan bu müesseseye birkaç ni söylemiştir. Sıhhat büdeesl — görüşülür ken azadan Zahid Ural İstan- bul hastahacelerinde — senede 100 bin kişinin tedati gördüğü- nü, bunlardan ancak yirmi beş bininin İstanbullu — olduğunu, taçra vilâyet ve belediyelerinin Istahbul belediyes ae — yardım etmelerini istemiş'ir. Vali bu- na da cevap vermiş. taşradan | gelecek hastalar hakıkımda ha. yirandan itibaren yeni bir şe, | Sal tatbik edileceğini bu husus- kütleleri de en hassas nok| — Hitlerin son nutkundaki iti - | '3 Sihhal Vekâletin'n bir emri oluğunu süylemiştir. vilâyet ve belediye ve müş- yardım etmek lüzım geldi. | Timiştir. — Vitâyat Yü bstlediye levkalâde büdcesi de, 8607047 ira olarak tesbit edilmiştir. Büdeeler kabul edildikten ra sokaklara amudi olarak asılan levhaların — kaldırılması Hakkındaki teklif mülkiye ve kmanin encümen'ae, Yeniköy. de Güzelalipasa —mahallesinde değiştirilmesi istenen sokak L ah lerl hakkımdaki teklif mül- kiş* encilmenine hövale olun -| muştur, Haundan sonra makamın bir tezkeresi okunmuştur. Bunda çıkarılacak daha b&zt işler ol- tuBundan meclisiy İçtima müd. d-* nin on beş gün uzatıldığı bildiriliyordu. Meclis cuma gü- nü toplanacaktır. ' Belediyenin yen; büdcesi bu günlerde Ankaraya orile- cek, haziranda vak tatbikata geçilcektir, Vali büdece hakkında izaLat vermek brdre Ankaraya gidecektir. Tepebaşı bahçesinin tanzimi leri büyle bir psikoloji hal- |devlet reisi beynelmilei bir top | Si mimar Golyo — verilmiştir Götye kat'1 bir plân yapmadan evvel şehir mütehassısı Pros . tan müutalâasını almak tezini | müdafaa etmiştir. İ Tepebaşında tiyatro bimasın. | dan maada Asrl sinema binası nin da yıkılması movzuubahs - tir, Bu geniş salıaya moödern bir tiyatro binası ile bitişiğine bir bar kışmı yapılacaktır. yi çaiei Yeni Belediye Binası Yapılacak İstanbul belediyesine — yükı. | “Tepebaşı Baliçösinin | — Örner Seyföddin'in Tanzimi Kemikleri - Bastn Kurumu tarafından belediyeye yaprlan bir teşebbüs te Ömer Seyfeddin merhumun Kadıköydeki asri — mezarlığa nakli istanmiştir. Betediye şeh- rin müuhtelif mezarlıklarında bulunan meşahiri önümüzdeki sene büdcesile Edirnekapı me. zarlığıma nakledecektir, Bu a. rada Ömer Seyfeddin'in de ke- Mikleri Asrl mezarlığa defno. lunacaktır. —— Kadıköy Halinin Açılması İsteniyor Kadıköydeki sebze müstahsil şan bir bina yapılmasına ka - rar verilmiştir. Bu bina, bu se- neki fazla varidattan te'min e- meticesi olarak Çe -İgösteren hareketler ve son nu | dilecektir. Bu fazlalığın ne ka. dar tutacağı henüz maltüm de. Büdir. Bu mikdar kâft gelmezse leri ve topdancılar dün beledi. yeye müracaat ederek Kadıköy de halin açılmasını tekrar iste . mişlerdir. Bu halin açılması bir büdee meselesi olduğundan bu hususta tetkikat yapılıp müs - yent #ene büdeesinden eklene- İtahsillere son bir cevap verile. cektir. * İcektir ] teşkilâtlarında liman | | |vazifesi tekrar iade edilmiş, ken. |disi dün şehrimize gelerek Türk- tasdikten çıka- | Tn ekaletinde ” Ecnebi okuma oda- Yeni teşkilât kat'i larına son verirken şekıım aıdı (Yazan: HİKMET MÜNİR) ilbassa — şehrimizde öte. Münakale ve muhabere vekâle- denberi vakıt vakıt a. ünın' merh_z ve ona bağlı dıgır'uıım olan “ecnehi okuma oda. teşkilât projeleri tamamlanmıştır. (Jarı,, na bundan sonra müsaade A_nmuıu aldığımız — malümata Çlijmiyeceği yolunda teşebbüse göre bu teşkilâtin kati şekli $u-| Çirisildiğin? dünkü gazetelerde okuduk. Sebebi de, bu okuma odalarının, esax maksaddan u- n,, bazan |da “milliyet,, propagundasına Bi İGlverişli bi he kara nakliyatı reiğliği, tarife tica.| Çy Ç Y yEe Selmandl et dairesi relsliği, deniz nakliya- Dü itoğüliklünü — Cakdteretalü: u ği, Eman hizmetleri daire. d si rejsliği, hukuk müşavirliği, zat- r:ı:ıı:ıır:tmcuıîl b ;:'F:.:.“ işleri, muhabere ve murasele mü- şavirliği, hava nakliyatı müdürlü- | ÜTUZ okuma odaları kurmağa gü ile levazım, nakliyat ve evrak Hacedirüne, nidürlükleridir. Buna, Halkevlerinin salonla. Bu dairelere bağlı umum mü. rendah Daşliyarak, ' her semte isabet eden müsall yerlerde bi. dürlükler de şunlardır; Posta telgraf, telefon umum mü | "e7 modern oküma - odası aç- dürlüğü, devlet demiryolları u. mak suretile derhal savaşabili- mum müdürlüğü, hava yolları u- riz! mum müdürlüğü, limanlar ve de.| - Yalız şurada bir. noktaya nizyolları umum müdürlükleri. dikkati celbetmek isterim, Ec- Yukarıdaki daireler arasında "ebi okuma odalarıma devam ©. tarife âhengini temin işi tarife H-|den Türk gençlerinin bu itiya. caret dalresi reisliğine verilmiştir. | d, bir yenilik ilcasile birlikte, Karta ve deniz nakilyatları bu re-|lisan tlerletmek hevesinden ile. islik emrindedir. Fi geldiğini de kim kabul et- Kara münakalât dairesi beş şu-|mez!. O halde bizim açacağımız beden müteşekkildir. Bu gubeler. |okuma evlerinde türkçe neşri- den biri kamyonet şubesidir. Bu |yattan başka, ecnebi dillerde dur: Vekâletin bir müsteşar ve müsş | teşâr muavini bulunacaktır. Müş. zaklaşarak bazan **" teşarlığa bağlı olan teşkilât idari 5 müşavirlik, teftiş heyeti reli |şube memleket dahilinde kamyo. neşriyat da bulunmalıdır. Her net ve otobüs servislerini temin çeşid lügat bulunmalıdır. Şehir ve idare edecektir. Teşkilâtı mü- |ve memleket — guzetolerinden tehassıs teknisiyenlerle takviye e./başka muhtelif — dillerde dddi dilmiştir. İve bitaraf dünya gazeteleri- de Deniz nakliyatı dört şube, li-/ getirilmelidir. man hizmetleri de 3 şubeden mü-| — Hele şu noktayı bilhassa işa. rekkeptir. Türkiye sahillerinin al- ' vet TAzım: Türkiye hakkında ti yerinde kurulacak merkez liman ecnebi dillerde yazılmadık ki. İaizesi reisliğine bağlı olacaktır. Bütün bu teşkilât birkaç güne ka. dar Meclisten çıkacak, fakat bu ay başına yetişemediği için hazi. ran başında tatbik edilecektir. dav hükümetlmizce satın alın- maş ve alınmaktadır. İşte onlar içir dahi en müsald tetkik ze- m'nil.. ededefre e NONi okuma odaları, beynel. Bir Bineda Toplanacak |milel sahadan hu yoldu müste. Daireler tid olmalıdır. Ticaret Vekâleti müsteşarların. dan Mustafa Nuri Anıl 'dün An- karadan şehrimize gelmiştir. Haber aldığımıza göre Ticaret Vekâletine bağlı olan ve bugün aycı ayrı yerlerde çalışan Türkös fis, ölçü ve âyarlar müfettişliği i. le kontrol dalresi bir binada top. lanazaktır. 'Türkofis ikinci telsliğine tayin edilen İstanbul Türkofisi müdürü Cemal Ziyafnın şelrimizdeki eski Kadın Çorapları İpek kadın çoraplarının sağlam şekilde imalini temin için ticaret odası sanayi şubesi ile millt sana- yi birliği müştereken çalışmağa karar vermişlerdir. Millf sanayi birliği dünden itiharen bu yolda çalışmalara başlamışlar ve çorap fabrikatörleriyle temaslara giriş- mişlerdir. Bu halta içinde çorap sanayi- cilerinin de iştirakiyle ticaret oda sında umumi bir toplantı yapıla- çaktır. efis müdürlüğü vâzifesini yapmma. ğa başlamıştır. Diğer taraftan Paris ticaret ata- şeliğine tayin edilen iç ticaret u- muüm müdürü Mümtaz Rek de bu- gün vazifesi başına hareket ede. cektir. — Salih Arifin Cenazesi Galatasaray Mektebi Müdürle- rinden sevgili hocamız Salih Ari- B mağakliş 'Tütün Almak İsteyen |fin ebedi ziyalle müteellimiz, Ce. Firmal nazesi Nişantaşı Sıhbat yurdun- — Mısır devlet banka müdürü Zül fükar şehrimize gelmiştir. Mısır i- çin memleketimizden mühim mik- tarda tütün satın alacaktır. Dün. den itibaren alâkadarlarla temas- lara girişmiştir. Diğer taraftan Fransız rejisi de mühim miktarda tütün almak için müracaat etmiştir. — namazı kılınacaktır. Bütün Galatasaraylı arkadaşla- rın merhumun cenazesinde bulun- mak suretile son rasimti ihtiramı Hukuk fakültesinin gerek söz- Jü, gerekse yazılı imtihanları hiç ara vermeden birbiri arkasına ya. pılmaktadır. Talebe, rektörlüğe müracaat ederek imtihanların ara | ile istemişlerdir. Ç Rektörlük işi dekanlığa havale etmiş, Gekanlık ta imtihanların a. ra İle yapılmasını muvafık — gör-| müştür. Ti)tab kalmadı. Bunların mühim bie kısmından mühim bir mike- dan bugün öğleden evvel kaldıri- — larak Gazi Teşvikiye Camiinde