9 Mart 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8
A, 8—VAKMT 9 MART 1939 Madritteki isyaa bastırıldı Frankonun umumi taarruzu bugünlerde başlıyacak banın İspanyanın Londra sefir-! tini tanımakta berdevam oldu - Miğine tayin edileceği ÖĞTeDİl gunu, Frankocuyu tanımak için (Baştarafı 1 incide) Madrit, 8 (A.A.) — Radyoda bir nutuk söyleyen General Mi aja, cumhuriyetçi omıntaksnın yegâne hükümeti olan milf mt dafaa meclisinin bir tek gayesi olduğunu ve bu gayenin harbe insani bir tarzda ve şerefle ni- hayet vermekten ibaret bulun- duğunu beyan etmiştir. Mumatleyh, netice olarak şöy le demiştir; “Bundan böyle boş yere kan dökülmesini istemiyoruz.” Madrit, $ (A.A.) — Büyük w mumi karargâh, tebliğ ediyor: General Miaja, Cartagene ha- rekât üssünün şefinden bir tel graf almıştır. Bu telgrafta İs- yan teşebbüsünün hitama ermi: bütün hedeflerin elde edilmiş olduğu bildirilmekte ve müda- faa meclisi tebrik edilmekte- dir. Birçok siyasi ve sendika! zevat İle teşekküller hükümetle birlik olduklarını bildirmişler- dir. MADRİTTEKİ ÇARPIŞMALAI Madrit, 8 (A.A.) — Madritte dünkü gün, evvelki günden çok farklı olmuştur. Çünkü dün ko münistlerin kıyam hareketleri ezlimiştir. Tanklarla ihata e- dilmiş olan komünistler, Alba- cete'den gelen cumhuriyetçi tay- yareler tarafından bombardı” man edilmişlerdir. Bütün gün düdükler, halkı sığınaklara gir- meğe davet etmiştir. Madrit radyo Istasyonu, mü- teaddit defalar, milli müdafaa hareketine iştirak! kabul etmiş olan zevat ve teşekküllerin uzun bir Nistesini neşretmiştir. Rad- yo Istasyonu, birçok defalar Ko- münistlere hitap ederek (halk ordusunun münhasıran faşist aleyhtarı olan İspanyolların me- “nafili için mücadele etmekte ol duğunu hatırlatarak onları va- tandaşlarının büyük ekseriyeti- ni takip ve mili müdafan hare- ketine iştirak etmeğe davet ey- lemiştir. Saint - Jean - de - Luz, 8 (A. A.) — Madrit radyosu, komü- nistlerin milli müdafaa komite- sinin ultimatumunu kabul ettik: lerini bildirmektedir. KOMÜNİSTLERİ VALANSİDE N İSTEMİYORLAR Valans 8 (A.A.) — Valans be- lediye meclisi, Madridli takliden validen komünistlerin belediye meclisi âzalığından uzaklaştırıN masını istemiştir. Buna sebep, komünistlerin teecvizi kabil ol. mayan tarzihareketleridir Halk cephesinin eyalet meclisi topla- narak milli müdafaa şürasına bu cephenin fltihakını bildiren bir telgraf göndermişlerdir. Bu münasebetle kabul edilen bir karar suretinde komünist parti- sinin faaliyeti takbih edilmek te ve partinin halk cephesin- den çıkarılması istenilmekte- dir. Karar suretinde memleketin makul unsurları komünist par tisinden çekilmeğe ve halk cep” hesinin diğer teşekküllerine i- tihaka davet edilmektedir. MAREŞAL PETAİN PAZARTESİYE GİDİYOR Burgos, 8 (A.A.) — Mareşal Petain'in pazartesi günü Burgo sa geleceği Frankist mahfelle- rinde teyit edilmektedir. Bu mahfeller, mumaileyhin evvelâ itimatnamesinin bir suretini General Jordanaya takdim ede- ceğini ve askeri vaziyet hâlâ İspanyol başkumandanımın Mad rit cephesinde bulunmasını icap ettirdiği takdirde Franko İle görüşmek tizere bir tarih tesbi- tini İstiyeceğin! beyan etmekte" dir. Bu takdirde Petnin, birkaç gün San Sabâstiano'da bekleye- cek ve Fransrr Kançlaryasının büroları muvakkaten orada &çı lacaktar, Londra, $ (A.A.) — Due Dal miştir. Due, din kendi namına İngil- tere hükümetinin agremanını istemek için hariciye nezareti- ae gitmiştir. İngilterenin agremânını vere seğine muhakkak nazariyle ba- xılmaktadır. Londra, 8 (A.A.) — Dün Al senin İspanya büyük elçiliğine ayini hakkındaki istimzaca İn ziliz hükümeti tarafından mu- vatakat cevabi verildiği bildi- #llmektedir. Oran, 8 (A.A.) — Büyük bir xısmı Rus olmak üzere munta- sam pasaportlu birçok yolcular, bu sabah cumhuriyetçi İspan yuya sit üç tayyare İle buraya gelmişlerdir. Paris, $ (A.A.) — İspanyol sumhuriyet ordusundan Albay Lister, yanımda B. Delgado ve zesmt elbiseli diğer bir zabit ol- Auğu halde, bu sabah Toulouse- dan Parise gelmiş ve bir taksi ile meçhul bir mahalle hareket »tmiştir. 3ON HADİSELER NASIL İZAH OLUNUYOR Madrit, 8 (A.A.) — MİNf mü lafaa komitesi mahatilinde son hâdiseler, şu suretle İzah olun- maktadır: Bazı komünist ocaklarının »int müdafaa komitesi aleyhin- leki icraatı, komünist rüesa nın memleketin menfaatlerini deği, kendi partilerini düşün- düğünü gösterir. İki sene müd letle bunlar bilhassa orduda »altalayıcı mesalde bulunmuş - lar ve bazı harls şefler kızıl dik- *atörlüğü terviç otmişlerdir. Vakıa bazı sosyalistler mut - gi katiyön 808ya- Wet bir hattı hareket takibinde :srar etmişlerdir. Komünist hareketinin zafer noktası Negrinin muhtelif şe - hirlere komünist şefler tayin et> mek suretiyle başladığı hükü- met darbesi teşkil edecektir. İşte bu tedbirdir ki, Casado ile Bestelronun General Minja Me birlikte aksi istikametteki hü: kümet darbesini doğurmuştur. Valladolid, 8 (A.A.) — Valla. dolid, radyo istasyonundan veri- Ten bir mesajda şöyle denilmekte. dir: “Miaja ile Casado, iki seneden beri “menfur canilerle,, teşriki mesai etmeği kabul etmişlerdir. Besteiro, Largo Caballero ile beraber çalışmıştır. Bu sebeple Franko İspanyasının bu adamla- rın beyannatını ve tekliflerini s0 $uk karşılamasma hayret etme. mek lâzımdır. Frankist İspanya. nm nihai zaferi kazanması lâ - zımdır.,, Nasyonalist kumanda heyeti ile general Franko şahsen Mad » zitte vaziyetin inkişafını saati aantine takip etmektedirler. Frankist kıtalarm Madrite gi. rişini hazırlamak için tedbirler alınmıştır. Yiyecek yüklü bir çok arabalar Madrit halkı İaşe et - meğe hazır bulunmaktadır. Ga - zeteler, İspanya cumhuriyetinin inhidamını haber vermekte ve saşkumandan taarruz emrini ve rir vermez nihai zaferin istihsa! adileceğini vazmaktadırlar, Biserte, 8 (A.A.) — Bir cum huriyetei İsnanvol deniz altrse - #ilsi, yanmda bir Fransız torbi, *a muhribi olduğu halde, liman rirmistir. Frenmz mabam'arı, Henirlt —emleini aivAhian teer't etmis - tapdir, Eras bi 4--*-*'t1 gemi vi aörr svrette varr'*e», AMERİKA MADRİTİ HENÜZ TANIYOR Vaşington. 8 (A.A) — B. Rur velt, matbust mümes-İ'lerine be yanstta bulunarak Amerika hü » #ümetinin İspanyol cumhuriye . hiç bir tedbir ittihaz edilmemiş bulunduğunu söylemiştir. Bundan başka B. Ruzvelt, bir ilânharpten evvel halk arasm . da referandüm yapılmasını nâ . tık olacak bir kanunun milletin müdafaası işini ihlâl edeceğini be yan etmiştir. 'SPANYOL MÜLTECİLERİNİ KABUL EDECEK HÜKÜMETLER Paris,8$ (A.A) — İspanyol mültecilerini kabul etmeğe mu . vafakat edip etmedikleri sorulan bir çok hükümetlerden bu sabah Fransa hükümetine cevaplar gel. miştir. Bu cevaplarda ihtirazi ka yıtiar dermeyan edilmektedir. | Vasati ve cenubi Amerika mem leketleri esasen pek yüklü olan iz piyasalarını ileri sürerek şimdi - ki halde kabul edebilecekleri mü! | tecl Mmiktarmı tesbit edemiyecek | erini bildirmektedir. Herhalde kabul edilecek olan mülteciler,! ziftçiler arasından seçilecek ve! vafktarları az olacaktır. Paris, $ (A.A.) — Gazeteler Ispanya harbinin sona yaklaş.İmüstemlekesi arasındaki rabıta- darlarmın Amerikanm Avrupa .İdan bombardıman edil! tığmı müşahede etmekte ve ek - serisi bundan memnuniyet gös . termektedir. Petit Parisien gazetesi, kan dö- külmesinin artık bir saat bile azamamasını temenni ediyor ve diyor ki: Muzaffer Burgos (o İdaresinin Madritin kahraman müdafilerine mert ve kardeşçe atıfeti esirge. yeceğini zannetmeyiz. Epok şöyle yazıyor: Yeni cumhuriyetşi liderler fa. şist aleyhtarlığı göstermekle be. raber, her şeyden evvel sulh is- tiyorlar. Eğer Franko siyasi me. selelerde mukabele bilmisilde bu- lunmıyacağını ve memleket İşle. cine her türlü harlet Tİ bertaraf edeceğini resmen be. yan ettiği takdirde, bu sulh ken- diliğinden gelecektir. Journal diyor ki: İspanyol faciası üzerine artık Perdenin inmesi lâzımdır. Çün kü sulh yapıcılarının icraatını bekliyen daha başka müstacel iş- ler vardır. Odre gazetesi, bödbin gözük . mekte devam ediyor ve Franko idaresinin İtalyan ve Alman bo. yunduruğunu silkip atmaya az - mettiğini gösterir, simdiye ke - Aar ümit verle! hiç bir şey teza - hür etmediğini yazıyor. Justice gazetesi, nasyonalist - lerin münhasıran Alman ve İtsl van yardımı ile muzaffer olma . Ârklarmı ve cumhuriyeteller ta. rafında sosyalist ve amele ifti - raklarının dehsetli tahribat ya - “mrak nasvonalistlerin bü zafer- 'arine vardım ettiğini vezıvor. Ponulaire, Pewnle ve Humani. *&, İsnanyol hükümeti azalarını miAafaa ediyorlar. Ponpulaire, yüksek bir cumhu. vivetai #hsivetin hevanatını nes “44pak İaranyol hükümetinin fa. *foamı tekzin edivor ve divor ki: İtalyada memur maaşi”- rına zam yapıldı Roma, $ (A.A.) — Korporas .: vonlar merkez komitesi Duçenin başkanlığında toplanarak endüs. iri, ticaret ve ziraat igçi ve me-| murlarmın ücret ve maaşlarını vilzde 5 ilâ 10 nisbetinde artırma. | *a karar vermiştir. İş ve malü -! !iyet sigorta rantları da arlırıl . mıştır, Erzurumda kayak yarışı Errurum, $ (A.A.) — Dün Eri sarumda Gümüşhane ve Erzurum sölgelerinden 25 kayakzınm iştira! İran tazyik edecektir, “ İmiliteri General Köhlenthal'a Lej- Ak ve Kızıl de- nizler arasında Ikinci bir Süveyş analı (Baştarafı 1 incide) harbin neticesinde şimdiki Sü- veyş kanalı kapanacak, yahat tahribata uğrayacak olursa yal nız Britanya adasının bu taraf- taki Hindistan yolu kapanmış olmakla kalmıyacaktır. Aynı zamanda Musul petrollerinden istifade olunamıyacak, belki de buradaki petrol kuyuları hasım Kuvvetlerinin ellerine geçecek- tir, Bu ise İngilizler için iki baş- lı bir tehlike demektir, Fakat buna mukabil İngiliz- lerin düşürdükleri gibi Süveyş kanalından başka Filistin ve Maverayışerin arazisinden açr lacak ikinci bir kanal ile Akde- niz ve Kizildeniz birleştirilecek olursa bu ikinci kanal doğru dan doğruya İngilizlerin kendi ellerinde ve muhafazaları altım- da bulunacağından harp halin- de şimdiki Süveyş kanalımı ka- patmak İngilterenin düşmanla” Bilhassa Italya ile Habeşistan ve Somali yı tamâmen kesmiş olacaktır. Onun için İngilizler Kızılde- niz ile Akdeniz arasında sade- ce ikinci bir Süveyş kanalı aç- mak plânma çok ehemmiyet ve- riyorlar. Hattâ bundan başka Maan ile Akabo arasında doğ rudan doğruya bir demiryolu yaparak Musnl hattımı Medine- ye kadar uzatmak istiyorlar; bu suretle Muşuldan Akdenize petrol nakleden demir borular tahrip edildiği takdirde o yol dan petrol tedarikini temin et- meği de düşünüyorlar. İngilizlerin yukarıda arz ve izah ettiğimiz yeni projeleri şüp- tatbik edilecek şeylerden değil: dir; fakat tatbik sahasına yeç” memiş olsa bile resmi İngiliz mabafilinde bu tarzda projeler üzerinde çalışılmış olması gene mülümdir. Zira bu projeler bey- nelmilel mücadelelerin istikba” le nit muhtemel inkişaflarını gösteren işaretlerdir ki mahi- yetleri itibariyle İngilterenin büyük silâhlanma programına dahil bir madde olarak tasav- vur ve telâkki edilebilir. Tabii olarak bu te»s3 wi projelerin konuşulmuş olması coğrafi ve ziyeleri baımmdan mukadde- ratları Yakım Şarka bağlı olan memleketleri d» alâkadar ede- cek bir hâd'sedir, ASIM US (Harici haberler 5 PRAG — Pilsen'de bir Yahuii müesesesine dinamitle suikast ya- panlara yardım etmekten suçlu 6- larak 14 kişi tevkif edilmiştir. PARİS — Başkumandan Game- tin, Almanyanın eski Paris ateşe- yon Dönor nişanın Grand Offi- cier rütbesini merasimle vermiştir. Merasimde Almanya büyük elçisi de hazır bulunmuştur. SOFYA — Başvekli B. Kössi- vanof ile Yugeslav orta elçisi B. Yuriçiç hududun iki tarafındaki muzaaf mülkiyetler meselesinin haline matuf bir anlaşma imza ct- mişlerdir. HALIFAX (Kanala) — İki ai- Tenin oturduğu bir evde yaren çıkmuş ve beş çocuk yanmıştır. BERN — Dün akşam Bern Kan tonu hududunda 22 kişiden müte- Amerika ayân meclisi 308 milyon dol hat poroğramını kabul etti Vaşington, 8 (A.A.) — Ayan! meclisi, 358 milyon dolarlık hava TT reyle kabul etmiştir. Vaşington, 8 (A.A.) — B. Ruz İveltin hava teslihatı programı . inm, hasüs tadilât yapılmaksızm layan meclisinin kahir ekseriye « iti tarafından kabul edilmesi, hü- kümet için büyük bir muvaffâ kıyet teşkil etmektedir. Reylere müracaat edilmeden evvel Ayan meclisi demokratları- tin yekdiğerini müteakip 1937 de tukta, kongrede 4—1—39 da söy lediği nutukta ve geçenlerde mat buat milmessillerine vaki beya - natında tarif etmiş olduğu gekil- deki harici siyasetini müdafaa et miştir, B. Brakley, B. Alexandrer Ha. milton'un 100 seneden fazla bir da zuhur edecek bir harbin teh . Yikeleri karsısmda münferit ve bigâne vaziyette kalamıyacağı mütalessımda bulunmuş oldukla. Filistin konferansı Araplarla Yahudiler bir türlü anlaşamıyorlar Londra, $ (A.A.) — Yahudi Ajansı istişari komitesi, dün icra komitesine Filistin hakkınilaki mü zakerelere devam etmesini tavsi- ye etmeğe karar vermiştir. Mözakerelerin betsatle , yapıl- olmasına ve salâhiyettar makamaltın mutlak sukünuna rağ- men iyi malümat almakta olan ma hafil, Yahudilerle Arapalrın ifrat- kârane noktai nazarlarını telif sa- hasında bir nebze terakki edilmiş burane gayretleri sayesinde bir uz laşma zemini bulunmasının muh- temel bulunduğunu beyan etmek- tedir, Dün akşam İngilizlerle Yahudi- Ter, Iraklılar ve Mrsırllar arasın- da yarı resmi bir toplantı yapıl- mıştır. Yabudiler, Yahudi muhâ- ceretinin biraz tenkiş edilmesini kabul etmeğe mütemayil görün- mektedirler, Bu muhaceretin hattâ bir had na elen Araplar ise şimdi muha- çirlerin mikdarını gösterecek sa- rih erkâm irae cğilmesini istemek- tedirler. En çetin mesele, yeni devletin teşkili meselesidir. Yahudiler, ye- ni devletin Yahudi ve Arap cema- atleri arasında müsavatı zâmân al- tana almasını istemekte, Araplar ise yalnız efradın müsavatı husu sunda ısrar ederek Yahudilere nis bi temsil hakkı bahşetmeğe muva- fakat eylemektedirler. Arapların bu talepleri, Yahudi lerce, Mili Yahudi yurdunun il gasına muadil olup tamamen kâ- bulü gayri kabildir. Ruzveltin bindiği harp gemisi İki defa batırılmış Vaşington, 8 (A.A.) — Geçen- lerdeki deniz manevralırı hakkın» şekkil bir iaşe kolu kar çığı Ml kendisinden istifsarda bulunu da kalmıştır. 18 kişi kurtarılmış Tan B. Ruzvelt, kendisinin içinde sile 16 K.M, kayak mukavemet kol3 teğmen ile bir çavuş ölmüştür. | bulunmakta olduğu Houston kru- yasu yapıldı. Birinci Erzurumgücünden Sab?'ları Ukraynalı isimler altında kay- bahirleri tarafından VARŞOVA — Polonyalı çocuk vazörünün iki defa düşmen tahte! “batırılmış. hattin Ayan S1 dakika 23 saniye-| deden papas'ara karşı yapılmakta olduğunu itiraf etmiştir. Te, İkinci bölgrimn İlsan Şafak 52 daki'a 30 saniyede, Ücü'nzü Er zurungüsünden Yusuf Akay 53 dakika 28 saniyede, clan adli tokibat devam «tliyor. Bu, suretle mahküm olan. papaslarn sayısı yüzü geçmiztir, Bu beyanat, matbuat konferan. sında hazır bulunan gazeteciler a râsında büyük biz kahkaha kopar- mıştır, teslihatı programmı $ veye karşı | sın lideri B. Barkley, B, Ruzvel . | Şikagoda irat etmiş olduğu nu | olduğunu ve BE. Macdonald'ın sa) dahilinde ipkasını kabulden imti- arlık hava te rmı gösteren beyanatın; b” mıştır. B, Brakley, e İ nakliyat vasıtalarında miş olan terakkiyatı göz isirmiş ve netice olarak A rm silâhlarmı takviye jruri olduğuma işaret ot! İmalleyh, bundan başks İrat hükümet prensiplerini £X le müdafaaetmiş ve totalitef! leketlerin tazyiklerine Kar i terecekleri mukavemet"& rinde demokrasilere ikti srialarla yardım etmeğt olduğunu söylemiştir. B. Borah, bunun Brakley'den Amerika Tunus meselesi yüzünde İ edabilscek bir ihtilâfa mü? İde bulunup bulumıyacağı 9 daki mütaleası ne ol muştur. B. Brakley, menfi olarak vermiştir. Fakat Paris VW dranın hava küvvetleri merika halkında bu bo Imanları yaj karş ikla bir aksülâmel tevlit & İleceğini söylemiştir. Italyanlar Maltadaki 8 ten şikâyetçi Roma, 3 (A.A.) — İng resinin kuvetlendirilmesini müm eden yeni Malta 208 nin ilânımı mevzuu bahseğ buna,, gazetesi diyor Xi; , Memleket bu ana yasaği ne, İstihkar ve hattâ kö karşılamıştır. Ada hü davetine ne klise, ne ne de Malta eşrafı icab€t Bu menfi tezahürün m büyüktür. Çünkü demir göi tebit idarenin e yi” Maltisler, hüriyetleri | dıkça, İtalya dili bin sene kiini tekrar işgal etmedik min edilemezler, Japon tehtidin geri kalmıya6 Vaşington, 8 (A.A.) dan gelen ve Japınyanm * içinde Birleşik Amerikâ İngiltere ile bahri msi etmek niyetinde olduğu ren haberleri hakkında messillerin; heyanatta bi “id miral Leaby, şöyle de: : Ecnebi bir devletin yayi : vetini arttırması ii rikan n da aynı veçhile 1#” mesi zaruridir. , Amiral Leahy, İngili kan ve Japon filoları ç 5 » 5 - 3 nisbetinin memnuniyete şayan,, lâve etmiştir. Paris, 8 (A.A.) — Je” de Paris gazetesinin > yor: İngiliz kabinesinin viya Şark vaziyetini tetkik i aedilmektedir, Ispan| nin sona ermek üzere ” pu sırada siyasi ig tinin Uzak Şark mesel pl 11 gittikçe büyüyen bİ£ <rdilleri görülmektedi"” Çemberlayn ite Hali gel Japon muhasematıaa gib mek Üzere pek yak vi ö za fs f, zayretiz çalışacaklar! siyasi İngiltere insani Viyan ğ bazalar hariç olmak Şarktıki ticari men'as' leldar clmastıra ve boy nusta'i İngiliz ponlar taraf ndan ne seyirci kalımıyacsf”” ve hükümetinin e Jepi. Si büyük bir katiyetle A8“. sini beklemek lâz m” tehıdit Ki,
