1 Mart 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

1 MART Yeni bütçe Millet Meclisin Ankara, 28 (Hususi) — Mali. ye Vekili Fuat Ağralı bugün 939 mali yılı bütçesi esasları hakkın. da şu beyanatta bulundu: “— 1939 yılma ait bütçe pro. jesi hazırlanmış ve bugün Büyük Millet Meclisine takdim olunmuş- tur, Bu bütçemiz, 935 senesi büt. çesine nazaran on bir milyon lira fazlasiyle 260.855.000 Jira olarak tesbit edilmiştir. Varidatln masraf arasmda tam bir tevazlün ve rakamlarda tam bir samimiyet ifade eden ve cum. huriyet umdelerire ahenkli bir manzara arzeyliyen bu bütçede tebarüz ettirilmesini muvafık gör düğüm başlıca noktalar şunlar. dır: a — Memleket müdafaası hiz. metlerinin takviyesi için Mili Müdafaa grupu bütçelerine ge » çen seneye nazaran İL5 on bir buçuk milyon liralık bir zam ya. pıldığı gibi günden güne inkişaf etmekte olan ilim ve irfan mües. geselerimizin ihtiyaçlarını karşi. lamak üzere de Maarif Vekâleti! bütçesine 1,5 bir buçuk milyon, zirai mahsullerimizin ıslah ve in. kişafı işleri için (600.000) altı yüz bin ve halkm sıhhatiin ko- Yunması ve gari hastalıklarla mü, - cadele hizmetleri ve hastane gi. bi müesseelerin ihtiyaçları için de (600.000) altı yüz bin ve mem. lekette huzür ve asayişin temin me muhafazası vazife ve mesuli. yetini Üzerine alan emniyet ve jandarma teşkilâtları ihtiyacları için de seki zyüz bin liralık bir zam icra edilmiştir. Diğer dairelerin mübrem Ve Büyük Millet Meclisi Riyaseticumhur Divanımthasebat, Başvekület Devlet Şürası * İstatistik Umum Müdürlüğü Devlet meteoroloji U, Md, Diyanet işleri Retsliği Maliye Vekâleti Düyunu Umumiye Tapu ve Kudastro U. Md. Gümrükler Vekâleti Dahiliye Vekâleti Matbuat Umum Müdiirlüğü Emniyet İşleri U. Md. Jandarma Genel Komutanlığı Hariciye Vekâleti Sıhhat Vekâleti Adliye Vekâleti Maarif Vekâleti Nafia Vekâleti İktısat Vekâleti Ziraat Vekâleti Müh Müdafaa Grupu: Kara kısmı Hava kısmı Deniz kısmı Askeri fabrikalar U, Md, Harita Umum Müdürlüğü e verildi vatandaşların faydalı işleri için de bir milyon liraya yakın bir İzam yapılmıştır. Yukarıda saydığım bu zamlar, | (11) on bir milyon lirası geçen hakkuk eden varidat fazlasiyle ve (5.000.000) beş milyon lirasi da muhtelif dairelerin tasarrufu mümkün görünen tertiplerindeki tenziller ve muvakkat mahiyette, ki hizmetlerden yapılan tasarruf. larla karşılanmıştır. Gerek şimendifer, gerek sana. yi programlarımızın İstilzam et. tiği karşılıklar da ayrıca tama - men derpiş ve temin olunmuştur. Şu maruzatımla memleket ih. tiyaçları sıralanarak içinde bu . unduğumuz cihan şerajtine göre en hayati ve ehemmiyetli olanla. ri başa almmak ve vatandaşların doğrudan doğruya hayati . fantlerine taallük edenl.ri gözö- nünde bulundurulmak süretiyle 1939 yüma ait devlet ihtiyacları bu bütçemizde yer almış bulun. maktadır. Cumhuriyetin feyizli manzara e neticelerini rakamların en be. İğ Wadeleriyle sinesinde topl . İyan bu bütçemizin de gö,en cum. İ buriyet bütçeleri gibi inkişafle w, vatandaşa” iç'n büyük kolay- lıklarla tahakkuk ettirileceğini kuvvetle umarım.,. Geçen seneki bütçe müfredatı ile bu sene konan tahsisatı bildi. riyorum. Bunların mukayesesin. den hangi vekâletlerin bütçeleri. nin arttığı, hangisinin azaldığı kolayca anlaşılır: 939 3.018.000 407.000 652.000 1.300.000 348.000 212.000 646.000 628.000 20.000.000 49.738.000 1.472.000 5.515.000 5.201.000 158.000 7.400.000 11.001.300 3.565.000 8.471.000 9.835.000 16.111.000 8.382.000 3.721.000 7.370.000 98 3.918.070 406.280 651.850 1.295.620 252370 243.640 646.140 603.100 21418600 50.738.390 1471490 5.666.370 5.073.190 188.000 7.000.180 10.613.470, 3.535.810 7.991.785) 9.600.240 14.670.130 61.361.080 8.050.140 6.583.880 5.155..330 715.310 Milli müdafaa gruplarına bu sene verilen tahsisat yekünu 94.024.000 liradır. 938 senesi varidatının muhammen yekünü 249.095.402. lira di, , og” mi yere ba sine Kendi gemilerimizi kendimiz yapabiliriz, lel siyasi hâdiselerin tezabüra- “Shepard” teyyaresinin verli-İyor? Bu sorulacak bir sualdir. tı terkip edsrek bizim kengi| 7©3i bakkımdaki tahsisatın me- Madrit ve Burgos arasmda bir hayalimizde vücut verdiğimiz busan meclisince kabul edilme- mukayese yanprsak görürüz ki bir tasarvurun hakikat olabi. (*i Üzerine ayan meclis! orda on- cumhuriyet hükmeti, daima, en. mesi için bu fikrin hükümetçe | cdzeni relsi bü tayyare adedi- ternasyona! hukuka rlavet etmiş, (Baş tarafı 1 incide) İngilizler buzün Akdeniz hav- zasmda çarpışan beynelmilel hareketlere bakarak Yakın Şark memleketlerindeki vazi- yetlerini yenibaştan tanzime lü- zum görüyorlar, Filistinde Arap, Yahudi mü- cadelesinin halli için Londra hükümeti tarafından alınan ye- ni kararlar bu lüzumun bir ne- ticesidir, Gene bu lüzum dola- yısiyledir ki Filistin sahillerin- do (Hayfa, Yafa) ile Tüzilde. mhizdeki Akba körfezini ikinci bir Süveyş kanalı açmak pro Jesi hazırlanmaktadır. Akdenizle Kızıldeniz arasm- © daİngiliz imparatorluğunun is © ikbalini temin için görülen bu © faaliyetler Türk - İngiliz teşri- — ki mesaisinin deniz inşaat işle. © rine teşmili için de yeni imkân — İnr mevcut olduğunu gösterme- © ye kAfI değil midir? — Bununla bera ber, beynelmi- denlmsonmesi ve iki memleket arasında bu esas üzerinden bir anlaşma yolu aranması lâzım- dır. ASIM US D'kilide zelzele İzmir, 28 (A.A.) — Gece sanat bsşi on geçe Dikili kazasında rt saniye devamı eden yer sar- sn tısı olmuştur. Hasatat yok- tur. Polonyanın istedikleri Varşova, 28 (A.A.) — Mili bir lik kampı yüksek meclisi, müstem- leke meselesi ile nüfus ve memle- keti sânayileştirme meseleleri haki kında müzakerelerde bulunmak ü- zere bir içtima akdetmiştir. Müzakeratı meclis reisi Genera' Skwartuynski açmıştır. seneye nazaran bugüne kadar ta-| Varşovada Alman aleyhtarı nümayiş- ler devam ediyor Varşova, 28 (A.A.) — Dün Cracovle'de Polonyalı talebeler, Alman konsoloshanesi binasına yaklaşmak İstemişlerse de polis İtarafından püskürtülmüşlerdir. | Varşova, 28 (A.A.) — Talebe iler, “Almanevi”ne hücum ede- rek tesadüf ettikleri Almanlara hoyratça muamele ettikten son” ra binadaki eşya ile evrakı tah” rip etmişlerdir. Dantzig'deki Polonralı tale- benin maruz kaldığı fena mua- meleleri protesto etmek maksa- diyle üniversitede ve yüksek mekteplerde mitingler tertip e- dilmektedir. Süvari polisler sokaklarda do” laşmaktadır. Almanya sefareti kuvvetli polis müfrezelerinin himayesi altındadır. Varşova, 28 (A.A.) — Polis yeni bir hâdisenin yukuuna ma” si olmak üzere bugün tedbirler almıştır. Almanya büyük elçili- inin bulunduğu yol polis tara- fından tatulmuştur. Biçiliğin bulunduğu kısma hiç bir kimse geçirilmemektedir. Krakovi Üniversitelilerinin Nümayişi Krakovi, 28 (A.A.) — Krako- vi üniversitesi talebesi tekrar bir alay teşkil etmişler ve B. Beck'in bir mankeni ile sokak- ları dolaşmışlardır. Manken, Beck'in omuzlarında B. Hitleri B. Beck'in kulağına bir şey söy- lerken göstermektedir. Alay Al- man konsoloshaneajne gitmek istemişse de, polis buna mani olmuştur. Hariciye nazırı aleyhindeki haykırmalar fki saat devam et- miştir. Danzig'deki Hâdiseler Varşova, 28 (A.A.) — Pata jJansr, Danzizde fen fakültesin- de yeniden hâdiseler çıktığı ve sâyıca çok fazla olan Alman t- lebelerinin Polonyalı talebelere hücum ettiklerini, polisin ise müdahale edörek taarruza uğ” rayan Polonyalı talebeleri tev- kif eylediğini bildirmekte ve ân- cak Polonya komiserinin müda- halesi üzerine bunların serbest bırakıldığını Hâve eylemekte - dir. Katoviç, 28 (A.A) —D.N. B. — Teşenden bildiriliyor: Ol- sa arazisinde de Alman aleyh” tarı tezahürler vukubulmuş ve Teşen ile Trinletzde birçok Al man mağazalarının Yitrinleri tahrip edilmiştir. Varşova, 28 (A.A.) — Danzig ten faküjtesinde çıkan yeni hâ- dişeler üzerine Polonya hükü- maeti bu mektebin kapatılması- nı Danziş hükümetinden İste- miştir, Amerika Tayyare adedini 75006 çıkarıyor Vaşington, 28 (A.A.) r- Ordu- a yeniden beş bin beş yüz İnin 7500 e çıkarılması için « yan meclisine bir teklifte bu- lunmuştur. 1000 Japen öldürüldü Hong - Kong, 28 (A.A.) - ajansının bir tebliğine göre; kinin şimali garbisinde bulu. nan Pei » an - ho şehrine karşı Çin kuvvetleri büyük bir taar- ruzda bulunmuşlardır. Japonlar mağlüp olmuşlar ve 1000 kadar ölü ve yaralı bırakarak çekil- mişlerdir. Iran Veliahtı Bağdatta Bağdat, 23 (A.A.) — Suriye yolu ile Mısıra gitmekte olan İran veliahti buraya muvasalât etmiş- tir, Reisicumhur Azana istifa etti Dün Avam Kamarasında hararetli müzakereler oldi N Çemberlayn izahat verdi Londra, 28 (A.A) — Franko |faa etmeyi arzu eder, fakat mür. | mast, Ingiliz menfaati ki müzakereciri, bugün Avam Ka- marasında muhalefet lideri Atlle aşağıdaki takbih takririni okuya- rak açmıştır; “Avam Kamarasının mütaleas: şudur ki, İngilız hükümetinin ya- bancı müdahaleye dayanan İspan- yol asi kuvvetlerini şartsız ve ka“ yıtsız tanıması kasar., dostbir memleketin meşru hükümetine karşı bilerek yapıltarş bir hakaret, enternasyonal ananelerine karşı adice bir ihlâl ve bütün demokrat memleketlerin İngiltereye karşı olan itimatlarını yavaş yavaş öl- düren bir politikanm yeni bir mer haleşidir.,, B, Atlle, muhalefetin şiddetli al kışları arasında, sözlerine devam ederek demiştir ki: Başvekil, hükümetin, Franköyü tanımak kararmı mümkün olduğu kadar çabuk bir surette Avam Ka marasma bildirmek bahsinde mec lise verdiği vaadi tutmamıştır. Filhakika Fransız başvekili Da- İadye, 24 şubatta Fransız mebu- san meclisinde yaptığı beyanatta, Fransız hükümetinin 22 şubatta İngiliz hükümetinden kaber aldır ğını ve bu haberin de İngiliz hü- kümetinin Burgos makamlarını ta nımak zamanı geldiği fikrini ileri sürmekte olduğunu bildirmiştir. Demek ki Başvekilin, Avam Ka marasmda bu bahis üzerinde her- hangi bir beyanatta bulunmak im- kânına malik olmadığını #öyleâiği daha geçen perşembe günü, kabi- nenin kârarı alınmıştı. Dün Başvekil, burada, Fran, koyu tanımak hakkındaki kara. rı bildirirken gayri sarih beya, natta bulunmuş ve nihayet bu kararın hafta tatili esnasında alındığını söylemiştir. Bu tak.! dride bilinmesi! icap eden mese, le, Başvekilin kabine !le bu hu. susta istişare edip etmediğidir. Benim bildiğime göre, kabine, bu husuta bir karar almak me. suliyetini Başvekile terkeylemiş ti. Fakat her ne olursa olsun, takibedilen usul şaşılacak biru, suldür. Başvekil B. Çembarlayn, bu esnada muhalefet ilderinin sö. zünü keserek, yalnız fikir sor. duğunu tasrih eylemiştir.. Bazı genç nazırlar, derhal bir beyanatia bulunmaktan kaçın - mak için bunu bir bahane gibi e. la alabilirler. Fakat bu derece bir karar ittihaz eden Başvekilin böyle hareket etmeye hakkı yok. tur. B. Çemberlayn, herhangi bir büylük faşist konseyine hitap 6. den bir diktatör olabilirdi. B. Atice, sözlerine göyle devam etmiştir: Acaba hükümet, muhariplik hu kununu vermediği bir hüküme. ti nasıl oluyor da hukukan tanı- ! borçlarını ödemiş ve yabönci mu. haripleri geri yollamıştır. Görülüyor ki, Başvekil, enler. nasyonal hukuku ve bütün insa. ni kanunları çiğneyen bir hükü- meti daima tanıyacaktır. İngiliz man mildafilerini arkadan han. çerlemiştir. Dominyonlarda Ame rika Birleşik devletlerinde ve bü. tün dünya demokrasilerinde, bu memleketin eski bir ananesini idameden imtina eden bir hükü. mete karşı büyük bir itimatsız. lık hiasi mevcut bulunmaktadır. B. Atlee, muhalefet mebusları. nın daimi alkışları arasmda, İn. gilterenin Fransayı müdafaa et. mek azmini bildiren beyansatını da mevzuu bahsederek şunları söylemiştir: | Fransayı, B. Atlee'den sonra ayağa kal- kan Başvekil Çemberlayn sözleri. ne şöyle başlamıştır: Daima şahsıma yapılan hücum ları anlıyamıyorum. Buradaki bü tün arkadaşlarım şahittir ki ben, hükümet için nazik bir mesele dahi mevzuu bahsolsa, Avam Ka marasımı aldatmaya çalışacak ve. yahut herhangi bir müzakereyi menetmeye uğraşacak bir adam değilim, Başvekil bundan #onra, Dalad. yenin Fransız mebusan meclisin- deki beyanatma telmih ederek mevzuu bahis metni okumuş ve burada bildirilen keyfiyetin “bir karar,, olmayıp “bir fikir, oldu. Şunu tasrih eyledikten sonra söz lerfne şöyle devam etmiştir: İki arzumuz vardı. General Frankoyu tanımak zamanı geldi. ği fikrinde idik. Fakat ayni za. manda Fransız hükümeti ile tam bir ahenk muhafaza etmek isti- yorduk ve Fransanm bizimle tam hemfikir bulunduğuna dair kat'i erniyet gelmedikçe tanımak ni. yetinde değildik, Kabine, cuma gününden evvel, sarahatle, Fransanm battı hareke- tinden haberdar olamazdı. İşte bundan kKolayıdır &i, tanıma kara- tı, hafta tatili esnasında alınmış- tır. İaşe ve malzemeden mahtüm bulunan Cumhuriyet hükümeti, nihai muvaffakiyet için makul şansları mevcut bir halde müca- deleye artık devam edemiyecek bir vaziyette bulunuyordu. Esasen Cumhuriyet hükümetinin, meşru Bir hükümet gibi telâkki olunması şüphelidir. Zira, Reisicumhur B.. Azana istifa etmiştir. Nazırlardân Bir kısmı Fransada bulunmakta- İ dir, B. Negrinin askeri müşavirle- rinden bir çoğu, mühasamata ni- hayet verilmesi taraftarıdır. Hükümet, vakialardan doğan bir meseleyi halletmek karşısında bulunuyordu. Yani, Barselonanın sukutundan ve Katalonyanın zap- tandan sonra General Franko, ken disine falkiyet ve devamlılık bah- şeden bir vaziyette mi idi? Diğer taraftan cumhuriyet hü- İ kümeti, daha uzun müddet İspan- yanın meşru hükümeti telâkki 0- lunabilir mi idi? Şurasını kati surette bildiririm, ki tanıma kararımızın enternasyo- nal ananelerin bir ihlâlini teşkil etmesi şöyle dursun, bilâkis, tanı makta imtina etmek bir ihlâl o- Yurdu, Esasen tanımaktan imtina et- mekle bir şey kazanmazdık. Bu imtina Cumhuriyet hükümetine mukavemette devam için gayret! verse idi, bu bütün insaniyet ka- aunlarna muhalif olurdu. : Malritteki “şerait hakkında &| min ve yeni malümat almış bulu- anlar, böyle bir vaziyetin bir da- xika bile uzamasını isteyemezler. Prankoyu tanımaktan imtina, Cum huriyet hükümetine ve Madrit ha) na bir yardım teşkil etmiyecek- d. Tanımazzakla, yalnız, Burgos aükümeti ile münasebetleri daha güç bir hâle getirecek ve bu hü- kümet üzerinde ümit edebildiği- miz tesiri yok eyliyecektik, İspanyada Frankonun kazan- hükümetinin tanınması etrafında-|teci Transayı değil, demokrât|bir tehdit teşkil etme?- Franko ile destane ön gf b, tesis etmekle bu menfaati” tel olmasının daha kolâY önüne geçebilecekti. Tanıma keyfiyeti içiB lefetin ileri sürdüğü yi aliyeti gözönünde tu Zira, bu şartları isten harp yapmaya hazır eder. f İngiliz hükümeti, İf istiklâli ve mülki tamar kında mükerrer teminat tir, Mukabele bilmisil “İY sinde, Frankodan, en feri ği, yetleri yapmış adamlafi., tifade edecekleri umumi ğ evvelden vermesini istemek i ru değildir. Esasen Fr9 mumi bir mukabele bili pılmıyacağını, siyasi © için mukabele bilmisilde “A mıyacağın: İngiliz hük“ temin etmiştir. B, Çembarlayn, 22 şub" 489) göstan aldığı bir telgrsf “ği tür, Bu telgrafta, nasyo8f” gi panyanın harbi Ipların şartsız teslir * icap ettiği bildirilmekteği” graf, ayni zamanda İİ şerel ve haysiyetini K sl id hâkimiyetini azaltacak h€ t bir yabancı müdahale ii de miyeceğini de teyit eyle” Ri B. Çemberlayn, bu tel” kuduktan sonra sözlerisi bitirmiştir: General Frankonun vi” verliği ve âlicenaplığı ve nalist hükümetin adalet kaniyeti, cinayetler işle” # tün İspanyollar için yük” rer garantidir, ye v1 oscle , adımı İngiltere atmamışt İK ' a diye kadar Frankoyu 19 N ket tanımış bulunuyor. #4 bın vaziyeti de bizim b i Franko hükümetini mız, Burgosla münasebe" realiteye uyduran bir 5 tir. Bir mütareke akdi” dım için elimizden gel cağız. Ümit ediyoruz Kis "ef tarekehin elde edilmesi © miyecektir. O zaman, my panyollar, harabeleri “| mek, yaraları kapatmak “* yi leketlerini şerefli mazi mesut ve müreffeh bir yo” ğ Girmek için birleşenekler iğ Hariciye Vekili Savaronada p3”; Bir ziyafet Atina 28 (A. A)”. Hariciye Vekili gikrü Wi, bugün öğleden eyvah muhtelif endüstri mü ni gezmiş, öğle üzeri * bnde Hariciye dalmi rı Mavrudis ve refikafi*. verdiği öğle ziyafetini? muştur, B. Şükrü SaracoğlU yi Savarona yatında bi * vermiş ve ziyafeti par gi? | kabul resmi takip eYİ€ oh Türkiye Hariciye tm sabah, Savarona 7“ tanbula hareket ede€! Yil İNEVROZİN Baş, Dış, Nezle, Gri. Romatizma Nevralji, kırıklık ve bütün ağrılarınızı d vii veri bae, barlar lele baar al