24 Şubat 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6
6 — VAKIT 24 ŞUBAT 1939 Çemberlaynın Yeni Nutku Londra, 23 (A.A.) — B. Çem- berlaya dün akşam Lancashire'de kâin Blackburn'da bir nutuk irat etmiş ve ezcümle şöyle demiştir: — Her tarafta müthiş silâhların teraküm ettiğine şahit olduğumuz bir sırada bir nevi huzursuzluk hissetmenin önüne geçmemize im. kân yoktur, Zira ehemmiyetsiz de olsa her hangi bir hâdisenin ölüm makine- #ini harekete getirmesinden korku yoruz, Bu şerait dahilinde hükü- metimizin şimdi takip etmekte ol- duğu siyasetten başka bir siyase* #akip etmesini ancak akılsızlarla gayri mesuller veyahut cahiller is- tiyebilir. Bizim tesbit ettiğimiz si- yaset, şu suretle tarif edilebilir: Nifakları ve nizaları ortadan ka! dırmak için hiçbir fırsatı ihmal et miyecek, fakat ayni zamanda dost © darımızın yardımiyle haklarımızın ve hürriyetlerimizin bunlara taar- ruz etmek kadar kendisinde cüret görecek olanlara karşı muhafaza» sını temin için ortaya müthiş &ir kuvvet çıkaracak olan büyük bir kuvvete müstenit sulh siyaseti, Hatip, İngilterenin silâhlanma- © sanın ehemmiyetine işarei ettikten » muştur. Şimdi geniler, ve milli müdafaa için 1958 sene- sinde ihtiyar edilmiş «lan masari- fn rakamlarını saydıktan sonra şöyle demiştir; — Hiç kimse, bu zaruretin mev- cut olmasından benim kadar mü- teessir değildir. Fakat bütün bu masraflar, elzemdi. Yakın bir ma zide, esliha imalâtında geri kalmış bulunuyorduk. Fakat bü huzursuz Yuk kaynağı bhalibazırla kurutul- toplar, tayyareler ve mühimmat, fasılasız olarak ve miktarı gitgide artmak suretiyle çıkmaktadır, Mali vesait ve menabilmizin ax meti, mali kredimizi hissolunacak derecede haleldar etmeksizin mil “M müdafaamız için zaruri olan bü- © yük masraflar ihtiyar etmemize © derhal otomatik i” müsaittir, Büyük dominyonlar ve İngiltere imparatorluğu haricinde- xi müttefiklerimiz ve dostlarımız tarafından — icabında — yapıla- bileceğini kale almaksızın Şekspi- rin dediği gibit “Dünyanın üç bucağından mü- sellih olarak gelsinler, kentlileri- wi karşılayacağız.,, En büyük arzum, sulh ve itima- dın tecessüs ettiğine şahit olmak- tır ve bu itimad: temin edecek &- saslı tedbirler ittihaz edilir edil mez umumi bir itilâf ile dünya- daki silâbların tahdidini düşünme- nin mümkün olacağını zannediyo- rum, Korkuyu uzaklaştırınız, bunu olarak silâhların tabididi takip eder. B. Çemberlayn, bundan sonra B. Oliver Stanley'in önümüzdeki ay içinde Berline yapmak tasav- vurunda bulunduğu ziyaretten bahsetmiş ve İngiliz, Alman mil- Jetleri arasında daha iyi bir anlaş- ma busulünden ümitvar olduğunu söylemiştir. Londra, 23 (A.A.) — Hava ne zareti, dün sekiz milyon İngiliz N- ralık munzam bütçe projesini A- vam Kamarasına tevdi etmiştir. Bu sekiz milyon İngiliz lirasın- dan 3,5 milyonu tayyare ve kor- don balonları almmasına, 2,5 mil yon lirası yeni tayyare fabrikaları kurulmasına, yarım milyon İirası mühim İngiliz merkezlerine veri- İecek balonlar için ip mübayaa © dilmesine ve nihayet bir milyon li- rası da mevcut fabrikaların geniş- letilmesins sarfedilecektir. İNGİLTERENİN SİLAHLAN- MASI ROMADA NASIL KARŞLANDI Roma, 23 (A.A.) — Havas A janse muhabirinden ; İngiliz Avam Kamarasının İn- gilterenin silâblanmâsı için mühir krediler kabul etmesi, İtalyan ms © befilinde böyük bir tesir icra et miştir, © Bu mahafil, demokratik devlet — MA, lerin silâklanmalarınn totaliter devletlere karşı bir tahrik olduğu- nu isbata gayret etmektedirler. İtalyan güâzeteleri, silâhlanma işaretinin büyük demokrasiler ta- İafından verilmiş olduğunu, hal Yuki İtalya ile Almanyanın tesli- satın tahdidi için müsbet teklif lerde bulunmuş olduklarını yaz- naktadırlar, Giornale D'italia, , Ingiltereniz silâhlanmasının Roma ve Berlini korkutmağı istihdaf etmekte ol duğunu yazmakta ve demokrâsi- lerin silâhlarını tahdit etmekten imtina etmekte olduklarını ilâve eylemektedir. Topların miktarı mütemadiyen artmakta olmasına binden B, Çem- berlayn'in müzakerelerle aramak ta olduğu sulh, tehdide müracaat suretiyle müzakerelerde bulunmak mânasını ifade etmez mi? Bu sua li iradeden Giornale D'italia, neti- ce olarak bilhassa Amerikanın si- iâhlanması aleyhinde bulunmakta- dır. La Tribuna, Amerikanın imalât programının Avrupa milletlerin: harbe teşvike matuf olduğunu ve totaliter devletlerin Amerika aley hine kıyam etmesine bais olacağı- nı yazmaktadır. İTALYANIN AFRİKADAKI ASKERİ NE KADAR? Londra, 23 (A.A) — Avam kainarasında B. Arthur Hender- son, halihazırda şarki Afrikada mevcut olan İtalyan askerlerinin miktarı ne olduğunu sorması Üze- rine B. Butler, şu imi vermiğ» tiri “İngiltere Hükümeti, şürkt İtal yan Atrikasında bulunan kıtaat mevcudunun 69.654 olduğunu res wi bir menbadan öğrenmiştir. Fa- kat bu rakam; değişmektedir. Sen beş ay zarfın- da bu miktarın biraz arttırılmış 0! duğu zânnolunmaktadır, Bunun Üzerine B. Henderson, şöyle demiştir: İngiliz müstemlekelerinin yakın lığına binaen İngiltere hükümeti, İtalya hükümetinden bu arttırma" nın esbabını sormak tasavvurun- da mıdır? B. Butler, İngiltere hükümeti- nin her ne zaman mühim bir me- Sele mevzuu bahsolursa derhal 1- talya hükümeti ile temasa girmek- te olduğu suretinde cevap vermiş Cubufi Zaptedilemez hale kondu Paris, 28 (A.A. — Salâhiyet tar mahafi), Djiboutiye her bângi bir ecnebi devletin ani surette hücum ederek zaptet- mesinin halihazırda artık gayri mümkün bir hale gelmiş oldu- gunu beyan etmektedir. Arazi ve liman, üç bin Sene- galli, 30 tayyare, bir kruvazör, 3 torpito mubribi tarafından müdafaa edilmektedir. Bundan başka böyle bir ihtimal karşı sında cenubi Tunustan muka- bil bir taarruz yapılması muh- temeldir, Beynalmilel mü'a- dele işlerine dikkat (Be serafhı 1 #neidej sabil Türkiyeden mal mukabi- ünde tedarik ettikleri pamuğu iövize çevirmektir? Sonra dn pamuğu yarı fiya - ia dövize çevirmekten dolayı saybettiklerini yine Türkiyeye attıkları gemilerin, makinele- rin ve sairenin fiyatlarına zam mederek zarardan kurtulmak - ie? Maksadımız Almanlar böyk yapıyor, şöyle yapıyorlar diye Yalnız beynelmilel mübadele sahasında eski şartların çok de- gişmiş olduğunu O güstererek kendi milli iktisat işlerimizde do mukabil tedbirler alınması iâzım gelecoğini ifade etmektir. Zira biz ..tıe”liyatta devlet - çi olmakla beraber, . ekseriyeti devlet sermayes' * ö-yanan yahut tamam'ie devlet himaye sinde yasıyan fabrikalarm ma- mulât fiyatlarmı bile henüz kâfi derecede kontrol edemiyo- ruz. Sonra yine devlet sermna- yesile kurulmuş olan toprak mahsulleri ofisinin elindeki buğdaylara Obariçten dövizle müşteri çıkarsa (beynelmilel buğday fiyatı devlete mal ok muş fiyattan düşkündür diye satamıyoruz. Sonra İngilterede on altı mil- yon İngiliz liralık bir kredimiz var, Almanyada dahi yüz elli milyon marklık ayrı bir kreği- ye malikiz. Fakat bu iki türlü kredinin tediye şartları başka başkadır. Bunlardan başka kar- şımızda serbest dövizle, yalhnt yalnız buğday mukabilinde mal satmak istiyen memleketler de var, Devlet hesabma bir mal (meselâ bir gemi, yahut bir fabrika) sipariş edeceğimiz za- yatlar istiyoraz: Memleketimi 28 nisbetle iktisadi tediye şart- ları başka başka olan bütün bu memleketlerin muayyen bir mal mukabilinde istiyecekleri | dılar., fiyatları nasıl, hangi esasa gö re mukayese edeceğiz? Hangi- sinin bizim için daha müsait Göeülüyor'ki, beynelmilel ik- tesat sahasında bu her şekle gis rici, mütemevviç mübadele sis- temleri karşısında kendi milli menfaatlerimizi korumak için bizim de kendi mübadele işle - rimizi müstakil bir makamda temerküz ettirerek icap eden tedbirleri almamıza ihtiyaç var. Asım US Filistin konferansı Londra, 23 (A.A.) — Arap, Yahudi ve İngiltere delegeleri a. rasında ilk toplantı bu sabah ya. pılmıştır.. İkinci toplantı yarm öğleden sonra yapılacaktır. Filistin Arap delegeleri bugün. kü toplantıya iştirak etmedikle- ri gibi yarmkine de iştirak etmi. yeceklerdir. İngiliz mahfillerin . de, bu sabahki müzakelerin pek #xmimi bir mahiyette olduğu tas. rih edilmektedir. Hariciyede değişiklikler Ankara, 23 (Hususi) — Yakın da elçilerimiz arasında geniş bü değişiklik olacağı haber verilmek tedir, Tereşşuh eden haberlere göre Paris büyük elçimiz Suat Davas ve Bağdat elçimiz Tahir Lütfi le- kaüde sevkolunacaklardır. o Peşte|? elçimiz Behic büyük elçiliklerden birine terfian nakledilecektir. Berlin büyük elçimiz Hamdi A: pak mebüsluğa namzet gösterile- cektir. Balkan merkezlerindeki bazı ci- çilerimizin büyük elçiliğe tahvili dolayısiyle Belgrad elçimiz Hay- dar aynı mahalle büyük elçi tayir edilecektir, Merkezden elçiliğe (tayinleri kuvvetle muhtemel zatlar arasında şu isimler sayılmaktadır: Umumi kâtip muavini Nebil Ba ti, müsteşar Agâh Aksel, daire şef lerinden Esat teşrifat umum mü- dürü Şevket Puat Keçeci, Franko (Baş tarafı 1 incide) Üçü kruvazör olmak üzere 15 İspanyol harp gemisi, enteresan manevralar yapmışlardır. Bu es nada 200 tayyare, filonun üzerin. de uçuyordu. Paris, 23 (A.A) — Nazırlar meclisi B, Berardın Burgosdan av detinden sonra Pazartesi günü öğ leden sonra toplanarak Franko hü kümetinin (ohukukanç tanınması hakkındaki kararını verecektir, Burgosa büyük elçi göntleril mesi meselesi hakkında da ozün bir karar verilmesi çök muhtemel görülmektedir, HİTLERDEN FRANKOYA Berlin, 23 (A.A.) — Barselorn- da yapılan askerf bir geçit resmi münasebetiyle General Franko, B. Hitlere aşağıdaki mealde bir elgak göndermiştir: iyonalistler Barselona git- RM, “kabıraman” “Ame gönüMüleri muzaffer “İĞ ara- sında bulunuyordu ve İspanyol milleti bu gönüllülerin şahsında Almanyayı ve onun şefini alkışla- B. Hitler şu meakle cevap yaz mıştır; “Almanya ve onun ordusu, Al- man gönüllülerinin şanlı nasyona Tist ordu saflarında İtalyan arka- daşlarının yanıbaşında harbetmiş ve milli İspanyanın kurtulmasına nâciz bir hizmette bulunabilmiş çl maairiyle beahtiyardırlar.,, İNGİLTERE YAKINDA HU, KUKAN TANIYACAK Londra, 23 (A.A) .— Times gazetesi, İspanyol meselesi hak . kmda çerçeve içinde aşağıdaki haberi vermektedir: Öğrenildiğine göre, (kabine, Franko hilkümetini hukukan ta. nımağı karar vermiştir. Bunun | üzerine diplomatik münasebetler tesis olunacaktır, Yine sanıldı - ma göre, Fransa hükümeti de yakm bir zamanda ve İngiltere ile birlikte ayni tedbiri alacaktır. Bu suretle tanmma, iki hükümet tarafından ayni zamanda yapıl. mış olacaktır. B. Berard'n bugün Bürgosta hariciye nazırı Jorda . nayı görüşünde Paris kebinesi - nin kararından nasyonalist hükü neti haberdar etmesi beklenmek. tedir, Japon ordusundi! isyan çıktı Şungkin, 23 (A.A.) — Çin ha. va kuvvetleri Nankin civarında Japon harp gemilerine karşı taar ruzda bulunmuştur. Bir çin tay - harp elnekte olan göndermiş olduğu haberli miştir. Bu haberlerde cenli de Hongkong ile Ikin Jap09 " yaresi Japon hava müdafaa top. sunda çok ciddi bir isya?. ları tarafndan düşürülmüştür. etmiştir. Bir çok kişinin © Bu tayyare düşerken pilotu isti. | ve bin kadar askerin kamet tayin etmiş ve bir Japon miş olduğu ame harp gemisinin güvertesi zilerin.' mımtakadaki Japon aske” de parçalanmıştır. İnfilâk neti - tesinde mezkür Japon gemisi de batmıştır. Diğer bir Çin tayyare filosu, da Japonların işgali altında bu-' lunan Hisinsu'ya hücum etmiş ve Japon karargâhina bir çok bom.! ba atmıştır. Japon tesisatı hasa. | ra uğramıştır, Paris, 23 (A.A.) — Agence E conomigue et Finaneiere'in bil , dirdiğine göte, Uzak Şark Fran. sız filosuna mensup “Rigault de Genoulliy” destroyeri, Hainan a. dası sularına giderek orada de. mir atması için emir almıştır. BOĞUCU GAZLAR İSTİKA. METİNİ ŞAŞIRDI Şangşa, 23 (A.A.) — Merkezi Çinde Hoşengşiao'da Japonlar bo | Zucu gaz kullanırken rüzgürin birdenbire istikametini değiştir. mesi üzerine bizzat Japon asker. leri bu gazların tesiri altında kal mışlardır. İSYAN ÇIKTI Paris, 23 (A.A,) — Övr gaze. tesinde Bn, 'Tabouis, yazıyor: Dün akşam Çin sefareti, Çin #omhuriyeti harldye nezaretinin Hariciye Vekilim” Belgratta | Belgrat, 23 (A.A.) — Türkiye Hariciye Vekili B. Şükrü Saraç. oğlu ile Yugoslavya hariciyo-na- husus! trenle Bükreşten buraya gelmişlerdir. Aymi trenle seyehat etmekte o. Jan Yunan Başvekili B. Metaksas kendilerine samimi surette veda ederek Selâniğe doğru yoluna de. Yam etmiştir. Bakunler Belgrat merkez ga- rında Türkiye ve Yunanistan or. ta elçilerile Romanya maslahat. gâzarı ve Yugoslavya münakalât nazırı B. Spaho tarafından karşı. lanmışlardır. Türkiyenin Belgrat orta elçisi bu akşam hususi bir akşam yemeği verecektir. Yarın saat 11 de B. Saraçoğlu saray mareşalini ve müteakiben: .B. Markoviç ve Svetkoviçi ziyaret edecek ve öğ. le vakti Prens Paul tarafmdan kabul edilecektir. Öğleden onra Yugoslavya Baş vekili ve hariciye nazırı misafir. lerine Jadei ziyaret edecekler, ak- sam Üzeri de Hariciye Bakanli - ğında bir ziyafet verilecektir. B. Saracoğlu cumartesi sabahı Selâniğe gidecektir. B, Metaksas | kendisini orada beklemektedir. ROMEN MATBUATININ NEŞRİYATI Bükreş, 23 (A.A.) — ajansı bildiriyor: Romanya matbuatı, Balkan antantı konferansının neticeleri hakkında tofsiratta bulunuyor. Rador Dahili Ve Harici Kısa Haberler YAHİLI * İnğilterenin yeni Ankara büyük elçisi Sir Hiyu Naçbul memleketi- mize ve büyüklerine karşı derin mu. habbet ve sayğı hissini beslemekle. dir. Ebedi şefimiz Alalürk hakkında demiştirki: “Üfslü, bütün İağilterede büyük bir kayıp olarak telâkki edilen Ata. türkün yarattığı genç ve İleri Türki. ye hakkında hakiki bir sempati mev. cuttur, Atatürk İngilterede umumi hayranlık ve taktir hisleri uyandır. mmaştı. gelince, onunda çok taktir edildiğini yakından biliyorum. İsmet İnönü İnğilizleri Lozanda teshir etmişii. Lozan Konferansına İştirak eden İnğiliz murahhasları! İsmet İnönünün müstesnâ meziyetle. rloi taktirde müttefiktirler.” Yeni Tağiliz sefiri, son derece dos. lane olan Türkiye — İngiltere müna. sebatı, bü sahada büyük hizmetler örmüş olan selefinin yürüdüğü yolu takip ederek inkişaf eitirmeğe çalı. şacağını söylemiştir. * Başvekil Refik Saydm Amerika sefiri Nek Mureyi kabul etmiştir. * Mekteplerde #österilmesi karar- Yeni Cumhurreisi İsmet oöaline haçan Sesi Bimlerin ilk partisi ee, rek İstanbul Masrif müdürlüğünce tesellüm edilmiştir. HARİCİ: * İspanya harbinin son aldığı şe. kil üzerine İspanyanın memleketimiz deki ticaret evleri, Türk ihracat fir. Malarına müracaatla eskisi gibi tca- rel münasebetinde bulunmak arzusu. nu göstermişlerdir. Bunun Üzerine ibraca? tacirleri İktisat o Vekületine müracaat eimişler ve kendil ğe ranko hükümeti ile yapılerek ticari münasebette 7095 numarah kanunun dördüncü maddesi mucibince yüzde yüz lakas yapabileceğini bildirilmiş. tr, Yani bütün mübadeleler başabaş ME z : olacaktır. 7005 numaralı kanunun ol kuvvel maneviyeleri pök tondan bildirildiğine g tehdidi Hongkong KDR Portekiz kara sularınd8 £ ta olduğundan Macso *” valisi ile oradaki İngiliz “X solosu müşterek bir İngi tekiz hareketi etrafımda müşlerdir. ? Japonlar Macao'da bi ef meydanı inşasını Porte! er Hf etmişse de vali bu ti bul etmemiştir. Diğer taraftan Japan? cao hududunda Şungşan* çıkarmak istemişlerdir. valisi bunun Macao'nun © tini tehdit edeceğini rek Japon makamatı protestoda bulunmuştur. Henkong, 23 (AA) “A Kai.Hu ile Tai.Ping.Ko da kurulmuş olan Çin © huttma karsı Japonlar ww bir taarruzda bulunmu?” bu taarruz püskürtülmi taarruz esnasında üç askeri ölmüstür. (zi Se ee ein Ezcümle Timpul gazö' makalesinde, birbirlerin sıkı bağlarla merbut vetamamean muayyei laşma politikası takip? memleketler arasınd? gün zarfındaki görüşme politikanın O faydalar! politikaya devam azmini müncer olmasının pek “ hınduğunu büyük bir © yetle müşahede ve tesbif ve alyor ki: Dört devletin birlikle” dikleri isim onların İ daki ruhu mütemadi bi şüstermiştir. i Filhakika bu birlik, © lerin, hükümlerin ve tem mutabakatına â8i antant olmuştur. Resdi Balkan antantının Ib e beri Ieraatını ilham € bariş ülkümünü #lân et Bu ülkünün netine ol# tün yarımada devletli bir müsavat ve hudut lak surette riayet © da te tedir. Felânik um neticenin husulüne © bütün manileri orta mıştır. Daladyenin ri mr x mokratız. Ve muz için de sulhü a5 bir culbü kabul edebiiiyi A ğini biliyoruz ve sanların ölmesini ve yükselmesini dördüncü maddesi müstemlekelere | ne bir hareket bul tatbik edilmektedir. * Mısır hidivye kumpanyası yakın. do İstanbul . İskenderiye seferlerini yeniden açacaktır. Bu sefere tahsis etmek üzere Kanadadan kl vapor satıs almışlır. Ba iki vapur, evvelce yüzer bin liradan “Denizbanka” tek- lif edilmişken reddölunanlardır. Her biri beşer yaşındadır. * Ameriltanın bu sene Eze mint. kasından aldığı tülün miktarı 15 mii. yon kiloyu bulmuştur. Yeni acılan Samsun ve Bafra wmtakasında da mübayaat hararelle devam etmekte «dir, ananelerimize ve © bağlıyız. Bunun içiB *ehlikelere, her mukavemet edecek vir, Delndve, ir tahdidi tes'ihat” “) aslâ kusur etmi. gi kat buna intizaren > mun tayakkumura re söyliyerek nutkunü
