16 Ocak 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8

b a | ; : ; 8— VAKIT 16 #KINCIKANUN 1888 (Çİ EM “İnönü, tek başına bir milli kudrettir,, Moskova büyük elçiliğine ta - yin edilen Afganistanın Ankara bilyük clçisi Sultan Ahmet Hap evvelki gin yeni vazifesine git - mek üzere Ankaradan ayrılmış. tır, Elçilerin menileketimizde en kıdemlisi olan muhterem sefir ha reketinden evvel “Ulus,, tefikimi. 26 beyanatta bulunmuştur. Bu mühim beyanatın bazı kısımla - rını iktibas ediyoruz; “Günlerdenberi içinde sencle . rimin geçtiği bu yerler benim gö- Paris, 15 (A.A.) — Saat 15 de Mutuâlite sarayında radikal partisinin küçük kongresi açıl . muştır, B. Daladye kongreye al- > kışlar arasında gelmiş ve derhal Jsmda duyduğu hayranlık hisleri, | söz almıştır: |ni söyle anlatıyordu: Başvekil, kendisine müzahe- > Cumhurreisinizi ailece Zİ -| yetten geri kalmamış olar bü - yeret ettim, Bizi, ailece kabul €*. | çün partiye teşekkür ettikten jmek lütfunda bulundular. Bu mu! sonra bundan on ay önce “bu vazifeyi kabule çok istekli, bu. Junmadığı bir zamanda hüküme GU teşkil ettiğini ve o zaman Cumhuriyeti, demokrasiyi ve yurdu hürriyet usullerine göre kurtarmağa Amade olan bütün insanlara müracaat ettiğini ha. tırlatmıştır. hayranlık hislerini izhara kelime bulamıyorum, Yalnız gunu söyli. yebilirim: İsmet Mönü, tök başı. na bir milli kudrettir, bir mille. ie mesut edebilir ve onun talihi- nin maküs tarafları “varsa onu İ yenebilir, Daladyenin nutku zümde daha mukaddesleşti, de. | Milletiniz kendi evlâtları ara. zümde daha O mukaddesleşti, sından böyle bir insan yetiştirdi. Sanırım ki benden memleke , &i İçin, parlâmentonuz böyle bir mek için geldiniz. Türkiye hik . | efi Cumhürreisliğe seçtiği için kındaki sevgi hislerimi izhar j. Itihar edebilir. İsmet İnönü, iyi gin, 'ne kadar çalışsam gene mu, #MlAkım bir nümunesidir. Haya. yaffak olamıyacağım. Bu hisler, tn bütün müsbet sahalarında ür. kelimelerle ifade edilemiyecek ka nek olacak hususiyetleri vardır. dar kalbidir. Türk vatanını ve Sizin Cumhurreisiniz, bütün dün- 'Türk milletini kendi sevgili mil, Ya babaları için idealdir. Onda 3. letim ve vatanım Kadar seviyo, ile muhabbeti, evlât muhabbeti, rüm. Türkiyeyi alâkadar eden Yurt muhabbeti kadar engin ve her hâdise, bende, Afganistan j, derindir. Bir milletin saadetinin çin olan hâdiseler gibi akis bul. temeli olan kuvvetli mile hayatı du. Sizi mesut eden hâdiseler pe, 'Gİn Sefiniz kadar örnek tutula. hi de mesut eder; sizi ilzön ha, Sak insana rastlamadım. Bunu diselerden ben de hudutsuz tee, burada kaydetmeyi bir borç bi, sür duyarım, Bu cümlelerle size rim. yalnız kendi hislerimi değil, bü .İ Onun bu orijinal karakterini, tün Afgan milletinin duygula - politika ve askerlik âlemlerinin rıni anlatmış oluyorum. Geçen Mümtaz ve bergüzide hasletleri. gün bir vesile ile. bazı arkadaş, 'Je birleştirdiğiniz zaman orlaya|iadye, sosyal ihtilâfarı, Çem - larım “Türkiye kendi mömleke. “kacak olan eşsiz varlığı, cum -İberlaynin Parisi ziyareti eshâ - tiniz gibidir.,, demişlerdi, Onla . hurTelşiniz muhterem şahsında | onda Renault febriyalarımın iş. B. Dsladye yaptığından piş - man olmadığını ilâve etmiş ve çok alkışlanmıştır. Müteakiben eXonomik kalkın madan bahseden B. Dalsdye, Fransız sanayiiyin enaz diğer memleketler sanayiine müsavi olması lzumunu kaydetmiş, 40 gast kanununun ahvaje uydurul ması icabettiğin i söyliyerek $u suretle devam etmiştir: Evvelce de söylediğim gibi, sa'yin gönüllü bir şeklide gay- retleri olmamasi beynelmilel po Hüka terazisinde ağır bir tazyik husule getirmiştir. Bugün tek. rar ediyorum, gon eylül ayında memleketi harbe gürüklemek ci nal bir delilik olacaktır. İç politikadan bahseden Da kaddes şahsiyet için duyduğum ra, gu e ei ii MİLİ eee galini ve rikayek 30 teşrinisani, z 4 ye Eendi mem başın. N dçki umumi grev teşebbüsünü leketim gibi değildir. Türkiye, dan çök uzun yıllar eksik etme. | patırlatmış ve demiştir ki: kendi memleketimdir. Buradan $#in ve uzun ömürler versin. Ben, Aynı gün, İtalyan parlâmen- gibi kelimesini atınız!,, © ce Türkiyeyi sevenler için Yapı. | osunda nllmayişler yâbhdi, DE Yurdunuzdan ayrilirken neden Jtcak €n güzel temenni budur.,, i 5 eği Hu kadar teh pr e ATATÜRKÜ ANARKEN: laşına maksadiyle asra s si | aaa nn an | MAZ Ya gördüğüm muhabbet, samimiyet miz Atatürkü mücadele yalarım. vukubuldu. bugun size soruyo, ve'kadirşinaslığı ömrümün sony, | da İlk görmüş diplomatlardan bi. LD? Dİ ri eğimi ali > kadar en şerefi bir hatira o-'Tidir, Memleketimizden ayrılır - Ni EL örer Sine? arak saklıyatı ; " ken, belki bir « v : mke pl yl rr Sar mlm Tr e m ga lerimi ela De fm er ep vücüdünü olarak, İşçi sınıfının büyük bir zediniz. Vafandaşlarını; iblağ baştan aşağı barsan bir Iç çeki - #kseriyetinin fena çobanların edeceğiniz bu hisler. benim oldu, ' #iyle yerinden kalktı: Zu kadar temsil etmekte olduğum ! “© Ah Atatürk; dedi. Adını memleketin müşterek duygusu . duydukça içim Sızlıyor. Benim o. nunla o kadar çok hatıralarım var ki ciltler tutar... Bunları var. Jliğimin derinliklerinde sâklıyo - tüm. Günün birinde resmi vazi. fe hayatından ayrılıp ömrümün son yıllarımı dinlenmiye verebi - l lirsem, yalnız şarkın değil, dün . (siz halk yığınlarından müreffeh yanın en büyük adamı için olan!ve hür bir millet kuran eserini bu hatıraları, gelecek ibi öldü. Bıraktığınm yaşı. zifesini görmüştür. Bu tarihi top raklara ve bu tarihi millete mu. kadger olan da bu idi. Yeni Türk medeniyeti, bu hususi vasfi do. layısiyledir ki daima örnek tutu. Ineaktır, Hiç bir nikılâpçı O'nun kadar mesut olamamıştır, Esir ve talih- Çe SAADABAT PAKTI EBEDİ - DIR: Ekselâns büyük elçiye, gerçek. Teşmeşi için çok emek harcadığı ve dün Kamutayda tasdikinin yıl dönümünü idrak ettiğimiz Sad - dâbat paktı ile Türk — Afgan münasebetleri için neler düşün . Güklerini sorduk: Sultan Âhmet Han gunları söyledi: : “— Sandâbat paktı, dünyanın bit etmiye çalışacağım. Bu, be. Karışık ve buhranlı anlarmı yaşa nim icin ihmal edilmez bir vazi. dağı bir zamanda, dört devlet için fedir. bir emniyet temelidir. Onun fay.! Ben Türkiyeye ilk defa 1921 dalarını, bir dostluk çerçevesi i- de geldim. Henüz Cumhuriyet 1. çine zldığı dört kardeş memle .! ân edilmemişti. Memleket hülü ketin dahili nizamı İçin olduğu hayal veya ölüm mücağelesini ya , onlar için enternasyonal pıyordu. elâkki ve görüşler bakımmdan| Atatürkü o zaman tanıdım. O. da Keymetli biz hürmet ve saygr nun karşısında hayran olmâml - vesilesi olmuştur, Toprakları, iki ya imkân yoktu, Meziyetlerini Kitanm birleştiği bir yerde olan soymaya imkân olmağığı gibi. genç "Türkiye ile, üç büyük müs. Türkiyeye p ger İlk resmi elçi tâkil Asya devletinin Iurduğu hu olarak kendisini her fırsatta zi. muazzam kuvvet, bugün dünya yaret dim. Afgan milletine gulhlinün bellibaslı dayançların . ve bana hususi alâkalarını esir. dan biridir ve ebedidir. Onun e.'gememişti. bedi olmak vasfı. dört büyük dev; Onu hiç bir gün ümltsiz gör. letin. kendi milli hudutları için- m, Zaferden emin olduğunu de kendi milletlerini mesut vemü dalma söylerdi. O, milli kurtuluş reffeh etmekten başka hiç bir he. hareketlerinin alemdarı olduğu - gemonya ve toprak iddizları ol.'nu biliyordu. Bu tarihi vazifesi- mamasından İleri gelmektedir. İni hiç unutmadan Galışlı: Kisa - Saadâbat paktı; Türkiye, Af .'ne kahramanları gibi cephelerde ganistan, İran ve Iruk'ı tek bir dövüştü, zaferden sonra milli var millet haline getirmiş; bir tek Jığı ebedi bir mimar ustalığiyle vücut yapmıştır. Onun hükümle. 'sağiam temeller Üzerine kurdu. rl, zaruretlerin yarattığı geçici Harikülâde bir inşacı idi. Maddi hâdiseler değildir.” Hayattan ve manevi bütün eksiklikleri &şsiz'rağmı, hürriyetini vermeğe-uğ - milli menfastlerden alınmıştır, İbir görüşle tesbit eder, bitmez! rağtığı kendi şerefli ve asi! bay.! onun. için yaşıyacaktır. Türkiye- tükenmez bir kaynak olan ktd -'rağı gibi behjimseyen büyük sefin | den ayrılırken böyle bir &bedi!reliyle onları tamamlardı. Fse. | hareketinde, Afganistan talihi | uk bağına şahit olarak git -İrinin hiç bir tarafmın yarım ve! icin hayırlı bir fesi gördüler, Hâ. hayatın büyük gerefidir.. (noksan kalmasına razi olmamış -'diseler bu görüşü tamamlamak ŞerbiizE HAYRAN. tır : e ta gecikmedi: e Afganistan da! e” Zamanmda muhakkat dünya - kardeş ve dost Türkiye gibi Ahmet Han, İsmet Inm ön büyük #ğator Iği. Eseri Lklüline kavuştu ve mesut oldü. Mi ha mia bnn İni dans in di eneni . Üfiümmlebmnda Aikileb <a kahramanlık, fazilet, yurt sevgi. | yacağına en büyük teminat bera. | 8İ, insanlık örnekleri olarak tes-İber çalıstığı ve kendilerinde bir milleti idare ve mesut edecek me ziyetler bulduğu arkadaşları ol. duğunu biliyordu: Mili Şefiniz Jsmet İnönü, bu itibarla bu tari, hi vazifeye devam etmektedir.,, ATATÜRKÜN ELİNDEKİ AKGAN BAYRAĞI: 1921, bütün 2. Semi tarihi ekorlâriyle büyük elçinin mu - sil cahlanmıştı; “— Size, dedi, Atatürke oldu. Zu kadar Afganislana ve onun İs. tikbaline ajt olan bir hatıramdan bahsedeceğim, Bilirsiniz ki Türk milli kurtuluş mücadelesinin 94. yılı senelerinden olan 921, Alg. nistanm istiklâl hareketinin Ge sayılı senelerinden biridir. O za. man Ankarada Afgan elçiliği o. larak kullandığımız binaya, Af. gan bayrağının çekilme merasi. | mi vardı, Gazi Mustafa Kemal, o i gün, mili hükümeti temsilen ken disi bulunmek büyüklük ve jlti. fatını esirgememişti. amli esine laa iyi eşimin Sille liilimemi zem mmm elçiliğe cekti, Bütün orada bulu- İrastığı kendi şerefli ve asil bay. Ve; Afgan bayrağını kendi elile/ — nasihatlerini reddettiğini gör. i düm. İşte hattı hareketimizi hak ni eder lı gösteren en mühim sebep Yal Arap mahkilleri Filistih konfe. e PEDİ İlel alm Ai İcansında âşuğıdaki esaslara müs tallbata kati eğ İbi Kerabli OR Dn een ger üm. pl vel 5 1 — Suriye, Filistin ve Erdeni Dalâiye bundan sonra Boya. İhtiva eden ve merkezi Emir Ab. hâti hakkında izahat vermiş Ve İdullahm idaresinde Şanida bulu. dahiji karışıklarla harici z0r “İnacak olan büyük bir federal A, lukların aynı zamanlara tesadüf) rap devleti ihdas edilmesi. ettiğine işaret etmiştir. 2 — Filistin mandasınm on se. On aydenberi hükümet fkilg, müddetle İngiltereye bira”; cephede o mücadelero mecbur)lılması, Bu müdâet zarfında Fi. kalmıştır. Anlayışsızlık, fenâ listinin cenubundaki Necitte bir niyet, hattâ bazan da teşrinisa-| yahüdi memleketi tesisine çalışı. nideki siyasi umum! grev ElDİ|jacaktır.Bununlaberaber, Yahudi korkunç teşahbilsler. Dahllde!muhacereti Filistinin diğer böl - tehlikeler çoğalıyordu. BUAkis| gelerindeki' nüfusun yüzde otuz karışıklık zail oldukça, Fransa.İbeş nisbeline inğirileçektir. nin arzu ve İradesini teyit müm! 3 — Fransiz — Suriys muühe . kün oluyordu. Böyle bir vaziyet desiyle tesis edilmiş olan Lübnan hudusşuz bir surette devam 6d6|eumhariyetinin Frensiz mandası mezdi, Bundan sonraki günler,'alımda kalması. Fransanm ve imparatorluğun! 4 — Türkiyenin eski Halep vi. bütümüğünüz ve milletin haya.İlâyetinde tatmin eğilmesi. fi menfaatlerinin her türlü iç| 'Mısır mümessillerinin konfe politika endişelerinin Üstünde|ransta İngilizlerle Araplar ara - tutulmasını istilzam edecek de,İsmdaki mes&lelerde recede zorluklarla doludur. Hü./rol oynıyacakları zannedilmekte, kümet politikası hem bir barış,|dir. hem de milli müdafaa politkka- sıdır. Hükümet hiçbir sergüzeşt peşinde değildir. Fakat hiçbir şeyi feda etmek istemiyor. O, Fransız kası için hasistir, fakat Fransa menfaatlerinin bekçisi dir, z Hükümet bütün enerjisi #lo batı medeniyetine nihayet vere, cek bir anlaşmazlığın kudusuna mâni olacaktır. Fakat Fransız menfaatlerinin gerek kuvvete hi vo ye gerek hileye müracaat edil. akkında mühim müzakereler ce. mek suretiyle tehlikeye konul- KR Bu iki mesele masını kabul etmiyocektir, me Daladye Fransızlardan nizam EN k Filistin Arapların Len. ve misalemet İçinde çalışmelar; pe 7 Değil midi mı istemiş ve sözlerini şu süret, e çiğ ii gile le bitirmiştir; ki k Bunun için, Fransız birliği e mein kimlerden her gün bir kat daha kuvvet N P i bulmalıdır. Hem barışı Hem de Fransanın itilâsımi kurtaracak olan bü dış politikayı ancak bu suretle takip edebiliriz. nasyonalistlerinin Londraya gel. meden önce Kahirede elde edecek leri neticelere bağlı bulunmakta- dır. Berut, 15 (A.A.) — Dört gün. denberi müftünün .makarı olan “Cuniye,. de büyük müftü ile bil. yük Arap komitesinin azası ve “Seysel,, adalarma nefyedilmiş. ken geçende serbest bırakılan ze. vat arasında iki mühim mesele TME Paris, 15 (A.A.) — İspanyada harp sahasından gelen haberlerde, hükümetçi Ispanya kuvvetlerinin Tortoza ile Tarragone arasındaki bütün cephede ricat etmekte oldu ğu bildirilmektedir. Katalonya hükümeti, bütün işle- nun büyük eserini devam ettire. cek olan İnönü için neşriyat hâlâ devam etmektedir. Bu, insanlık âleminin; bilhassa şark memle . ketlerinin bir şiikran borcudur., MİLLİ BİLMECE: Oturduğu yerden bir anfite - atr basamakları gibi yükselmek - te olan gesre bir vedâ hüzniyiş bakan büyük elçinin son cümle. leri şunlar oldu: “— Bu güzel şehirden ayrıl . mak, Türk büyüklerinden ve Türk milletinden ayrılmak kadar be. ni müteessir ediyor. Çünkü ben onun nasil kurulduğunu, $iz bi, çok gençlerden daha iyi hağırla - rım. Ankaranın kuruluşu bana bir milli bilmece gibi gelir... Bu şehir, yerden fişkirır gibi kurul. Başvekil Negrin ve Hariciye nazı- rı Delvayo müstesna olmak üzere hükümet Valansiyaya gitmeğe ha- zırlanıyor. Başvekil ile Hariciye nazırı Prânko kuvvetlerine karşı müdafaayı idame ettirmek Üzere Barselonada kalacaklardır. Saragossa, 15 (A.A.) — Tort sa mıntakasında Yaguc ordusu, Ebre nehrinin sol sahilinde 25 ki- İometre derinliğinde olmak üzere 1.200 kilömetre murabba: vüsatin- de toprak zaptetmiş ve Barselonâ- Valansiya yolunu iki yür kilomet- telik bir kısım üzerinde kesmiştir. Bu kesilen yolun bir noktası Va beg söne kaldımı Dirt gene sonra #ASİYAAN kırk Kilamelre.ve diğer gene geldim ve bugüne kadar kal. |10ft83' da Tşrrproncden 35 kilo- drm. Bu kadar güzel bir toprak) fire mesafededir. Şimdi ara pergası üzerinde. bu kadar şii göne'e şarktanı ve cenuptan hücüm bir millet arasında, bu kadar Pa Makim mümtaz devlet adamlariyle tanış e mış olmak Ve farihi bir çok hâ,)9e Mserine yürüyordu. Bu kolordu dizelere şahit olmuş bulunmak lardan birisi e e saagetlerini taşıyan bir insanm mandaşında olup Vallanın işgalir bu zengin bakıraları uputabilece. | den şöpra Lerida - Tarigone yolu ğini nasil İasavvur edersiniz? |isükametinde ve Tarrâgdne'nin şar Sobra bilirsiniz ki vefa, bizim) kında bu şehirden 20 Kilometre milli hesletlerimizdendir. A m Çünkü pen burada bu haşletin| | Diğer kolerdu, bir taraftan Mad kayaağını buldum... p # vid «* Tarragone yolu boyunca ve AE diğer taraftan da sahil boyunca i- Susnigin Jeflemektedir. Düşlan kuvvetlerinslen bir kıs- âkıbeti meçhul |... dirk tedba senin lü Berlin, 15 (A.A.) — Havas bill nuyor. Bilkassa Ebre'nin sol sahi- diriyor: Eski Şansölye Şüşnig'in| linde alt bin kadar hükümetçi kuv âkıbeti henüz meşküktür. Viyana" vetin makâür bir halde kaldığı zan dan gelen haberlere göre, rendisi! nediliyor, i hâlâ Metropol otelinde bylünmalk-)“ Bilbao, 15 (A.A.) — Katalon- ta ve bu kış başlıyacağı evvejce bil ya cephesinden bildirildiğine göre irilmiş olan davası halkara he” General Yage kumandasındaki ce- z hiçbir hazırlık görülmemekte-, du Reus sokaklarına girmiştir. Şe r BEİ dai KY ii ei Filistin kongrf mühim bir! Konferansın toplanması Arap! «| gelmişlerdir. ri merkezi hükümete devretmiştir. ! Müşkülât yüksek K Histin işlerinin muti rn plânı dahilinde mi mek istememesindei Mutedil Arapların rap davasına hıytn ham ve konferans ması arzu eğilen Fa bulunmaktadır. j İki cihetteri Londrf ama iştirak etmek isi kur. Bunların Siyasi! temayülleri biribiriiği için aralarında 100 N cok olanları seçmek © tür, $ Bu cümleden olara$it yetin iki İuristiyande mesi Tâzimgelmekte dan biri Lübnana i1t8 tin wekmdan “Alfred ri protestan Fuat S3 tın “Seygel,, adalarfiği miş olması kendiside Yaplarımı temsil et bir hak vermektedif. Yüksek kömite katil; vermeden — evvel, Eğik ihtimal yarın İngilteiiş i üzere buradan 2g e | Başvekili Nuri Paşi Vm | taleasını soracaktır. 7 halen Kahirede topu Arap memleketleriniğiğ” iarma bildirilmesi 18 den bu husustaki K evvel ittihaz eğilmesi öç tedir, Ğ Yahudilerin geçeli ği, ransa iştirak etmey€ rlinmemekte idiler. raber bu menfi ta rinde israr etmeyecö” dilmektedir. Londra, 15 (A.A delegeri, Filistin korlğu | firak etmek Üzere N - Beyrut, 15 (A-A.) * mite, Arapların yu" konferansı görüşme kine karur vermiştir: Frankocuların zak tadır, Diğer taraftan © kardo Anglezolayı iSiğİk, diğer askeri kollar girmişlerdir. TARAGON EDİLDİ Saragossa, 15 ( rel Sanjez kumandifi Grkâsı Taragonu * Diğer askeri kollar 5 10 kilometre şar lar ve Gaya nı sında geçmişlerdir. fik“ REÜS DE iŞGME Bilbao, 15 (AA) mahfiller, Ta bu şuretle şarki şi“ en büyük Kısını Reş Taragon'g Ni Ja beraber bütün bö'EEE), kezi olduğu için İSEN reçesinde ehemmij tedir şen se BARSELONP” Barselon, 15 ( Terin ileri hareketi pılarında toplama > alınanlara vâda eÜ Caddelere geride leler batkr mukâvti mektediz. D 7 dur, “ © GENERAL BEYAN b tedir. Bu hu N iy lara bağlı d il i “le