8 Kasım 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 12

wn 12 — VAKİT 8 Teşrinisani 1934 ölçüler inkılâbımızın büyüklüğü ölçüler teşkilâtımız nasıl kuruldu ? ağ — Ölçüler kanun ve bunun ek| kanunları Ölçüler teşkilâtı hak - kında ayrıca hükümler koymuş ol- mayıp, ölçüler ve ayar işlerinin İk- tısat Vekâleti ve Belediyeler tara- fından görüleceğini senelik ve an- sızın muayene ve ayarların Bele« diyeler, ilk muayenelerle Beledi - yelerin yapamıyacakları senelik muayene ve ayarların İktısal Ve - kâleti tarafından yapılmasını bu - yurmaktadır, Bunun için, memle- ketimizde kırk bin kadar © şehir, kasaba ve köy bulunduğuna, ve - kâlet teşkilâtının pek sayılı ve öl- gülü olup her tarafa dal budak sa- lamıyacağına ve bütün belediyele- rin sayısı da beş yüz yirmiyi geç - mediğine göre, geri kalan otuz do- kuz bin beş yüz köy ve kasabamız- birinci sinif, ve merkezleri küçük vilâyet ve kaza merkezleri o olan yetmiş ikinci sınıf belediye grup | ayar memurlukları — yapılmış ve geriye kalan küçük belediyeler vi- lâyetleri içinde kalmak üzere bu gruplara bağlanarak bütün mem- lekette yük kırk belediye grup a » yar memurluğy meydana getiri) - miştir. Sonra her grupa giren be- lediyelerden nüfusları ve bütçele- ri nisbetinde ölçü normali bedeli toplanmış ve her grup merkezin » de bulunarak grupa giren bütün belediyelerin ortaklama memuru sıfatiyle ayar işlerini görecek ayar memurunun ücreti de belediyeler gene nüfus ve bütçeleri nisbetinde dağıtılmıştır. Şu kadar ki yukarı- da yazıldığı gibi normal satın al- da oturan halkın ölçü ve ayar iş - lerinin nasıl görüleceği hakkında sarahat yoktur. Ölçüler nizamnamesini de ve kâlet teşkilâtı olarak ölçüler ve ayarlar müdürlüğünün Müfettiş - liklerin bulunacağı ve belediyele- rin de ayar memurlukları olaca - ğini, belediye bulunmtyan yerler- de ansızın muayenelerin belediye vazifelerini görenlerce yapılması büyrulmakta isede 18 milyon yüzde yetmişinin oturduğu küçük kasaba ve köyün o ölçüler işinin kontrolü vekâlet (ve belediyeler teskilâtı arasında asılı kalmıştır. İşte bugünkü ölçüler teşkilâtı - mız bu ikilik üzerine kurulmuştur. ! 'ktısat Vekâletihin Vekiller Heye- tne sunduğu ilk teşkilât kadro - suna göre Ankarada bir ölçüler ve ayar - müdürlüğü ile merkezleri Ankara, İstanbul, Samsun, Mer- sin, İzmir ve Bursa olan mmtaka başmüfettişliği (oOve merkezleri Trabzon, Van, Malatya ve Kon- ya olan dört mınteka müfettişliği kurmuş, ve beş yüz yirmi yerde belediye ayar memürü bulunma - ması yüzünden bundan vazgeçile- rek Türkiyede ölçüler ( işi kadar yeni bir organizasyon şekli olarak belediye ayar © kooperasyonları, yani belediye grup ayar memur - lukları yapılmıştır. Kanun ve ni- zamname ile belediyelere yükle - nen ayar işlerinin başarılması için belediye grup ayar memurlukları en kolay, düzgün ve ucuz bir or- ganizasyon şekli idi. # Buna göre parasız ve memur - suz beş yüz belediye ayar memur- luğu yerine, merkezleri Ankara, İstanbul ve İzmir olan üç fevkalâ- de, merkezleri büyükçe vilâyet ve kaza merkezleri olan altmış yedi bu bozğunluk yolunda neden hı- kemden hiç şüphesiz daha evvel bir takım kaptanı için tabii ola- bilecek bir vaziyet mi, yoksa bir itiraz veya tenkit mi olduğunu elbet hakem, raporunda işaret etmiş olacaktır. : # VAKIT spor sahalarında dai- ma bitaraf kalmıya çalışmıştır. Yazdığı bütün yazılar apaçıktır. Bu yoldaki ülkümüz daima mem- ieket sporu, hak ve hakikattir. Netekim bu satırlar da bir haki- kat uğruna yazılmış bulunuyor. i gün bir yaşma giren ölçüler ma komisyonu tarafından satin a- Iman normallerin bu gııp merkez. | lerine dağıtılmasma, bir çok teftiş seyahatleri, tamimler, talimatna- meler, ilânlar ve sonsuz yazıp çiz- melere rağmen, bugüne kadar da- ha pek çok belediye grupu ortak memurunu tayin edemediği gibi, grupa giren belediyeler tayin edi- len memurların ücretlerinden ken- di hisselerine düşen (miktarı bile bile ödiyememektedirler. Böylece kanun ve nizamname ile kendilerine vetilen ağır külfe- tin altından kalkamıyan belediye- lerin halini gören iktısat vekâleti kendi ölçüler ve ayar teşkilâtını kökleştirmeğe, faaliyetini arttır - mağa ve ölçüler işinin ilerlemesi için esaslı tetbirler almağa başla- mıştır. İktısat Vekâletinin ölçüler in- kılâbmdaki bugünkü en esaslı ro- lünüm bu işin fen ve ihtisas çerçe- | vesinde tetkik, tanzim ve idaresi, | ölçü normallerinin tedarik ve tev- zii, ilk muayene ve ayarların ya - pilması, ve belediyelerin ayar fa- aliyetlerinin teftiş ve mürakabesi olduğuna göre, hemen ölçüler ve ayar müdürlüğü daha ziyade ge - nişletilip kökleştirilmiş, ve mınta- ka teşkilât (O Ankara, İstanbul, Samsun, Mersin ve İzmir gibi ik- tısadi ve fikri hayatımızın tekâsüf ettiği mühim şehir ve Jimanları - | mızda temerküz ettirilmiştir. İktrsat vekâletinin bugünkü öl çüler kadrosunda bir müdür, bir müdür muavini, iki fen müşaviri, üç lâboratüvar've proje mühendi- si, beş baş müfettiş, on iki müfet- tiş iki seyyar, on altı lâboratuvar ayar fen memuru, on iki kâtip ve mümeyyiz ile dört daktilo ve ste- nodaktilo çalışmaktadır. Bugünkü | günlük işleri yapmak ve ilerisi için | icap eden etütleri yapmağa yete- cek kadar olan bu kadro, elektro- teknik, gazteknik, hidrolik, optik. termik ve kalorik, fotometrik ve simikofizik avar daireleri yapılın- ca ronişletilebilir. Ölçüler ve ayar müdürlüğü çok mühim saydığı elektrik, havas: ve su sayıcıları ile ölcü (o metleri için yapılacak ayar (o dairelerin'n etütlerini bitirmek üzere © clup, bu mesaisinin neticelerini pek ya- | kında üstün makamlara verecek- tir, Denilebilir ki Türk ölçüler inkı- lâbr iyi başlanmış ve iyi başarıl » maktadır. Türk inkılâbının bu - <ocu- İ ni gözden geçirirsek, Avrupada © Müflis banker Banker Insul kimlerden yardım istemiş? Nevyork — Şehrimizde tevkif edilerek Amerika hükümetine tes lim edilmiş olan müflis banker Sa muel İnsull eski ortaklarından on atısmın muhakemesi yapılır - ken müddeiumumi, müttehemin, kendi aleyhinde yapılan takibat - tan kurtulmak için Avrupada gez- diği sırada “Avrupanın esrarengiz adamı,, olan Sir Baizl Zaharoftan yardım ve h'maye istediğini söyle miştir, : İasüll, Sir Bazil Zaharofu bir çok senelerdenberi tanıdığını iti - raf etmiş, fakat Pariste durması « nın onunla buluşmak için olmadı- ğını söylemiştir, m — ———— muşçasına gürbüz bir delikanlı - dır. Çünkü bizden yirmi yıl önce bu işe başlıyan birçok medeni mil- etleri önlemiş ve geride bırakmış bulunuyoruz Ölçüler ülkümüzün en özlü hedefi, ölçüler işinde en ileri olan milletlerle omuz omuza yürümektir. Fakat ölçü işlerimizin ileri git- mesi, memleket iktısadiyatinm bu yeni düzenden idaresi için öl - çüler teşkilâtındaki ikiliğin kaldı- tılması ve bir elde toplanması İk - sat Vekâletinin büyük muvaffa - kıyeti ve belediyelerin acizleri kar şısında günün mecburiyeti geldiği kanaati hasıl olmuştur. Gerçekten: Medeni (Avrupa devletlerinin fen ve sanat bilgi ve görgülerini almakta hiç durakla- mıyan cümhuriyet Türkiyesi, bu milletlerin ölçüler ve ayar işlerin- de bir asırdanberi yaptıkları tec - rübelerden aldıkları neticeleri ve kurdukları fen ve idare teşkilâtını memleketimizde ( tatbikte de ge- cikmiyecektir. Halbuki (ölçüler ve ayar işlerinin bir asırlık tarihi- bile belediyelerin ölçüler ve ayar işlerini beceremiyerek aciz göster- diklerini, ve ölçüler işinin baştan sona kadar (devlet elinde bulun- | ması lâzım geldiğinin bütün me - deni milletlerce tanmdığını görü- rüz. Öte yönde: İktısat Vekâletinin ölçüler teşkilâtında baştan başa genç mühendisler çalışmaktadır. Avrupanın birçok memleketlerin- de teknik okuyup memlekete dönen bu genç insanlar, öğrendik- leri ve görüp duydukları Avrupa ölçüler ve ayar düzenini memleke- timizde aşılayıp üretecek bir eh- liyettedirler, Yüksek şeflerini ör- nek alan, ve yüksek şeflerinin i- zinde ilerliyen bu gençler yazı bü- roları ve fen lâboratuvarları ile | birlikte pek az bir zamanda değil yalnız Balkanların, en düzgün, en bütün, en özlü ve en verimli ölçü- ler teşkilâtını kuracak ve Gazi ço- cukları, olduklarını, bu memleket- te çalışmağa, yer tutmağa değer - liliklerini, göstereceklerdir. Ölçüler işimizin bir yıllık şeref- li bir geçmişi, fakat daha büyük | bir geleceği vardır. Bu iş büyük - tür, fakat her iş ve ü'küde olduğu gibi ölçülü sözü ölçülü özü, ve öl- rü isi ile de örnek ve önderimiz / olan Mustafa Kemalin yüce ve ye- tisilmez benliği önünde, onun yap- tığı islerin bütünlüğü okarşısmda kücüktür, Bu kadar derin inançlı bir genç- liğin, bu kadar büyük bir sevgi ile başarmak istediği, bu kadar özlü bir iş benimsenmeğe, korunmağı alması değil, devletin, umumi :$ Bul” A Baş caralı 1 acı saylan. asu Bu hususta dün gelen ajans haberleri şunlardır: Paris, 7 (A.A.) — Radikal sosyalistlerin * takririnde siyasi | mütarekenin muhafaza edilmesi | istenmekte ve âyanın muvafaka- ti olmaksızın mebusan meclisi - nin dağıtılmasma ve muvakkat bütçenin kabulüne muhalefet o - lunmaktadır. Dün akşam Dumergin yaki - ninde bulunanlar; O radikal na - zırlarm Perşembe günü M. Du - merg, muvakkat bütçe projesini meclise tevdi ettiği zaman onun bu teşebbüsüne muhalefet ede - | ovyet inkılâbının on yedinci yıl dönümü MA ea are 3 öneli sayıtsan) böyle düşünülmiyor, maddi mü- savat, en köklü esaslardan biri sayılıyordu. Bugünse bu cere - yandan eser kalmamasına chem- miyet verilmektedir. Onun için çiftçi kendi evine ve bahçesine, kömes hayvanları- na ve davarlarına sahip bırakıl. dı. Keyfiyet ve kemiyet itibariyle | birbiririnden değişik olan işlerin ücretleri birbirinden farklı ola - rak tesbit olundu. Hünerli ve fa- al işçiler daha ucuz bir Fiatla da- ha iyi yemek yiyor, yeni apartı - manlar açıldıkça diğerlerinden önce yerleştiriliyor, istirahat ev- lerine ve şifa yurtlarına o kabul hususunda başkalarına üstün tu. tuluyor. İ “e Mütehassıs ve faal (işçilerin tar air m v l herkesten fazla kabul gördükle - | ye yi sala gl ri devlet operasında mutlaka el sanli Gİ işçileriyle karşılanmak zarure - ti demektir. o Orada zabitlerle, mühendislerle, memurlarla, ta - lebe ile karşılaşırsınız. Fabrikalar arasında, istihsa - | WE arttırmak, masrafları azalt - mak, için (“Sosyalist rekabeti” vardır. Gerçi ikinci beş senelik plâ - nın esaslarından biri sınıfsız bir cemiyet yaratmaktır. Fakat ha - kikatte sınıflar resmen kalkacak ve bununla sınıfların o birbirine | karşı düşmanlığı zail olacaktır. Yani 1937 senesinde | ihtisassız bir amele, ücretinin azlığına ve bir ira heyeti komiserinin yaşa. ! yışına bakarak buna zülüm say. mıyacaktır. Bumu zulüm sayarsa ona müsavi yaşamanın zarerle - rını anlatmak icap edecektir. Rusyada komünizm insanla. nı müsavi yapmayı ve onla. rt cemaalçe yaşatmayı gözetle - İ miyor. Fakat inkılâbın başardığı en büyük iş bir insanın iki insa- nt istismar ederek kazanç temin #tmesine mani olmaktır. İnkılâ - bın gayesi, herkesin ayni ücreti | sahibi müessese ve umumun üc- retini tediye eden hazine olma » | © Puankarenin a seder. «| ğinden bahis olarak / Kollektivizmin işlemesi ve iş | nutku müstehsi i başarması yani ayar edilmesi i- | mükerreren inkit8* çin ona bir dereceye kadar fer - | lardır. © eği diyetçilik girmesi lâzım geliyor. Sovyet Rusya -bunu bulmağa çalıştığı bu sırada diğer devlet - lerde ferdiyetçi sistemi işletmek için ona ne kadar kollektivizm katmak lâzum geldiğini düşünü - | mak nın önüne geçi için mucize lâzım” cek derecede vaziyeti. miş olduğunu söyle” Dümergin kanunu id ait projenin kabulünü”. dığımdan dolayı bu Li ” ların da iktidar me” meyi tercih eyliye€: mektedirler. Nazırlardan biri i be günü buhranm' mek için bir muci?€ ğini söylemiştir. Paris, 7 (A.A.) ““W gin istifası takdirinde j âyan meclisi reisi M- in ve yahut mebusa” si M, Fernand Bow! olacağı söylenmekt? Bu iki zat Başv etmezlerse kabine t€ Laval memür edileğ Paris, 7 ( Hususi) met bütün azasiyle İ va gidecektir. Bu den nazırlar heyetin” hükümet azası bun“ lerdir. il Nazırlar heyeti içi langıcında, radikal 498 sma mensup olan nas” dakika ayrıca müz tanmuşlar, meclise #95 etmişlerdir. Müzaker& merg, Mebusan mec liyeceği nutkun met miştir. Yakmda mecliste decek mühim münakâi; li hazırda Belçika ile zakereler dolayısiyle sırı Moskovaya gitm miştir. Temin edildiğine £ Bunun üzerine M. V nun radikal sosyal istifası manasını ix“ n etmediğini sormuşiu”” M. Heriyo, radils#* nazırlarla ; Perşembe sabahı lan nazırlar meelisidi kararı tehir ettikleri” tir. Bu sırada radi ti grupu hükümetle rek Perşembe günü lacaktır. Eğer M. Hariye edecek olursa, M. 2“ # hal hükümetin istif İ ni ortaya koyacakt!”" O * İ Meb'usan med” hadise! Paris, 7 (A.A) Meclisinin celsesi, İl Aleksandr ile, Hi müteveffa Bartu v0» Puankarenin hatıra line hasredilmiştir. Merasim esna! ti mebuslar ayağa © de komünistler ye” pmdamamak sebetsizlikte bulun” Başvekil M. Dw” dar ölülerin hatıresi nutuk söylemeğe * | man ise yalnız kop? sosyalistlerin eks€ nü i görüştür. Jin , # > m suretiği y a,