20 Ekim 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8

e $ — VAKİT İspartada Halıcılık ve gülyağcılık milli bankalar idara eşe 2 ii | tarafından A Isparta İsparta, denilince en evvel akla gelen şey halıcılık ve gül yağcılıktır. Bura” | da yapılan halı ve gül yağları dün yanın her tarafında tanınmış ve şöhret almıştır, Bir zamanlar bu Iki madde vilâyetin mühim bir vari dat kaynağı olmuşken son zaman- larda fiyatların düşmesi ve bir ta- kım mutavassıtların da hileye kal- kışması bütün bütün piyasayı ber- | Bereket versin ki hü- bat etmiştir. kümetimizin tedbirleri imdada ye tişmiştir, bu iki madde bundan sonra bir kalkınma husule gelmesi ümit ediliyor. Hükümeti- miz tarafından verilen karar üze- rine milli bankalarımız bu iki mad deyi'doğrudan doğruya kendileri idare eylemeğe başlamıştır. Evvelce halılara hileler karış- tırarak umumun rağbetini kıran- lara ve fena halılar yaparak piya- saya çıikaranlara bundan sonra mey | dan vermemek için iplik fabrika- sının idaresini Sumer bank kendi üzerine almıştır. Bu fabrikada ip- likler yapılarak boyanır, tüccarla- ra satılır, onlar da evlerdeki tez- gâhlara dağıtırlar, Halılar dokun- duktan sonra tekrar fabrikaya ge- lir. Evvelâ yıkanır, sonra kurutu- lur, kırkılır, ütülenir ve temizle- Sonra ticaret odası Eksper he- yeti tarafından muayene edilir, soğuk damgalar konur, sahipleri- ne teslim olunur. Şehirde (1600) kadar hal tez- gâhı vardır. Beher tezgâh vasati | beş kişiyi işgal eylediğinden mem- leket nufusunun hemen yarısı bu yüzden geçinmektedirler. Boyala- rn bas olması desenlerin iyi seçil mesi yüzünden İsparta halıları çok rağbet kazanmıştır. Boyalar kâmilen istim boyasıdır. İpliğin yüzde 85i yapağı ve yüzde 15i yün ve tiftik olarak intihap edilir. | Tabakane kırkıntısın yünler bura- | ya giremez. Halılar 8 buçuk san- tim genişlikte 22 sıra pamuk iplik «ve 8 buçuk santim uzunlukta 28 düğüm bulunmak üzere imal olu- nurlar, Halılar istandarize edildikten | sonra kenardaki beyak saçaklar üzerine soğuk aliminyum damga- lar vurulmaktadır. Bazı hilekârlar halılarmı sattıktan sonra alan a- dama: (Artık bunların size mu kalmadı!) diyerek bu damgala rı koparıp kalitesi düsük halılara yapıştırmak suretiyle müşterileri iğfal etmektedirler, Fabrika idare si, halkım bu damgalarâ dikkat &- derek aldanmamalarını rica et- (Hususi) — İsparta, | . : l üzerinde luzu- | 20 Teşrinlevel 1038, iki saat ediliyor i lışmaları ve kendi malzemeleri ile | 1 Türkiyenin Muvattakıyetl | adiğğeika elçisi görüşlerini anlatı Köylülerimize bir örnek.. Babaeski (Milli gazete) — Ev- | velki gün, ötedenberi faaliyeti ve umranı söylenen Kırıkmusa köy ne gittim. Kırıkmusa köyü Lüle- burgazla Babaeski kazaları hu » dudu üzerinde ve Lüleburgaza ta- ri 200 hanelik büyükçe bir köy - Tür. Bu köy halkı Pomaktır. Fa- at senelerdenberi hiç bir teşvik ze tahr'ke hacet kalmadan arala- ında yaptıkları bir aht üzerine hemen hemen Bulgarca konuşmayı terketmiş - | lerdir. Bugün bu ahtin neticesi olarak 20 — 25 yaşındaki kadn erkek gençlerin hiç biri Bulgarca bilmiyorlar, Köylü geçen sene sırf kendi ça- İ Maarif Vekâletinin nümunesine iplik fabrikası Bu halıcılık, yalnız vilâyet mer- kezinde değil, Eğirdir, Uluborlu le Keçiborlu ve Ata Bey nahiyele- | rinde de yapılmaktadır. Şimdi iyi | | halının metre murabbaı burada 9 buçuk 10 liraya alınabilmekte- | i dir. Tamgasız ve aşağı cins halıla- İ rm metre murabbaı 8 — 8 buçuk | liradır. İplik fabrikasının temeli | 1925 senesinde atılmış, bir sene İ sonra inşaatı bitirilmiştir. Ragıp Kemal Akhisarda feci İ bir kaza Akhisar Çınarlı mevkiinde | sağır Mustafa isminde bir adam, | | karısı Züleyha ve kızı Hatice ile birlikte bağının damında oturmak | tadır. Gece yağan yağmurların | i şiddetlendiği bir vakitte bağ da - İ mı birdenbire çökmesiyle Züleyha i ile Hatice hanımlar enkaz altında | kalmışlardır. Mustafa ağa ile diğer bir erkek | o esnada dışarıda bulunuyorlardı. | Damın yıkıldığını görünce onlar da korkularından baygın bir hale gelmişlerdir. Yıkıntıyı haber alan kaza jan- darma kumandanı, kaza mahalli- | ne gitmiştir. Enkaz altından çıka» rılan kadınların öldükleri müştür, görül- Yaş üzüm ihra- catımız . | İzmir, — Limanımızda bulu - nan İsveç bandıralı Vasaland va - puru İimanımızdan hareket ede - rek doğruca İsveçin Göteburg li - manına gitmiştir. İzmir sebze ve meyvacılar kooperatifi tarafından Vasaland vapuriyle İsveçe üç ton | yaş üzüm sevketmiştir. Bu üzüm - ler Ödemiş mahsulünden olup iti - i nalı bir şekilde ambalaj edildik « ten sonra vapurun soğuk hava de - polarına konulmuştur. Vapur on bir günde Göteburg limanına va - racaktır. İsveç vapur kumpanyaları u - mum müdürü M. Vetter İzmir a « centesi M. Karlo Sperko yaşü- zümlerimizin naklini ve Göte- berg'ta kooperatif vasıtasiyle sa « tışının teminini deruhte etmiştir. | ayyy yy yy yyl “Yarm Dünya Alevlenirse,, tefrikamızı, yazımızın çokluğun- | dan bugün koyamadık. Özür dile- | riz. A uygun beş sınıflı kârgir bir mek- tep yapmışlardır. Mektebin usta- si, gehe kendilerinden Ahmet us- tadır. Mektebe bu sene 189 muhtelit talebe kaydedilmiş ve mektebin müdürlüğü İsmet H. namında bir genç muallimle Sabri ve Salim is- minde İstanbul i binin bu sene mezunlarından iki muallim beyin idaresine verilmiş | ve bu üç genç elinde Kırıkköy ço- cukları çok istifade edecekler - dir. Köyde nazarı dikkatimi celb- | eden bir şey oldu: Bugün bir çok vilâyet merkezleri ile kazalarda bile olmadğı halde bu köyün bü- tün kenar ve orta sokak ve cad- deleri kırma taşla şose olarak tan zim edilmiştir. Kasabalarda evi- mize gidinciye kadar çamur için- de kalırken bu köyde oturanlar köy çinde çamur görmüyorlar de- mektir. Köyün muhtarı Mustafa Efen- di ve arkadaşları Kara Hasan ağa ve Halil ibrahim Efendiler köyün ihtiyacı için çok çalışmaktadırlar. Bu sene için suya çok muhtaç olan köylerine arteziyen usuliyle su getirmeği karara alıp müteah - hidine tevdi etmişlerdir. Esasen şirin olan Kırıkköy ehil ellerde bir kat daha güzelleşmiş- tir. Bu köy, umranı dolayısiyle Trakya köylerine nümune olabil- mekle beraber Trakya ve bilhassa | Babaeski, (Burgaz, Hayrabolu kazaları köylerinde çok bulunan ve ahalisi Pomaklardan ibaret o - lan Mandıra, Pehlivanköy, Çer « | kes müslik gibi köylere de Kırık- köyünü ana Türk lisanma olan | sevgi itibariyle nümune olarak gösterebiliriz. 1935 beşinci izmir panayırı İzmir — Beynelmilel 1935 be- şinci İzmir panayırı bu senekin- den daha parlak bir şekilde açıla- caktır. Şimdiden hazırlıklara baş- lanmıştır. İkinci teşrinin ilk haf- tasında panayır komitesi toplana- caktır. Bu sene panayır zamanım- da İmanımıza seyyah vapurlarının uğramasını temn için Turist acen- talarına ve klüplerine mektuplar gönderilecektir. Türk Ofis panayıra, gerekse muhtelif mah- sullerimize ait broşürler; bastı- rılacak ve dünyanın her tarafm- daki ticarel müesseselerine göm derilecektir. tarafmdan gerek yirmi beş senedir | muallim mekte | di hal anlamışsınızdır. e İstanbula İ girer girmez Boğaziçinin roman - i ükve sihirli cazibesine tutulur ve İ bu şehrin haşmetini anlarsınız. İs İ tanbulun paha biçilmez koleksi- yonlarını ziyaret ve harikülâde (Baş tarafı 1 Lici sayıtada) İ | | mimari abidelerini seyretmek için saatlerce, günlerce, hattâ hafta - larca gezersiniz. Bununla bera * ber Türkiyeyi ziyarete gelen alel - âde bir seyyah, gördüğü maddi e - serlerle o derece meşgul olur ki, en ehemmiyetli telâkki ettiğim şe- ye dikkat etmez. O da: Türkiye- İ nin Cumhuriyet idaresidir. Büyük bir adamın — çünkü Mustafa Ke- mal büyük bir adamdır ve tarihte de daima büyük bir adam olarak yaşıyacaktır — kıymetli liderliği altında, bu devletin cumhuriyet idaresi kurulmuştur. Başta bu - İ lunanlar bu idareyi o kadar esaslı bir surette ilerletmektedirler ki a- tiye ait bütün mesuliyetleri çekin- meden üzerlerine alabilirler. Ga- zinin bugün etrafını çeviren muk- tedir arkadaşları dünyadan çekil- dikleri zaman, arkalarında bıra- kacakları halk kütlesi o yükü ve bu müesseseleri matlüp şekilde yürütecek iktidarla mücehhez ola- | caktır, İstanbulu ziyarete gelen kim- seler, Ankaraya kadar uzanacak olurlarsa hayretler içinde kalacak- lardır. Bir kaç senelik bir zaman içinde ne kadar mükemmel bir şehir yapıldığını göreceklerdir. Bu terakki bizim garp şehirlerimizde bir kaç sene evvel gösterilen ha- rikulâdelikleri andırıyor. Ziya- retçilerin görecekleri şeyler Katfı- sında takdirden başka bir his bes" lemiyecekleri muhakkaktır; fakat belki de hükümet merkezinin “Şehirlerin Kraliçesi,, ve “Allahm yarattığı şehir,, isimleriyle maruf olan İstanbuldan kaldırılarak An- karaya taşınmasının sebeplerini anlıyamıyacaklardır. Lâkin bu meseleyi tetkik edecek olurlarsa, bunun halledilmesi (o lâzım gelen siyasi bir cephesi olduğunu göre - ceklerdir. Türk devletinin inkişafı için Türkiye halkını siyasi sahada kar- şılaştırabilmek maksadiyle büyük lâzımdır. Türkiyeye gelen ecnebiler zira- atle çok alâkadar olmaktadırlar, İ Nufusun çoğunu çiftçilerin teşkil ettiğini, toprak mahsulünün hal- kı ancak iaşe edebilecek miktarda olduğunu ve fenni idare ile halkın yaşayış standardını oyükseltmeğe çalışıldığını görüyorlar. Bu gibi fenni idare sistemleri (o filhakika çok iyi şeylerdir; fakat Türkiye İ halkmı yükseltmek gayretiyle bu idareyi tatbikat sahasında da ta - kip etmek lâzımdır. Türkiyeye gelen etnebiler tah- sil ve terbiye sistemiyle de çok a- lâkadardırlar. Hükümetin ceha- lete karşı mücadele açtığını ve €s- ki Türk harflerinin yerlerini lâtin harflerine bıraktığını görürler. Bunun bizim garp usullerimize karşı yapılan bir iltifat zanneder- ler. Bilmiyorlar ki bir Türk çocu- ğu eski harflerle okumayı üç se- nede öğreniyordu; halbuki lâtin alfabesiyle bu işi bir senede yapı- yor. Bu misalleril'bir kaç misline çı- karmak kabildir. Bunlar içinde | en büyük hakikat şudur: bir yaratıcı gayretin gösterilmesi | Türkiye hükümeti bir | riyet idaresi kurmuştur “* İ renin muvaffakiyeti için” nü işletmeğe muktedir getirmek üzere hazırlamik t tindedir, g Muhterem efendiler! lerinin bugünkü inkişi de demokrat müesseselef* mücadele edilirken, hatti Fransada halk o eski ” müsavat, uhuvvet,, keli” layla yadederken Türkiy© huriyet idaresi kurulmasi san telâkki edeceğiniz bir değil midir? Türkiyede vaziyete lanlar hükümete istedik de bir model verebilirl bert ile Sullivanın ooP* Rus, Fransız, Türk vey? olması muhtemel olan V€ İngiliz olduğu meydana * adamdan pi di saçma sözleri hatırla! hareketi tefsiren anlatı yorum ki iktidar mevki hükümetlerini istedikle'i koyabilirlerdi; fakat uz” müllar ve uzun tecrübel€” sinde Türkiye CumhuriY©. siyle idame ettirilebile€i ni oldular. Yalnız şunu” manizr isterim: Türkiye an'aneleri otokrasiyle muştur. Onlar şimdiye ç tokratik bir hükümet ! İ yaşamışlardır. İşte ş İ itibara alırsanız, Türki edilen muvaffakiyetlerin yetini anlarsmız.,, izmirde üzüm İzmir — Almanya bük” son kabul ettiği ithalât mesinin ihracat mahsv”. de Almanyaya ithalini v deceği zannediliyordu- sefaret konseyi cenaplel rimize gelerek bizzat me rımızı irşat etmesi ve a sulleri için tahdit .— , zuu bahsolamıyacağın! * lemesi üzerine piyasada düt vaziyeti zail aim günlerde mütereddit yaz” zünden üzüm fiatlerinde Kadar da düşüklük görü” Almanyadan yapıla” * parişler üzerine normal | avdet etmiş, tereddüt ” < ve piyasa hararetlenmis” fi Almanyadan muhtelii, N sullerimiz için bir çok si geldiğinden piyasa hara" ve üzüm fiatleri derhal p tir. Yükseliş iki kuru v Piyasa harareti böyle ©“, ceğine göre üzüm fiztleri” ir yükselmesi beklenmekt€ id hafta ihracatımızın mii tarda artacağı tahmin dir. EL kemi Hayvan ibra! Alâkadarlarca hay”, tının son zamanlarda © rülmektedir. Türkofis tarafından ihr” tırılması için geniş bi” hazırlanmaktadır. Yakında Suriye, Ms nanistana hayvan ir eri laştırılacaktır. Sovye' memleketimizden müh da hayvan alacaklar! tedir.