7 Ekim 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 10

— 0— VAKİT 7 Teşrinlevel 193 Kurtuluş bayramımızı (Altı günde yüzbin Istanbullurey ve ve candan kutluladık rTamını kutlulamışlardır. Bu yırada halk, kara ve deniz nakil | vasıtaları da iki dakika oldukları yer- de durarak şehitleri anmışlardır. Onu beş geçe krtalar yürüyüş sırasına gö- re Sultanahmet meydanından hareket etmişlerdir. Merasim giçişine girecek (kıtalar Salkımsöğüt, Sirkeci, Eminönü, Köp- rü, Karaköy, Şişhane yokuşu, Tepeba- şı, İstiklâl caddesi yoliyle Tr'isime gılkmışlardır. Çelenkler Diğer taraftan Vali ve belediye re- isi Muhittin, belediye © reis muavini Himit Beylerle, İstanbulda bulunan mebuslar, yöksek rütbeli zabitan, fı ka reisleri Şehir meclisi azaları saat on birde Taksimdeki tribünde yer al. mış bulunuyorlardı. Kıtalar Taksime vardıktan sonra Vali ve belediye reisi Muhittin Beyin muavin Hâmit Bey tarafından taşı - nan belediyenin çelenği âbideye kon - muştur. Bundan başka C. H. F. İstan- bul vilâyet idare heyeti Doktor Ce - mal Bey de Firka namına kbideye çe- len koymuştur. Halkeri namına da iç- timai Muavenet şubesi reisi Maynası zade Feridun Beyle müdür Burhanet- tin Bey de bir çelenk © koymuşlardır. Çelenkler konurken meydana dikilen direğe Türk bayrağı çekilmiş ve Har- biye mektebi bandosu tarafından İstik- Mil marşı çalınmıştır. Refik Ahmet Beyin nutku Bayrak çekme merasiminden sonra Refik Ahmet Bey şu nutku söylemiş- tir: “ Saygr değer yurttaşlar, Türk, tek başıma da olsa, yer yü- züinün neresinde olursa olsun, değer biçilmez bir varlıktır; onun karşısın « da sevgi ve saygı duymıyacak kimse yoktur, Bu değer biçilmez varlıkların binlercesi bir araya gelince ortaya çı - kan yüceliği, enginliği, üstünlüğü an- latmağa benim ne dilim döner, ne gü- cüm yeter. İşte şimdi böyle topluluğun karşısında ve topluluğun gönlüme verdiği tatlı taşkınlık içinde- yim. Hepinizi en temiz saygı duyğu - lariyle kutlularım. — Ba topluluk her hangi bir günde olsa idi, her hangi bir kıyıda bucakta olsa idi, birbirimizi bir. birimizin karşısında gördüğümüz için duyduğumuz sevimli yürek çarpıntı - sı bugünkünden daha az olmıyacaktı. Amma İstanbulun kurtuluşunun yıl dönümünü kutlulamak gibi sözü ku - İağa musiki gibi gelen bir yüzden top- lanmış olmamız küçük tatlı sevincimi- zi artlırmışsa yeridir. Bizi buraya top- İryan işin büyüklüğü yanmda toplan - dığımız yerin büyük değeri de kıvan « ctmıza kıvanç katacak güçtedir. Cüm- huriyet andacının eteğindeyiz, en bü- yüğümüzün < gölğesi üstümüzdedir. Gözleri yüz yıllardan yüz yıllara ge - sip gidecek yarınki Türk toplulukları- nın yollarmda da verimli inan şimşe- ği gibi parlayıp o yolları aydınlatacak olan en büyüğümüzün gölğesi işte üs- tümüzdedir, onun içindir ki, gönlümüz sevinçten kanatlarımış gibidir. Yurttaşlarim, Bugün buraya gelmek için © yola çıktıktan sonra bir aralık top seslerini vapurların düdüklerini, İstanbulun bir. Ek olarak yükselttiği taşkın sevincin bir uçtan bir uca seslenişini duyunca göğsümden kalkan bir kabartı” sanki boğazıma gelip tıkandı, yutkunama « dım, anladım ki, iç coşkunluğum bü yüktür, iç coşkunluğumuz büyüktür. Bana öyle geldi ki, tarih, bugün tan yeri ağarırken İstanbulun bin bir gü - zellikle bezenmiş kıyılarında diz çöküp yere yatmış, toprağı öpüyor, yaprak « ları arasına on bir yıl önceki kara gün- leri karıştırdığı için suçunu bağışla » mamızı, utancından ağlaya ağlaya İs- tiyordu. Hanımlar, Beyler, Onbir yıl önceki kara günleri gör önüne getirmek demek, gözlerimizin ve beynimizin acıyla tutuşup yanma. sı demektir. İçinizden İstanbulun ka- ya ve karanlık yıllarında burada kal - A Eş tarar 1 imei aayıfada) | mayıp ta ciğerlerini Anadolu dağları. | nın tatlı baştbeşluk ve kendi başına buyrukluk havası ile şişirebilenler, ne mutludur! İstanbul sokaklarında nefes almanın güçleştiği günler, kendi ülke- mizde yabancı gibi kaldığımız günler. di. O kara ve karanlık yıllarda burada olanlar, yaslılar, bahti karalar! Hepi- nizin elbette türlü acı hatıralarınız var- dır; gene böyle güzel bir günün sa - bahında evlerimizden işlerimize git - mek üzere sokağa çıktığımız zaman karşılaştığımız o kapılarımızın önüne yapıştırılmış ve büyük puntodan harf- lerle basılmış O “Şöyle yapana ölüm, böyle yapana ölüm!” Sözleriyle dolu işgal orduları kumandanlığı ilânları - nı elbette hatırlıyorsunuz. İçinizde şeh- rin duvarlarına birer hakaret tükürüğü! gibi yapışıp kalan o paçavraları tiksi- nerek okumamış kim vardır? Yabancı boyalar gönüllerimizi kir- lettikçe temizliğe kavuşmak isteği i - "çimizi dolduruyordu, zulüm, bizi ayak- landırıyordu, içerideki hiyanet dışa » rıdan geleni arkaladıkça © gözlerimiz faltaşı gibi açılıyordu. Anadolu kal - kinması içinde, özbeylik savaşında, ya- bancı ayaklar altında İstanbul, umut. suzluğa düşenlerin şarı değildir; belki içimizde utanctan yok olma isteği du- yanlar olmuştur, amma elleri ayakları bağlı Türk İstanbul, için için homur- tularla dolu korkunç bir varlıktı ki, a- na yurdun kapılarında durmuş, içeriye boyuna çocuklarını, cephanesini, gönül acısmı ve İnancını gönderiyordu. Yüz yıllarm bir ikincisini güçlük- le yetiştirebileceği Mustafa Kemal gi- bi bir sonsuzluk, üstünlük ve yücelik usta elleriyle yoğurduğu Türk hamu- ru yepyeni bir varlık alarak acun u - lnsları arasında en ünlü bir ulus ola - rak yeniden yer aldıktan sonra, işte on bir yıldır, İstanbul kendi havasına ka- vuşmuştur, gönüllerinde kendi öz bay- rağı dalgalanıyor, topraklarında biz - den ve bizim olan çizmeler dolaşıyor. Yaradılış güzelliğini bir yana bırakın, sebat ve tutum yönlerindeki değeri - ni de unutmayın, yüz yılda Türk duy- ğu ve düşünce yaratıcılığının işlediği ve biçim verdiği için de ayrı bir değer almış olan İstanbul, Türkten bâşkası- nın olamazdı. Türk ordusu on bir yıl önceki 8 bi- rinci Teşrinde İstanbula ayak basar- ken tarih, derin bir gözü kapalılıkla na- sılsa yapmış olduğu yanlışlığı düzelt- miş ve bize tarziye vermiş oluyordu. Bunun için tarihe teşekkür etmiyorum, çünkü onu böyle yapmağa (zorlayan Türk ordusudur, şükranımız onundur, Türk ordusunundur. Güzel İstanbulun güzel halkı, hem- gerilerim! Cümhuriyet andacınım gölgesi al - tında, Cümhuriyet ülküsü gönlümüz- de, Cümhuriyetin verimleri içinde ge- girdiğimiz iyi günlerden ünlü bir gün olan Kurtuluş günümüz kutlu olsun! İstanbulun kurtuluşu, ulusun kur. tuluşuna destek olmuş işlerden biridir, İstanbulun kurtuluşunu kutlulamış ©- Tuyoruz, çünkü İstanbul Türkten ve Türk, Istanbuldan ayrı ve başka de - ğildir. En iyi günler kutlu olsun! İyi gün- İer uzun olsun, iyi günlerin sevinci i» nantmıza bız, gücümüze güç katsın, İstanbulun acı günlerini (o yüreği kanaya kanaya yaşamış biri olarak di- yorum ki, iyi günler tatlıdır, fakat, Türk, yenilmeye gör, yenilmeye gör! Geçit resmi Refik Ahmet Beyin çok alkışlanan nutkundan sonra geçit resmi başla - mıştır, Taksim meydanında O iğne atacak yer yoktu. Civardaki bütün apartı - manların her tarafı bile insanla dol » muştu, Geçit resmine ilk olarak mo - tosikletli polisler geçmiş, bunları as - keri bando takip etmiştir. Bandodan sonta Harbiye, Deniz harp, Askeri tıb- biye, Kuleli ve Maltepe askeri bsele- Dikte bir piyade taburu, bir süvari bö. lüğü, bir sahra bataryası, şehir bando- (Bag tarafı 1 tnel sayrtada) Sandıklar sabahleyin sekizde her tarafta açılmış, İstanbulun kurtuluş bayramı münasebetiyle sokaklara çıkan kadın erkek bim- lerce vatandaş sandık başlarına koşmuştur. Şimdiye kadar yapı lan intihaplarda halkın rey atma- ya bu derece şitap ettiği ve alâka gösterdiği görülmemişti. Beyoğlunda Beyoğlu sandığı dün Taksimde Camlı köşk gâzinosunun altında - ki kısma konmuştu. Kahvenin ö- nüne halrlar serilmiş, gerisine sandık konmuştu. Daha içeride de mahallelerin defterlerini taşı - yan masalar başına intihap encü - meni azaları oturmuştu. Taksim mahallelerinde oturan balk daha sabahtan itibaren rey atmaya başlamıştı. Yalnız sabah- leyin geçit resmi yapıldığı için, rey atma faaliyeti öğleye kadar yavaş gitmiş, Öğleden sonra ise gazinonun önü hmcahımç kalaba- rk olmuştur. Kalabalrk bir ara- lık pek fazlalaşmca nüfus kâğıt - ları ile ve hüviyet varakaları ile defterlerdeki isimleri karşılaştır - mak muamelesi güçleşmiş, ted » bir almarak bu muamele bir inti- zama sokulmuş, halk reyini kul lanmıştır. Beyoğlu kaymakamı Sedat Bey de intihaba nezaret ve intizamı teminle meşgul olmuştur. Rey atmaya gelenler arasında pa- paslar, sörler de göze çarpıyor - du. Geçen devreye nazaran rey adedi ler dahil edilmemek şartile — ev- velki gün akşama kadar, yani beş günde atılan reylerin miktarı 17923 tür. Halbuki geçen intihap devresinde serbest fırkanın mev - cudiyetine ve propagandalarma rağmen her iki fırka namına san dığa on altı günde atılan rey mik- tarı ancak 11000 kadardı. Bu s€& ferki rakamlar, halkm belediye intihabına karşı duyduğu alâka - nın bir tezahürüdür. Beşiktaş kazasında da geçen devre ancak beş bin kadar rey & tılmıştı.. Halbuki bu devre bu ka- zada atılan rey miktarı evvelkinin | iki mislidir, İstanbulda şehir hududu dahi- su, polis müfrezesi, itfaiye, Üniversite ve yüksek mektepler, izciler, lise ta < İebeleri, esnaf cemiyetleri takip etmiş- tir. Alay Sultanahmetten yürüyüşe baş- ladığı andan itibaren Taksimdeki ge - çit resmi bitinceye kadar tramvay - lar işlememiştir. Şehrin tazim ve şükranı Saat ikide Vali ve belediye (reisi muavini ile Şehir meclisinden bir he - yet Dolmabahçe sarayına giderek Mec- lis Reisi Kâzem Paşa Hazretlerine İs- tanbullularm tazim şükranlarını bil - dirmişlerdir. Ayni heyet sant on alt- da da İstanbul kumandanlığına gide rek Kumandan © Halis Paşaya halkın ordumuza olan şükran hislerini ar « zetmiştir. Ordu şerefine ziyafet Gece saat yirmi buçukta Maksim- de kahraman ordumuz şerefine Vali ve belediye reisi Muhittin Bey tarafın- dan bir ziyafet verilmiştir. Bundan başka Taksim meydanında Şehir bandosu milli parçalar çalmış, Halkevi Istanbul O merkezinde güzel bir müsamere verilmiştir. Bundan başka Halkevi Beyoğlu şu- besinde de milli bir piyes temsil edil. miştir. Gece her taraf elektrikle fev - kalâde bir surette süslenmiştir. lindeki kazalarda ilk beş günde atılan rey miktarı ise 85.000 dir. Dün intihabın altıncı günü idi. Sandıklar akşam saat 21 e kadar açık bulunduğundan ve halk san- dıklara tehacüm gösterdiğinden bu miktarın dün akşam 100.000 i geçtiği muhakkak sayılmakta - dır. Önümüzde daha altı gün var - dır. Bu günler zarfında, halkın gittikçe artan tehacümü sayesin - de rey adedinin çok fazlalaşacağı tahmin ediliyor. Bilhassa bugün öğleden sonra daireler tatil edile- rek memurlara aileleriyle birlikte Mesrup Efendide yanında bir çok papaslar olduğu halde reyini vermiştir. Patrik Efendi reyini atarken; “— Memleket için hayırlı ol- sun.,, demiştir. intihap faaliyetini tetkik İntihabm ilkgünlerinde bazı kimselerin okuma yazma bilmi « buki yurtdaşların tam bir hürriyet ve serbesti içinde reylerini kullan: maları asıl olduğu için bunun 8- Irka Vi yet Yi heyeti azaları her gün geceli gündüzlü kazaları dolaş - makta, intihap faaliyetini tetkik etmekte ve halkın reyini kendi di- leğine göre kullanması imkânları» nı hazırlamaktadırlar. Fırka vilâyet idare heyeti reisi Doktor Cemal Bey, intihap faali- yetini tetkik etmelerini İstanbul mebuslarından da rica etmiştir. Ziya Bey Bakırköyünde, Hamdi Bey Kadıköyünde, Ali Bey Bey- e tetkiklerde bulunmuşlar * tr, Fatih kazasında Fatih kazası sandığı dün Ba - latta Ferruh camiinde idi, Bu san- dığa Balat, Karabaş, Avcıbey, Hızırçavuş, o Hatip Muslihittin, Tahtaminare,, Atik Müstafapaşa, Hamamı Muhittin, Kâtip Kasim, Molla Aşki, Tevkii Cafer, Kasım Günani omahalleleriyle Süreyya Püşa fabrikasındaki ameleler rey- lerini atmışlardır. Ameleler bil- hassa öğle ve akşam tatillerinde grup grup gelerek reylerini kullan- mışlardır. Eminönünde Eminönü sandığı Langa mek - tebirde bulunmuş, buradaki ma - hallelerde oturanlar rey atmışlar» dır. Diğer semtlerde Kuzguncukta belediye hekim- liği dairesinde bulunmuş ve bura» da oturan ve ekseriyetini Musevi ler teşkil eden yatandeşlar can - dan bir alâka ile, mahalle mahal- İe gelerek rey atmışlardır. Beykoz sandığı da dolaştırıl - mış, köylüler ayaklarına kadar gelen sandığa büyük bir sevinçle reylerini atmışlardır. Bu esnalar- da şarkılar söylenmiş, oyunlar Kadıköy sandığı kar?” sındaki ilk mektep b rıyer sandığı öğleye K yede, öğleden sonra Adalar sandığı ise B sında bulunmuş, Bak” dığı ise köylerde dolaşt Bütün sandıkla” bulunacağı Okuyucularımıza ko!” mak üzere, bugün S lunacakları yerleri ya: o Eminönü sandığı sab şama kadar Mihraplı © bulunacak ve buraya Hoca Gıyasettin, O Yav” mahalleleri rey atacaktif« Fatih Sandığı Cibali gel cak ve bu sandığa Hay fe çı Karamehmet, Küçük” paşa, Abdi Subaşı, Kasap Demirhan mi oturanlarla Cibali fab ki amele rey atacaktır. i Üsküdar sandığı şama kadar Fıstık ri bando birliği binasında © cak, İcadiye mahallesi 5 4 Beykoz sandığı Ömerli, sinde bulunacak, Ömerli * Muratlı köylüleri rey at#€ Kadıköy sandığı şama kadar karakol ki ilk mektep binasmda Zühtüpaşa, Tuğlacı rey atacaktır. Beşiktaş sandığı Ortaköyde köşedeki ki racaktır. Bayoğlu sanda” 5 mjinde bulnacak; Taksim var mahalleleri rey a Sariyer'#andığı sabah ye kadar Emirgând sonra Ayas ağa caktır. Adalar sandığı Kın kele gazinosunda bulur kırköy sandığı börk lacaktır. “ Japonyayı günde mah |. » | biliriz! » Bir Amerika c€ “Japonya bizim en düşmanımızdır,, © Birleşik Amerika bö askeri tayyareler sabık dür muavini ceneral çel heyecan uyandırıcı bulunarak şöyle demişt “— Japonya en teh manımızdır. Yaptığım” lerin Japonyaya taarru# " tinde olmaları lâzımdır. bu düşünceyi İngiltere “ karşı tatbik etmektedir: tayyare daha yaparsak bir harpte Japonyayı © mahvedebiliriz.,, y Ceneralin bu saat evel Japonya h ti Japon milletine bir © neşrederek Amerikanın hava kuvvetlerinin i tinin gittikçe arttığına | miştir. Harbiye nezareti yannamede milli müd&”. lamlaştırmak (mesele. rak milli sanayii ve göre inkişaf ettirmek ğini izah ve kuvvetlerine işaret etm a” Vi “iğ 0” di yi #