21 Şubat 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6
——vakır 21 ŞUBAT 1934 am eye nasıl girdi? | Masonluk Türkü ürkiye partisinin kurtuluşundaki gayeler Masonluğun Türkiyeye nasıl girdiğ ne dair (W. Deschamps) isminde bir mü harririn (Les sociotös et la sociotös) 2- diyle yazmış olduğu eski bir eserde bazı vesikalara rasladığımızı yazmış ve bun- ları neşirden evel ayni mevzu üzerin. de kısaca malâmat vererek düşünceleri- mizi işaret etmiştik. Bugün bu vesika- ların neşrine başlıyoruz: İY Z İşte bu kitapta “Genç Türkiye,, unva- nı altında yazılan fasılda deniliyor ki: Genç Türkiye “Farmasonluk müslüman halk arasma da girerek gizli bir teşki- lât yapmağa tevessül etti ve bu teşkilâta “Genç Türkiye, ismini verdi. Müteveffa Mösyö David Ürk- hard 7 Temmuz 1876 tarihinde Rome gazetesinde yazdığı bir mektupla bu teşkilâtın terekküp dum. Verdikleri izahat: “Hürri- yet, âdalet, müsavat,, kelimeleri etrafmda dönüyordu. e Onlara, İ bu kelimelerin mânası anlata- | bilmiş olsalardı bir Türkün vere- ceceği cevabı verirdim. “GENÇ TÜRKİYE,, NİN PROGRAMI İ 1867 de İstanbul, Paris ve Londrada tesis olunan genç Türkiye şanseleri csas| teşriki. Madde 1 — Genç Türkiye par- tisi şu gayeler için tesis olunmuş- tur: | 1) İnkılâpçı prens Mustafa Pa- şanm sultana olan (mektubunda mündehiç proğramm tahakkuk ettirilmesi. Binaenaleyh rejimin ve Osmanlı imparâtorluğunu taz- yık ve istismar eden < adamların iskatı; (2) Türkiyede hıristiyan tarzı ve gayelerini şöyle anlatı- yor: Türkiye sinesinde bir Katilina yeliştirmek felâketine uğramıştır. Yüksek bir muhitte doğmuş olan büyük bir serveti elinde (tutan ve hatsiz bir nahvetle kıvranan bu adam nedin, ne kanun ta- nır, Avrupanın her türlü ahlâksız- Jığını tatmıştır. Bir ahlâklı ihti. İâlcinin aleti iken kendine “Genç Türkiye,, ismi ile tanılan bir parti teşkiline muvaffak olmuştur. Bugün ölmüş olan bu adamın ismi Mustafa Fazıl Paşaydı. Hem Mısır Hidivliğine hem de İstan- bulda sadrazamlığa göz dikmişti. “Genç Türkiye,, tarafından ile- ri atılan fikirler müslümanların, hıristiyanlarm ve Osmanlı impa- ratorluğunun teceddüde sevkiydi. Bu teceddüt kur'anın ve sultan- daki dini ve dünyevi nüfuzun kal- dırılması ve Türkiyenin diğer müslüman olmıyan milletlerden ayrılması ile vücude gelecekti. Bunları hepsi aşağıda kaydedil- miş olan cemiyetin proğramında ve bu proğramın intişarı sırasında yazdığım bir mektupta teşrih e dilmiştir. Mustafa Fazıl Paşa ile Rus se- | firi arasında teati — edilmiş olup sefirin paşayı sadrazamlığa nas- bın temin edeceği mahiyetinde olan muhaberatın ele geçerek neş- redilmesi üzerine teşebbüs kıyme- tini kaybetmiş, sonra da unutul- muşlu. Fakat bu sırada tekrar mevzuu bahsedilmesi faydalıdır. Böylece yeni sultan Avrupadan en gelirse ondan sakınmak lüzumunu hisse- | decek ve Rus sefirinin hayasızca müdahalesinin nerelere kadar vardığı anlaşılacaktır. Bundan başka bir sebep daha vardır ki onda şudur: (Şimdiki hariciye nazırı Halil Paşa bu me- seleye dahil olanlardandır. Bu neşriyattan az sonra cemi- yetin âzasından biri beni ziyaret | sa Halil Bey, şimdi Hariciye nazi“ | Ahmet Efendi arkadaşı Sabri E- | etti. o Önu mahcup ve pişman © larak gönderdim. Ona yaptığım hizmeti diğer cemiyet âzalarma yapmağa söz verdi. Bu adam Babrâlide bir nezaret işgal etmiş biriydi. Bu hâdise bana bir diğerini ha- tırlatıyor. 1844 te şarka gitmek için Paristen geçiyordum. Fransız ve Lehli ihtilâlcilerden mürekkep bir grup bana müracaat ederek Türkiyenin inkılâbı meselesinde teşriki mesai etmemi istedi. “Sen çekil ben konayım.. Oyunun ipti- unsurlarm <teceddüde “sevki ile Şarktaki Rus nüfuzunun imhası. Madde2 — Genç Türkiyenin bir reisi, bir idare komitesi, aske- ri ve sivil memurları, başlıca mer- kezi vardır. | Madde 3 — Röisi, idare komi- tesinin reisi olan . Mustafa Fazıl Paşa Hazretleridir. Madde 4 — Paris ve Londra daki idare komitölerinin âzaları: Ziya Beyefendi, Ağya Ef, “Zü- rihte sakin Lehli,, Kont “Plater, Kemal Bey ve Sumion Döyç'tür. Madde: 5 — İdare komitesi- nin Osmanlı imparatorluğu da hilindeki işlere memur olan âza- ları Ziya Beyefendi ve Ağya E- fendidir. İ Madde 6 — İdare komitesinin beynelmilel ve siyasi işlerle has- saten meşgul “olacak âzası kont Plater ve Simon Döyçedir. Bun- lar her memlekete memur tayin ederler. Madde 7 — İdare komitesinin merkezleri Paris ve Zürihtir. Hem bir kanunu €sasi ve or- dunun ıslahı için bir kanun kale- me alacaktır. Madde 10 — Komitenin İstan- | bulda başlıca memuru “Mümes- | sili,, Mösyö Bomal'dir. bir Fransız er; ise evvelâ Avusturyadan sonra İstanbuldan nefyedilen bir ihtilâleidir.) Eğre prens Mustafa Fazıl Paşa Hazretlerinin İstanbulda bulun - ması genç Türkiyenin menafii icabından olursa, Paşa Istanbula avdeti için sultandan izin istihsal edecek bir tarzda hareket edecek ve imparatorluğun paylahtında bulunmakla genç Türkiye işlerine germi verecektir. Madde 12 — Eğer büyük töşeb- büs muvaffakıyetle tetevvüç et- meden prens Mustafa ölecek olur- rı Halil Paşa Mustafa Fazıl Paşa- nm üvey damadı; ve Ziya Bey ile | istanbuldaki komite âzası çizilen plân dahilinde eseri takip ede- cekler ve Osmanlı teceddüt hare- ketinin dâhili ve harici düşmanla- | ra galebe çalmasına kadar mesai- lerine devam eyleyeceklerdir, ! Bu'vesikanm altımda $u kelime- ler ve imza vardır. Musaddaktır Mustafa Fazıl Paris: 30 ağustos 1867 Bir on üçüncü madde - vardır. dasmda daima inkılâptan bahse- dilir!.,, Taraflarından Türklere ne söylememi istediklerini sor- Bunu Mösyö Gamesko neşretme- miştir. O daşudur: Madde 13 — Zirde “aziülimza santim yüksekliğe çıkmıştır. İ diliyor. Sanat ve servetleri koyun- Kadın. hanında Koyunlar Tehlikede Kış pek şiddetli KADINHAN, (Hususi) — Üç gündenberi fasıla ile yağan kar ka- saba merkezi ve havalisinde 80 Yazın kurak gitmesinden dola- yı kışa çok zayif bir halde giren koyunların âkıbetinden endişe e- culuğa bağlı olan davar sahipleri korkulu dakikalar geçirmektedir. | Kadınhanı halkının nısfı koyun | sahibi olduğuna göre miktarı on binlere baliğ olan koyunlar kı- şın şiddetinden telef olup gitmesi sahipleri kadar milli hazineyi de alâkadar ve ızrar edeceği şüphe- sizdir. Yalnız kışm ve karın bollu- ğu koyuncuya zarar verdiği nis- bette çiftçinin menfaatine hizmet etmiştir. Çünkü senelerdenberi kurak- iktan çürüyen ve kuvvei inzibati- | yesini Zayi etmiş olan toprak eski verimli halini bularak yazın bol mahsul vermek suretiyle çiftçinin yüzünü güldürecektir. mmm Sinop Halkevinin faaliyetleri SİNOP, (Hususi) — Geçen se- ne Akın, Özyurt, Mete, Kahra- man, İkizler, Sönmiyen Ateş, Kö- yün Namusu piyeslerini büyük bir muvaffakiyetle oynamış olan Si- Haberleri AYDIN, (Hususi) — Birden değişen hava müthiş fırtınaya döndü. Gece yarısı bardaktan bo- şanırcasına yağmur vebora arasın- da yıldırımlar düşüyordu. Düşen yıldırımlardan iki tanesi mimari noktasından kıymeti haiz Cihan- oğlu camiine isabet etti, Yıldırım kapı kemerine düşmüş,oradan sey- rini değiştirerek kavis yaptıktan sönra kapı yanındaki pencereden çıkmıştır. İstirdatta yanmış olan bu camiin içinde bulunan otlar yıldırımdan ateş alarak yand. İn- sanca zayiat yoktur. Oniki saat süren bu fırtınadan sonra hava sü- kün bulmuştur. Fırka kongreleri Nahiye kongreleri ikmal edil miş olan Söke, Karacasu, Nazilli | ve Bozdoğan kaza kongreleri de bitmiştir. kazalara ait umumi işler üzerinde candan alâka ile görüşmeler yapıl- mıştır, Halkevinde Halkevlerinin ikinci senesini ikmal etmesi hasebiyle talimatna- me mucibince bütün komite idare nop Halkevi bu hafta Perşembe günü de hazırlamakta olduğu (Mavi Yıldırım) piyesini göstere- cektir. Halkta piyesi” görmek ve kaçırmamak için yarış edercesine büyük bir istek vardır. Sinop Hal- kevi gençliği ve hele Temsil şube- si bilhassa Mavi Yıldırımla öğül- meye hak kazanmıştır. Gene Halkevinde çok güzel ve çok özenilerek hazırlanan Gazi köşesi bitmiştir. Bu hafta açılma derineği yapılacak ve Gazi Haz- retlerinin armağan buyurdulkları imzalı fotoğrafları ile büyük büst- leri konacaktır. ii Evin yukarıda bulunan Kütüp” hane salonu ve kütüphanesi daha pratik olması ve okuyucusunun daha çoğalması için bu hafta aşa” ğiki büyük salona indirilmiştir. Belediyeye ait olan sehir bah- çesindeki gazinonun Halkevi salo- nundan daha geniş velaha müsa- it olması dolayısirle bir cok yer- lerde olduğu gibi Belediye tara- fından Halkeyine verilmesi husu- sunda Ev idare heyeti teşebbüsâta girişmiştir. Kıskânçlık yüzünden Eskişehir Akarbaşı köprüsü ü- zerinde bir cinayet olmuş, şimen-| difer fabrikası marangozlarından | fendiyi kafasma 6 el kurşun sıka- rak öldürmüştür. Katil cinayeti müteakip Çarşı karakoluna gitmiş, cinayet işledi- ğini haber vermiş, teslim olmuş- tur, Sabrinin 2, katilin de bir ço- cuğu vardır. Cinayetin sebebi kıs- kançlıktır. arana pan e anana heyetleri seçilmeğe başlanmıştır. İçtimai yardım şubesine! Dök- tor Fitnat Hanım, Zahire Hanim, Doktor Nefi eczacı Ziya ve Tica- ret odası başkâtibi Mazhar Beyler. Güzel Sanatlar şubesine: Vali Fevzi Bey, Belediye baş fen me- muru İrfan, Nafia memurlarından Ziya, Diş hekimi Şevki Beylerle muallim Necmiye Hanım. Neşriyat şubesine: Belediye ya- zı işleri müdürü Asaf, Kadastro ve fen baş memuru Seyfi, Fen me- muru Raşit Sami Beyler. Spor şubesine: Defterdar Na- fiz, Ziraat mücadele müfettişi Na- dir, muallim Nesimi, Sadık ve Ce- İ il Beyler.. , Temsil şubesine: Muallim Av- ni, Örtamektep müdürü Yıldırım ve müfettiş Agâh Beyler seçilmiş- tir. Diğer şubelerde intihaplar de- vam edilmektedir. Belediye meclis toplantıları Belediye Meclisi Şubat toplan- tısına başladı. Tahkikat biten fa- sıllara münakale yapıldı, şehre ge- tirilecek suyun projesinin tanzimi ve 2600 liraya ihale edilen su işi- nin tasdiki, muhtarlıkların lâğvi hasebiyle mahallâta kullanacak erbabı vukufun seçilmesi ve tasdi- ki, Yapı ve Yolları kanunu muci- bince bina irtifaları ve mahallât renkleri hakkında Fen işleri mü- dürlüğünün raporu kabul edilerek Aydında iki katlı bina yapılması ve haritada işaret edilen kısımlar- da da birer katlı bina yapılması ve beter katın bodrum dahil oldu- ğu halde (4.00) metre olarak in- sası tekarrür etti. On iki mahalle- den "baret bulunan Aydm sehrinin idare komitesi reisi her sene ko- mitenin kasasma üç yüz bin frank vermeği teahhüt eder. (Mustafa Fazıl paşanın sultana mek- tubu M. Gamesko tarafından tertip edi- lerek yazılmıştır. Fazıl paşa onu oku madan imzalamıştır. Fransızca binlerce nüsha basıldı. Ziya Bey Türkçeye ter- on iki renge boyanması, iktisadi rare 000 veee Sv BEYA 04 BEM EKEN cüme ederek İstanbulda beş bin tane da- gıtti, Ziya Beyin sultanın Oogözünden düşmesine sebep olan (ilk hareketi bu- dur.) (Devamı ver) “Aydında bir camie yıldırım düştü Halkevinde— Belediyenin bir karar münakaşa ediliyor — Bir kaplan.. Nahiyelerden gelen dileklerle ! ve fenni sebeplerden dolayı m yilli olan ve şehrin şimal kısmı teşkil eden Köprülü - Mes'udi mahallerinden bir kısmn im mıntakası harici bırakılması kab edildi. Köprülü mahallâtiyle Mes'ud ye mahallesinde imar mmtaka harici bırakılan kısımlar vaktiy Çapa tabi tutulmuş, buraların 4 hiplerine Çaplar dağıtılmıştı. E zatlarm bugün hukuku nazariye haiz bulunmaları hasebiyle bur: larda inşaata müsaade edilemi mesi hususunda Belediyenin ve diği kararda tatbik cemiyeti bira müşkülâtı mucip olacaktır, Erbı bı istihkakm başka bir yere nak temin edilmekte ise de bu da bi sürü merasime tabidir, Bu mesel üzerinde işlenerek durulacak bi Bu itibarla kararın makamı v. lâyetçe tasdiki sırasmda tadile uğ rayacağı zannedilmektedir. Sürek avı Germencik Avcılar klübü Ar zular dağı ormanında bir sürek & vı tertip etmiş, bir çok avcılar bu na iştirak eylemiştir. Bu sürek avmda 15 domuz it lâf edilmistir. Bir 4-1—r1— ——1 muş Tse de iple kanlar kaçmağa muvaffak olmuştur. meyanda bir çok muzir ha da öldürülmüştür. Yedi köy Aydına bağlandı Tire kazasından ziyade Aydı na yakın bulunması hasebiyle Ay dın Vilâyet meclisi umumisin yapılan müracaat üzerine Dahili ye Vekâletince - Tire kazasma ail Karağaç, Çamköy, Buzköy, D yeniköy, Habipler, Kızılcagediki Damyarı köyleri Aydın e cik nahiyesine verilmiştir. Köyli muamele icabı pek kolaylık yakmlık olması hasebiyle bu b lantıdan çok sevinmişlerdir. Balo Fakir çocuklar menfaatine zi Paşa ve Güzelhisar mekteple Veliler heyeti tarafından mahfe! de tertip edilen balo çok eğlence! oldu, Tertip edilen eğlenceye ve zengin piyangoya halk çok etti. Baloya iştirak edenler bir gece geçirdiler, 0. Ss, ————— Şeker yerine pancar şurubu Eskişehir ve Kütahya taraf rmda pekmez ve şeker sarfiy; azalmıştır. Bunun sebebi bu hav lideki köylülerin pancardan rüp yapmağa başlamalarıdır. Pan carını şeker fabrikasma satmıy köylü bunu ezerek suyunu makta, kireç suyu ile tasfiye rek şurup haline getirmektedir. Pancar şurubiyle her nevi yapılıyor. Köylüler bu şurubu p zarlarda da satmağa başlamı: dır. Bir kısım köylüler p nı satmaktansa şurup yapmağı d ha kârlı bulduklarından teneke tın almakta ve şuruplarmı bur toplamaktadırlar, İstanbula bi çok teneke sipariş edilmiştir.
